Gjallarhorn - 25.01.1912, Side 1

UJALLARHORN.
Ritstjóri: JdN Stefansson.
V. 51. *
Akureyri 25. janúar
• 1912.
50 ára afmœli Skugga-Sveins
var haldið hátíðlegt í leikhúsinu á sunnudagskvöldið, jafnframt því að leik
urinn var sýndur. Leikhúsið var fallega skreytt og alt tjaldað flöggum.
Stór brjóstmynd af höfundinum, Matth. Jochumssyni, hékk í sveigaumgerð
framan við leiksviðið. Lúðraflokkur Akureyrar lék mörg lög milli þátta
og ungfrú Herdís Matthíasdóttir lék á slaghörpu við og við. Áður en
byrjað var að leika, hélt alþm. Quðl. Ouðmundsson ræðu um leikinn og
höfundinn og las því næst upp hið fallega kvæði, er hér fer á eftir, setn
orkt hefir Páll skáld Jónsson:
Pú listaskáld! sá leikur, er vjer sýnum, —
þó list oss vanti’ og bresti tækin góð —
er eitt af mörgum afbragðsverkum þínum,
sem aldrei munu gleymast vorri þjóð.
Þú harmasögu þinnar þjóðar raktir,
úr þráðum hennar leikinn saman ófst:
með nýrri andans öldu fólkið vaktir,
þá upp hinn bjarta listafána hófst.
Pú listaskáld, oss leiðir fyrir sjónir
vort líf, og stríð við ilsku, svik og tál.
Vjer erum kaldir klettar mosa grónir,
ef kunnum ei að skynja leiksins sál.
Hann sýnir hvernig harðúð heiftir skapar,
um höfuð frjálst svo enginn strjúka má,
hann sýnir hvernig saklaus stundum hrapar
í sekt og útlegð, rekinn klakann á.
Hann sýnir líka’, að ástin ein má bæta
það alt, sem mannsins vonska hefir smáð,
með einu líknarorði’ er ljett að kæta
þann ólánsmann, er Ioksins finnur náð;
hann sýnir og, þeir aumu’ og lítils virtu,
sem oft af veröld leiknir voru grátt,
á málin stundum bregða skírri birtu,
þó beri ekki kyndla sína hátt.
Þó Laurentíus lagasverðið reiði,
svo loksins verði hverjum bófa náð,
og höggin sviklaust grimmum Skugga greiði,
það gagnar lítt, ef þrýtur dýpri ráð.
Því »skuggum« þeim, er liggja þyngst á landi
með lagahörku seint til bana vinst,
um stund þó hnigi fyrir beittum brandi,
úr böndum losna, þegar varir minst.
Ei heppnast Jóni »heiðarsvein« að vinna,
þó hreykinn sje, því vit og lagið brast.
Af hendi Ásta verkið vel má inna,
hún viltum sveini haldið getur fast.
Pað mundi gefa vængi vonum bestu
og vekja heilladísir þessa lands,
ef ást og tryggð þeim tökum næðu’ og festu,
að tamið gætu viltan huga manns.
Pá mundi birta’ um fjöll og fagra dali
og frjálsar leiðir opnast vorri þjóð,
þá mundi lýsa ljós utn vora sali,
og lukkan brosa öllum hýr og góð;
þá mundu ýmsir æfi byrja nýja,
sem áður tæpast þekkja’ á réttu skil,
þá mundu allir »skuggar« feigir flýja,
og fossinn bera þá í gleymsku-hyl.
Þá söng ungfrú Herdís Matthíasdóttir eftirfarandi erindi, er P. J. hafði
einnig kveðið til séra Matth. Jochumssonar í tilefni af 50 ára afmæli
leiksins (og er það orkt undir lagi eftir P. Heise) en að því loknu var hann kall-
3ður fram á leiksviðið og fagnað með húrra-hrópum og lófaklappi, sem
aldrei ætlaði að taka enda.
Skófatnaðarverzlun
Guðm.VÍgfÚSSOnar,Akureyri
hefir nú eins og undanfarið mestar birgðir af
-£* allskonar skófatnaði.
Sérstaklega skal sjómönnum, er þurfa að fá sér
sjóstígvél
bent á, að hér er stærst og fjölbreittast úrval af stígvélum, sem til er
norðanlands. Er pví vert fyrir menn að kynna sér birgðir pessar, athuga
verð o. s. frv. áður en þeir festa kaup hjá öðrum.
Fátt er of vandlega hugað.
Aðgerðir á skófatnaði eru afgreiddar svo fijótt sem hver óskar.
Vönduð vinna og lágt verð.
Þjóðskáldið ágæta, þjer í dag
vjer þökk og vinmæli hlýleg seg-
jum.
Þú kvaðst oss fjölmargan fagr-
an brag,
sem firnist aldrei, þó sjálfir dey-
jum.
Pín harpan snjalla
oss hrífur alla
þar hljómar falla
svo ljúft og létt.
Pú Ijóðsvanur Islands, þín list
er kunn,
og Iengra enginn þjer vængi
þreytti.
Pjer lagði óðgyðjan orð í munn,
og ástgjöf dýrustu hún þjer veitti:
sem hljómhvelt stálið
svo hlýtt sem bálið
ið hreina málið
á Ijóði’ og leik.
Ferðapistlar
frá
Steingrimi lækni Matthiassyni.
IV.
The Royal Museum of Scotland.
Edinborg 24. nóv. 1911.
Pað er stórt og veglegt safn af
allskonar dýrgripum, fornmenjuin,
náttúrugripum, listaverkuin, vélum
og verkfærum, sem heitir svo Það
er næstum því hægra að telja upp
það sem ekki er til í þessu safni,
en að telja upp þá hluti, sem þar
er að sjá. Eg er daglegur gestur á
þessu safni, því það er á leið minni
til spítalans, og þó eg sé búinn að
koma þar oft, á eg enn þá marg
óséð og margt sem eg vil sjá aftur.
Flestir dýrgripirnir, sem þarna eru
samankomnir, hafa verið gefnir af
félögum og einstökum mönnum og
eru þær gjafir margar stórmannleg-
ar. — Að lýsa safninu hefi eg kki
tíma til, enda kæmist sú lýsing ekki
fyrir í minna en 10 árg. af Gjallar-
horni, og mætti engin pólitík né
skammir til Norðurlands komast að
á meðan, en auglýsingar þó. Eg
ætla bara að minnast á einstaka hluti,
sem vöktu sérstaklega eítirtekt mína.
Við innganginn er reist á rönd stór
flaga, úr járni, 5 þumlunga 'þykk.
Á henni eru nokkur kringlótt göt,
eins og þau hefðu verið boruð með
beittum og hörðum nafar jafn-digr-
um læri á karlmanni. Pessi járnflaga
er partur af brynjusúðinni úr göml-
um bryndreka sem Englendingar
notuðu sem skotmark við heræfing-
ar þegar ’nann var orðinn of gam-
all til vígaferla. Stálkeilurnar frá fall-
byssunum hafa stungist í gegnum
þessa brynju eins og fingri væri
drepið í gegnum smjörsköku (sam-
líkingin er hálfieiðinleg, en eg held
keiprétt). „Ok þótti engum fýsilegt
at eiga náttstað undir exi hans«, var
sagt um Pormóð Kolbrúnarskáld.
Hvað ætli karlarnir hefðu sagt um
kanónurnar hans Krúpp. Brynjan á
vígdrekanum var ekki sterkari en
þetta, þess vegna þurftu Englending-
ar að smíða nýja bryndreka með
enn þá þykkri - alt að því álnar-
þykkri biynju úr hertu járni — til
þess að standast fallbyssuskotin —
og nú byggja þeir hvern Dread-
nought (órag) á fætur öðrum til að
veija strendur sínar og óðul fyrir
Þjóðverjum og öðrum ránfuglum,—
Inni á safninu eru nokkur af nýj-
ustu herskipum Englendinga ná-
Stafsetijingarorðabókin
Yog Z,
nauðsynleg handbók fyrir hvern mann,
fæst hja bóksölum Bóksalatélagsins og í
bótuiforlagi Qdds Biörnssonar,
Kostar einungis 35 aura.