Ingólfur - 02.07.1906, Blaðsíða 1

INGÓLFUR.
1Y. ÁR.
Reykjavík, mánudaginu 2. júlí 1906
29. blað.
Hudsons sápa. Hudsons sápa.
Hafið þér reynt
Hudsons sápu?
Hudsons sápa er bezta þvottaduft sem hægt er að fá.
Hudsons sápa leysir bezt alla bletti og óhreinku úr þvottinum.
Hudsons sápa gerir þvottinn mjúkan og hvítan. —
Hudsons sápa fæst í
Þar fæst einnig hin annálaða XjUX SápCI; sem bezt hefir
reynst til þvotta, að undantekinni
Hudsons sápunni.
Hudsons sápa. Hudsons sápa.
1903 og nú.
Ný eðlíleg flokkaskifting i landinu.
Oss landvarnarmönnum verður öllum
lengi minnisstætt árið 1903. Allir stjórn-
málamenn íslendinga lögðust þá á eitt
og drógu mestalla þjóðina með sér til
þess að skrínleggja sjálfstæðismál Islands.
Þeir létu Dani fá sig til að taka ákvæði
inn í stjórnarskrána (ríkisráðsákvæðið),
sem ávalt og af öllum íslendingum, og
þeim sjálfum með, hafði verið talið rot-
högg á rétt íslendinga sem sjálfstæðrar
þjóðar. Og það var enginn vegur til að
koma neinum röksemdum að til að hindra
þetta. Þó að landvarnarmenn reyndu
eftir megni að skýra málið, og sýnafram
á að verið væri að ofurselja réttindi þjóð-
arinnar og stofna sjálfstæðinu í hættu, þá
var því ekki tekið með öðru en ópi og
óhljóðum. Landvarnarmönnum var brugð-
ið um Danahatur, fyrir það að þeim þótti
of vænt um ísland til þess að vilja fleygja
því í Dani. Þeir voru sagðir fara með
sérkreddur, af því að þeir höfðu sömuskoð-
un og danska stjórnin um afleiðing ríkisráðs-
setunnar Það var kallað „firrur“ ogjafnvel
vitfirring að sjá nokkra hættu í ríkisráðs-
ákvæðinu, sem aftur á móti var talið af
leiðtogum þjóðarinnar „dýrmæt réttar-
bót“, „aukning á landsréttindum vorum“ o.
s. frv. Það mátti ekki eiuu sinni fara
frarn á það við stjórnina, að hún lýsti því
skýrt yfir, hvernig hún skildi ríkisráðsá-
kvæðið; það þótti ósæmileg tortryggni við
hinn „allra frjálslyndasta“ ráðgjafa (Al-
berti) sem vér Islendingar hefðum haft.
Sjálfstæðismál þjóðarinnar var þá ekki
mikils metið. Það ekki mátti einu sinni rann-
saka það, hvort því væri nokkur hætta
búin.
Menn höfðu þó auðsjáanlega á tilfinn-
ingunni, að þeir voru að falla frá ein-
hverjum af sjálfstæðiskröfum íslendinga,
en þeir vildu ekki með neinu móti gjöra
sér það Ijóst að svo væri, til þess að
þurfa ekki að krukka í frv. Albertis,
fleyga það, beint ofan í skipun hans og
fyrirvara, og gjöra hann með því andvíg-
an sér, en vinna andstæðingaflokknum gagn
með því, lofa honum með því að vera
einum um vinfengi og ást Albertis og
þar með vonina um ráðgjafatignina.
Það var Sturlungaöldin upp aftur. Bn
nú var það danskur ráðherra, sem báðir
keppinautar leituðu skjóls hjá og vildu
koma sér í mjúkinn við til að ná völdum
í landinu, en þá var það konungurinn.
Báðir flokkar prédikuðu evangelíið um
náðina I)ana: Þeir ætla að vera okkur
góðir, fara vel með völdiu yfir okkur.
Það hefir enga „praktiska þýðingu“ að
halda fram þesaum gömlu kröfum, þær
hafa aldrei verið viðurkenndar af Dönum
og eru því enginn réttur. Danir hafa
valdið, eru meiri máttar og pappírsréttur
stoðar lítið móti þeim meiri máttar o. s.
frv.
Landvarnarmenn biðu ósigur þá. Þeir
gátu ekki komið í veg fyrir að ríkisráðs-
ákvæðið var samþykkt. En þeir mistu
ekki kjarkinn. Þeir hafa síðan stöðugt
verið á varðbergi og vakið athygli manna
á hverju atvikinu eftir annað, sem sann-
að hefir mál þeirra, að landsréttindin voru
í voða, og þeim hefir orðið mikið ágengt.
Nú er sjálfstæðismálið á hvers manns
vörum, að kalla má. Það þykir nú ekki
lengur vera „ópraktiskt“ að vera að stagl-
ast á rétti þjóðarinnar, landsréttindunum.
Landvarnarmenn bjuggust við og töldu
víst, að menn myndu viðurkenna það sem
áþreifanlega sönnun fyrir því að þeir
hefðu haft rétt að mæla, er ráðgjafinn var
skipaður af forsætisráðherranum danska
því að það höfðu þeir sagtfyrir að verða
myndi. En það var ekki hinum vantrú-
uðu næg sönnun. Það voru Danir sjálfir,
nokkrir stúdentar danskir og vísindamað-
urinn dr. Birck, sem hjálpuðu landanumtil
að skilja, eða að minnsta kosti til að
„viðurkenna“ að landvarnarmenn hefðu
rétt fyrir sér. Þegar þessir dönsku menn
lýstu sig sömu skoðunar og landvarnar-
menn, þá snerist Fjallkonan. Hún kvaðst
þá „ekki þurfa frekari vitna við“, um
það að landvarnarmenn hefðu haft á réttu
að standa, en ekki Þjóðræðisflokkurinn,
sem hélt þá enn trúnni á ríkisráðsákvæð-
ið. Ritstjóri Fjailkonunnar, sem 1903, er
hann var ritstjóri Norðurlands, hafði verið
einhver háværasti mótstöðumaður land-
varnarmanna, var með þessari yfirlýsing
sinni sjálfur orðinn landvarnarmaður.
Og ísafold sem kallaði landvarnarkenn-
inguna 1903 „sérkreddu“, lýsti því nýlega
yfir, að Framsóknarflokkurinn hefði átt að
vera landvarnarmönnum fylgjandi 1903,
með því að vera á móti ríkisráðsákvæðinu,
og getum vér því talið hana landvarnar-
blað. Sama er nú um Þjóðviljann og
Norðurland að segja; þau hafa á síðustu
tímum stuðst við og jafnvel lýst sig samdóma
landvarnarmönnum, einkum þó hið síðar-
nefnda. Öll Þjóðræðisblöðin má þannig
telja vera orðin landvarnarblöð. Þau hafa
yfirgefið skoðun þá, er þau héldu fram 1903,
og gengið inn á skoðun landvarnarmanna.
Og þjóðin og þingmennirnir, sem talist
hafa til Framsóknarflokksins hafa að lík-
indum meira og minna breytt skoðun með
þessum málgögnum sínum.
Það er sannarlega ástæða til fyrir Ing-
ólf að líta með ánægju á þennan framgang
málsins, þessa fjölgun verkamannanna,
sem vinna vilja að hinu sama marki og
hann, sjálfstæði íslands.
Því var spáð fyrir landvarnarhreyfing-
unni 1903, í einu ónefndu blaði íslenzku,
að hún myndi verða dauð á næsta ári
(1904) og enginn á hana minnast framar.
í stað þessa er nú landvarnarkenning-
in búin að vinna á sitt mál hálfan lands-
lýðinn og allan framsóknarflokkinn sem
þá var.
Og meira enn.
Stjórnarblöðin sum eru farin að finna
til nauðsynjarinnar að taka í sama streng-
inn, auðvitað af því að þau sjá, að hugur
þjóðarinnar er að snúast alvarlega í sjálf-
stæðisáttina. Þau eru farin að kannast við
að stjórnarbreytingin hafi farið í öfuga
átt 1903 og að telja íslendingum nauð-
synlegt að „losa sig undan stöðulögunum"
(sbr. ræðu Guðm. Björnssonar í Lögréttu
ia/6). Guðm. Björnsson, sem áleit í sumar
að vér ættum ekki ráðin yfir því, heldur
Danir samkv. stöðulögunum, hvernig hrað-
skeytasamband vér hefðum við útlönd, og
ekki þótti neitt gera til þá, þótt forsætis-