Ingólfur - 27.09.1908, Síða 1
VI. árg.
39. blad.
Reykjavík, sumiudagiim 27. september 1908.
ungs verður að bera saman við titil
ríkis haas; því að titill konungs, hvers
sem er, er af rikisnafni dreginn, enn rík-
isins ekki af nafni konungs. Nafn rík-
isins er nafn þess lands, sem ríkið ger-
ir, eða nöfn þeirra landa sem ríkið gera.
Enn að búa til samsettan ríkistitil úr
pótiskri umsögn (prædicat), og henni ó-
sannri, nm ríkishlutana, er skrípis-smiði
í ríkistitlagjörð, sem eigi finnast dæmi
til.
Ríkistitli „uppkastsins" verðr að
breyta, hvað sem gildir, og koma hon-
um í formlega samkvæmni við titil kon-
ungs, eða titli konungs verðr að breyta
og koma honum í formlega samkvæmni
við titil ríkisins þegar búið er að færa
hann úr skrök-skrúða montsins, í bún-
ing sanns og réttar. Fyrri enn sá grund-
völlur er iagðr, er þýðingarlaust að
þing sé að fjalla um „uppkastið“.
Geta má þess, að stigið var stutt fyrir
Dani, að gera ísland í riklstitlinma að
nafnlausum dönskum ríkishluta, þegar
forsendan var áður búin að sprengja upp
klettinn: „með sérstökum landsrétt-
indum“ og senda landið eftir honum
í djúp rikisstöðulegs réttleysis. Sérstök
landsréttindi íslands hafa Danakonung-
ar hver fratn af öðrum viðrkent og
heitið að virða og vernds. Danskr
rikisdagr hefir grundvallarlagalega við-
urkent þau; danskr konungr hefir
grundvallarlagalega staðfest viðrkenn-
inguna. Þau eru svo samgróiu lifi hinn-
ar íslenzku þjóðar, að auðsannað væri,
ef rúm leifði, að það, að viðrkenna
þau, er hið sama og að viðrkenna, að
íslendingar hafi á sérstöku landi lifað
lífi siðaðs mannfélags öldum saman, og
lifi því Jífi enn, og eigi að lifa því um
ókomna tíma. Með því, að fella viðr-
kenningu þessara réttinda úr ríkisstöðu-
legum grundvallarlögum íslands er hinni
íslenzku þjóð markaðr ríkisstöðureitr
villinga, sem engan ríkisrétt þekkja og
einskis sliks geta því krafist; svo að
hver þau ríkisstöðu-réttindi, sem íslend-
ingum kynni að verða veitt, væri náð-
argjöf frá réttinda borði Dana, sem ís-
lendingar sjálfir ættu enga kröfu á, með
að ríkisstöðulög þeirra viðrkendu með
þegjandi samþykki, að íslandi beri eng-
in „sérstök landsréttindi" að lögum né
náttúrlegum rétti. JÞegar Dr. Kuud
Berlin kemst að þeirri niðrstöðu, að
„íslands statsretlige Stilling . . . i
svundne Aarhundreder, er et rent rets-
historisk videnskabeligt Spörgsmaal",
sem mér skilst að muni þýða: „et rent
betydningslöst Spörgsmaal", þá vil eg
leyfa mér að spyrja hinn lærða herra:
gildir þetta fullyrði hans líka um Slés-
vík, þegar til þess kæmi að „Sporgsmaalet“
yrði, að skila Daumörku aftur því landi ?
Eg vissi það ekki, fyrri enn eg las rit-
gjörð Doktorsins, sem mest olli því, að
sérstökum landsréttindum íslands var
sökkt i djúp réttleysisins í uppkastinu,
að saga enda hinnar lagalegu hliðar
þeirra og vísindaleg meðferð þeirrar
sögu væri hégóminn einber fyrir „Nefnd-
ina“. Hnattstaða íslands, þær þúsund-
ir lífskilyrða, sem þjóðerni íslands, og
ekkert annað þjóðerni í heiminum, rennr
úr, eru þlu(jr óviðkomandi „Yidepskabe-
VACUUM OIL COMPANY
hefir beztu mótoraolíu og aðra smurningaolíu.
Menn snúi sér til útsölomanna í Reykjavík Nic. Bjarnason
kaupm. og Magnúsar Blöndahls trésmíðameistara.
D!
9
I
I
i
1
i
ífl
ísKosnu
ni.
í Uarðastrandarsýslu er kosinn
Björn Jó 1I880U
ritstjóri með 374 atkv. Gnðmundur
Björnsson sýslumaður fekk 70 atkv.
í sumum eintökum síðasta blaðs hafði
fallið niður atkvæðatala Lárusar Bjarna-
sonar. Hann fekk 192 atkv. (en séra
Sigurður 276). Atkvæðatalan í V,-
Skaftafellssýslu og Mýrasýsla var ekki
rétt greind: Gunnar Ólafsson í Vík fekk
107 atkv. og Jón Einarsson i Hemru
65. Jón Sigurðsson á Haukagildi fekk
112 atkv. og Jóhann í Sveiuatungu 96.
5I5I5l515I5T5lc!l5l5i<5l=I5l5I5l51SI5l5I^I5r5r5lal
Óþjóölegt
er að kaupa erlenda Gosclrykki, þegar þeir
fást heilnæmari í landinu.
Biðjið um Geiilsueydda (Strriliserada) drykki
frá ,sanltaa“.
Eftirlitsmaður verksmiðjunrar er hr. landlæknir G. Björnsson.
Afgreiðsla í Laekjargötu 10. Talsími 190.
sögðu glögglega til þess í hverjum af
löndum þeim, sem lutu þeim að erfðnm;
þeir voru konungar, hertogar, greifar
o. s. frv. Nú er ísland hvorki hertoga-
jarls- né greifa-dæmi, enn verður, að
sjálfsögðu, að vera eitthvert-dæmi, þegar
því er rúm fengið f konungs-titli; og
virðist þá eigi á öðru dæmi völ enn —
konungsdæmi.
Enn er þetta meÍDÍng nefndarinnar,
allrar ?
Þegar gætt er að ríkis-titli: „det
samlede danske Rige“, þá virðist það
með engu móti muni geta verið; því
að úr rikistitli er ísland alveg horfið,
eða þá er einkent eins og nafnlaus
danskr partr hins „safnaða danska rík-
is“. Þessi ríkistitill, enda í sinni dönsku
mynd, er nokkuð einkennilegr, og verðr
það eigi síðr þá er hann er borinn
saman við konungs-titilinn. „Det samlede
danske Rige“ virðist vera eitthvað tæpi
tungulega að orði komist, í staðinn fyrir
hið venjulega „det forenede“, »em allir
skilja. Og að þessi íé meiningin i „det
samlede“ sést ;á því, að orðin „det
samlede“ eru þýðing á orðunum „the
United“ í forsendunni fyrir innlimun-
ar-lögum þeim, er þing Breta gaf út
2. júlí 1800, er sviftu íra sjálfstjórn
og þingræði og hneptu land þeirra
undir stjórn Breta (Englendinga og
Skota, sem voru í sjálfsköpuðum meiri
hluta, enn þingsetu fengu írar þó í
Parliamentinu).
Það er nú ekki úr vegi, að bera það
hvernig Bretar ganga frá rikistitli og
konungstitli, saman við frágang nefnd-
arinnar á þessum titlum þar eystra.
Ríkistitill Breta var: —
„The United Kingdom of Great-
Britain and Ireland".
Konungs titill varð og er: —
N. N... of the United Kingdom of
Great-Britain and Ireland, King
(Queen).
Ríkistitill Dana skal vera: —
„Det forenede danske Rige“
Konungstitill skal vera: —
„Konge til Danmark og Island“.
Konungr Breta, sem þá var Georg
III, tilkynti „veldum“ jarðarinnar, á
venjulegan hátt breytingu á titli ríkis
„Det samleðe clauske Kige“.
Þetta er hinn formlegi titill, sem
„Nefndin" ætlast til, að hin nýja ríkis-
eining Danmörk ísland skuli ganga
undir um ókominn tíma. En titill kon-
ungs, þar á móti, skal vera: „Konge
til Danmark og I*Iand“.
Fyrir utan Danmörku er það regla,
sem aldrei er frá vikið, að í titli kon-
ungs er titill ríkis hans bundinn við
orðið „konungr“ eins náið eins og nafn
hvers lands er bundið við nafnbót
(hertogi, jarl, greifi o. s. frv.) höfðingj-
ans, sem yfir því ríkir (territorial title).
„Rige“ í ríkistitlinum: „Det samlede
danske Rige“ verður að merkja: „Konge-
rige“, „konungsrilciu, því að um það
ríki ræðir forsendan fyrir „uppkastinu“.
Þetta sannar og titiJlinn sem „uppkastið"
gefr k'onungi; því að lógiskt (hugsan-
rétt) lesinn hlýtr hann að merkja: —
„Konge til (kongeriget) Danmark og
(kongeriget) Island“. Merki hann ekki
þetta, þá verðr það ráðgáta, sem ýmsir
geta haft ýmsar meiningar um, hvað
hann skuli merkja. Enn þá er hann
ékki konungs titill framar. Því að sá
titill má með engu móti tvíræðr vera.
Þessa gættu og Dana konungar vand-
lega í titlatogi sínu fyrr á timum, þá
er ríki þeirra var víðlendara enn nú og
síns og sín sjálfs*. Hið sama verðor
Danakonungr að gera, þegar breyting-
in, sem „uppkastið“ gerir á titli ríkis
hans og hans sjálfs er að lögum orðin.
Breta megin stóð titill ríkis í rammföat-
um skorðum réttrar hugsunar við titil
konungs. Er slíkt svo sjálfsagðr hlutr,
að annað getr eigi til orða komið.
En þegar til „uppkasts" kemr, þá
lýair það sér þegar, að „uppkastendr“
hafa lesið ríkistitilinn í forsendunui
fyrir innlimunar lögum íslands eíns og
þar stæði: — „The United Great-Bri-
tish Kingdom", sem nákvæmlega svarar
„Det samlede danske Rige“ að því
breyttu er breyta þarf. Enn slíkt titil-
athlægi datt Bretum aldrei í hug að
gefa hinu sameináða ríki og verða að
„velda“-skopi fyrir. „Uppksstendr“ eru
ófeimnari. Eftir ríkistitli „uppkastsins“
er það blutr, sem segir sig sjálfr, að
titill konungs verðr að vera: — „Konge
til ,det samlede danske Rige‘“; Enn
hvað sú gáta eigi eiginlega að þýða,
skilja „veldin“ náttúrlega ekki, og
kemr eigi til mála að slíkr konungtitill
yrði þeirn nokkurn tíma kyntr. En
eftir konungs titli „uppkastsins" ætti
ríkistitill að vera: — „det samlede
Rige Danmark og Island" eða „det
samlede Rige Danmark-Island; eða þá
(Guð náði oss!) „de samlede Riger Dan-
mark og Island (Danmark-I*land)“. Eu
hvað sem menn nú segja til þessa, þá
er það, að minsta kosti, alsendis ófært,
að setja á hið nýja ríki titil, sem liggr
í áflogum örgustu mótsagnar við titil
konungs, og gerir höfundana að athlægi,
Dani fyrir hégómlegt þjóðmont, ídend-
inga fyrir kindarlegt einurðarleysi, —
já, og er þar á ofan Jjúgtitill. Þvi að
það vita allir, að ekki er ísland danskt
Jand; ekki er hin íslenzka þjóð dönsk
þjóð; ekki er íslenzkt mál danskt mál;
ekki er íslenzkt þjóðerni danskt þjóð-
erni; ekki eru íslenzkir jöklar, fjöll,
dalir, hraun, heiðar, eldfjöll, íslenzkt
loft, sjór, hlutföll hita og kulda, ljóss
og myrkrs, bjargráða skilyrði, o. m
o. m. fl. — ekkert af þessu er danskt.
Hvernig verðr ísland þá danskr partr
af „det samlede Rige“ þó að það aldrei
nema verði innlimað í „det danske
Rige?“ Aldrei hafa Bretar farið fram
á það, að írland ásamt með („sammen
med“) Stóra Bretlandi gerði eina („en“ í
„uppkastinu“ merkir auðsæilega: ,,én“)**
Statsforbindelse (ríkissameiningu?): hið
safnaða stór-hrezka ríki!
Menn svara mér því, að hér sé um
ríkisstöðulegan titil að ræða, og Dan-
mörk sé þó höfuðríkið í „Statsforbiud-
elsen.“ Svarið þar til er það, að slík
kveistni fyrir Danmerkur hönd er þýð-
ingarlaus, og verr enn það; titli kon-
* Það er nauðsynjar-mál, til þess, að skjal-
leg viðskií’ti „veldanna11 við konung þann, sem
hlut á í máli, verði formlega rétt; og ekkert
mál mæltra manna er formlega eins vandað
og skjalað mál er xnilli þjóðhöfðingja.
** Þetta er augljóst af sk'pun setningar-
innar; „én Statsfox-bindelse", ein xikiseining
skal nefnilega tnerkja „det samlede danske
Rige“ sem er npposition við „én Stat.sf.“ og
standast orðin „én“ og „samlede" á i háðurn
málsgreinunum Hér getr ekki kornið til mála
að „en“ sé óékvæði greiuijinn.