Ingólfur - 19.01.1911, Qupperneq 1

INGÖLFUR
IX. árg.
Reykjavík, flmtudaginn 19. janúar 1911.
MMMMMMMMMMMMMMMMMMMMHMM-WJM
±
±
±
*
TTgO-áXiJj' IJ irt
kemur út elnu sinni i viku að minsta
kosti; venjulega á fimtudögum.
Árgangurinn kostar 3 kr., erlend-
is 4 kr. Uppsögn skrifleg og bund-
in við áramót, og komin til útgef-
anda fyrir 1. október, annars ógild.
Eigandi: h/f „Sjálfstjórn“.
Ritstjóri og ábyrgðarm.: Gunn-
ar Egilsson Vesturgötu 14 B.
(Schou’s-hús). — Heima kl. 4—5.
Afgreiðsla og innheimta í Kirkju-
stræti 12 kl. 11—12 hjá fröken
Thoru Friðriksson.
•Hj^HHMM-H+fHHMMffWfMMHK HKH
Bann og bannvinir.
Það er nú altaf betur og betur að
koma á daginn, aem vér andbanningar
höfum jafnan aagt fyrir, að svo mundi
að lokum fara, að þvínær engir mála-
metandi menn fengist til að ljá bann-
lögunum liðsyrði. Allir þeir, sem ekki
voru með öllu blindaðir af bindindi*-
og bannofstæki, munu nú vera farnir
að sjá hvílíkt óráð það var, og hverau
það var vanhugaað, er þjóðin var teymd
og rekin út á þá braut, að leggja til
að á hana sjálfa væri lagðir fjötrar
þvingunar og banns í þannig Iöguðu
máli, aem um allan siðaðan heim mun
vera talið einkamál og þjóðfélagiuu, sem
■líku, óviðkomandi. Það er grátlegt að
hugsa sér, að meiri hluti þjóðarinnar
sé orðinn svo ofstækisfullur og blindaður,
að hann láti mótmælalaust teyma sig
og reka út á þessa braut, en það verður
nærri því hlægilegt, þegar menn hugsa
til, að einmitt þessi sama þjóð er að
ráðgera að hefja baráttu fyrir frelsi
■ínu og skráir á skjöld sinn orðið „þjóð-
frelsi“. Hugsa þessir menn sér, að í
þeim reit, sem einstaklivgsfrelsið heíir
verið upprætt og bannfært, geti þrifist
nokkurt þjóðfrelsi? Slíkt er barna-
skapur. Nei, þeir menn, sem hér á landi
vinna að bannlögunum og framkvæmd
þeirra, verða að reyna að gera sér Ijóst
hvers eðlis iðja þeirra er, og ef þeir
geta það ekki sjálfir, þá verður að reyna
að koma þeim í skilning um það, þótt
reynslan hafi sýnt, að það muni verða
örðugt. Þeir eru að vinna að því að
uppræta úr þjóð sinni meðvitundina um
það, að rétt einstaklingsins til að ráða
sér sjálfur og gerðum sínum bori að
virða, og þeir eru að vinna að því, að
gróðursetja í stað þessa anda ófrelsis
og þvingunar á sviði, sem þeim á að
vera gersamlega óviðkomandi. Og að
þessari iðju starfa þeir með heilagleik-
ann á vörunum og í nafni mannúðar
og þjóðarheillar. Þeir munu vera einu
mennirnir um víða veröld, sem geta
hugsað sér það, að þjóðarheill vinnist
nokkru sinni með kúgun einstaklings-
ins, hvernig sem henni er háttað. Slíkt
hefir enn ekki, svo kunnugt sé, þótt
horfa til þjóðþrifa, heldur hefir frelsi
þjóðanna og einstaklinganna jafnan þótt
besti grundvöllurinn að byggja á.
,Petta vita flestallir menn, og þetta
munu nú margir af þeim mönnum vera
farnir að gera sér Ijóst, sem við þjóðar-
atkvæðagreiðsluna léðu banniögunum
fylgi sitt, líklega flestir af hugsunar-
leysi. Það eitt er að mínsta kosti víst,
að flestöllum málsmetandi mönnum
þjóðarinnar er þetta atriði’ fullkomlega
Ijóst, enda eru þeir flestallir mótfallnir
bannlögunum. Þessu hafa bannmenn
tekið eftir og svíður það sárt, sem von-
legt er, einsog greinilega sést af því,
sem þeir leggja til málanna nú uppá
síðkastið. Þetta veldur þeim svo mik-
illar gremju, að þeir geta ekki á sér
setið, heldur ausa yfir bestu menn þjóð-
arinnar ókvæðisorðum og lúalegustu
aðdróttunum. og er þá minna skeytt um
röksemdirnar.
Enginn mun nú ætlast til þess, að
hér sé farið að elta uppi allt sem birt-
ist af þessu tagi í blöðum bannmanna —
og þá má víst örugt gera ráð fyrir að
ekki sé minna um slíkar „röksemdir“ í
þeirra eigin hóp, þar sem þeir geta
hreytt þeim úr sér mótmælalaust af
hálfu andstæðinga þeirra. — En hér
■kal aðeins minst fáum orðum á grein,
sem nýlega birtist í „ísafold“ eftir
„Skagfirskau bónda“, enda er hún gott
dæmi þess, hvernig bannmenn fara að
afla máli sínu fylgis. Greinin byrjar á
þessa leið:
„Eitt af allra sorglegustu táknum nú-
tímans meðal þjóðar vorrar er hin óvið-
urkvæmilega árás á lögin um aðflutn-
ingibann áfengis og þá menn, sem mest
og best hafa að þeim lögum unnið.
Þessi strákslega árás getur verið
hættuleg fyrir framgang málsins. Og
það því fremur sem nokknr hluti af
svo kölluðum leiðtogum þjóðarinnar og
höfðingjalýð með fyrverandi ráðherra í
broddi fylkingar, eiga upptökin að og
gangast fyrir þessum ósóma. Eru og
margir hinna tignari embættismanna í
þeim flokki. Og það sem mestri skelf-
ingu veldur í mínum augum er það,
að kennsrar hins almenna mentaskóla
skuli fylgjast þar með. Þeir eiga að
undirbúa ungu kynslóðina til þesi að
vera leiðtoga lýðsins og taka við stjórn
landsmálanna af hinum eldri, þegar
tímar líða. Og að kenna þeisum æsku-
lýð að hafa Bakkus fyrir sinn guð —
það er þyngra en það taki tárum.
Og hvað segir þjóðin um slíka leið-
toga ?“
Gremjan í þessari úthellingu bann-
hjartans, er augljós, gremjan yfir
þvi, að „leiðtogar þjóðarinnar og höfð-
ingjalýður“, er hann svo kallar skuli
vera andvígur þvingunarlögunum, hún
blindar svo gersamlega augu hans, að
hann sér ekki, hversu heimskulegt
það er að fárast yfir því, að menn skuli
berjast með þeim málstað, er þeim þykir
réttastur og móti hinum. Slíkt. kallar
hann „ósóma“, og er það líklega einn
liður i konningum bannmanna, að rétt-
ast væri að banna það með lögum. Eu
þó tekur útyfir, er hann bölsótsst yfir
þvi að kennarar hins almenna menta-
skóla skuli leyfa sér, að vera honum
og skoðanabræðrum hans andvígir, og
kallar það „að kenna æskulýðnum að
hafa Bakkus fyrir sinn guð.“ Enginn
skyldi nú segja, að þessi „Skagfirski
bóndi“ sé valinn af verri endanum, eða
að aðrir bannmenn skrifi eða tali mun
skynsamlegar um þetta mál. Þetta er
einmitt gott dæmi röksemdaleiðslu þeirra
og ritháttar, svona tala leiðtogar þeirra
og svona tala liðsmennirnir.
Og enn heldur maðurinn áfram :
„Allar þjóðir eiga góða menn og vonda,
mannvini og mannhatara, þjóðholla
menn og óþjóðholla. Það er því ekki
að undra, þótt með vorri þjóð finnist
óhlutvandir og óþjóðhollir menn innan
um og saman við. En síst ættu em-
bættismenn að standa í þeitp hóp. Síst
ættu þeir að vera böðlar sinnar eigin
þjóðar."
Og seinna í greininni talar hann eitt-
hvað um þroska og sjalfstæði þeirra
manna, sem „láta eigi afvegaleiðast
fyrir fortölur óhlutvandra brennivíns- *
dýrkenda og æsingaaeggja."
Þetta er bardagaaðferð bannmanna,
þessar eru röksemdir þeirra og ástæður
máli sínu til stuðnings: gífuryrði og
aðdróttanir um anditæðinga sína, án
þess að gera svo mikið sem að reyna
að finna orðum sínum stað; en auk
þess hefir þessi bóndi talið heppilegt
og vel við eigandi í þessari sömu grein
að taka til þess bragðs, sem mörgum
skrumaranum hefir reynst notadrjúgt á
undan honum, sem sé að bíta í hæl á
embættismönnum landsins og telja eftir
það fé, sem til þeirra fer, rétt einsog
það væri ölmusufé. Þetta er vitanlega
mjög ósanngjarnt og ranglátt, en hér
skal þó ekki farið neitt frekar útí það
efni, euda kemur það þessu máli ekki
neitt við; en það er auk þeis hinn
ógeðslegasti snápiháttur fyrir hinum
allra lægstu hvötum og tilfinningum hins
lægsta lýðs, og sýnir það vel í hvaða
flokki manna bannvinir helst vænta sér
liðs. Svo er að sjá sem Skagfirðingur-
inn ætlist til að embættismenn hafi
nokkurskonar skyldu til að vera bann-
málinu fylgjandi, eu ekki ekki sést
það af greininni hvaðan þeim á að koma
sú skylda, enda mun þess líklega ekki
hafa verið að vænta, þvi fyrir honum
mun aðalatriðið hafa verið það.að^skapa
sér ástæðu til að narta í upplýstu menn
þjóðarinnar, sem vitanlega eru flestallir
bannlögunum andvígir; og hann kallar
þá einu nafni embættismenn, því hann
veit, að akurinn hefir áður verið svo
undirbúinn, að það nafn muni láta ver
í eyrum lýðsins. Þesium mönnum og
öðrum þeim, sem mótfallnir eru þving-
uðu bindindi, (þeir geta auðvitað jafnt
fyrir það verið hlyntir frjálsu bindindi
og sjálfir góðir bindindismenn) velur
hann svo öllum það veglega heiti
„óhlutvandir brennivínsdýrkendur og
æsingaseggir“. Þessar og þvílíkar stað-
hæfingar bannmanna, sem eru orðnar
mjög algengar, má telja „óhlutvandar
röksemdaleiðslur“, ef annars á að taka
nokkurt mark á þeim; og það er ef
til vill að gera þeim helsti hátt undir
höfði.
Margt fleira er það í grein þessa
Skagfirska bónda, sem er atbugavert,
en fæst af því svaravert; enda væri
það hverjum manni ógerniugur að elt-
3. blað.
ast við allar fjarstæður bannmanna.
Eu þráðurinn í þessari grein bóndans
er sá sami sem í svo mörgum öðrum
fri sömu herbúðum: að hrúga saman
ástæðulausum ókvæðisorðum um and-
stæðinga sína og brígslum um illar
hvatir af þeirra hálfu; og að forðast
einsog heitan eldinn að gera nokkra
tilraun til að hrekja röksemdir andstæð-
inganna, láta einsog þær væru ekki til.
Mikið traust mega þessir menn hafa á
sínum málstað! Eða á skilningsleysi
þjóðarinnar!
Skattatillögur J. Ól. alþm.
Ný einokun.
Andbanningar mega vera hr. J. Ól.
alþm. þakklátir fyrir aðstoð þá, sem
hann hefir veitt þeim til þess að sýna
fram á bve óréttlátsr og ómögulegur
í framkvæmdinni farmtollurinn („farm-
gjaldið Björn Kristjánsson“) er.
Röksemdir „Ingólfs“ og hr. J. ÖI.
hafa komið því til leiðar, að nú er
varla neinn maður svo heimskur að
hann sjái ekki hvílíkur gallagripur
farmtollurinn er og hve kostasnauður.
Aðstoð hr. J. Ól. hefir verið sérstaklega
mikils virði af því að hann er bann-
maður.
En einmitt af þeirri ástæðu þykist
hr. J. Ól. ekki mega láta staðar numið
er hann hefir sýnt fram á að ekki geti
komið til mála að lögleiða farmtollinn.
Hann þykist verða að benda á aðra
leið til þess að fylla það skarð sem
verður á tekjum landsjóðs þegar að-
flutningsbannið kemst á.
Hr. J. Ól. stingur því upp á þessum
tekjustofnum:
Stimpilskatti, sem á að gefa kr. 55000
Breyting á aukatekjum . . — 60000
Útflutningsgjaldi á hrossum — 10000
— — - sauðfé — 15000
— — - saltkjöti — 27500
— — - ull . . . — 25000
og einokun í tóbaksverslun — 100000
Samtals kr. 292500
Flestum mun þykja margt á móti
þessum uppástungum, og skal ég leyfa
mér að gera nokkrar athugasemdir frá
mínu brjósti. „Ingólfur" tekur sjálf-
sagt hvert atriði fyrir sig til nánari í-
hugunar við tækifæri.
Stimpilskatt finst mér meira en óþarfi
að lögleiða hér á landi. Stimpilskattur
lendir þar sem hann síst ætti að lenda.
Hann er hnapphelda á verslun og við-
skiftum — og gefur á hinn bóginn
mjög lítinn tekjuauka.
Útflutningsgjaldið á landbúnaðaraf-
urðum kann ég betur við. Að vísu eru
skattar á útfluttum vörum ávalt var-
hugaverðir. Þeir gera utanlandsverslun
landsmanna örðugri, og sérstaklega
verða þeir til þess að útlendu vörurnar
eiga miklu örðugra með að keppa við
vörur annara þjóða á heimsmarkaðinum.
En úr því að lagður er útflutnings-
tollur á sjávarafurði, virðist sjálfsagt