Ingólfur - 20.04.1911, Blaðsíða 2

62
iNGÓLFUÍt
það ekki af því að þeir vildu í raun og
veru ekki að lögin kæmu nokkurntima til
framkvæmda; því kæmiat ekkert fram,
hvorugt tollhækkun, farmgjald eða ann-
að «em fyrir liggur í þe*sa átt. Kvaðst
vera á móti breyt.till. L. H. B. af því að
með henni fengist enginn verulegur
tekjuauki og þá væri eina á»tæðan til
þe*» að fresta lögunum fallin burtu.
Kéði því til þess að fella hvorttveggja.
Jósef Björnsson. Tilgangur þe»sa
frv. er að auka tekjur landsina. En
árangurinn kemur ekki fram á þeisu
fjárhag»timabili. Þvert á móti roá gera
ráð fyrir að freatunin verði til skaða á
þessu tíroabili. Því »ð vínsölumenn
munu flytja inn til landains birgðar til
allra þeirra ára sem »ala er leyfð —
þ. e. til 1. jan. 1915 — og þá gelst
tollur af öllu þesau á því tímabili; en
ef frestað er, gelst hann jafnóðum og
vín er flutt, þ. e. surnt ekki fyr en á
næata fjárhagstímabili. — Við sem bann-
lögunum fylgjum teljum vínið skaðlegt
og hver frestun bannlaganna er því frá
okkar sjónarmiði akaðleg. — Enn er
það að mjög óheppilegt er að fresta
lögum «em samþykt hafa verið; það er
■kaðlegt fyrir álit laganna hjá almenn-
ingi, og getur orðið lögunum að falli
með ítrekaðri freitun ár eftir ár. —
Kveðat hann því vera á móti allri frest-
un, bæði aðalfrumvarpinu og öllum breyt-
ingartillögunum.
Ounnar Ólafsson efaðist ekki um að
frumvarpið kæmi frá flutningamanni af
einlægri þrá til þe« að ekki tæmdiat
kassinn. En hann leit svo á að ekki
væri um tóman kassa að ræða. Og þó
svo væri eru ýms ráð til að fylla hann.
Fjárhagurinn er ekki avo bágborinn að
grípa þurfi til þeaaa örþrifaráða. Leit
avo á að þeaai freatun mundí Ieiða til
þess að lögin kæmu aldrei til fram-
kvæmda. Tekjuhalli fjárlaganna er nú
281000 kr. og eykst ef til vill um
100000 kr. og getur því orðið 381000
kr. Þetta er ekki hræðilegt. Tekjur
geta aukiat samkv. lögum aem liggja
fyrir þinginu um 245000 krónur (tollar
og farmgjald); þegar þetta er komið
á verður tekjuhallinn einar 136000 kr.
aem ekki er ýkjamikið, eftir því sem
gerst hefir; nú árar líka vel og má
gera ráð fyrir að tekjnr verði mjög
fram yfir áætlun. Hér er því ekki um
fjárbagslegan voða að ræða. — Kveðat
því verða á móti frumvarpinu og breyt-
ingartillögunni. Breytingartillagan áleit
hann að væri einungis fleygur til þeas
að kljúfa bannlögin, en í raun og veru
ekki verulegur munur á 1 ára freatun
og 3 ára frestun. 1 ára frestun bæti
ekki fjárhaginn, en er þó frestun. 3
ára freatunin er að víau freatun, en hef-
ir þá afsökuu að hún bætir dálítið fjár-
haginn.
Ari Jónsson. Á aiðasta þingi var það
skoðun ræðumanna að bannlögin ættu
als ekkí að koma til framkvæmda fyr
en árið 1915 fyrst og freat af tillititil
vínaölumanna, því að þá væri útrunn-
inn réttur þeirra, aem hefðu hanu tíma-
bundinn, og þar næat til þeaa að ekki
væri hrapað að því að aetja lögin fram,
án þeas að trygging væri fyrir því að
það væri ataðfaatur vilji þjóóarinnar að
lögin kæmu til framkvæmda. vÞað er
ekki víst að menn aéu enn með bann-
lögunum þótt þeir væru það 1908; nú
hafa menn séð afleiðingarnar, nú vita
menn hvað bannlögin koata — og það
getur hafa snúið mönnum. Samkvæmt
þeaau áleit ræðumaðurinn að málið hefði
engan skaða af frestun til 1915. Ann-
aðhvort hefði málið enn sama fylgi og
1908, og þá verður það samþykt áftur.
Eða málið hefði ekki sama fylgi nú eins
og 1908 og þá á það ekki að komaat
fram. En eru ekki neinar nýjar ástæð-
ur komnar fram? Stjórnin vanrækti
algerlega að undirbúa akattamálin und-
ir þingið og engin trygging fyrir því
að t. d. farmgjaldið komiat gegnum
þingið. Þörf er aftur á móti á stór-
miklum tekjum. Þetta er ein áatæða
til freatunarinnar. En ástæðnrnar eru
fleiri. Bannmálið getur akaðað fjárhag
landsina út á við. 1 peningaviðskifta-
máli okkar út á við heflr þetta mál
atórvægilega þýðingu. Skuldir okkar
við Danmörku eru okkur til atórbaga í
ajálfstæðisbaráttunni. Því væri það mik-
ila virði að koma þessum skuldum ann-
arsataðar fyrir. Sú þjóð aem minat
hætta er fyrir okkur a.ð skifta við er
nú Frakkar — auk þess að þar er fé
ódýrast. Nú gátum vér íengið lánið,
en með þvi akilyrði að meðan samning-
ar atæðu yflr mátti bannið ekki vera
komið á. Ef lögin eru ekki komin á
snerta þau nfl. ekki samningana, en ef
lögin væru komin á voru líkindi til þeas
að franska stjórnin mundi fara að skifta
aér af því og hindra framkvæmdir þeas.
Því var það aett aem skilyrci fyrir lán-
veitingu að bauninu yrði freatað. Freat-
un bannlaganna er því skilyrði þess að
við getum loaað oss úr skuldaböndunum
við Danmörku. — Af öllum þessum á-
atæðum kveðat ræðumaður vera með
frumvarpinu, en ‘ekki breytingartillög-
unni um frestun að eina 1 ár.
Kristinn Daníelsson var á móti frum-
varpinu.
Ráðherrann (Kr. J.) lýsti þvi yfir,
að hann liti avá á að góð rök hefðu
verið leidd að því að freata bæri að-
flatningsbannslögunum um nokkur ár,
hvernig aem annars væri litið á bann-
ið, og mundi hann því verða með frest-
uninni. —
Eins árs frestun v«r feld með 7 atkv.
gegn 3.
Frestun til 1. janúar 1915 var sam-
þykt með 7 atkv. geqn 4.
Farmgjaldið á þingi.
Bæði Ingólfur og Reykjavíkin aýndu
ýtarlega fram á það í vetur hversu
vanhugaað og ótilhlýðilegt væri að leggja
farmgjaldið B. Kr. á aðfluttau varning.
Þar var rækilega gerð grein fyrir því
að hér væri eigi að ræða um neitt gjald
sem gæti kallaat farmgjald heldur al-
menn og víðtæk tolllög.
En nú hefir þeasu farmgjaldi verið
ameigt inn í þingið með lítt hugsuðu
og alla órökatuddn frumvarpi. Sem
menn ef til vill munu muna kallaði
fyrv. ráðherra þesaa leið neyðar-
úrræði og var með öllu ófáanlegur til
þeas, aem atjórnandi með ábyrgð að
gerast flutningamaður að alíku frum-
varpi. Höfundur farmg. hefir þvi sjálf-
ur orðið að flytja.þetta frumvarp inn í
þingið ásamt öðrum ábyrgðarlausum
þingmönnum.
Frumvarp þetta hefir auðvitað alla
þá galla aem áður hafa verið fram tekn-
ir, en koma nú svo skýrt fram í öllu
fyrirkomulagi frumvarpaina að hverjum
akynbærum manni er vorkunarlaust að
ajá og skilja þá.
Frumvarpið fer fram á almenna toll-
akrá (tarif) sem að eins undanskilur
gjaldi nokkrar vörutegundir, svo aem
kol, salt, ateinolíu og örfáar fleiri. Engri
þjóð í heimi hefir komið til hugar að
koma fram með alíka almenna tollskrá
án tollgæalu jafnframt, en vér erum
forgangaþjóð heimaina) og þurfum eigi
að hirða um reynslu annara þjóða og
það því íremur aem osa er ekkert kærra
en að gera pólitískar og fjárhagslegar
tilraunir á landi voru og þjóð.
Frumvarpið var til 1. umræðu í gær.
Meðmælendur frumvarpains tö’du frum-
varpinu til gildia fjárhagslega nauðsyn,
að gjaldið væri svo lágt og engin freist-
ing til tollavika, enda landssjóði lítill
skaði að því þótt dýraata tolltegundin
væri avikin inn með lægata gjaldi, hið
mismunandi gjald á hinum ýmau vöru-
tegundum alveg hverfandi. Þávarþað
og borið fyrir að hægra væri að hafa
tollgæalu á mörgum vörutegundum en
fáum. auk þess sem þesaai leið væri avo
handhæg þar sem hér væri engin toll-
gæala.
Meðmælendur frumvarpsins játuðu að
víau, að frumvarpið væri fram komið út
úr neyð, að frumvarpið væri umfanga-
meira en svo að þ*ð væri vel úr garði
gert, að flokkun varanna til gjalda mundi
að sjálfsögðu stór ábótavant þar ssm
hún væri gerð af handahófl, en stæði
til bóta þar sem hér væri að eins farið
fram á að gera tilraun og að sjálfaögðu
búist við að frumvarpinu þyrfti mjög
að breyta á næata þingi. Eanfremur
játuðu þeir að hinn áætlaði tekjuauki
af þesau gjaldi, 180000 kr. að upphæð,
væri ekki bygður á neinum ábyggileg-
um akýrslum fremur en frumvarpið í
heild sinni, slíkar akýrslur eigi til, held-
ur væri hér um ágiakun að ræða aem
þeir teldu sennilega. — Þesa má geta
að gjaldið legst jafnt á umbúðir sem
innihald.
Fjárbagsleg nauðayn verður aldrei
talin hvorki þeaau né öðru frumvarpi
til gildis, ef það í sjálfu sér er ilt. Því
það væri aama sem að telja hverju laga-
frumvarpi, hvað vitlauat aem það væri
það til gildia að lög væru nauðaynleg.
Það er staðhæfing út í loftið að gjald-
ið sé svo lágt og þann veg háttað að
engum þyki borga sig að avíkjast und-
an því. 1 frumvarpinu er vöruuum
akift í 7 flokka og 10 aura gjald lagt
á hver 100 pd. í 1. flokki en 20 sinn-
um meira á síðaata flokk, þ. e. 2 kr. á
hver 100 pd. Það er þvi augljóat að
aé svo að landsajóð gæti dregið þetta
giaid, þá blýtur að muna miklu hvort
gjaldið er 20 sinnum meira eða minna.
Sama er og um hvern einatakan gjald-
anda. Tökum t. d. kaupmann, er sam-
kvæmt þeaau frumvarpi ætti að gjalda
5000 kr., mundi hann ekki ajá aér neinn
hag í því að aleppa með 20 ainnum
minna eða 250 kr. Þótt um minni
gjaldendur sé að ræða þá er þó alt að
einu um þær fjárhæðir að ræða, sem
sá er lítil efni hefir lætur aig muna.
Svo nefnd aé einstök vörutegund sem
dæmi, má benda á að samkvæmt frum-
varpinu legat á 100 pd. af krít 1 kr.
en á gipa ekki nema 10 aurar. 100
pd. af krít munu kosta ca. kr. 1,50 í
innkaupi en gips ca. 3—4 kr. Skildi
eigi vera freiating til að flytja inn krít
aem gips þar sem það kostar ekki nema
pennaatrik. Þannig mætti rekja hverja
vörutegundína á fætur annari og sýna
fram á að líkt er varið um fjölda vöru-
tegunda að mismunur gjaldsina nær
engri átt þar sem það hækkar eina
vöruteguud í verði um 60°/0 og þar
yfir en aðrar vörutegundir ekki nema
um 3°/<>- Og enn fráleitara getur gild-
ið orðið þegar umbúðirnar eru teknar
til greina.
Meðmælendur frumvarpains munu lík-
lega atanda einir uppi með það að toll-
gæsla verði því auðveldari sem vöru-
tegundirnar, aem tollaðar eru, verða
fleiri enda færðu þeir það aem rök fyrir
þeaaari staðhæfing sinni að gjaldið aé
avo lágt að enginn láti aér koma til
hugar að avíkja það. Þeaau er þegar
svarað auk þeaa aem hverjum manni
gefur að akilja að því margbrotnari og
flóknari aem tollálögurnar eru, því
vandasamara og umfangsmeira hlýtur
eftirlitið að verða og þar sem tolleftirlit
er ekki neitt hér á landi, hljóta tollavikin
að verða að því skspi auðveldari og
þeaavegna meiri en ekki minni.
Frnmvarpahöfundur fræddi þingdeild-
ina á því að eftirlit með útfluttum vör-
nm í Danmörku og Englandi væri svo
nákvæmt að eigi væri hægt að flytja í
köasum og ílátum annað en það aem
upp væri gefið að í þeim væri, en þesa
hafði hann orðið áakynja að öðru máli
væri að skifta um vörur frá Þýzkalandi
því að þar væru fríhafnir, en í fríhöfn-
um færi engin tollgæsla fraro. Þetta
verður eigi skilið á annan veg en að
fríhöfnin í Kaupmannahöfn sé Þýzk.
Jón Ólafsson þingm. Sunnmýlinga rak
atrax ofan í frummælanda fjarstæður
hans um útflutningaeftirlitið í Englandi
og er því óþarft að fjölyrða um það
hér.
í frumvarpinu er gengið inn á nýja
braut til þeaa að afla landasjóði tekna,
stefnu, aem hefir ófyrirajáanlegar afleið-
ingar í framtiðinni. Stefna, sem þjóð-
inni eigi aíður en flutningsmönnum er
alls óljóst um, eina og líka viðurkent
var af framaögumanni, þar aem hann
lýati þessu aem tilraun.
Skattamál eru þea* eðlia að hvergi er
með þroakuðum þjóðum ráðiat í að ráða
þeim til lykta eða taka upp nýjar stefn-
ur, nema ákveðnar, sundurliðaðar og
rökstuddar tillögur hafi legið fyrir þjóð
og þingi og verið rækilega rætt um
lengri tíma og fengið undirbúning ainn
til þings af stjórninni.
Hin íslenzka þjóð bjóat einnig við
því að fyrverandi atjórn mundi leggja
fyrir þetta þing ýtarlegar og rökstudd-
ar tillögur í akattamálunum, en í atað
þeaa var girt fyrir alt umtal með því
að bift var í stjórnarblaðinu ísafold að
blaðið ætlaði aér að taka til rækilegr-
ar meðferðar tillögur akattamálanefnd-
arinnar en það bráat algerlega. Aðrir
tóku því eigi upp málið með því að
menn biðu eftír að sjí hvað þar yrði
lagt til málanna.
Núverandi ráðherra lýati því yflr á
þinginu að hann vildi stuðla að því að
fjármálum þjóðarinnar yrði stýrt i við-
unanlegt horf.
Það má því ganga að því víau að
hann telji það akyldu aína að stilla avo
til að eigi verði stígin nein stórvægi-
leg apor í akattalöggjöf landsins að þjóð-
inni óviðbúinni og stórfeldar álögur lagð-
ar á þjóðina að henni fornspurðri.
Steinþór.
MálTerkasýuing.
Þórarinn Þorlákaaon aýndi nokkur
málverk aín í siðuatu viku í Iðnakólan-
um. Honum fer mikið fram í málara-
liatinni. Nýju málverkin: „Hinn nýji
»iður“ og „Áning“ eru mjög fögur;
einkanlega er stemning yfir áningunni.
Mynd af Jóni Sigurðasyni var þar mjög
vel gerð, jafnvel öllu betur en mynd
Áagríms Jónssonar af honum. Þórarinn
og Áagrímur máluðu hvor aína myndina
af Jóni eftir beiðni kennara og nemenda
í Mentaakólanum; aðra myndina ætlaði
skólinn að kaupa, en málararnir játuð-
uat undir að hann akyldi hafa frjálst
val og heimilt að hafna hinni. Nú hefir
heyrat að Þórarins mynd hafi verið val-
in, en atungið hefir verið upp á því að
landið keypti Áagríma mynd handa
Landabókaaafninu og væri það ekki illa
til fallið.