Ingólfur - 04.05.1911, Page 3

INGÓLFUR
71
Bestu úriu
fáiö þér á Laugavegi 7.
Mikiö úrval af klukkum.
Carl F. Bartels.
urðason getur ekki staðið á Auiturvelli
avo að það sé okkur vauaalauat, uema
Tborvaldsens myndin sé flutt burtu það-
an og Jón settur í hennar atað, — en
það er ekki meiningin.
Breytiat þetta áform — °S flöstir
munu vona að avo fari -— hefir nefnd-
in huaað sér Lækjartorg, og er það
miklu betra. Sannast að segja er það
ágætia ataður. Þar mætaat allar helstu
götur Beykjavíkur; þar eiga allir út-
lendir og innlendir ferðamenn leið um,
og þar er stjórnarráðshúsið. Jón gæti
staðið þar til áminningar öllum okkar
ráðherrum um það, með hverjum huga
þeir eiga að ganga að atarfi sínu.
Sem þriðja atað hefir nefndin hugaað
aér blettinn fyrir framan Mentaskólann,
og er sá staður líka ágætur, ef vel er
gert að honum; en það mun kosta tals-
vert og verður því undir samakotunum
komið hvort það er framkvæmanlegt.
Dr. Jón.
Einkennilegur þingmaður er 1. þing-
maður Reykvíkinga, dr. Jón Þorkelsson.
Þegar háakólamálið var fyrst til um-
ræðu — á þingi 1909 — var dr. Jón
aðalmaðurinn. Kvað hann það vera að
ríaa á móti föðurlandinu og guði að
vera móti því máli. Hann greiddi líka
atkvæði með fjárveitingu til háakólans
fyrir tímann frá 1. október þ. árs til
árs loka — en greiðir síðan atkvæði á
móti fjárveitingu til þess að sama stofn-
un geti haldið áfram árin 1912 og 1913,
af því að ekki sé veitt nóg fé til henn-
ar; vildi hann láta hækka öll útgjöld
til skólans og sérataklega leggja nokk-
uð í sjóð til þess að geta með tíman-
um gert hús handa honum. — Þegar
svo fjáraukalögin komu aftur til neðri
deildar frá efri deild, þá greiðir dr. Jón
atkvæði á möti þeirri fjárveitina, sem
hann áður var búinn að samþykkja.
Þóttist hann nú haía verið nógu lengi
með hálkólamálinu — ef ég man rétt
frá 1893; kvað hann hákólann mundu
verða okkur til ikammar o. i. frv.
Þá er verið var að undirbúa van-
traustsyfirlýiinguna til hr. Björm Jóns-
lonar var dr. Jón hinn ákafasti, mætti
á öllum fundum „Sparkliðsim" og réði
sem fastast til þess að koma B. J. frá.
En þegar til atkvæða kom var dr. J.
orðið „ílt“ af „dragsúgi“ (frá kjóiend-
um?) og gat ekki greitt atkvœði.
Þegar rætt var um frestun bannlag-
anna í neðri deild um daginn, aagði
hann að bannlögin hefðu verið óhæfilega
— mig minnir að hann segði „herfilega“
— undirbúin og leit helit út fyrir að
hann teldi það hið mesta óráð að wm-
þykkja þau — enda mun hann hafa verið
„löglega afsakaður11 á þingi 1909, þá er
greitt var endanlega atkvæði um þau.
Auk þess húðskammaði hann veilings
templara. Talaði hann yfir höfuð af
ivo mikilli æsingu, að engum datt til
hugar annað en að honum væri hið
mesta áhugamál að ganga milli bols og
höfuðs á bannlögunum, templurum og
öllu því dóti. Síðan greiðir hann at■
kvæði á móti frestuninni. — —
Bara dr. Jóni verði nú ekki ivo „ílt“
af „dragsúginum“ (frá kjóaendum) að
hann verði „löglega afsakaður" frá að
mæta á næstu þingum!
Annar Jön.
Ný ransóknarnefnd.
Þeir Sk. Thoroddaen, Ben. Sveinsson,
Jón frá Hvanná og Jón Þorkelsson
hafa borið fram þingaályktunartillögu
um að skipa nefnd til þesa að „ran-
saka símskeyti þau, er ýmsir þingmenn
hafa sent til ísl. skrifatofunnar í Khöfn,
viðvíkjandi ráðherraikiftunum.11
Þetta er talsvert varhugaverð braut
að því er inertir þingmenn, sem ekki
hafa opinber trúnaðaratðrf á hendi. Aft-
ur á móti virðist sjálfsagt að t. d. for-
setar þingsins og ráðherra geti ekki
símað konungi það sem þeim þykir gott
i nafni þingi og stjórnar án þess neinn
viti um það.
Þeir menn sem kunnugt er um að
hafi sent símskeyti um ráðherraskiftin,
eru Björn Jónsson og H. Hafstein fyrv.
ráðherrar, Kristján Jómson núv. ráð-
herra, Sk. Th., Jens Pálison og Hannes
Þorsteinsson forsetar alþingii. Afþess-
um mönnum hafa Kristján Jónsson, Sk.
Thoroddsen og Hannes Þoriteinsson sýnt
skeyti sín. Af hinum virðist rétt og
sjálfsagt að Björn Jónsson og Jens Páls-
son leggi líka fram sín skeyti, því að
þeir hafa sent þau sem ráðherra (B. J.)
og forseti efri deildar (J. P.). Aftur á
móti ber H. H. enga ábyrgð á skeytum
sínnm ganvart þinginu og er því ástæðu-
laust fyrir þingið að láta nefndarskip-
unina ná til þeirra. Á hinn bóginn má
gera ráð fyrir að honum séu skeytin
ekkert launungarmál.
J.
Frá Gróttu til Gvendarbrunna.
Eldsvoði
Á sunnudagskvöldið var kviknaði í
húsi á Bergstaðastræti; vindur var tals-
verður af suðvestri, og stóð því illa á
bæinn, en til allrar hamingju tókst að
slökkva eldinn áður en hann hefði náð
yfirtökunum.
Sundskálinn
var opnaður á sunnudaginn var.
Bansóknarnefnd
efri deildar er farin að láta prenta
álit sitt, sem mun verða alllangt.
„Sjálfsfjórn".
Athygli lesenda viljum vér leiða að
auglýsingu Sjálfstjórnar á öftustu síðu,
um nýjan fund með því að síðasti fund-
ur gat ekki tekið endanlega ályktun.
Til leign
1 eða 2 loftherbergi fyrir einhleypa
í Ingólfsstræti 21.
Kaupendur Jngólfs',
sem eigi fá blaðið með skilum, eru
vinsamlegast beðnir að gjöra afgreiðsl-
unni aðvart um það.
Á fundi
með ungum skilnaðarmönnum,
þetta og létu allófriðlega. Gn einn maðnr, sá
er reiðastur var, hljóp að Jóni og reif lófafylli
sína úr skeggi hans. Sefuðust menn nokkuð
við þetta, og nú bað um orðið
Ingimundur birtir útdrátt úr fundarbókinni.
Laugardaginn 29. apríi 1911 var fundur sett-
ur í Bárubúð. Fundarstjórar Sigurjón Péturs-
son, Guðmundur Stefánsson og Hallgrímur Bene-
diktsson, bunumeistarar. Pyrstur bað um orðið
síra Sigurður Stefánsson frá Vigur.
Hann sagðist ekki ætla að verða langorður.
Kvaðst aðeina ætla að skýra mönnum frá hvað
hefði knúð sig til að ganga í félag ungra akiln-
aðarmanna. Sagðist hafa farið að hugsa um
það í morgun, er hann vaknaði, í bvaða atjórn-
máiaflokki hann eiginiega væri. Áleit ekki að
hann væri i Heimastjórnarflokknum, þar eð hann
hefði boðið sig fram til þings móti mjög ákveðn-
um heimastjórnarmanni og borið þar — eins og
allir vissu — glæsilegan sigur úr býtum. Áleit
því siður að hann væri sjálfstæðismaður, þar
sem hann hefði sagt sig úr þeim flokk nýlega
og mundi eflaust gera það bráðum aftur, og
komst þar af leiðandi að þeirri rökréttu niður-
stöðu, að hann hlyti að vera skilnaðarmaður, og
þótti liklegast að þetta mundi vera að þakka
áhrifum formanns félagsins, sem væri sonur
sinn, og oft héldi brennandi skilnaðarræður
meðan þeir væru að borða miðdegisverðinn.
Flutti ræðumaður erindi þetta af miklum móði
og þökkuðu áheyrendur fyrir það með dynjandi
lófataki.---------
Næstur stóð upp ónefndur
ungur skilnaöarmaður.
Sagðist heldur ekki ætla að tala langt mál.
„Sér munaði að vísu ekkert um að halda 12
tima ræðu, en kysi þó heldur að skemta sér á
annan hátt.“ Annars væri að eins meining sín
að benda á, hvort ekki væri rétt að halda fundi
félagsins á öðrum og hentugri Btað, t. d. Hótei
Keykjavik.
---------Borið strax undir atkvæði og eam-
þykt í einu hljóði, og sömuleiðis samþykt að
lýsa vantrausti á stjórninni fyrir að hafa ekki
séð fyrir þessu strax er félagið var stofnað.
Þá tók tii máls
Björn Jónsson ritstjóri.
Bað fundarmenn engu að trúa, er í andófs-
blöðunum stœði, þvi þau flyttu ekkert annað
en látlausan róg og nið um sjálfan hann. Bað
menn heldur lesa „ísafold11 — sem fengiat i
bóksölubúðinni fyrir að eins 4 kr. árgangurinn
— því þar væri ávalt margs konar fróðleik að
finna, og ágætar neðanmálssögur fylgdu með í
kaupbæti. — — —
Bæðumaður ætlaði að sogja eitthvað meira,
en varð að hætta vegna þess að tveir ungir
skilnaðarmenn, sem á meðan hann talaði höfðu
verið að fljúgast á úti i horni, nú voru komnir
fram á mitt gólf og kjaftshögguðu hverir ann-
an með bekkjunum. Gn innan skamms lá ann-
ar þeirra i roti, og þá tók til máls
Hannes hinn prúði.
Hann kvaðst mundi verða stuttorður. Sagð-
ist fyrst hafa komið fram sem skilnaðarmaður
þegar hann bauð konungi og þingmönnunum
dönBku heim hiugað á árunum. Hefði sú verið
meining BÍn að fylla Dani og fá þá til að skrifa
undir skjal, er þeir gæfu sér í afsal fyrir ís-
landi. Hefði að vísu allvel tekist að gera þá
drukna, en áform sitt hefði þó mishepnast, því
sjálfur hefði hann orðið talsvert hivaður um
kvöldið og alveg gleymt að sýna þeim skjalið
fyr en morguninn ef'tir, en þá hefðu þeir verið
afar-timbraðir og úrillir og tekið þvert fyrir
að skrifa undir einn einasta staf. Lauk máli
sínu með því að mælast til vináttu við Björn
Jónsson, bauð honum heim til sín upp á einn
Whiskysjús og heimtaði að fá að drekka dús
við hann.
Var gerður hinn besti rómur að ræðu Hann-
esar, og þótti möunum honum hafa mælst vel
og tilboð hans hið drengilegasta.
5á bað um orðið
Jón alþingismaður Ólafsson
og mælti á þessa leið:
Herra forseti!
Það var eg, sem fyrstur vakti málB á skiln-
aði, það var eg, sem sem fyrstur hvatti til
skllnaðs, það var eg, sem orkti íslendingabrag.
Þessvegna tala eg hér í kvöld, og þessvegna
eigið þið að fagna mér hér í kvöld, þið ungu
skilnaðarmenn, mennirnir sem eg endur fyrir
löngu orkti brag minn fyrir, braginn sem sung-
inn var við vöggu yðar allra, braginn íslend-
inga!
Jafnskjótt er Jón hafði Iokið þesssri eldheitu
ræðu sinni, gullu við húrrahrópin í samfleytta
klukkustund, og allur þingheimur söng íslend-
ingabrag — en þrír danskir menn, sem á fund-
inum voru, fengu i þeim Bvifum blóðnasir og
glóðaraugu.----------En er látunum linti nokk-
uð Btóð upp
Magnús Einarsson dýralæknir.
Hann hélt því fram að hégómi væri að tala
um skilnað meðan bannlögin væru enn í gildi
— yfir höfuð hégómi að hugsa, tala, eða skrifa
um nokkuð annað en aðflutningsbannið. Hann
stakk upp á þvi, að bærinn veitti hverjum, er
hafa vildi, ókeypis áfengi til næsta nýárs, svo
öllum gæfist kostur á að kynna sér sem best
verkanir áfengisins; og bjóst hann ekki við að
aðflutning8bannið ætti miklu fylgi að fagna hjá
kjósendum að þeim tíma liðnum, ef svo væri
gert.
Samþykt með miklum atkvæðamun að senda
áskorun í þá átt til bæjarstjórnar. —
Þá bað sér loks hljóðs
Ingimundur candidatus philosopiœ.
Hann sagðist ætla að verða mjög stottorður
— enda þyrfti ekki langa ræðu, þegar búið
væri að skýra málið jafn vel og ítarlega og
þeir hefðu gert, ræðumennirnir, er á undan
sér hefðu talað. Vildi þó minna menn á það,
að skilnaður við Dani mundi efalaust verða
mjög torsóttur, og sjálfsagt verða oss dýr-
keyptur, því Danir væru grimmir mjög og
harðir í horn að taka, og nefndi hann sem
dæmi þess skóara og skraddara ekki allfáa
niðri í Kaupmannahöfn. Sló þá svo miklum
óhug á hina ungu skilnaðarmenn, að Ingimundi
þótti ráðlegast að fara út í aðra sálma og
mælti nokkur orð um að sér líkaði miður saga
sú, er gengi um bæinn, að hann — Ingimund-
ur — væri í raun og veru alls ekki til, heldur
nefndu menn hina og þessa andskotana ræfla
og alþokta lúðurkalla — til dæmis að taka
Siglufjarðaryfirvaldið, Bem þarna sæist á — og
fullyrtu að þeir rituðu greinar þær, sem þó
hann sjálfur og enginn annar væri höfundur að.
Lét hann í Ijósi megna gremju sina og undr-
un yfir því, að Norðmennirnir hefðu ekki stút-
að Kristjáni og bætti við svæsnustu skömmum
um þennan valinkunna sómamann, nafngreindi
fjöldann allan af bestu borgurum bæjarins og
valdi þeim mörg háðuleg orð, eagði upplognar,
viðbjóðslegar sögur úr oinkalifi þeirra og smán-
aði þá og svivirti á allar lundir sem mest hann
mátti. Var Ingimundur auðsjáanlega dauða-
drukkinn og stóðu i honum augun eins og
freðnum þorski. Gn Löjtenþefinn lagði af hon-
um um allan salinn, og uröu menn að lokum
að styðja hann til sætis.
Varð nú hið mesta háreysti og gauragangur
út aí þessum hrakyrðum Ingimundar, og iauk
því þannig að honum var kastað á dyr. —---------
---------Ekki þó svo að skilja, að þetta þyki
neinum tiðindum sæta í félagi ungra skilnaðar-
manna, því minst þremur eða fjórum mönnum
er ávalt fleygt út á fundi hverjum — annað-
hvort lifandi eða dauðum. En það er hlutverk
fundarstjóranna að annast þetta, og eru þeir
kosnir með þetta fyrir augum.
Gnda eru þeir allir fremur tröll en menskir
menn.
Jón doktor Þorkelsson.
Hann kvaðst ekki mundi tala langt mál.
Kakti hina mörgu kosti félagsins og taldi því
ekki hvað síst til gildis, hve lágt ársgjaldið
væri. Sagðist þó ekki hafa orðið skilnaðarmað-
ur af því eingöngu, heldur af þvi, að hvergi
væri þess getið í neinum fornum ritum, að
Danir ætti hér nokkuð *itak. Fór mörgum
og hörðum orðum um alla þá, er væru á móti
skilnaði, og kallaði þá moðal annars föðurlands-
svikara og ærulausa níðinga. Gat þesa þó jafn-
framt, að ef svo færi einhverntíma, að skilnað-
armálið yrði borið undir dóm þjóðarinnar, þá
mundi hann alls ekki greiða því atkvæði, enda
mnndi ekki líklegt að sú stjórn, er þá ttt-ki við
völdum, færi eftir verðleikum manna við em-
bættaveitingar og annað.-----------
Ókyrðust félagsmenn mjög er þeir heyrðu
Eggert Claessen
yfirréttarmálaflutningsmaður
Pósthústsræti 17.
Vcnjulega heima kl. 10—11 og 4—5.
Talsími 16.
jSveinn Björnssont
yfirréttarmálaflutningsmaöur k
Hafnarstræti 16. t