Ingólfur

Ataaseq assigiiaat ilaat

Ingólfur - 18.05.1911, Qupperneq 1

Ingólfur - 18.05.1911, Qupperneq 1
INGOLFUR IX. árg. Reykjavík, íimtudagiim 18 maí 1911. 20. blad. nwnl iisra-óXíFtrB. kemur út elnu sinni i viku að minsta kosti; venjulega á fimtudðgum. Árgangurinn kostar 3 kr,, erlend- is 4 kr. Uppsðgn skrifleg og bund- in við áramót, og komin til útgef- anda fyrir 1. október, annars ógild. Eigandi: h/f „Sjálfstjórn“. Ritstjóri og ábyrgðarm.: Gunn- ar Egilsson Vesturgðtu 14 B. (Schou’s hús). — Helma kl. 4—5. Afgreiðsla og innheimta i Kirkju- strœti 12 kl. 11—12 hjá fröken Thoru Friðriksson. Alþingi 1911. Yflrlit. Þá er þe«*u þingi lokið. Óhætt er að «egja að það hafi ekki verið viðburðar minna en fyrirrennarar þess. Ráðherra«kifti þau, sem gerðust á þinginu, munu vera nokkurnveginn einsdæmi. Það er einsdæmi að ráð- herra fyrirgeri svo öflugu fylgi, sem fyrv. ráðherra (B. J.) haíði, á rúmu einu ári. Og ekki «íður hitt einadæmi að sá maður, sem mest hafði fengið að kenna á fyrv. ráðherra, skyldi verða eftirmaður hans, sá, sem á að rétta við það# sem hinn færði úr lagi. Fiokkaskiftingin á þinginu breyttiat mjög þegar í þingbyrjun. Sjálfatæðia- flokkurinn klofnaði; vildu *umir fylgja fyrv. ráðherra, en sumir vjldu þegar ráð- ast að honum með vantrau»t*yfirlý«ingu, og var »ú vantrauatsyfirlýsing aamþykt með atkvæðum „sparkliðsins“ og Heima- stjórnarmanna. En þegar ráðherra- skiftin voru orðin akriðu þeir aaman Sparkliðsmenn og Björnsmenn á móti hinum nýja ráðherra og báru fram van- trauatsyflrlýsingu á hendur honum. Klofnaði þá Sjálfstæðisflokkurinn aftur, og vantraust*yfirlý»iDgin var feld. Flokk- arnir stóðu þó mjög jafnt og mun meiri hluti núverandi ráðherra ekki vera nema þrjú atkvæði á öllu þinginu. Undir þeaaum kringumítæðum ervarla við því að búaat að mikið liggi eftir þingið. Þó verður þes* að geta þes*u þingi til lofs að það hélt til framkvæmda þremur *jálf*tæði»málum, nfl. einu stærsta sjálfatæðiamáli íslendinga, háakólamál- inu, Reykjavikurhöfn og viðakiftaráðu- nautnum. En það sýnir Ijóalega flokka- akiftinguna á þinginu, að háakólamál- ið var aamþykt með atkvæðum þeirra, ■em vildu fella viðskiftaráðunautinn, en þeir aem aamþyktu viðakiftaráðunaut- inn, vildu drepa háakólann. Stjórnarakrárbreytingu aamþykti þing- ið, avo aem kunnugt er, en hún var atórgölluð og er vafasamt að hún aé til bóta, nema afnám konungkjörinná þing- manna. Önnur lagafrumvörp voru 107 tala- ina.—Þar af vorn, auk fjáraukalaga fyrir árin 1908 og 1909, og 1910 og 1911, og frumvarp um aamþykt á landareikn- ingunum, 20 frá fyrv. ráðherra. Af þeim voru 12 samþykt og afgreidd; hin voru ýmist feld eða ekki útrædd, þar á meðal tvö hin merkuatu: fræðslu- lagafrumvarp (felt) og siglingalagafrum- varp (vísað til stjórnarinnar til betri undirbúninga). — Þiugmannafrumvörp voru 83, og voru 29 aamþykt. Merk- ust þeirra eru h&fnarlögin og stjórnar- skrárfrumvarpið, aem fyr er getið. Þingaályktunartillögur voru bornar fram 49; 25 voru aamþyktar (þar á meðal vantraustsyfirlýsing til fyrv. ráð- herra og innsetning gæzlustjóranna í Landabankann); 11 aamþyktar, en ekki afgreiddar í þingaályktunarformi; 9 voru feldar (þar á meðal vantrauatsyfirlýsÍDg til núverandi ráðherra); 3 voru teknar aftur og 1 ekki útrædd. Uppakeran af þinginu er eina og séat af þeasari upptalningu heldur rýr, aér- ataklega þegar tekið er tillit til þeaa, að þingið er víst lengata þing, aem haldið hefir veríð hér á landi, jafnvel lengra en þingið 1909, og tafði þá foraetaförin mikið fyrir. Jönatan. Ágripsskýrsla frá rannsóknarnefnd efri deildar al- þingis um gerðir landssfjórnarinnar í Landsbankamálinu m. m. Framh. IV. Viðskiftaráðunauturinn. í því máli er brot fyrv. ráðherra ai- veg íjóat. Hann hefir frá 1. ágúat 1909 ráðatafað fé því, er var ætlað 2, nálega öllu til 1 manna. Ráðherra mátti (bla. 95) veita við- skiftaráðunautnum 1909 Ve—S1/is: kr. 2083,33 en veitti kr. 4166,65 1910: — 6000,00 — — - 11069,11 1911: - 6000,00 — — - 10000,00 kr. 14083,33 en veitti kr. 25136,86 — 14083,33 hefir þannig veitt honnm um lög fram kr. 11169,63 Og aé nú annaravegar litið til árang- ursins af erindiarekatri viðakiftaráðu- nautarina, er skýralur hans bera óræk- astan vott um, og hina vegar til þeaa, að Norðmenn borga sínum útaendu við- akiftaráðunautum ekki nema 2500- 5000 kr. á ári, bla. 136, þá verður varla annað aagt, en að viðskiftaráðu- nauturinn hafl orðið landinu óþarflega dýrkeyptur. Og þó er því alept hér, að viðakifaráðunauturinn hefir dvalið hér tímunum aaman, t. d. það aem af er þesau ári, enda vafasamt hvorum megin telja eigi þá dvöl, tekjumegin eða gjaldmegin. V. Thore-málið. Um það mál viaast sumpart til 13. gr. A 2 gildandi fjárlaga, aem vafalaust vanheimilar að borga Thorefélaginu þær 12,000 kr. fyrir póstflutning, er fyrv. ráðherra hét því í 9. gr. samninga hana við félagið 7. ágúat 1909, og sumpart til þingakjals nr. 931, er lýair því ljóat, að akilyrðum 13. gr. C 1 fyrir 10 ára aamningi hefir eigi verið fullnægt.---- Leggi maður nú aaman hið beina tjón. er fyrv. ráðherra Björn Jónsson hefir valdið með berum brotum á gild- andi lögum, þá koma út þeasar upp- hæðir: 1. með landabankavaatri kr. 12,741,71 2. — skipun viðakifta- ráðunautar .... — 11,152,53 3. — samn. við „Thore“ — 12,000,00 eða alla kr. 35,894,24 á tæpum tveim árum. Hér er þó ótalið tjón það, er hann hefir bakað landinu með afakiftum sín- um af ailfurbergsmálinu og ýmsum öðr- um atjórnarathöfnum. Eftir því sem hér hefir verið aagt og aýnt, virðist í rauninni ástæða til, að hann væri kærð- ur fyrir landsdómi, en bæði er það, að þingtíminn er þrotinn og avo er alþingi nú avo skipað, að alíkri kæru yrði vit- anlega ekki frarn komið. Lárus H. Bjarnason Stefán Stefánsson formaður. skrifari. Agúst Flygenring. Ofanrituð „Agripsskýrsla" var mér aýnd í próförk að kvöldi hin* 8. þ. m. með þeim ummælum, að hún ætti að leggjaat fyrir aameinað alþingi næata dag. Hér er því ekkert ráðrúm til rök- studdra mótmæla. En þesa vil eg láta getið, að eg tel ályktanir meiri hluta nefndarinnar og þær ataðhæfing&r henn- ar, sem nokkru máli akifta, avo fjarri öllum aanni, að ekkert aé aannað af þesaari nefnd, aem fyrverandi ráðherra Björn Jónsson verði víttur fyrir með aanngirni. Enda lít eg avo á aem allri þeaaari avo nefndu „rannsókn“ hafi ver- ið hagað þann veg, að kent hafi meira hlutdrægni en aæmd þingsins sé aam- boðið, að því leyti aem „rannsóknin“ hefir ekki verið einber hégómi. SigurSur Hjörleifsson. Athugasemd Ingólfs. Ingólfur vill þegar geta þess að hann er ekki sam- mála rannsóknarnefndinni um viðakifta- . ráðunautinn. Hann lítur avo á að hér aé um verulegt »jálfstæði»mál að ræða og að jafnvel þótt margt megi finna að framkomu fyrv. ráðherra (B. J.) í því máli þá aé ekki um reglulegt brot að ræða. Sérataklega er Ingólfur ósam- dóma nefndinni um að það hafi vant- að heimild til þesa að veita einum manni meatalla fjárveitinguna. Fjár- lögin meina það ekki og „ajálfatæðis- flokkurinn" mun hafa verið sammála þeim framkvæmdum fyrv. ráðh., hvern- ig aem annars er á þær litið. Hitt nefnir nefndin ekki, sem er miklu verra, að fyrv. ráðh. fann upp á að afaaka það við Dani, aem ekki var afsökunar- vert, nfl. að Dönum hafði ekki verið aent erindiabréf viðakiftaráðunautains; þeir áttu enga heimting á því. . J. ,Þjóðviljinn‘ Og ,fyrverandi tilvonandi‘ ráðherra. Blaðið „Þjóðviljinn" bregður Ingólfi um, að hann fari með óaannindi um fylgi ráðherra-efnanna (Kr. J. og Sk. Th.) áður en ráðherra-útnefningin fór fram. Og „Þjóðv.“ farast þannig orð: „Þetta leyfir blaðið sér að gera þvert ofan í skrifleg gögn sern Mrt hafa verið á prenti með undirskriftum þing- manna sjálfra, og aem það því veit all- an almenning geta átt aðgang að. Um þetta þegir „Ingólfur„ auðvitað, en endurtekur aðeina aínar fyrri lygar. Fyr má nú vera ósvífni, en að avara sannleikanum upp aftur og aftur á þenna hátt.“ Vér höfum aett hér ummæli blaðsina orðrétt svo að mönuum utan íaafjarðar- djúps gefiat líka koatur á að sjá hvern munnaöfnuð ritatj. „Þjóðviljana", forseti sameinaða þinga, temur aér. Hitt mun lesendum Ingólfs vera kunn- ugt, að áburður hr. Sk. Th. er rangur. Hann otar fram í oas „akriflegum gögn- um“ með undirskriftum þingmanna ajálfra, og aegir að um þau þegi Iug- ólfur. Hér fer foraeti aameinaða þinga með óaatt mál, því þeasi „skriflegu gögn“ hafa verið prentuð í Ingólfi, eins og lesendur vora mun reka minni til (13. tbl., bls. 50). Sk. Th. hefir vilj- að aanna með „gögnurn" þesaum, að Kr. J. hafi ekki haft áatæðu til að telja aér helming þjóðkjörinna þingmanna, og hafi því framið brot á þingræðinu er hann tók við ráðherra embættinu. Vér akulum þá athuga „gögnin" dálítið nákvæmar. 12 þingmenn úr Björnalið- inu lýaa því yfir, að þeir menn „eftir atvikum fallast á að hann verði ráð- herra og ekki fella hann á þeaau þingi,“ að tilskyldum ýmsum skilyrðum, sem nánar eru áskilin. 7 þingmenn úr „Sparkliðinu“ lýsa því hinsvegar yfir, að þeir „styðja tilnefning Skúla Thor- oddsens“. Auk þess getur Sk. Th. þesa í blaði aínu, að einn þingmaður enn úr Sparkliðinu (hr. Sig. Sig.) hafi munn- lega lofað aér fylgi, og ennfremur að einn þingm. úr Björnaliðinu (séra Hálf- dán Guðjónason) láti ráðherra-tilnefn- inguna afakiftalausa. Síðan sest Sk. Th. niður og fer að reikna; hann aér það strax að 12 og 7 eru 19 og 2 til eru 21. Nú eru þingmenn alls 40 og hann dregur því 21 frá 40 og sér að það eru 19. Og Sk. Th. gerir sér þá litið fyrir ; hann segir: 20 þingmenn vilja styðja mig og eiun vill láta tilnefning- una afakiftalauaa, Kr. J. getur því ekki haft stuðning nema 19 þingmanna. — Þarna fer forseti sameinaðs þings aftur með ósatt mál, og það vísavitandi. Þeg- ar hann skrifaði þetta í blað sitt vissi

x

Ingólfur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ingólfur
https://timarit.is/publication/189

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.