Ingólfur - 24.05.1911, Page 1

INGÖLFUR
IX. árg.
Reykjavík, miðvikudaginn 24 maí 1911.
21. blað.
Ingólfur.
Eigendaskifti.
Með því að hlutafélagið „Sjálfstjórn“
hefir ákveðið að halda ekki sjálft úti
blaði fyrst um sinn, hefir það afhent
herra ritstjóra Gnnnari Egilsson blaðið
„Iogólf“ til fullrar eignar og eru við-
skiftavinir blaðsins beðnir að snúa sér
til hans um alt sem blaðinu viðvíkur.
Stefna Ingólfs í bannmálinu verður
hin sama framvegis og verið heflr, og
auðvitað heldur félagið áfram baráttu
sinni, i samvinnu við blaðið.
Keykjavík 18 mai 1911
Fyrir stjórn b/f „Sjálfstjórn„
Magnús Einarsson
pt. formaður.
Hlutafélagið „Sjálfstjórn" hefir afsal-
að mér Ingölfi, til fullrar eignar. Eg
mun halda blaðinu áfram í sömu stefnu
og hingað til, bæði í bannmálinu og
öðrum landsmálum. Stjórnmál lætur
blaðið sig auðvitað skifta, engu síður
en önnur mál, er almenning varða.
Blaðið mun framvegis njóta aðatoðar
þeirra sömu manna, sem hingað til og
lesendum þess munu vera orðnir kunn-
ir, svo sem þeirra Jónatans, Steinþórs,
Ingimundar cand. phil., Oes og Argos
og fleiri góðra manna.
Leyfi ég mér því að vona að blaðið
megi vænta sömu vinsælda og hingað
til, þótt eigendaskifti séu orðin.
Ounnar Egilsson.
Pólitík.
Nú er eins og k'yrð sé fallinn á hugi
manna eftir þingið og afrek þess, og
allan æsinginn, sem því fylgdi. Það
er eins og lognið og mókið hafi færst
yfir landið og að eins heyrist í fjarska
bergmálið af þórdununum sem af þing
inn stóðu. Þetta er lífsins lögmál; líf-
ið heimtar alstaöar jafnvægi; það er
skin eftir skúr, svefn eftir vöku.
En þó skyldi enginn láta þetta vflla
sér sýn eða trúa því, að þessar stillur
verði langvarandi. Stormurinu er enn
ekki liðinn hjá; hann er bara að sækja
í sig kraftana áður enn hann tekur til
af nýju að steðja yfir landið með engu
minni hamagangi enn áður. Framund-
an standa þéttir skýabólstrarnir, ógn-
andi og ægilegir, og mun líblega ekki
líða á löngu áður enn gustur fer að
standa af þeim. Það eru kosningarnar.
Báðir flokkar hyggjast nú til aðher-
væðast, bíta í skjaldarrendurnar og láta
ófriðlega; og naumast verður Iangt lið-
ið á sumarið þegar baráttan byrjar,
grimm og vægðarlaus.
En um hvað?
Það er öllum mönnum ljóst í þessu
landi, af hvorum flokkinum sem er, að
nú á að berjast. En svo er að sjá,
sem öllum sé það ekki jafn ljóst til
hvers verið er að berjast, og hvaða á-
rangurs þeir vænta sér aí sigrinum.
Þegar þeir tveir flokkar voru myndaðir,
sem nú eru hér í landi, þá vissu allir
um hvað barist var; þá var barist með
og móti frumvarpi millilandanefndarinn-
ar og um ekkert annað. Þeirri baráttu
lauk svo, að frumvarpið var lagt að
velli á þingi 1909, og var þar með úr
sögunni. En sumum. kann nú að þykja
það kynlegt, að jtókkaskiftingin var
samt sem áður ekki úr sögunni, þótt
það eina mál, grundvsllar- eða princip-
atriðið, sem flokkunura skifti, væri burt
numið, og ekki kom neinn annar princip-
ágreiningur í staðinn, sem gat rétt-
lætt flokkaskiftinguna. Flokkarnir héldu
samt sem áður áfram að bítast og berj-
ast og reyndu til að hamra því inn í
landsmenn, að flokkarnir séu tveir, þó
ekki væri auðið að aýna fram á í
hverju ágreiningurinn lægi.
Þegsu fór nú fram á síðasta þingi.
Engum datt í hug að fitja upp á sam-
bandslagafrumvarpinu, sem eitt hafði
skift flokkunum, enda var ekki til þess
ætlast, og aunað varð fátt að ágreiningi
milli flokkanna sem slikra. Það var
helst hvort reisa skyldi vita á Rifstanga,
eða hvort byggja skyldi bvennaskóla-
hús á Blöndósi, og svo vitanlega ráð-
stöfun þeirra „beina“, sem alþingi ræð-
ur yfir.
En nú standa kosningarnar fyrir dyr-
um. Um pessi ágreiningsmál flokkanna
verður þá tæplega barist, og það er þá
augljóst, að ef þessi flokkaskifting á að
haldast, þá verður að finna ný ágrein-
ingsefni. Sambandsmálið getur tæplega
komið til greina við þessar kosningar,
því það liggur alls ekki fyrir, og eng-
in ástæða virðist til að ætla, að þjóðin
vilji nú á ný kasta sér út í sambands-
lagabaráttu, og það því fremur, sem
ekkert nýtt er komið á daginn síðan
síðast var kosið; málið hefir legið niðri
síðan, og þvi nær ekkert verið rætt.
Enda sýnist tæplega mega gera ráð
fyrir því, að flokkarnir noti jafn alvar-
legt mál og það er til þess eins, að
halda við óeðlilegri flokkaskiftingu, grafa
það upp úr pokahorni sínu undireins og
líður að kosuingum, veifa því framan í
þjóðina meðjfjálgleik miklum, en stinga
því svo niður í pokahornið sitt aftur
þegar það er búið að gera sitt gagn,
líkt og „Sjálfstæðisflokkurinn" gerði nú
á siðasta þingi. Það væri illa farið, ef
nú ætti að fara að leika sama leikinn
aftur og neyða þjóðina aftur inn í sam-
bandslagabaráttuna, sem hún hefir alls
ekki æskt eftir, og sem henni er lík-
lega þvert um geð.
Enda eru nú mörg önnur nauðsynja-
mál á döfinni, sem oss tjáir ekki lengur
að ganga fram hjá, mál sem vér verdum
að leiða til lykta hið allrabráð&sts, og
er þar fyrst að telja fjármál vor og
skattamál. Fjármálnm vorum er nú
svo komið fyrir þráa og blint ofstæki
nokkurra bannmanna á þÍDgi, að til
stórvandræða horfir. Og svo er fyr-
verandi ráðherra fyrir að þakka, að
engu skipulagi varð komið á skatta-
löggjöf landsins á síðasta þingi.
Hér er þá ærið verkefni fyrir næstu
þing: að brúa þær ófærur, sem af bann-
lögunum hafa hlotist, og bannhöfðingj-
arnir sjálfir hafa vanrækt.
Um það ættu kosningarnar að snúast.
Steingrímur Thorsteinsson
áttræður.
19. maí síðastl. varð Stgr. skáld Thor-
steinsson áttræður.
Nemendur mentaskólans genguískrúð-
göngu heim að húsi hans á hádegi og
fluttu honum kvæði eftir Rögnvald Guð-
mundssnn stud. art. og er það prentað
á öðrum stað í blaðinu. Auk þess færðu
nemendur Stgr. líkneski af Venusi, en
Stefán Eiríksson hafði skorið stall und-
ir hana.
Um kvöldið var Stgr. haldið mikið
samsæti í Iðnó. Gekst Stúdentafélagið
fyrir því. Þar hélt H. Hafstein banka-
stjóri ræðu fyrir minni heiðursgestsins,
en Ágúst Bjarnason fyrir minni konu
hans. Andrés Björnsson formaður
Stúdentafélagsins talaði fyrir hönd þess,
en Bríet Bjarnhéðinsdóttir af kvenna
hálfu. Síðast talaði ólafur Björnsson
ritstjóri um æskuna og Stgr. Dansað
var fram á nótt og var heiðursgestur-
inn þar fyrstur til.
Silfurbergsmálið.
Yfirlýsing frá Þórarni Tuliníus.
Skýrsla rannsóknarnefndarlnnar.
I.
Enn höfum vér fengið pistil frá hr.
Þórarni Tuliníusi í Kaupmannahöfn, og
skulum ?ér fúslega verða við tilmælum
hans um að birta hann hér í blaðinu:
Silfurbergsbirgðirnar.
1 tilefni af athugasemdum „Ingólfs“
við grein mína 30. mars, skal ég láta
mér nægja eftirfarandi yfirlýsingu:
1. Þegar ég seldi lítinn hluta af silfur-
bergsbirgðum mínum var ég engum
loforðum bundinn um að selja ekki.
2. Frásögn „Ingólfs" um verðið á silf-
urberginu og nm það, hve mikið ég
hafi selt af því, er algerlega gripin
úr lausu lofti.
Enn verð ég að geta þess, að það
hlýtur að vera misskilningur hjá „Ing-
ólfi“ að landssjóður hafi að eins fengið
55% af helmingi silfurbergsbirgðanna.
Hann hefir hlotið að fá 97°/0 Þar sem
Guðm. Jakobsson átti auðvitað að eins
heimtingu á 3°/0 í sölulaun eins og ég
fékk áður, en eigi 45°/0.
Kaupmannahöfn 2. maí 1911.
Þórarinn Tuliníus.
Við fyrsta lið í yfirlýsingu þessari
skulum vér láta oss nægja að geta þess,
að vér höfum um þetta efni farið eftir
frásögn „ísafoldaj“ 1. mars þ. á., en
þar segir að Tnlinius háfi gengið að því,
að selja ekkert af silfurbergi því, er
hann fékk i sinn hlut, áður enn ákvörð-
un væri tekin um það hvort mál skyldi
höfðað gegn honum eða ekki. Oss er
ókunnugt um hvor rétt skýrir frá í
þessu efni, „ísafold“ eða Tuliníus, en
um það verða þau að bítast.
Við 2. lið yfirlýsingarinnar er það
að segja, að um það efni bérum vér
fyrir oss sögusögn nákunnugs manns.
Og vér þykjumst hafa ástæðu til að
ætla að hvorttveggja sé nærri sanni,
upphæðin og tvípundatalaD, sem vér
nefndum, enda ber Tuliníus ekki á
móti þvi, en segir að eins að frásögn-
in sé „gripin úr lausu lofti“. Nú vill
svo vel til að síðan síðast var minst á
þetta mál hér í blaðinu, hefir birst
skýrsla ransóknarnefndar efri deildar
og má þar leaa ummæli hr. Tuliniusar
sjálfs einmitt um þessi atriði. — í bréfi
til Brillouins konsúls, dtgs 13. jan 1911,
farast Tulinísi þannig orð: ............
De baserer Deres Kritikpaa Hr. Jobins
Vurdering, som igaar var Kr. 15000
og höjst nu er bleven Kr. 25,000 —
d. v. s. irclusive Clientel etc. Jeg
gentager, at Hr. Jobins Vurdering, der
udelukkede er qua Optiker, er ganske
fejlagtig, og til Bevis herpaa tjener, at
jeg strax har solgt Partiet exclusive
de 4000 Kilo, (sic!) og 500 Kilo A.,
for en Pris der er henved det tredob-
belte af Hr. Jobins Vurdering og det
uden nogensomhelst Forpligtelse af nogen
Art . . . . “ (Ranns.n.skýrsl. bls. 75).
Tulinius segir hér sjálfur, að hann
hafi selt silfurberg fyrir nálægt þriðj-
ungi meira verð en mat hr. Jobins, en
það mat hafi verið 25,000 kr., með öðr-
nm orðum fyrir 75,000 kr. Hitt atrið-
ið, hversu mikið silfurberg Tulinius hef-
ir selt fyrir þessa upphæð, er óljóst eft-
ir þessu bréfi; en þar sem hann, eftir
því sem séð verður af skýrslunni, hef-
ir fengið h. u. b. 6000 tvípund alls í
sinn hlut, og þar sem hann í bréfinn
segist hafa selt birgðarnar, „að undan-
skildum 4000 tvípundum og 500 kilo
A“, og þar sem hann ennfremur í sím-
skeyti til rannsóknarnefndarinnar, dags.
5. apríl 1911, segir að mest af birgð-
unum sé óselt (Ranns.nefnd.skýrsla bls.
90), þá virðist það ekki ósennilegt, að
sögumaður vor hafi einnig farið með
rétt fnál, er hann sagði að það, sem
Tulinius hafi selt, muni hafa verið um
1000 tvípund.
Um siðasta atriðið í þessari yfirlýs-
ingu Tnliniusar er það að segja, að þar
er um engan misskilning að tefla af
vorri hálfu. Vér skulum láta oss nægja
að benda hr. Tuliniusi á framburð hr.
Guðm. Jakobssenar á fundi rannsóknar-
nefndarinnar 2. maí 1911. Um þetta
er svo bókað í gerðabók nefndarinn-
ar: „. . . Hann tjáir þá félaga hafa
reiknað sér 45 °/0 einnig af þeim birgð-
um, er þeir tóku við af Tuliniusi í
í Kbh. og á Eskifirði.“ (Ranns.n.skýrsla
bls. 25) Enda virðast þeir eftir samn-
ingi þeim, er landstjórnin (hr. Björn
Jónsson) gerði við þá, eiga fulla heimt-
ingu á þessu. Það virðist því vera hr.
Tulinius en ekki Ingólfur, sem hefir
misskilið þetta.
Vér skulum að lokum geta þess, að
vér teljum auðvit&ð hr. Tulinius enga