Ingólfur - 16.06.1911, Qupperneq 2

94
INGOLFUR
INOÓLFUH
kemur út etnu sinni i viku að minsta
kosti; venjulega S fimtudögum.
Árgangurinn kostar 3 kr., erlend-
is 4 kr. Uppsögn skrifleg og bund-
in við áramót, og komin til útgef-
anda fyrir 1. október, annars ógild.
Ritstjóri og ábyrgðarm.: Gunn-
ar Egilsson Vesturgðtu 14 B.
(Schou’s-hús). — Má finna á af-
greiðstunni frá kt. 11 — 12.
Afgreiðsla og innheimta i Kirkju-
stræti 12 kl. 11—12 hjá P. E. J.
Halldórssyni, lækni.

jRáðherraskjaldsveinarnir1
fyrverandi og fyrverandi tilvonandi,
Fyrverandi „ráðherraskjtldsveinn"
Karl í Koti er að reyna til þeas, í
•máaatilagrein í „íaafold" 36. tbl., að
breiða yfir það, aem hann var avo klunna-
legnr að glopra fram úr aér um daginn,
þegar hann var að harma það, að Björn
Jónsaon akyldi ekki hafa geta náð aér
i 6 konnngkjörna, til þeis að geta aetið
við völd með aðatoð þeirra -f- 14 þing-
mönnum þeim, er honum fylgdu aðmál-
um á siðasta þingi, sumir þó að eins
að nafninu til. Eg sýndi fram á það í
næstaiðasta tbl. Ingólfa, að aamkvæmt
röksemdaleiðalu Karla í Koti sjálfs um
það, aem hann kallar „Þingræðisbrot"
af hálfu Kr. Jónaaonar, er hann situr
við völd með ituðning 6 konungkjörna
+ 17 þjóðkjörinna, hlyti það þá að hafa
verið þingræðiabrot af hálfu Björns, ef
hann hefði ætlað aér að sita með stuðn-
ing 6 konungkjörinna + 14 þjóðkjörinna.
Von er að Karl í Koti bregði mér um
heimsku, ef hann akilur ekki svona
einfalt reikniadæmil
Ea svo ætlar maðurinn að reyna að
klóra yfir þetta með þvi að neita því
að hann hafi sagt að B. J. mundi hafa
setið við völd með stuðning 6 kkj. +
14 þjóðkj. Þetta er ótrúleg ósvífni:
Hann kennir þeirri tilviljuD, að B. J.
gat ekki útnefnt nýja konuugkjörna um
það að hann var feldur úr ráðherrasæti
og rökfærir það þannig, að ef B. J. hefði
haft 6 konungkjörna hlynta sér, +
þeim 14 þjóðkjörnu stuðningsmönnum,
þá mundi Sparkliðið ekki hafa borið
fram vantraustsyfirlýsinguna. Er þetta
ekki sama sem að segja að B. J. mundi
hafa setið kyr með stuðning 6 kkj. +
14 þjkj.? Á þessu tvennu er eDgin mun-
ur, hvernig sem hann reynir að velta
því. Eða er Karl í Koti svo ósvífiDn
að haldi því fram, að skoðun Sparkliða
á öllum glappaskotum og glapræðum
Björns Jónssonar hefði breyst við það,
að hann hefði getað útnefnt 6 kouung-
kjörna úr fylgisliði sínu? Það er að
sönnu á allra manna vitorði, að hinir
blindu fylgismenn Björns Jónssonar eru
ekki yfirtak elskir að þeim Sparkliðum,
þó þeir hafi gert þann óvinafagnað, að
skriða undir frakkalaf Bjöms með als-
konar fleðulátum eftir að þeir fyrst höfðu
sparkað í hann, og siðan þolað smáDar-
yrði hans og getsakir. En því á ég þó
bágt með að trúa, að Björnsliðið vogi
sér að bera þeim á brýn annað eins
pólitískt afglap og það, að það hafi á-
hrif á skoðanir þeirra, hvort honum
bætist 6 nýjir konungkjörnir jábræður.
En hér er ekki nema um tvent að
gera: annaðhvort ber Karl í Koti Spark-
liðum þessa pólitísku ósvinnu á brýn,
en þau brigsl tel ég algerlega rakalaus
og ástæðulaus, f þeim flokki eru svo
margir sæmdarmenn, og akal ég þar
fyrstan nefna Bjarna Jónsson frá Vogi,
einmitt þann manninn sem Karl í Koti
er að reyna að bera fyrir sig; eða hann
heldur því fram eins og eg sagði áður, að
tilviljun ein hafi ráðið því, að Björn
Jónason drýgði ekki það „þmgrœðisbrotu
að sitja við vold með stuðning 6 kon-
ungkjörinna + 14 þjóðkjörinna þing-
manna. Þetta síðara hygg ég muni
vera réttari tilgáta, ef dæmt er eftir
orðalagi og anda greinarinnar, sem hér
ræðir um, og sýnir það þá betur enn
flest annað yfirdrepsskapinn og flærðina,
er þessir menn eru að signa síg yfir
hinu ímyndaða „þingræðisbroti“ Kr.
Jónssonar, sem þeir sjálfir ekki trúa á,
og vita að aðrir ekki trúa á.
Alt annað yfirklór mannsins er eftir
þessu, ýmist gamlar marg-hraktar vit-
leysur, eða þá nýjar, en ekki endist ég
til að svara þvi öllu.
Þó get ég ekki stilt mig um að benda
á það, að hann kannast við að „ef til
vill hsfi þeim virst svo um hríð, að
ekkert samkomulag gæti orðið um nokk-
un ráðherra og þá búist við að konung-
ur myndi biðja B. J. að gegna störfum
(fungera) til kosninga1'. Svona erþetta
orðað á mállýsku Karls í Koti. En á
réttu máii er það svo, að þeir ætluðu
að sjá svo um að ekkert samkomulag
nœðist, og láta svo Björn Jónsson sitja
við völd, eftir að hann var búinu að
missa traust h. u. b. tveggja þriðjunga
allra þingmanDa. Þetta hefði verið
ótvírætt þingræðisbrot; ef til vill ckki
„formelt“, en „reelt“.
Karl í Koti sáir í eyðurnar brigslum
um heimsku og stóryrðum. Ég er reynd-
ar ekki svo heimskur að ég fari að
svara þeim, þsð eru vandræðaleg rök,
og ekki hætt við að þau sannfæri neinn,
enda stendur mér á sama um þau. En
mér blöskrar að sjá í dálkum ísafoldar
vera talað um „ráðhorraskjaldsveina"
og annað því líkt — ekki mín vegna,
þvi mér stendur ekki siður á sama um
það. En mér blöskrar „taktleysið“,
að láta „ísafold“ hénda þeim steini!
Fyrverandi tilvonandi „ráðherraskjald-
sveinn“ (á „ísafoldar“-máli) Junior í
„Þjóðviljanum", hefir líka þóst þurfa að
•vara Ingólfi. Um hann skal ég vera
stuttorður. Hann vísar rangt til; í
grein þeirri, sem hann er að burðast
við að svara, standa alls ekki þan orð,
•em hann er að berjast við Hann minn-
ir á Don Quixote sáluga, þegar hann
var að berjast við vindmylnurnar og
hélt að þær væru herlið. — Hvað oft
•em hann eða aðrir reyna til aðhamra
því inn í fólkið, að Kr. Jónsaon hafi
hlotið að hafa 21 mann á móti sér,
því að svo marga hafi Skúli Thorodd-
•en haft með sér, þá er þetta rangt,
blekkingar, ósannindi, hlutdrægni, o. s.
frv., ef ég vildi tala á máli þeirra stall-
•ystkynanna, „lsafoldar“ og „Þjóvilj-
ans.“ Því af þeim mönnum, sem ritað
hafa nöfn sin undir skjalið, sem Junior
er að flaggagmeð, sýndu það síðar, að
þeir vildu ekki amast við Kr. Jónssyni.
Og einn maður annar, Bem Sk. Thór.
sagði að hefði lofað sér fylgi, var ein-
dreginn fylgismaður Kr. Jónssonar og
það vissi Skúli Thóroddsen mætavel.
Með þessu móti verða /ylgiimenn Kr.
Jónssonar 23, eins og oft hefir verið
•agt frá hér i blaðinu, og eins og Kr.
Jónsson sagði sjálfur.
Annars veit ég ekki hvað þesai tvö
blöð eru að blaðra um þetta ímyndaða
„þingræðisbrot" fram og aftur. Ef and-
•tæðingar Kr. Jónssonar hafa i raun og
veru trúað því, að hann væri I minni
hluts, eða hefði minni hluta þjóðkjör-
inna þingmanna á móti sér, því í ósköp-
unum Iétu þeir þá ekki aamþykkja van-
traustsyfirlýsingu tilhans? Þeirreyndu
að vísu til þess í neðri deild, en hvern-
ig fór þar? Tólf þingmenn greiddu at
kvæði með heuni en þrettán á móti og
sá fjórtándi sat í forsetastól. En þeir
hefðu þá geta borið upp aðra vantrausts-
yfirlýsingu í efii deild. Að þetta var
ekki gert sýnir best, að þeir vissu, að
þeim var það ekki tii neins. En með
þvi eina móti hefðu þeir getað sannað
brígslyrði sín, ef atkvæðagreiðsla þar
hefði gengið; þeim að óskum.
Þetta gerðu þeir ekki, þeir treystu
ekki sínum málstað. En þeim er þá
líka sæmst að þegja með brígslyrðin.
Argos.
Iþrdttayöllurinn Yígður.
Sunnudaginn 11. þ. m. hafði forsjón-
in sent út yfir bæinn það inndælasta
veður, sem enn hefir komið á þessu
sumri (það er nú reyndar ekki mikið
ið sagtl); bærinn lá baðaður i sólskini
þegar fólkið fór að safnast út á Melana
um 4 leytið. Hvítir og gulir og græn-
ir og bláir sumarkjólar, stórefiis barða-
stórir, takir kvennhattar, nýstroknir
gljáandi silkihattar — og fyrir ofan alt
þetta blöktu spluDkurnýjir islenskir fáu-
ar í sólskininu. Þarna mun hafa ver-
saman komið nálægt 1300 manns, og
safnaðist fyrst utanum trépall, sem stóð
á nyrðri enda vallarins, en þar átti að
•ýna ýmsar líkamsæfingar. Bekkjum
var raðað þar í hálfhring og voru þeir
ætlaðir þeim, sem boðið hafði verið til
vígslunnar, svo sem bæjarstjórninni,
nokkrum embættismönnum, blaðamönn-
um og mönnum, sem einhvern þátt hafa
átt í því, að styðja að vallargerðinni.
En bekkirnir fyltust fljótt af krökkum
og ýmsum óviðkomandi mönnum, en
aðrir stóðu fyrir þeim, sem á bekkjun-
um sátu, og teptu þannig útsjónina að
pallinum. Nokkrir menn voru þarna
sem báru blátt band um handlegginn
og gátu sumir þess til, að þeim væri
ætlað að halda uppi reglu þar á svæð-
inu, en þeir hafa þá gort það svo lítið
bar á. En forstöðunefndin sver sig og
sárt við leggur að næst skuli alt fara
fram með miklu meiri reglu.
Kl. 4 átti vígslan að fara fram, en
það drógst og drógst, en hornaflokkur
reyndi^að draga athygli manna frá því,
og tókst líka áreiðanlega stundum að
draga athygli að sér. Loksins kl. 4,o
sté Ólafur Björnsson ritstjóri upp á pall-
inn og lýsti vígslu vallarins í nafni
íþróttasambandsins;+agði hann siðan í
fám orðum sögu þess, hvernig fé fekst
til vailargerðarinnar; þakkaði hann öll-
um þeim mönnum, sem unnið höfðu að
því að koma_ þessu verki í framkvæmd,
fyrst og fremst bæjarstjórninni, og þá
líka þeim bæjarbúum, sem tekist böfðn
á herðar bakábyrgðj fyrir láni því, er
til þurfti; ennfremur og Bérataklega
þakkaði hann þeim dr. Yaltý Gnðmunds-
syni|fyrir drengilega hjálpogJóni Þor-
lákssyni landsvorkfræðing. Síðan fór
hann nokkrum orðum það, hvert gagn
íþróttir megi gera hverri þjóð — mens
sana in corpore sano (.þ. e. heilbrigð sál
I heilbrygðum líkama) — og endaði mál
sitt með þeirri ósk, að þetta fyrirtæki
megi verða til heilla fyrir bæinn. Var
síðan hrópað ferfalt húrra fyrir íþrótta-
vellinum. Á undan ræðurni lék horna-
flokkurinn Ó guð vors lands, en á eftir
Eldgamla ísafold.
Síðan hófst íþróttasýning ápallinum,
undir stjórn Jón Halldórssonar (Jóns-
sonar bankagjaldkera), mest liðleika-
æfingar, æfingar á hestinum o. s. frv.
Sumar af þessum æfingum sáust ekki
frá þeim stað sem ég sat, því að ýmist
skygði einn af þeim með bláa bandið á,
eða sjálfir iþróttamennirnir, sem voru að
bíða eftir að röðin kæmi aS sér. Þetta
stóð í rúman klukkutíma, og var held-
ur of langt og tilbreytingalaust. Á eft-
ir var háður fótboltaleikur milli „Fót-
boltafélags Reykjavikur" og Fótbolta-
félagsins „Fram“. Þeim leik lauk svo,
að hvorugur sigraði, en Fram-menn, sem
eru unglingar fiestallir, stóðu furðanlega
í hárinu á binum eldri og reyndari
mönnum i F. R.
Hátiðahaldinu lauk um kl. 7, og voru
þá flestir farnir. •
Leikhúsið.
En Forbryder, eftir Sven Lange.
Höfuðstaðarbúarnir mega vera hr.
Boesen þakklátir fyrir að hann hefir
kynt þeim þennan leik og þennan höf-
und. <Sven Lange er áreiðanlega einn
af fremstu, eða réttara sagt fremsti
leikritahöfundur Dana; hann er mestur
„p^ykológ11, mestur mannþekkjari af öll-
um þeim núlifandi Dönum sem rita fyr-
ir leiksviðið.
Aðalpersónan i þessum leik er Arthur
Hansen, skrifstofuþjónn; hann á við lé-
leg laun að búa, og er sífelt í fjárþröng
og hefir loks lent í greipum okrara,
sænskum kalli, Engström að nafni, feng-
ið hjá honum þúsund króna víxillán og
borgar af þvl afar-vexti; þessir vextir
og afborganir af láninu liggja afarþungt
á honum og hann á bágt með að kljúfa
það af sínum litlu launum. Hann hefir
því fé af skornum skamti til heimilis-
þarfanna, enda íær hann oft að heyra
það hjá konu sinni Emmu, sem er i
rauninni ekki annað en hugsunarlaust,
skemtanaijúkt og Ejálfselikt barn. Bróð-
ir hennar heflr skrifað uppá víxilinn
fyrir Arthur; þessi bróðir, Markús, er
líkur gystur sinni, óáreiðanlegur og eig-
ingjarn sláni, sem vinnur sér inn fé með
alskonar braski.
Nú kemur okrarinn einn dag, gamall,
þur og skorpinn karl, og heimtar af
Arthur að hann greiði allan vixilinn,
segist nú ekki lengur geta Iiðið hann
um skuldina eða látið sér nægja vextir
og afborgun eins og vant var, og setur
honum þá kosti, að hann komi með pen-
inga til sín fyrir kl. 7. það sama kvöld,
annars láti hann gera fjárnám hjá hon-
um. Arthur veit nú engin úrræðí og
er viti sínu fjær útaf öllum þessum
kröggum. Systir hans, María, sem frá
barnæsku hefir verið hin besta og trygg-
asta, kemur þar í heimsókn í þessum
svifum. Hún sér strax, að eitthvað am-
ar að honum og gengur á hann hvað
það sé; henni kemur það ekki á óvart
þegar hún heyrir að það séu fjárkrögg-
ur, grunar þegar að hann muni ætla
•ér að leita hjálpar bjá mági sínum,
sem er þeim báðum systkynunum viður-
•tyggilegur, og bíður hann þess lengstra
orða að hann auðmýkti sig ekki svo
mikið, að hann geri það, en bróðir henn-
ar svarar illu einu til. Mágur hans
kemur, og svo fer, að Arthur segir hon-
hvernig komið sé. Markús býðst loksins
til að hjálpa honum, en þó með þvi
skilyrði, að hann, Markús, taki við taum-
unum þar á heimilinu, Arthur skili hon-
um mánaðarlega launum sínum, og fái
svo skamtað úr hnefa það fé, sem nauð-
•ynlega þurfi til heimilisins. Þá þykir
Arthur sér þó nóg boðið og vill ekki
þyggja af honum neina hjálp, og þeir
skilja sem fjandmenn.
Markús fer þá upp til okrarans og fær
hann í hefndarskyni til að lofa sér, að
framlengja ekki víxilinn. í því bring-
ir Arfhur að dyrum þar, og Markús fer