Ingólfur - 20.06.1911, Blaðsíða 3

INGÖLFUR
99
Afleiðingar bannlaganna hafa á þes*-
um tveim árum sýnt sig að vera avo
eyðileggjsndi, og ýta avo undir yflr-
drepskap og kundrykkju og alakonar
„humbug,“ að altaf heíir magnast hjá
þjóðinni æ aterkari óhugur á þvingunar-
og bannatefnunni.
Órækasta sönnun þess, að bannmenn-
irnir höfðu mist vald aitt var það, þeg-
ar miðlunarfrumvarp var lagt fram þeas
efnia að undanakilja atærri bæina og
menningarstöðvarnar frá banninu, þá
greiddi allt bannliðið atkvæði með þeasu
frumvarpi þar aem þetta var eina ráðið
til að halda bannínu að nafninu til.
Og af tvennij illu velja menn oftaat
nær það akárra.
En andstæðingar bannatefnunnar, aem
voru í meiri hluta, feldu þennan hálf-
verknað. Þeir vildu hafa hreint borð
og bannlögin afnumin.
Allt aem minti á bannið var afnumið,
svo átakanlega hötuð voru bannlögin á
þeasum tveim árum orðin.
Það heflr, segir bréfritarinn ennfrem-
ur, þegar lengi verið öllum ljóat, sem ekki
hafa verið blindaðir af bann-ofatæki,
að aú bannalda, aem árið 1908 náði há-
marki aínu í Norður-Ameríku, hefir á
SÍðustu þrem árum verið í hraðri aft-
urför.
Eu að menn hér í Alabama hefðu
fengið nóg af banninu þegar eftir tveggja
ára reynalu, og að það yrði fyrata
stjórnarathöfn nýja landatjórans að
nema úr gildi bannlögin, á þvi hafði
enginn átt von. Og því aíður áttu menn
von á, að afnámið yrði svona rækilegt."
Svona hefir þá bannið reynat í einu
af hinum margprísuðu bannrikjum í
Norður-Ameríku, og þeasi mun reynslan
verða allataðar um viða veröld þar sem
menn hafa svo miat ajónar á principi
og grundvallarreglum allrar heilbrigðr-
ar löggjafar, að þeir vilji beita þving-
un og banni. Þesai banngræðgi er, að
minata kosti hér á landi, orðin sjúk-
dómur, næmur sjúkdómur, sem gripið
hefir marga góða menn þjóðarinnar.
Ef til vill læknast þeir ekki fyr en af
reynalunni, en af henni munu þeir líka
læknaat rækilega.
Framvegls mnn blaðig koma út á
þriðjudögum í stað flmtudaga.
Pistlar Ingólfs.
Frakklandsferð.
Paría 31. maí 1911.
„Ingólfur" varð fyratur til að biðja
mig um ferðapiatil og nú er best hann
njóti þess.
Sjóferðin til Leith var tilbreytinga-
laus eina og þokan sem tafði okkur heil-
an dag, en borðbríkalaust átum við alla
leið. Hraðleatin til Lundúna fer kvöld
og morgna. Ég komst ekki með morg-
unlestinni, af því ég varð að víxla pen-
ingum, en víxlabúðir eru ekki opnar
■vo snemma morguna. Og avo lenti ég
til Glaskow. Það var ekki að gamni
mínu. Ég hafði lofað stúlku, sem var
á leið til Veaturheims, að víxla fyrir
hana íalenskum peningum í Leith. Ég
bað hana að fara ekki frá skipinu fyr
en ég kæmi aftur; en þegar ég kom
með peningana, var hún og allir veat-
urfararnir horfin. Enginn visai hvert.
„Agentinn“ hafði komið og sótt veatur-
farana. Ég eina og örakot, á afgreiðalu
„Samcinaða gufuakipafélagsina“. Þar
Báruhúsið.
Dr. Leo Mantagny heldur áfram sýningum sínum
á hverju kveldi kl. 8y2.
Miðvikudaginn 21. kl, 6 verður
mlKll 1barnasSrning
með völdu hlátursefni og kostar inngangurinn BO aura
alstaðar í húsinu.
Ath. Sunnudagur 25. er fastákveðinn síðasti sýningardagur.
Aðgöngumiðar fáat daglega kl. 12—4 og eftir kl. 6, betri sæti 1,50,
alm. sæti 1,00, Standandi rúm 75 aur.
Sýning verður í Hafnarfirði mánudag 26. þ. m. Ennfremur verða aýn-
ingar í KefUvík og Akranesi í næstu viku.
Sameining
Bókmentafélagsins í citt félag með
heimili í Reykjavík.
Á Bókmentafelagsfundinum 17. þ. m.
var lagt fram frumvarp til nýrra laga
fyrir félagið frá laganefnd Kaupmanna-
hafnardeildarinnar. Eins og kunnugt
er hefir nú um mörg ár verið háð hörð
barátta um „heimflutning“ þeirrar deild-
ar ; í fyrstu var baráttan um heimflutn-
inginn aðallega háð hér heima, en síð-
ustu árin heflr Reykjavíkurdeildin látið
málið afskiftalanst. En íslendingarnir
í Hafnardeildinni tóku málið brátt upp
og hefir baráttan þar verið mjög hörð
aérstaklega vegna þráa forsetans, dr.
Þorv. Thoroddaens, og virðingarleysis
fyrir lögunum. Loka komu báðir flokk-
ar sér saman um að akipa aameiginlega
nefnd til þeas að íhuga málið enn eiuu
sinni og reyna að koma með sameigin-
legar tillögur. Þeasar tillögur eru frum-
varp það, sem lagt var fram í Rvíkur-
deildinni um daginn.
Aðalatriði þeaaa frumvarpa eru að
Bókmeotafélagið skuli vera eitt og ó-
skift með heimili í Reykjavík. En til
tryggingar því að pólitík komist ekki í
félagið og hinir akiftandi flokkar í
Reykjavík ráði þar lögum og lofum er
mælt svo fyrir að forseti skuli kosinn
til tveggja ára af öllum íélagsmönnum
hvar sem þeir eiga heima og þótt þeir
ekki mæti á fundinum. Auk forseta
eru í stjórn 6 fulltrúar kosnir til 6 ára
og fara 2 frá annaðhvort ár. Með þess-
nm ákvæðum er öllum félagamönnum
trygður jafn réttur og áhrif á starfsemi
félagsins; og ennfremur er reynt að
tryggja það að samhengi verði í stjórn
félagains. Bæði þessi ákvæði eru al-
gerlega réttmæt og- þarf víst ekki að
efa að Reykjavíkurdeildin aamþykki
frumvarp þetta breytingalauat að efni
til, svo að endi sé bundinn á þesaar
langvarandi deilur og einu velferðar-
og þjóðernis máli íslendinga ráðið til
góðra lykta. J.
Frá Gróttu til Gvendarbrunna.
Veðrið var hið fegursta 16. og 17.
júni og sömuleiðis um nóttina milli 17
og 18. En um hádegi hinn 18, þegar
fóldið vaknaði eftir Jóns Sigurðasonar
hátíðina og með Jóns Siðurðssonar
timburmönnum, var komin rigning og
heflr hún flaldist §íðan. í dag er þó
heldur að stytta upp og hlýtt veður.
Hitinn var í morgun hér í Rvík. 9,8
á C, á Lafirði 9,6, Blönduósi 10 5,
Akureyri 8,4, Grímsstöðum 4,1, Seyðia-
firði 5,6 og Þórahöfn í Færeyjum 9,8.
Ritstjóri blaðsins verður fjarverandi
sér til heilsubótar um mánaðartíma eða
avo. Á meðan sér hr. Júlíus Haldórs-
aon læknir um útgáfu blaðsins, og eru
menn beðnir að snúa sér til hans með
alt, sem blaðinu viðvíkur.
í gærkvöldi lá við slysi við sund-
skálann við Skerjafjörð. Ýrasir iþrótta-
menn voru að sýna þar kappsund, og
hafðiat dómnefndin, þeir Hallgr. Beno-
diktsaon verslunarm., Guðm. Björnason
landlæknir, Ólafur Bjömsaon ritatj.
Matthíaa Einarsson læknir og Guðbrand-
ur Magnúaaon prentari, við á fleka sem
flaut nokkuð fiá landi. Sundmennirnir
ayntu út að flekanum og hófu aig upp
á hann, en fyr en varði aporreystiat
flekinn og dómnefndin og íþróttamenn-
irnir atungust á höfuðið í ajóinn. Kvað
þá við fagnaðaróp lýðains, því að menn
héldu að þetta væri gert með vilja og
þeim til akemtunaur. En enginn af
þáttakendum í þeasu „aukanúmeri“ mun
hafa beðið neitt tjón af því, nema
akemdir á fötum.
Danakur loddari, sem kallar aig Dr.
Leo Montagny og segiat vera konung-
legur og ríakurg keiaarategur peraneakur
hirðliatamaður, hefir sýnt sjónhverfingar
þrjú undanfarin kvöld i Bárubúainu.
Maðurinn er mjög vel að aér í sinni
„liat“ og góð skemtun að sjá aðfarir
hana. Síðar mun hann fara kringum land
og sýna sig á helstu viðkomuatöðum.
Trúlofuð eru ungfrú Kristjana Jóns•
dóttir (Þórarinnonar fræðalumálaatjóra)
og Ólafur Þorsteinsson nef- eyrna- og
hálslæknir.
Á Iðrjfýninguna komu fyrsta daginn
um 300 manna, annau daginn yfir 400,
í gær (virkan dag) yfir 100. Það er
góð byrjun.
-«»- *
Ráðherra hefir aett þeaaa menn í há-
skólaembœttin til 30. sept. næatk.: í
guðfræðisdeild : Jón Helgaaon og Har-
aldur Níelason profeaaorar, og Eir. Briem
dósent; í lagadeild: L. H. Bjarnaaon,
Einar Arnóraaon og Jón Kristjánaaon
prófessorar; í læknadeild: Guðmundur
Magnúison og Guðm. Björnsaon pró-
fessorar; í heimspekiadeild: B. M. Ól-
sen og Ágúst Bjarnason prófessorar,
og Hannes Þorateinason dóaent. Rek-
tor háskólans hefir verið kosinn B. M.
Ólaon, en deildarforsetar Jón Helgason,
L. H. Bjarnason, Gnðm. Magnússon og
Ágúat Bjarnason.
viasi enginn neitt nm Jþá. Ekki heldur
á afgreiðsluatofu Allan-línunnar. Það
var þá auðséð að maður hafði sótt þá
frá Glaskow. Ég velti fyrir mérhvort
ég ætti að síma peningána til skrifatofu
AUan-línunnar í Glsskow. En þetta
var aleiga fátækrar stúlku, sem var að
fara mállaus í aðra heimsálfu. Mér
fanat peningarnir brenna í höndum mér.
Ég varð að vera visa um að hún fengi
þá. Og avo fór ég til Glaakow. Það
er hvort sem er ekki nema l*/4 atundar
ferð með hraðlestinni. Á skrifatofu
„Allan-línunnar“ fékk ég eftir nokkurt
þref að vita heimilisfang mannsins, aem
vesturfararnir áttu að búa hjá, meðan
þeir bíða skips. Hann hét O’Hara, auð-
vitað Iri, hvort sem hann er nokkuð
skyldur nafua sínum, sem Stephan G.
Stephansson varð samferða „á ferð og
flugi“, 6Öa ekki. Þegar ég kom til
O’Hara voru vesturfararnir enn ókomn-
ir, en ég mætti þeim fyrir utan dyrnar
á húsinu. Þeir ráku upp *tór augu
þegar þeir sáu að ég var þar kominn.
Ekki gátu þeir talað annað en bend-
ingamál við „agentinn“, svo að hann
varð feginn að fá mig til að þýða hið
helsta sem hann þurfti að aegja þeim.
— Ég var ánægður þegar ég sat í vagn-
inum og hafði skilað af mér peningun-
um.
í Princes Street rakst ég á Þjóðverj-
ann, sem hafði orðið okkur samferða
að heiman, hr. Wördemann frá Bremen,
og við urðum samferða til Lundúna.
Wiirdemann fer eins og elding aftur og
fram um hnöttinn tll að líta eftir gas-
stöðvum þeim sem Francke gas biskup
af Brimum setur á fót víðsvegar um
heim. Hann bjóat við að fara til Suður-
Ameríku skömmu eftir að hann væri
kominn heim. Slikum mönnum lærist
fljótt að líta aðgætnum augum á menn
og málefni þar sem þeir koma. Wiirde-
mann trúði mér fyrir skoðunum sínum
á ýmsum sem hann hafði kynst heima
og var það furðu vel athugað ognærri
sanni. Hann taldi vel lífvænlegt á ís-
landi, og fyrir þann sem nóg hefði að
starfa væri þar ekki óskemtilegt. Hann
kvaðst ekki mundi hika við að setjast
þar að, ef sér byðist sæmileg staða, og
mikið hugsaði hann um það hvað gera
mætti þar mikið með þýsku fjármagni.
Eins og aðrir Þjóðverjar metur hann
og mælir í hverju landi hvaða leik
Þjóðverjar gætu þar átt á borði. Þeir
Iíta á heiminn eina og skákborð, sem
þeir eigi sjálfir. Og ekki vantar þá
vinnuþolið, hörkuna, dugnaðinn. Skrítið
þótti mér að heyra W. altaf byrja á
því að tala þýsku i hvaða búð eða veit-
ingastað sem hann kom. En þar hitti
hann þjóð, sem ekki er vön að tala
aðra tungu en sina, og svo varð hann
að beygja sig og grípa til þeirra enskra
orða sem hann kunni. Honum fanst
mikið um málakunnáttu íalendinga og
hve margir töluðu þýsku. —
Um nóttina fór „Skotinn fljúgandi“
með okkur til Lundúna.
Það er ekki laust við að vanur ferða-
maður sé ögn upp með aér þegar kem-
ur til miljónaborgar sem hann ekkert
þekkir, því hann hefir á tilfinningunni
að hann sé heima hjá sér og fær í all-
an sjó. Hann áttar sig á svipstundu
á æðaalögum borgarinnar og lætur
strauminn bera aig beint inn i hjarta
hennar. Hann fer enga óþarfakróka,
þvi hann kann að spyrja. Og ótrúlegt
er það, hve mikið má sloka með aug-
um á stuttum tíma. Og þær myndir