Ingólfur - 27.06.1911, Blaðsíða 2

102
INGOLFUR
glögt er gestsaugað — og Kristján var
orðinn Bandsríkjamaðnr, gestur um Is-
landa mál — eu ekki af því að hann
telji Kristján eiginlega öðrum fremri
til þeaa að dæma um málið.
Og þó er dómur Kr. J. af tveimur
áatæðum merkari en dómur margra
annara manna.
Kriatján var lœknir. En ein aðal-
ástæða bannmanna er skaðaemi áfengia
fyrir líkamann. Ef áfengið er evo skað-
legt sem bannmenn balda fram, og ef
bannið getur bjargað mönnum undan
skaðræðinu — þá virðiat varla hugaan-
legt að nokkur góður læknir geti verið
á móti því.
Og Kristján var nákunnugur í Banda-
ríkjunum og hlaut því að þekkja fram-
kvæmd bannlaga þar.
Bandaríkjalækninum heflr ekki þótt
eiturástæður bannmanna nægilegar eða
bannið hagkvæmt læknismeðal eftir
reynalu Bandaríkjamanna. Nei, hann
spyr hvort fólkið sé að verða vitlaust.
J.
Iðnsýnmgin,
Á Iðnsýninguna þurfa allir að koma
sem vetlingi geta valdið. Inngangurinn
kostar eina 50 aura og gengur til þeas
að standa straum af kostnaðinum; verði
nokkur afgangur er ætlast til að hann
gangi til stoínunar iðnaðarsafns eða ef
til vill undirbúnings undir næatu sýn-
ingu, sem vonandi verður innan skamms.
Sýningin er opin á hverjum degi frá
10 — 6 og er hljóðfærasláttur i veit-
ingastofum, sem Hótel „íslaud“ hefir
' þar frá kl. 4‘/2 til 5‘/2.
Sýningin á að sýna oss hvar vér
stöndum í iðnaði og hvað vér getum.
En — því miður — hafa iðnaðarmenn
landsins ekki skilið til fulls þessa þýð-
ingu; margir hafa setið heima og sýna
ekkert — af áhugaleysi, skilningsleysi
eða öðru. Eínungis ein ullarverksmiðja
sýnir verk síd, en það er verksmiðjan
„Iðunrí1 í Reykjavík, og eru fleiri þó
til á landinu. Verður ekki betur séð
en að binar hafi ekkert að sýna eða
standi 'Iðunni“ svo langt að baki að
verk þeirra þoli ekki^samjöfnuð. „Iðun“
muu aftur vafalaust spinna gull á sýn-
ingunni; hún sannfærir menn um að
hún hefir á boðstólum jafnfalleg og jafn-
góð efni og mörg’ hin útlendu; sést
þetta Ijósast á því að þá fáu daga sem
sýningin hefir verið opin hefir þar ver-
ið pantað efni í 20 alfatnaði eftir fyr-
irmyndunum sem sýnd eru. Af prent-
smiðjum sýna einungis Gutenberg og
nótnaprentsmiðja D, Öilunds. Sýna þær
báðar að þær vinna verk sín ágætlega;
sumt af |því sem Gutenberg sýnir er
undursamlega vel gert. En fleiri prent-
smiðjur hljóta að vera til sem þora að
láta verk sín sjást, þó þær séu minní
og ekki eins vel byrgar af stýlstegund-
um.
En þótt nú sýningin sé í raun og
veru als ekki fullnægjandi — sýni
ekki alt sem vér getum — þá er hún
furðanlega fjölbreytileg og má margt
læra af henni. Barnaskóli Rvíkur,
Landakotsskóli, Barnaskóli Akureyrar
og kvennaskóli Rvíkur sýna verk nem-
enda þeirra og er það alt þess vert að
skoðað sé og sýnir vel framförina í
kensluuni frá fyrstu lærdómsárum til
siðustu kensluáranna. Jón Halldórsson
og Co sýna Ijómandi lagleg dagstofuhús-
gögn, Jónatan Þorsteinsson svefnher-
bergishúsgögn og Vöfttndur ýmia hús
muni úr tré. Th. Thorsteinsson, Duus,
Edinborg o. fl. sýna fisk og lýsi. Magn-
ús Benjamínsson sýnir klukku og Carl
F. Bsrtels úr, Stefán Eiríksson hval-
beinsFtóIinn fræga; Ásgrímur Jónsson
og Þórarinn B. Þorlákksson sýna mál-
verk, og Einar Jónsson gibssteypur af
ýrasum listaverkum sínum. Lengi mætti
telja, en hér verður að nema staðar að
sinni. En Ingólfur mun í næstu blöð-
um geta allra þeirra, sem sýna muni á
sýDÍngunni og eftir mætti benda á kosti
og galla. En öllum þeimkem kost eiga
á því ræður hann til þess að fara sjálf-
ir og sjá.
J.
Brúarvígsla
og minningarhátíð Jóns Sigurðssonar
í Borgarfirði.
24. þ. m. átti að verða og var hátið
mikil við Norðurá í Mýrasýslu. Til-
efnin voru tvö: vígsla nýgjörðrar brúar
yfir Norðurá undan Haugum og minn-
ingarhátíð Jóns Sigurðssonar. Fór ég
því 23. þ. m. með „Ingólfi" í besta
veðri upp á Brákarpoll, ásamt fjölda
höfuðstaðarbúa, til þess að vera þar
við. Á skipinu var lúðrasveit bæjarins
og skemti hún mönnum á meðan sjór
og veður leyfði; þegar dró upp undir
Akranes fór sjór lítið eitt að ókyrrást,
en skipið valt, svo fjöldi farþega fóru
að verða sjóveikir, og Iágu með stun-
um niðri í farrýmum og til og frá á
þilfari. Þegar leið á kveldið og við
komumst inn á Borgarfjörðinn batnaði
þetta aftur, en þá varð skipið að leggj-
a*t og bíða vegna fjörunnar ífirðinum.
Til Borgarnessjkomurajvið Iaust eftir 12,
og flýttu menn sér af skipi til að ná
næturgistingu, og voru víst flest hús
þar full af gestum þá nótt.
Morguninn eftir héldu meun í býti á-
fram ferðinni upp til brúarinnar, sumír
gangandi eða á reiðbjólum, hópur manna
fór með mótorbátnum „Hvítá“, en
hrepti hvassviðri og° ágjöf, en þorr-
inn fór ríðandi, fáeÍDÍr urðu að setjast
aftur af því þá vantaði farkost. Sól-
skin var um daginn en allhvast á norð-
an, og áttu þeir því örðugt er á reið-
hjólum voru. Er að brúnni var komið,
var þar raikill manngrúi saman kominn
úr öllu héraðinu, yfir 1500 manns alls,
kallar og konur. Lúðrasveitin skemti
þar allan dagiun og lék danslög seinni
partinn, og var dansað eftir frá kl.
5—12 um nóttina. Voru menn þá
farnir að ,tínast burtu, enda veður þá
orðið kalt.
Jón Sigurðsson alþingismaður setti
mótið með nokkrum orðum og sagði
frá hvert væri tilefnið til samkomunn-
ar og gaf þvínæst Klemens landritara
Jónssyni orðið og talaði hann fyrir hönd
landstjórnarinnar og vígði brúna með
laglegri og skipulegri ræðu vel fram
borinni og lýsti hann því í lok ræðunn-
ur að hérmeð afhenti hann almenningi
brúna til notkunar.
Þá var gengið yfir brúna og um leið
kastað tölu á aðkomumenn. Því næst
var gengið spölkorn ofan með ánni að
vestanverðu ofan á slétta bakka, var
þar danspallur, mjög laglega skreittur
með blómsveigum, birkihríslum og flögg-
um, íslenskum og dönskum. Þar var
ræðupallur og sté séra Magnús Andrés-
son þar fyrstur í stólinn og hélt ræðu
fyrir minningu Jóns Sigurðssonar.
Næst hélt Jón alþingismaður Sigurðs-
son ræðu fyrir héraðið. Þá flutti Jó-
hann bóndi Eyjólfsson ræðu fyrir ís-
land og loks séra Gísli Einarsson á
Stafholti fyrir landbúnaðinn. Þá var
frjálst ræðuhaldið, og talaði Bjarni Ás-
geirsson frá Kuarranesi laglega fyrir
fánann íslenzka.
Skáldið Halldór Helgason á Ásbjarn-
arstöðum las þá upp snoturt kvæði eft-
ir sjálfan sig, sem hann nefndi „Vor í
sveit“, og munum vér birta það hér í
blaðinu.
Þá var farið að dansa og skemtu
menn sér við það fram á nótt, sem fyr
segir. Jafnframt þreyttu menn veðreið-
ar og kappglímur.
Daginn eftir var í því nær blíða
logni og alveg sjólauiu haldið til Reykja-
vikur á Ingólfi, sem var alskreyttur
flöggum. Eun skemti lúðrasveitin með
því að Jeika ýms fögur og fjörug lög.
Heim komnm við um kl. 6 og var öll
ferðin hin besta skemtun. Hátíðin fór vel
fram, menn voru kátir og var gaman
að ganga milli tjalda, sem þar voru
víðsvegar um völlinn.
J. H.
Sambandsmáliö og kosningarnar.
Miðstjórn Heimaitjórnarflokksins heflr
í einu hljóði samþykt áð skora á öll
þingmannsefni flokksins að lýsa því yfir
að engin ályktun muni verða gerð i
sambandsmálinu fyr en eftir aðrar
kosningar, þótt Heimastjórnarmenn verði
í meiri hluta eftir þessar kosningar.
íþróttamótið.
Frá því var skýrt í síðasta blaði, að
íþróttamótið var sett 17. júaí. Mótið
stóð fulla viku en var slitið á sunnu-
daginn 25. Þá var útbýtt verðlaunum
á þessa leið:
Leikíimisflokkur U. M. F. „IðunnarM
fékk að heiðursverðlaunum fyrir þátttöku
í móttinu silfurikjöld og verðlaunaskjal.
— Fyrir leikfimi fékk íþróttafélag Rvík-
ur 1. verðlaun (silfurskjöld og heiðurs-
skjal), en leikfimisflokkur U. M. F. R.
fékk heiðursskjal. — Fyrir knattspark
fékk félagið „Fram“ 1. verðlaun (heið-
ursskjal, _hver félagi fékk sinn verð-
launapening). — Fyrir hástökk fékk
Magnús Ármannsion 1. verðlaun, en
Kristinn Péturnon 2. verðlaun. — Fyrir
langstökk fékk Kristinu Pétursson 1.
verðlaun en Sigurjón Pétursson 2. og
Kári Arngrímsson 3. — Fyrir hnatt-
kast fékk Sigurjón Pétursson 1. verð-
laun, en Ágúst Markússon 2. — Fyrir
kúluvarp fékk Sigurjón Pétursion 1.
verðlaun, en Helgi Jónasson 2. — Byr-
ir 100 metra kapphlaup fekk Kristinn
Pétursson 1. verðlaun, en GeirJónison
2. og Sigurjón Péturison 3. — Fyrir
400 metra kapphlaup fékk Sigurjón
Pétursson 1. verðlaun, Geir Jónsson 2.
og Magnús Tómasson 3. — Fyrir stang-
arstökk fékk B. G. Waage 1. verðlaun,
en Kjartan Ólafsson 2. — Fyrir lyft'
inqar fékk Jón Ásbjörnsion 1. verðlaun,
Halldór Hansen 2. — Fyrir spjötkast
fékk Carl Ryden 1. vérðlaun, Ólafur
Sveinsson 2. og Magnúi Tómasson 3.
— Fyrir girðingahlaup fékk Kristinn
Pétursion 1. verðlaun, Magnús Ármanns-
son 2. og Sigurjón Pétursson 3. — Fyr-
ir kappsund fékk Erliugur Pálison tvenn
1. verðlaun. — Fyrir 804 metra kapp■
hlaup fékk Sigurjón Pétursson 1. verð-
lauD, og Magnúi Tómasson 2. — Fyrir
míluhlaup fékk Gnðmundur Jónsson 1.
verðlaun, Einar Pétursson 2. og Jónas
Snæbjörnsson 3., en Helgi Tómasson
fékk heiðursskjal. — í kappgöngu fékk
Sigurjón Pétursson 1. verðlaun, en Helgi
Þorkelsson heiðursskjal. — í flolcka-
glímu 1. fiolck fékk Sigurjón Pétursson
1. verðlaun, Hallgr. Benediktsson 2. og
Kári Arngrímsson 3.; í 2. flokki fékk
Halldór Hansen 1. verðlaun; í 3.fiokki
Magnús Tómasson 1. og Vilh. Jakobs-
son 2.; í 4. flokki Vilb. Jakobison 1.
og Magnúa Tómasson 2. í fegurðar-
glímu fékk Hallgr. Benediktsson 1. verð-
laun (bikar), Gair Jónsson 2. ogMagn-
ús Tómasson 3.
Stofnendur iþróttamótsins mega yfir-
leitt vera mjög ánægðir með árangur-
inn af vinnu þeirra, og vonaDdi verða
iþróttamót eins og þetta oftar á íþrótta-
vellinum.
Ræöa Jóns Jónssonar sagnfræöings,
flutt af svölum alþlngishússins.
Háttvirta samkoma! Þegar eitthvað
óvenjulegt stendur til, einhver mann-
fagnaður eða hátíðahöld úti við, mun
flestum hugleikið, að veðrið sé sem bezfc.
Þess hafa auðvitað allir óskað í dag.
En þó liggur mér við að segja, að einu
gildi hversu viðri, — svo fögur er minn-
ing dagsins.
Land vort er á marga lund öfganna
land og andstæðanna.
Það er kuldalegt og ömurlegt og
eyðilegt umhorfs, þegar ekki sér til
sólar, þegar þoka og dimmviðri taka
fyrir útsýn alla. Eu það getur aldrei
orðið svo dimt í lofti, svo napurt og
kuldalegt, að ekki birti fyrir hugskots-
sjónum vorum, að ekki ylji um hjarta-
ræturnar, er vér rennum huganum til
Jóns Sigurðssonar.
Það er fagurt umhorfs hérna áheið-
skírum sumardegi með dökkbláan fjalla-
hrÍDginn á þrjá vegu og sólglitrandi
sjóinn og skínandi jökulinn í vestri, —
svo hreint og bjart og tignarlegt að
fátt mundi jafnast á við það.
Eitt veit eg þó, sem er enu fegnrra
og bjartara og hugljúfara.
Það er fögur endurminning.
Það er minning dagsins í dag og
mannsins, sem við höfum í huga á þess
ari stundu.
Jón Sigurðsson er sann-nefndur Ijósi-
ins fulltrúi með þjóð vorri, Ijóssins og
sannleikans, enda var bjart yfir honum,
yfir svip hans og sálu, að sögn þeirra
manna, er áttu því Iáni að fagna, að
kynnast honum. Ásjónan var hrein og
björt, tiguleg og göfugmannleg, ennið
hátt og hvelft og gáfulegt, augun skær
og tindrandi, og þótti öllum sem eldur
brynni úr þeim er hann komst í geðs-
hræringu, munnurinn fastur og einbeitt-
nr. Það var eins og stæði ljómi og
birta af öllum svip hans. Merki þess-
ara einkenna má að nokkru sjá á mynd-
um þeim, sem til eru af honum, þótt
eigi gefi þær að líkindum nema ófull-
komna hugmynd um hann. Innsigli ljói-
ins er auðþekt á andlitinu.
Um sál hans má segja með ofurlítilli
orðabreytingu það sem skáldið kvað, að
í honum bjó
fögur sál og ætíð ung
uadir silfurhærum.
En þegar eg kemst svo að orði, að
það sé bjart yflr minningu dagsíns, þá
á eg einkum og sér í lagi við minningu
þess, hvað Jón Sigurðsson heflr verið
fyrir þjóð sína, hvað hann hefir afrekað
fyrir land og lýð.
Því verður ekki lýit til hlýtar í
fljótu bra^ði, hvað Jón Sigurðsson var
fyrir þjóð sína. En svo mikið er víst,
að íslenzka þjóðin væri áreiðanlega ekki
komin það áleiðis til sjáifstæðis og
menningar, sem raun er á orðin, hefði
Jón Sigurðsion aldrei verið til. Vér
nútíðarmenn getum yflr höfuð að tala
ekki hugsað oss íslenzku þjóðina án
Jóns Sigurðssonar. Hvern einstakan
mann annau/ þeirra er uppi hafa verið
á síðasta aldarhelmingi, getum vér huga-
að oss horfinn úr lífi þjóðarinnar, af-
máðan af spjöldum sögunnar, án þess
að stórum saki, án þess að þjóðin væri