Ingólfur - 18.07.1911, Blaðsíða 3

INGÓLFUR
115
að undaflförnu, gert »ér alt far mn að
styrkja aðalatvionuvegi landsins með
lánveitingum í stærri stýl og styðja að
því, að frsmleiðgla gæti aukist í landinu
og að unnt væii að aelja allar íslenskar
afurðir fyrir peninga út í hönd hérinn-
anlands. — En það verður að telja mjög
þýðingarmikið og heillavænlegt fyrir
landsmenn. — Stór lán hefir bankinn
veitt til eflmgar botnvörpuveiðaútgerð,
og h8fa þær lánveitingar borið góðan
og glæsilegan árangur. — Má ótvírætt
þakka það íslandsbanka, að þassi grein
sjávarútvegarins — ef til vill sú allra
tryggasta og nppgripamesta um leið
er þegar svo vel á veg kominn. —
Lánmtingar til lengri tíma, t d. lán
með faiteignarveðskjörum, til húsabygg-
inga o. fl. heflr bankinn að miklu leyti
orðið að leiða hjá sér og láta þau sitja á
hakanum fyrir nauðsynlegri lánveiting-
um (framleiðslulánum). — Þó hefir bank-
inn óbeinlínis stutt slíkar lánveitingar
að verlegum mun með því að kaupa
bankavaxtabréf Landsbankans, sem ekki
hefði verið unnt að koma í peninga á
annan hátt. Með þessu móti hefir ís-
laudibiuki veitt bæði Landsbankanum
og lántakendum úr veðdeild þess banka
liðsinni sitt.
Eins og kunnugt er, varð bankinn
fyrir því slysi í byrjuu ársins 1910 að
verða fyrir töluverðum fjársvikum af
hálfu fyrv. útbússtjóra Friðríks Krist-
jánssonar. Hafði útbússtjóri þessi haft
talsvert fé af ýmsum viðskiftamönnum
útbúsins á sviksamlegau hátt. Úr þeim
málum öllnm hefir bankinn greitt á
besta hátt, svo að öllum hefir vel likað.
Búi Friðriks, sem tekið hefir verið til
opinberrar skiftameðferðar, er enn ekki
fullskift, svo að eigi er unnt að segja
með vissu, hve stórt tap bankans verð-
ur, en mikið fram úr 10000 kr. fer það
varla. —
Öðru tapi hefir bankinn eigi orðið
fyrir árið 1910, svo að uin muni.
Áuægjuefni er það, að hlutafé bank-
ans er meira og meir innlent, þó að
enn eigi það langt í land, að bankinn
sé alger eign íslendinga. — Kaup á
hlutabréfum bankans inn í landið hafa
verið með mesta móti 1910. —
Yfirleitt má segja að fjárhagshorfur
almennings séu fremur að bitna hér á
landi, þrátt fyrir ýmsar skuggahliðar,
er lauslega hefir verið vikið á. — Menn
eru að læra það betur og betur að fara
gætilega með lánsfé og fjárglæframönn-
um fækkar, eða þeir geta ekki haft sig
eins frammi Og áður. — Framleiðslan
eykst og viðskiftamagn eflist.
Vott um| þetta má meðal annars
sjá á því, að seðlavelta bankans (þ. e.
upphæð sú, sem bankinn heflr í veltu
af seðlum sínum) eykst ár frá ári, ein-
kum það sem af er þessu ári. — Um
setning bankans eykst sérstaklega hér
við aðalbankann, — á 5 fyrstu mánuð-
um ársins 1911 hefir umsetning bank-
ans t. d. verið 5 milj. krónum hærri en
5 fyrstu mánuði ársins 1910, — yið-
skiftamönnum fjölgar. —
íslandsbanki hefir nú eambönd viðs-
vegar um heim og erlendum viðskifta-
vinum fjölgar stöðugt. Leiðir það at-
hygli að landinu og viðskiftum við það.
Þess má geta að fyrir milligöngu ís-
landsbanka hefir nýlega hepnast að selja
hálfa milljón af bankavaxtabréfum Lands
bankans þeim, er landssjóður átti.
Öll umsetning bankans og útbúa hans
var árið 1910 nálægt 59 milj. króna
eða rúmar 196 þúsund krónur hvern
virkan. dag að meðaltali. — Næsta ár
á undan var umsetningin tæpar 63
miljónir; hefir þvi vaxið um fullar 5
miljónir á árinu.
Peningainnborganir gegnum kassa
bsnkans og útbúanna námu árið 1910
rúml. 28lj2 milj. kr.
Innlög á dáJk og hlaupareilcning voru
fuliri miJjón kröna hærri árið 1910 em
næsta ár á undan. Árið 1909 voru slik
innlög við bankann og útbúin tæpar 7
milj., en því nær 8 milj. árið 1910.
Iunlán voru í érsbyrjun 1910íbank-
anum og útbúum hans 131/, hundrað
þú-und krónnr, en voru í árslok orðin
því nær 1600 þúsund lcrbnur; höfðu
því vaxið á árinu um því nær milj.
króna.
Sparisjóðs innstœðufé hjá útbúum
bankans hækkaði um rúmar 90000 kr.
árið 1910.
Handveðslán hækkuðu á árinu um 26
þúsund krónur. Veitt voru rúm 76 þús-
und krónur í slíkum lánum, en endur-
borguð tæp 45 þúsund.
Aftur á móti lækkuðu sjálfskuldar-
ábyrqðarlán um full 17000 krónur. Veitt
voru ca. 91000 krónur i slíkumlánum,
en endurborguð tæp 108000 kr.
Bæði handveðslána- og sjálfskuldar-
ábyrgðarlánaveitingar voru nokkru meiri
úr bankanum 1910, en næsta ár á und-
an.
í reikningslánum var veitt rúm half•
fjórða miljón kröna. — Lán þessi voru
þó alls ca. 17 þúsund krónum lægri i
árslok, en í ársbyrjun. — Reiknings-
lánaumsetningin var við bankann og
útbúin fullri miljön króna hœrri árið
1910, en árið 1909.
Víxla keykpti bankinn og útbúhans
til samans fyrir þvi nær þrettán og hálfa
miljón króna (árið 1909 rúm 127, milj.
kr.) — í árslok voru óinnleystir vixlar
fyrir nokkuð á fjórða milj. kr.
Ávísanakaup á erlenda banka og aðra
ntanbæjar viðskiftavini fara jafnt og
þétt vaxandi. Slík ávísanakaup námu
því nær 6 miljóna kr. árið 1910, en
voru ekki fullar 4 milj. kr. árið 1909.
Bankinn innheimti fyrir aðra (í vixl-
um, ávísunum, hleðsluskjölum o. fl) fyrir
rúm 2711 þúsund krónur. Það fer óð-
um í vöxt, að útlendingar nota bank-
ann til að innheimta borgun fyrir er-
lendan varning, sem fluttur er hingað
til lands.
Af seðlum hafði bankinn mest úti j
lok októbermánaðar (1886 þús. krónur
rúmar) en minst í marslok (tæp 569
þúsund krónur). Það er ætíð svo, að
mest er af seðlum í veltu seinni part
sumars og nokkuð fram á haustið, en
fer svo aftur minkandi fram á næsta
vor.
Það sem af er árinu 1911, heflrver-
ið óevnju mikið af seðlum í umferð.
Skýrslan.
J6n Ólafsson alþingiamaðut hefir sett í siðustu
Reykjavíkinni skýrslu, er ég gaf honum um
daginn. Af því ég býst við að ýmsum þyki
fróðlegt að vita hvernig skýrsla þessi er til orð-
in ætla ég með fáum orðum að segja eins satt
og eg get best frá því.
Hvað gerðist heima hjá mér fimtu-
dagsnóttina er var.
— — — AUt var dauðakyrt og þögult. Sum-
arnðttin breiddi rökKurslæðu sina mjúka og
hlýja yfir Reykjavlkurbæ, sem mókti í faðmi
hennar eins og ung btúðnr í fangi biúðgum-
ans. Ekkert hljóð barst mér að eyrum þar
Bem ég lá vakandi i rúmi mínu, nema lúgar
hrotur frá húsbóndanum niðri og nokkrum
breima köttum, er í fjarska sungu mansöngva
sína þýðum rómi.
Að mér streymdi hópnr angurværra endur-
minninga frá dögunnm, er ég var ungur og
enn lifði binu áhyggjnlausa og frjáÍBa lífi
ókvongaða mannsins. Eg Bnéri bakinu að
Tobbu, sem steinsvaf fyrir ofan míg og
draumarnir báru mig til löngu liðinna tíma á
vængjnm gleymskunnar.-------
Én allt í einu heyrði eg látt þrusk úti &
ganginum. Eétt eins og einbver væri þar að
læðast. Ég varð straxf glaðvakandi og ógur-
legur grunnr kom upp í buga mínum. Hver
veit nema það sé kær&stiun hennar Tobbu —
— hugsaði ég og krefti hnofann nndir sæng-
inni-------Hljótt og varlesra læddist ég út úr
rúminu og inn í herbergið við hliðina, því þann
mann hafði mig lengi langað til að sjá. Svo
beið ég átekta með hlaðna sexhleypu í hend-
inni. „ Nokkrar miuútur var allt kyrt sam áð-
ur og dauðaþögn.
En þá opnuðust dyrnar alt í einu og inn
Bteyptist maður hár mjög vexti og stórskorínn.
Ég þekti hann undireins. Það var Jón. Með
allmiklum erfiðismnnum komst hann á fætur og
settist á rúmstokkinn hjá Tobbu, sem vaknað
hafði við hávaðann. Jón kitlaði hana undir
vinstri vangann og leit á hana blóðhleyptum,
gírugum glyrnunum — — — „Ingimnndur
ekki heima-------— To—obba — he, he-----------
hva?“
„Úff--------sagði Tobba og kipraði sig frá
honum lengst upp í horn----------fúrðu — —
strax------vemmilegi dóni — — út með það
sama-------þitt fulla svín-------!“
„Bráðum, sagði Jóu, snéri bakinu að henni
og tók upp úr vasa sínum Löjtenflösku. Hún
var full upp að öxlum. Jón bar hana upp að
vörununum og myndaði sig til að súpa á. En
þá hleypti ég úr Bkammbyssnnni. Kom skotið
á milli flöskunnar og munnsins á Jóni svo hon-
um varð dálítið bylt við og misti hana úr
bendinni. En ég sentist inn og náði flösk-
unni áður en dropi var farinn úr henni.
Jón náði sér fljðtt. „Þig þarf ég að tala
við — Ingimundur. En farðu nú uppí svo þér
kólni ekki og súptu á fyrst“. Ég gerði eins
og hann bað mig en Iét á mér skilja að ef
hann léti ekki Tobbu i friði mundi ég mola i
honum hvert bein. Þegar ég var kominn npp
í, laut Jón niður að mér og hvislaði: Þessa
Löjtenflösku af betri sortinni Bkaltu íá Ingi-
mundur ef þú kjaptar i mig hvað er að gjör.
aat í herbúðunum ykkar og evikur þá — brenni-
vínBmennina. Eg skal engum segja frá því —
— he, he-------trúðu mér, ég hefi aldrei ú
icfinni skrökvað------nei, ég held nú síður —
— sannleikspo3tulinn — — ba, ha, ha----------
„sannleikspostulinn góðkunni" eins og ísafold
segir.---------„ha. ha, ha----------já ég held
ég treysti þér. — „En hvað færðu hjá Lárusi
getir þú narrað mig út i þetta?“ spurði ég og
dióg annað augað í pung en deplaði hinu.
„Minstu ekki á það---------einn bláann“ —
hvíslaði Jón.
„Ég vil fá minst tvo“ sagði ég---------því
Tobba sparkaði í löppina á mér undir sænginni.
Jón strauk nefið 4 sér með flöskunni og
hugsaði sig um aillengi.
„Ég held Lalli oftri því aldrei — — fari
það béað-------nú — en reyna má það------------
veistu annars uokkuð ræfillinn þinn. Er öðr-
nm eins falshundi og þér trúað fyrir nokkru-"
„Getur verið, Nonni. getur verið--------“.
„Koudu þá með það“ sagði Jón og stakk
að mér tikallinum frá Llrusi--------“.
Auðvitað varð ég að iáta hann fá oitthvað
fyrir poningana og nú romsaði ég upp úr mér
fleiri lygasögur en hafa staðið i öllum blöðun-
um til samans í heilt ár og nóg í heilan áj-
gang af Reykjavíkinni. Jeg ruddí upp úr mér
og jós í hann svo ört að hann hafði ekki við
að skrifa eftir mér. Og því meir sem ég skrökv-
aði og því étrúlegra sem ég laug því meir skein
andlitið 4 Jóni og því meir hlakkaði hann til
að setja þennan ósóma í Reykjavíkina og að
bæta við hann dálitlu úr sjálfs sins smiðju.
Ég hefi engan mann vitað jafnánægðan af
að láta skrökva í sig — það var rétt eins og
þegar krakka er gefin sæt kaka. Það var
regluleg unun að ljúga í hann. Ég vildi feg-
inn gefa peninga til að fá að gera það ein-
hvern tíma aftnr.-----------
Loksins vorum við báðir orðnir svo þreytt-
ir að ég hætti.
„Vertu nú blessaður og sæll Ingimundur
og þakka þér kærlega fyrir lesturinn, sagði Jón
og tók saman blöðin öll-------„má ég svo ekki
kyssa frúna að skilnaði?!
„------------------Úff-hvað þér getið verið vemmi-
legnr — svona gamall maður og iíka giptur
------ég get bara hreint ekki útstaðið yður
------farið þér nú strax npp á mínútuna —
— ollegar verð ég bara voðavond. — —
„Jæja þá rían mín,“ sagði Jón og sendi
henni fingurkoss, „vertu þá sæl!“
„En sá dóni“ sagði Tobba þegar hann var
farinn — og þetta á að heita dannaður mað-
ur------------------!“
Ingimundur.
Að gcfuu tilcfni sknlum vér geta
þess, að Skúli Thoroddsen var kosinn for-
maður sjálfstæðisskrifstofunnar áður en
hann birti „ávarpið" fræga.
Frá Gróttu til Gvendarbrunna.
Veðrið hcfir ekki verið alt í gæsk-
unni þessa vikuna, hrj^ssicgs-nepju-kuldi
á hverjnm degi, alveR eins og á hsust-
degi. Þdð má mikið vera ef lóurnar
fara ekki að halda burtu, þvi að ekki
hafa þær almanakið til að segja sér til,
að þetta eigi að heita sumar. í fyrii
nótt snjóaði á Grímsstöðnm og í gær
sjóaði á Esjuna, svo að hún var orðin
grá í kollinn eins og æruverður ölduug-
ur. Margir fóru að „hala“ vetrarfrakk-
ana sina fram úr klæðaskápnnm og gá
að loðhúfunum sínum. Hér fara á eftir
hinar sorglegu tölur:
1 12- 1 13. | 14. 15. | 16. | !7-| 18.
Rvík |u |10 | 9,8 10,7| 9,8| 7 1 6
liafj. |i5,e |l0,5j 9,7 10,2| 10 | 4,2 5
Bl. . 117,1 j 11.61 9,5 11.4| 8 I 8,2| 4.4
Ak.. • |21 117 | ll,5jl0,5| 9 | 5 1 4,5
Grst. . |18,5| 16 5 7 9 1 8 I 2,5| 2,8
Sf. . |22 18,6 9,9 10.3] 8 6| 6,1 j 7,5
Fær. . |16,8|21,1 11,8 8,6] 8 2 7,9| 8
Brillouin vice-konsúll hefir fengið or-
lof hjá frönsku stjórninni tilþess að geta
í næði gefið sig við því, að rannsaka
og gera áælanir um ýmisleg framleiðslu-
fyrirtæki hér á landi fyrir franskt fé.
Jafnframt hefir hann fengið konsúls-
titil (í stað vice-konsúls). Svo er að
sjá af þessu, sem franska stjórnin vilji
styðja að því að franskir auðmenn leggji
fé fram til fyrirtækja hér, og hlýtur
það að vera oss gleðiefni.
Mag. art, Ouðm. Finnbogason heflr
fengið leyfi til að verja doktorsritgerð
sína, er hann sendi Kaupmannahafcar-
háskóla og hafa allir professorar lokið
lofsorði á hana.
—e»oo—
Skipalcomur: Sterling kom álaugar-
dagsmorguninn var með marga farþega:
prófessor Paul Hermaun, Jón Stfáns-
son málara, Pétur Jónsson söngvara,
Guðm. Hlíðdal verkfræðing með konu
og barni, cand. jur. Guðm. Ólafsson,
stúdentarnir Júlíus Havsteen, Jón Sig-
urðsson frá Kallaðarnesi, Samúel Thor-
steinsson, ennfremur hinn nýja lyfsala,
Christensen, o. fl.
Botnía kom seinna um daginn. Far-
þegar voru frá ísafirði Jón Þórarinsson
fræðslumálastjóri, frá Khöfn læknarnir
Gunnl. Claesen og Guðm. Thoroddsen,
skipstjórarnir Jón Jóhannsson og Kol-
beinn Þorsteinsson, o. fl.
Sjómauuaverkfall í Euglaudi.
Seinni hlnta júnímánaðar og fyrrihluta
þessa mánaðar var stórkostlegt verkfall
með sjómönnum og hafnarerfiðiðismönn-
nm í ýmsum bæjum áEnglandi. Skip
lágu hópum samanikviunum, full af als-
konar vörum, sem lágu undir skemdum,
en enginn fekst til að skipa upp vörunum
vegna verkfallsins, svo að ekkert
komst á land og ekkert varð flutt
burt. Eitt skip kom til Hull hlaðið
laxi frá Noregi, og lá í nokkra daga,
en loks fór laxinn að skemmast og varð
að kasta öllu fyrir borð. Matvæli voru
orðin geysilega dýr, kartöflur voru seld-
ar fyrir 50 aura pundið, og alt annað
var eftir því. Oft var barist á götum
úti og horfði til stórvandræða. Loks
komust sættir á með verkamönnum og
vinnuveitendum snemma í þessum mán-
uði og hafði verkfallið staðið um nærri
því 3 vikna tíma.
Aðrar útlendar fréttir verða að bíða
næsta blaðs.