Ingólfur - 15.08.1911, Blaðsíða 1

IX. órg.
33. blað.
IWO-ÓLFUB-
kemur út elnu sinni i viku að minsta
kosti; venjulega á þriðjudögum.
Árgangurinn kostar 3 kr., erlend-
is 4 kr. Uppsögn skrifleg og bund-
in vlð óramót, og komin til útgef-
anda fyrir 1. október, annars ógild.
Ritstjóri og ábyrgðarm.: Gunn-
ar Egilsson Vesturgötu 14 B.
(Schou’s-hús). — Má finna á af-
greiðslunni frá kl. 11 — 12.
Afgreiðsla og innheimta í Kirkju-
streeti 12 kl. 11—12 og 4—5 hjá
P. E. J. Halldórssyni, lrekni.
,Stjórnar8krárbrotið,’
Ein* og kunnugt er var sex ára kjör-
tímabil binna konungkjörnu af mörgum
talið útrunnið 26. apríl, meðan á þingi
•tóð. Þá voru sex ár liðin frá þeim
tíma, er skipnnarbréf þeirra var út
geflð. Stjórnarakráin «egir »vo, að kjör-
timabil hinna konungkjörnu skuli vera
„venjulega «ex ár.“ Hér er því gert
ráð fyrir nndantekningum, gefin heim-
ild til nndantekninga.
Eáðharra Kr. Jónaion notaði þá heim-
ild til undantekninga som stjórnarskrá-
in þannig veitir, og framlengdi kjör-
tímabilið um þann tæpan hálfan mánuð,
icm eftir var af þingtímanmn. Þetta
virtiit líka vera hið eina ijálfaagða,
eftir þvi aem á atóð. Konungkjörinna
þingmanna gat þingið ekki án verið,
samkvæmt stjórnarakránni; á einhvern
hátt varð því að sjá þinginu fyrir þeim
á löglegan hátt. Að útnefna nýja menn
í konungkjörnu »ætin var ógerningur,
þar «em hinir gömlu konnngkjörnu þing-
menn »átu í mörgum þingnefndum, og
hefði það vitanlega sumpart stórum taf-
ið, »umpart eyðilagt störf þingains, ef
nýjir menn hefðu átt að koma í þeirra
stað á miðju þingi. Um þetta atriði
eru reyndar allir sammála. Aðútnefna
alla gömln konungkjörnu þingmennina
á ný til sex ára hefði verið óheppilegt;
vér skulum taka dæmi: Ef nú við ko»n-
ingarnar yrðu kosnir 18 menn úr Sjálf-
stæðiaflokknum, og 16 Úr Heimaatjórn-
arflokknum, þá hefðu þeir sex konung-
kjörnu riðið baggamuninn og Sjálfstæðis-
flokkurinn orðið í minni hluta á þingi,
þráttfyrir þaðaðþjóðin hefði geflðhon-
um meiri hlnta. Þetta hefði vitanlega
verið óheppilegt og vér þykjumat þe»»
fullvissír, að and»tæðingar Kr. Jóns»on-
ar ráðherra mundu lita eins á þetta
mál og vér, ef hann hefði ráðið fram
úr því á einhvern annan hátt en hann
gerði, enda er það ljóit að pólitiskt »éð
var þetta hið eina rétta, og studdist
auk þess við undantekningarákvæði
Btjórnarikrárinnar.
Keykjayík, þriðjudaginn 15. ágúst 1911,
En nú koma blöðin „Þjóðviljinn" og
„Riki“ og æpa af miklum móð og kalla
það „«tjórnarskrárbrot“ er ráðherra
framlengdi kjörtimabilið. Vér höfnm
þegar bent á, að þetta er rangt. Stjórn*
arskráin gefur heimild til undantekn*
inga, og hvergi var jafn ajálfsagt að
beita þeirri undantekningu og hér. Enda
ráðgaðiit ráðherra um þetta við ýmsa
helstu menn úr báðum flokkum, úr
Sjálfitæðisflokknum t. d. við séra Sig-
nrð Stefánnon o. fl., og vorn þeir allir
•ammála honum. Og á þingi heyrðist
engin rödd á móti þessari ráðstöfun
ráðherra — jafnvel rit»tjóri „Þjóðvilj-
ana“, sem nú flnnur hjá aér hvöt tii að
æpa, þagði þá. Hann gefur reyndar
þær skýringar i blaði línu, að flokkur-
inn hafi „kent »ig of veikan, til þes»
að geta gert nokkuð, einsog þá var
komið högum han».“ 0»s þykir liklegt
að ritstjóri „Þjóðviljan“ segi þetta satt;
en kendi flokurinn aig þá líka of veikan
til þeas að láta í ljóai skoðun »ina?
Það er ilt ef svo er, því nú æpir
flokkurinn um seinan. Ef flokknrinn
hefði reynt að gera eitthvað til
að koma í veg fyrir „atjórnarskrárbrot-
ið“, aem hann svo kallar, en miitekist
það, þá var sök lér þó hann æpti nú.
En flokkurinn þagði, þegar tími var til
að tala, og getur því ekki búiit við að
neinn taki mark á þvi, aem hann er
nú að rella i reiði sinni og »árum vand-
ræðum.
Að lokum skulum vér geta þe»i, að
sá ikilningur virðist að vorri hyggju
vera eðlilegastur, að telja kjörtimabil,
bæði þjóðkj. þingm. og konungkj. byrja um
leið og kjörbréf þeirra hafa verið próf-
uð og dæmd rétt; samkvæmt þessuvar
því »ex ára tímabilið ekki útrunnið fyr
en 1. júli þ. á., og þegar af þeirri á-
•tæðu fellur því alt þetta vandræðalega
hjal Skúla Thóroddsen og hins pólitíska
koatgangara hans í „Riki“ um sjálft »ig.
Ráðherra benti og á þennan skilning
•em hinn liklegaata, en mun þó hafa
þótt rétt að taka af öll tvímæli, og fá
•amþykki konungs til þess, að þeir
konungkjörnu »ætu út þingtímann, »vo
að þingseturéttur þeirra yrði ekki vé-
fengdur, hvernig »em á væri litið.
Normandí-för
Skúla Thoroddsen.
Bréf frá Gtuðmundl Finnbogasyni.
Magiiter Guðm. Finnbogason «endi
Skúla Thorodd»en fyrir nokkru bréf
það, er hér fer á eftir, og bað hann
að birta það í blaði «ínu, „Þjóðviljan-
um“. Yér bjuggumat við að hr. Sk.
Thoroddaen mundi telja »ér akylt, að
taka bréfið upp í blaðið hið allra fyrata,
enda var það einföld kurteiaisakylda
hana. En þetta bráat. „Þjóðviljinn“
kom út í aíðustu viku tvöfaldur í roð-
inu, en ekki er þar einu orði minat á
bréflð og enn siður að það sé prentað
þar. Os» þótti því rétt, að draga ekki
lengur að birta bréfið, aem o»s heflr
boriit í eftirriti, og er það á þe»sa leið:
p. t. Kaupmannahöfn, Vendereg. 33.
29. júli 1911.
Herra ritstjóri, alþm.
Skúli Thoroddsen!
Til ikýringar því er þér segið um mig
í grein yðar „Normandí-förin“, i ,Þjóðv.‘
6. þ. m., skal ég leyfa mér að geta þeiaa:
Utanáakrift aú, er þér báðuð mig að
setja á bréf til yðar og ég skrifaði i
vaaabók mína, var ekki „Hotel Com-
mercial" í Leitb, ein» og þér aegið í
nefndu blaði, heldur:
A. T. Möller & Easmussen
30 & 32 Elbe Str. Leith.
Ég kom til Parisar 20. mai. En 23.
maí skrifaði ég yður alllangt bréf með
öllum þeim bendingum, er ég hugði að
yður kæmi vel að vita, um hátíðahöldin
í Rouen og Parí», um ferðina þangað,
o. ». frv. og bauð»t ég til að taka á móti
yður á járnbrautaratöðinni, hvort heldur
væri Paría eða Rouen, ef þér að eina
^nduð mér akeyti á undan yður um
það, hvenær þér kæmuð. Ég fór sjálf-
ur með bréfið á pósthúaið i Parí» 23.
maí og var utanáakriftin eins og þér
höfðuð lagt fyrir (A. T. Möller & Ra»-
munen). Þykir mér undarlegt, ef bréf-
ið hefír ekki komið fram.
Ég átti »vo á hverjum degi von á
skeyti frá yður, en þegar ekkert kom,
hugsaði eg að ferð yðar hefði af ein-
hverjum á»tæðum farist fyrir.
Ég var í Rouen frá 3. júní til 11.
júní að morgni og bjó allan þann tíma
á '„Grand Hötel du |Nord“. Og ekki
veittiit landa okkar Eiríki Magnúuyni
erfítt að hafa upp á mér þar.
Mér þykir leitt, að ég hefi ekki get-
að orðið yður að því liði, er ég hafði
ætlað, en ég vona að þér ajáið, að mér
er ekki um að kenna.
Virðingarfylst
Quðm. Finnbogason.
Það má »já af bréfi þe»»u, að Sk.
Th. heíir gert hr. Guðm Finnboga»yni
rangt til, þar sem hann skýrir frá
Normandí-för sinni og gefur í skyn, að
G. F. hafl brugðist »ér og »viki»t um
að hjálpa aér, eina og hann hafl þó
lofað. Eftir bréfinu að dæma, má hr.
Sk. Th. sjálfum sér einum um kenna,
að hann gat ekki notið liðainnia hr.
Guðm. Finnbogaionar, er hann skýrði
honum rangt frá utanáakrift ainni, og
fér því illa á hnífilyrðum hans í garð
G. F. út af þes»u.
Sumum kann nú að detta í hug, að
hr. Sk. Th. hafi viljandi skýrt G. F.
rangt frá utanáikrift sinni, og hafi vilj-
að forðaat að hitta hann í Frakklandi.
Ekkert akulum vér nú um það aegja,
en hitt þykir o»» kynlegt, að þeir »kuli
báðir hafa verið í Rúðuborg »ömu dag-
ana, Skúli og Guðmundur, og þó akuli
þeir ekki hafa hittst eða fundið hvor
annan. Um þetta leyti mun einmitt
hafa verið mikið um dýrðir og mikið
um hátíðahöld, og hefði því mátt búaat
við, að útsendingur vor, alþingiaforieti
íilendinga hr. Skúli Thóroddsen, léti
þar á einhvera hátt til »ín taka, avo
að ekki þyrfti að leita að honum lúaa-
leit til að fiuna hann, eða tæplega mun
alþingi hafa ætlaat til þeaa, er það veitti
honum fé til fararinnar, að hann feldi
sig svo vel, að enginn yrði var við
hann — þá hefði ein» mátt spara íéð.
— Aunars virðiat það ekki til of mikila
mælst, að biðja hr. Sk. Thóroddsen að
láta aimenning vita hið aanna í þeaau
Rúðuborgar máli, — kom alþingiaforseti
íslendinga áreiðanlega til Rúðuborgar?
og hafi hann komið þangað, á hvern
hátt rækti hann þá erindi alþingia?
Vér höfum hvergi aéð hana getið, þar
■em minat hefir verið á þúsund ára há-
tíðahöldin, og hann hefír sjálfur enga
akýralu geflð um för aína, og ekkert
það sagt er geti á neinn hátt bent á, að
hann hafl unnið neitt fyrir þær 1200
kr. aem alþingi veitti honum. Nú, þeg-
ar »vo margir bera jafnvel brigður á,
að hann hafi til Frakklandi komið,
væri því æakilegt, að hann gæfi ein-
hverakonar akýrslu um för cina og
írammiitöðu.
Annara má geta þesa að aðal-hátíða-
höldin fóru fram 23. og 24. júní, og var
þar foraeti lýðveldiains viðataddur. Þar
v^r íslandi ætlaður staður við hliðina á
Danmörku, Noregi og Svíþjóð. Þar átti
liland koit á, að marka aéritöðu sina,
og þar átti Skúli Thóroddien, alþingii-
forioti íslendinga að »ýna sig og láta
til aín taka. En þá var hann hvergi
nálægur, avo mikið er víat. Þar lét
hann ganga oaa úr greipum gott tæki-
færi til að leiða að oas athygli heimsim.
Pað mun vera aðal-árangurinn af för
hr. Skúla Thóroddaen.
Þrælalögin.
Yflrlit og atliugasemdir.
Vér gátum þess um leið og vér prent-
uðum upp þrælalögin, svo að almenningi
gæfíat færi á að sjá þau i allri ainni
viðuratygð, að vér mundum víkja nokkr-
um orðum að þeim á eftir. Það mun
tæplega vera of sagt, að aldrei hafl fyr-
eða síðar, verið gefin á íilandi jafn ó-
hyggileg lög og þeaai, vegna þeaa að
þau ná ekki tilgangi sínum, eða jafn
hættuleg lög, því þau hefta langt um
of almennt peraónulegt frelai, aetja þjóð-
inni akorður um mat hennar og drykk,
og komaat þannig inn á svið, sem lög-
gjöflnni á að vera óviðkomandi, og í
öllum siðuðum löndum er talið henni
óviðkomandi.
Vér akulum nú reyna að færa orðum
vorum stað með þeim athugaiemdum,
*em hér fara á eftir. Vér þykjumst
þeu fullviasir, að allur þorri landamanna
muni hafa verið einatöknm atriðum lag-
anna ókunnugur þangað til vér prent-
unum þau í heild ainni hér í blaðinu,
og að fæstir þeirra hafl áður haft tæki-
færi til að athuga þau og gagnskoða
þangað til nú. Eu það er aannfæring
vor, að landsmenn séu avo þroakaðir,