Ingólfur - 22.08.1911, Side 2

134
INGÖLFUR
Þess hefir áður verið getið hér i blaðinu, að hr. yfirdómari Halldór
DaníelssoD mundi gefi kost- á aér til þingmensku fyrir Reykjavíkurbæ, en ekki
hefir það verið fullráðið fyr en nú.
Hefir herra Halldór Daníelsson gefið oss fult umbocf til að skýra frá því,
að hann bjóði sig fram til þingmanns fyrir Reykjavík fyrir næsta kjörtímabil.
Oss er það gleðiefni að geta fært lesendum iDgólfs þessa fregn og ekki
síst fyrir það, að vér vitum að þorri bæjarbúa ber að maklegleikum besta traust
til þessa þingmannsefnis, eDda mun hér tæpast val á hæfari og heppilegri manni,
þegar á alt er litið.
Kjörfylgi á hann fremur öðrum frambjóðendum víst úr öllum stjórn-
málKflokkum.
ekki að taka það besta, sem hægt var
að fá hér í þes*a nefnd? — eða, ef alt
um þrotnaði: að vinsa úr öllum dóm-
nefndunum, sem voru riðnar við sýn-
ingardómana og sem sjálf sýningar-
nefndin hafði sér við hönd; þar varán
efa auðvelt að fá í þeim hóp þá bestu
dómkrafta, gem annars er völ á hér í
Reykjavík, að fráskildum kenslukröft-
unnm við sjálfan Landakotaskóla. Hér
gat aðeins verið að ræða um lieildar-
döm fyrir skólann, en ekki neinn per-
sónudóm.
Því miður fyrir sjálfa sýningarnefnd-
ina, -- sem annars á sanDar þakkir og
heiöur skiiinn af hverjum sönnum í«-
lendingi fyrir frammistöðu sína við sýr-
iug þessa, þá virðist óneitanlega ekki
all-lítið grisja hér í óþarfa og alveg
ástæðulausa hlutdrægni (impartialité)
gagnvart skóla þessum. Eu guð láti
gott af leiða!
Það liggur alveg i augum nppi, að
hvert það land, sem margs þarfnast og
sem hefir lítinn eða því nær engan
sannþarfan og eftirspnrðan framleiðslu-
iðnað, hiýtur æfinlega að meira eða
minna leyti, að standa málþola og hálf-
bjargþrota.
Hinar alþektu máttarstoðir landanna,
jarðrækt og fiakiveiðar, eru í sjálfu sér
engu landi fullnægjandi, sé engin til-
svarandi og hliðstæð iðnaðarframleiðsla
fyrir hendi, því alveg verkfæralaus mað-
ur getur hvorki yrt landið eða jörðina
svo vel sé, né heldur stundað fiski að
verulegum mun; en sé góður og þarfur
iðnaður í landi, þá er hann ekki að eins
efiingaráhald fyrir nefudar atvinnugrein-
ar, heldur og óendanlegur stuðDÍngur
fyrir listir, vísindi og allar sannar and-
legar og líkamlegar framfarir á menn-
ingarbraut mannsandans, eða með fám
orðum sagt: sönn framför í Eokkru
landi án verulegs og víðtæks iðnaðar
gengur ómögulegleika næst.
Eitt meðal annara virðist sýaing þesri
hafa að minsta kosti bent iðnaðar- og
verkamönnum á, að eins að velja þá
eina til alþingis, sem menn vita upp á
víst að eru hagsýnir, einbeittir og hreir-
skiftuir í pólitík og auk þess sannhlið-
holíir öllum verkiegum framförum í
landinu.
Páll Þorkelsson.
Málgagn ófriðarflokksins.
Málgagn ófriðarflokksins — „ísafoId“
— vinnurenn ósleitilega aðþvíaðþyrla
upp ryki og egna til ófriðar. Hún vill
ekki skilja það að þjóðinni er þörf á
öðru fremur nú en ílldeilum og per-
sónulegum skömmum. Ófriðarflokkur-
inn lifir á ófnðnum. Linni ófriðnum
og æsingunum, þá er flokkurinn á för-
um; enda eru nú rnjög roargir Siálf-
stæðismenn farnir að sjá, hvilík hand-
leiðsla forusta „ísafoldar“ er.
Mér varð litið yfir síðustu „ísafold11
— laugardaginn 19. ágúst — og sá
ekkert annað en skammir. Þegar ég
gáði nánar að þá reyndist svo að af 20
dálkum blaðsins voru 6 auglýsingar, 9
skammir og 5 srnátíningur (Rvíkurfrétt-
ir, ritfregn, samsöngur o. s. frv.) 15
dálkar skammir og auglýsingar — 3/4
hiutar eins stærsta blaðsins alveg gagns-
laus hégómi; það má heita dýrkeypt
blað Og ekki eitt orð um framfara-
mál landsins — ekki eitt stillingarorð
um laudsmál.
Skammirnar eru auðvitað aldroi svara-
verðar. 0g Ingólfur mun ekki frekar
nú en áður fara að eltast við skamm-
irnar, sem ausið er á hina og þessa
stjórnmálamenn alsaklausa. Einna ein-
kenm’Iegast er hatrið á núverandi ráð-
herra Kr. J. „ísafold“ má ekki minn-
ast á hann án þess að ausa yfir bann
skömmum; hún leggur honum orð í
munn, sern hann aldrei hefir talað og
skammar hann fyrir þau; hún þegir
»*mviskusamlega um alt það, sem nú-
verandi ráðherra hefir vel framkvæmt
í utanför sinni, eða hún skýrir misjafn-
lega frá því og leggur út á verra veg.
Og ekki er þetta gert af því að „tsa-
fold“ sé — eða þykist vera — ósam-
mála Kr. J. um landsmál. „ísafold"
þykist ekki hafa breytt skoðun sinni
á aðalmálum ísland, og um núverandi
ráðherra er það vitanlegt. Um það at-
riði að láta sambandsmálið liggja fyrst
um sinn var fyrv. ráðherra Björn Jóns-
son algerlega sammála núverandi ráð-
herra. Eini munurinn er sá að B. J.
gerði ekkert í því máli, en núv. ráðh.
Kr. J. hefir komið því til Ieiðar, að Dan-
ir taka það til yfirvegunar hvort ekki
skuli leggja sambandslagafrumvarp al-
þingis 1909 fyrir ríkisþingið; þar er á-
vinningur, þótt lítill aé. Nei, ástœður
„Isafoldaru eru ekki skoðanamunur. Á-
stæðurnar eru persónulegt hatur, afþví
að núverandi ráðhorra varð eftirmaður
B. J., þrátt fyrir það, þótt B. J. hefði
kornið fram gagnvart Kr. J. eins og
hann gerði. —-
Iugólfur mun sem sagt ekki frekar
nú en endranær skifta sér verulega af
skömmum Cato's, Karls í koti, * * o. s.
frv. Eu við og við verður maður að
benda á þessar skammir til þess að
menn lesi þær — af því lærist mest og
best. Eu þá veitir ekki af að benda
um leið á stærstu og sakleysislegustu
ósannindin til þess að þau verði ekki
tekin sem góð vara af þeira, sem ekki
eru kuunugir málavöxtum.
Fyrsta greinin í þessari „ísaf.“-grein
byrjar á þeim vísvitandi ósannindum, að
Kr. J. hafi samið eða verið í ráðum um
samning símskeytis hr. R. Þorsteinssonar
forseta í vetur! Það mega vera ein-
kennilega innrættir menn, sem skrifa
undir dnlnefnum í „lsafold“» í næstu
línu er sagt að Kr. J. hafi „krafsað“ í
ráðherrasessinn, þrátt fyrir það þótt all-
ir sem nokkuð þekkja til, viti að honum
var sárnauðugt að taka við ráðherra-
stöðunni, þótt hann þættist ekki mega
skorast undan því, af því að hann bar að
að miklu leyti ábyrgðina á því að Björn
Jónsson varð á sínum tíma ráðherra;
Kr. J. var þar að kenna að B. J. varð
ráðherra, 'því að Kr. J. skoraðist þá
alveg eindregið undan að verða það
•jálfur og lagði með B. J.; því bar hann
ábyrgðina og því mátti hann ekki skor-
ast undan aftur. Seinna í greininni
segir Cato, að spurningin um lögmæti
frávikningar gæslustjóranna sé „ský-
laust dómsmál“; til samanburðar er
fróðlegt að minnast, að B. J., „Isafold"
og málafiutningsmaður B. J. héldu því
fram 4. janúar 1910, að málið heyrði
ekki undir domstólana; þá kröfðust þeir
þess að dómarinn neitaði að setja Kr.
J. inn í bankanD, af þvi dómstóllinn
hefði ekki vald til þess! — Cato gefur
í skyn að innsetningin — „dómurinn“
í efri deild um bakamálið — hsfi verið
samþyktur af konungkjörnu þingmönn-
unum einum og Kr. J. Beint ofan í
þingtíðindin! Því að innsetningin var
samþykt með 9 atkv. gegn 3 og einn
konungkjörinn þingmann vantaði. Af
þjóðkjömum þingmönnum var inmetn-
ingin því samþykt með 4:3; þar voru
sjálfstæðismennirnir Kr. J., Sig. Stefáus-
son, Gunnar Ólafsson og Jóief Björns-
son. Eru þessi ósannindi ekki óvana-
lega bíræfin?
Ég sé að þetta er að verða of Iangt
mál — og mætti þó mörg ósannindi
fleiri telja, bæði í þessari grein og hin-
um, en ég læt hér staðar numið að
sinni.
Bókagjöf.
Með „Sterling“ barst stjórnarráðinu
bréf frá itærsta bókaútgáfufélagi Norð-
manna, Aschehoug & Co. í Krisjaníu.
í bréfinu býður bókaútgáfufélagið lands-
stjórr iuni að gefa Landsbókasafninu eitt
eintak af öllum bókum, sem það hefir
gefið út og Landsbókasafuið vill eiga.
Tilefnið til þessarar gjafar er stofnun
háskóla íslands.
Nýtt í botnvörpungsmálinu.
Sakamálshöfðun gegn skipstjóranarn.
Eins og menn mun reka minni til,
gerðist það á Breiðafirði 7. október fyrra
ár, að botnvörpungur einD enskur, „Chief-
tain“ frá Hull, tók sýslumann Barð-
strendinga, Guðmund Björnsson, og Snæ-
björn hreppstjóra Kristjánsson frá Her-
gilsey, og sigldi með þá beint til Hull.
Botnvörpungurinn var að ólöglegnm
veiðum, en sýslumaður og hreppstjóri
fóru út i hann í embættisnafni til þess
að koma lögum yfir bann.
Þetta tiltæki botnvörpungsins mæltist
sem von var mjög illa fyrir og vonuðu
menn að skipstjórinn fengi makleg mála-
gjöld. En sú von mánna brást algjör-
lega. Ekkert var gert við skipstjóranD,
hann gekk laus og frjáls og hélt áfram
lagabrotum — á öðru skipi og á öðr-
nm stöðvum, til þess að islensk yfirvöld
gætu ekki náð í hann. Útgerðin mun
hafá greitt lítilsháttar skaðabætur fyrir
fiskiveiðabrotið, en annars ekkert. Fyr-
verandi ráðherra, Björn Jónsson, lét sig
málið yfir höfuð litlu skifta.
Nú er aftur á móti komin ný hreyf-
ing á málið. Utanríkisráðuneytið danska
hefir jafnan viljað gera alt sem hægt
hefir verið til þess að koma lögum yfir
sökudólginD, og nú má telja víst að
höfdað verði, eítisr kröfu núvorandi ráð-
herra sakamál gegn skipstjóranum. Meg-
um vér íslendingar vona að mál þetta
verði rekið með alvöru og leiði til þess
að skipstjóri verði dæmdur í þá hegn-
ingu, sem verði öðrum sldpstjórum við-
vörun gegn samskonar tiltæki.
J.
Sabotage.
Spellvirki frakkneskra starfsmanna.
Þetta orð — Sabotage — reka menn
sig mjög alment á í útlendum blöðum
nú um stundir. Það stendur sem yfir-
skrift með feitu letri yfir 2 — 3 dálka
löngum greinum og í flestum blöðum,
einkanlega frakkneskum, er daglega á
það minst. En hvað er Sabotage? Orð-
ið er frakkneskt og kemur af orðinu
„«aboter“ = að ganga á tréskóm, og
merkir upprunalega „tréskóagjörð“, en
var síðan haft um illa unna vinnu, um
skemdir, sem lélegir verkamenn ollu á
efni því, sem þeim var fengið að vinna
úr, en er nú í Frakklandi haft um
skemdir og spellvirki, sem unnin eru
af símþjónum, jámbrautarmönnum og
póstþjónum í hefndarskyni; og svo kveð-
ur mjög að þesium skemdum um þess-
ar mundir í Frakklandi, að farið er að
ilá felratri á menn og þeir eru farnir
að spyrja hver annan, hvar þetta lendi
og hver ráð séu að stöðva þessi hermd-
arverk.
Svo sem flestum er kunnugt, gjörðu
þessir menn, sem nú vóru taldir, verk-
fall í fyrra, en þeir urða undir í við-
skiftunum og gjöra þeir nú í hefndar-
skyni og til þess að láta félagið kenna
á, hvað þeir mega sín, þossi spellvirki,
sem eru innifaiin í því að spilla síma-
þráðunum, tefja fyrir póstsendingum,
eða jafnvel senda þær i alt aðra átt,
heldur en þær eiga að fara, brjóta upp
járnbrautarteina, hlaða grjóti á járnveg-
nnum svo lestirnar teppist, og hefir oft-
ar en einusinni legið við stórslysum á
frakkneskum járnbrautum, og þeim með
naumindum afstýrt orðið. Þetta hefir
meðal annars haft þau áhrif á peninga-
markaðinn, að bankamenn og auðmenn
hafa sent gull sitt, svo tugum þúsunda
skiftir, til Englands, til þess því væri
óhætt, því þeír eru orðnir hræddir um
almennar óeirðir og jafnvel byltingu.
í Parísarborg eru menn farnir að ótt-
ast spellvirki á vatnsleiðslunni eða jafn-
vel það sem verra er. Þetta er það
sem frakkar kalla „Sabotage" og verð-
ur eigi þýtt með einu orði.
Hér skulu svo nefnd nokkur dæmi
þessara spellvirkja, tekin úr síðustu
dönsku blöðunum:
„Le Journal“, frakkneskt blað, skrif-
ar 27. júlí, með yfirskriftinDÍ: Sabotage
í gær.“
„Nálægt St. Cloud fanst á brautar-
teinunum 100 pd. þungur steinn; aðeins
fyrir snarræði lestarstjórans varð stýrt
hjá stórslysi, sem mundi bafa valdið
dauða margra manna. Símskeyti frá
Marseille skýrir frá, að i fyrri nótt hafi
14 simþræðir verið kubbaðir milli Arles
og Tarascon. Símskeyti frá Lorient seg-
ir frá tilræði við járnbrautarlest á leið-
inni milli Guemené og Merlan. Þar
var hrúgað saman stórum steinum á
brautina. Lestin skemdist að nokkru,
en komist varð hjá meiriháttar slysi.: -
Nálægt Nimes voru kubbaðir 30 sím-
þræðir og 5 eyðilagðir á annan hátt.
Á öðrum stað var gjört tilræði við póstinn
og fjöldi bréfa eyðilagður. —
Frakknesk blöð telja ástandið óþol-
andi. Þar sé eigi meira um annað tal-
að, én Sabotage og hver ráð séu við
henni. Stjórnint hefir raðað hermönnum