Ingólfur - 29.08.1911, Síða 1
IX. árg.
Reykjavík, þriðjudagimi
29. ágúst 1911.
Háborgin Spánar rís stórleit og stök
yfir stormkaldri, víðri hæðaslóð.
Við jökulfaldanna línhvítu lök
ber hún landsins dýrasta, heitasta blóð.
Með forna heimsvaldsins úrœtta arf
býr hún öltur, er geyma þess lieilögu glóð.
— Að baki’ er þess frcegð, og þess banasök,
fyrir brjósti er niðjans reisandi starf.
Til hennar ber sœskagans storð og strönd
alla slrauma síns auðs um blómfögur lönd
og hún skín, einsog demant greyptur i gull,
með glampandi sjónir og stálherta taug ;
hún baðast og skírist í loftsins laug;
með leikandi, vopndjarfa, örláta hönd,
með djásn yfir enni og baug við baug,
hún bergir sitt dimma, sólþrungna full.
%
Þessi heiðríka, svalandi sjónarhœð
fangar sinnið og minnið og hverja œð.
Þeirri yndismynd verður aldrei gteymt.
Manns innsta sál er sem skattgjald heimt
fyrir alt þetta fagra, logandi líf,
sem Ijómar hvern afkima af hjartans borg
— með hið blóðleita vin, með hinn blikandi hníf
og hin breiðu, mannfriðu, iðandi torg. —
í kvöldbjarmans fyrstu, rísandi rausn
bekkjast raðirnar undir leikpallsins fjöl
af fagnandi, hávœrri öld við ol
við endaðan dag — og boðorðsins lausn.
Þar er strengurinn sleginn og þrautin þreytt
af þrótti, fimleik og trúðalist;
þar er allt að sjá, og þó ei nema eitt,
— ungmcer sem dansar, síðast og fyrst.
Hún er björt eins og dís, svo djarfieit og prúð,
af dreggjanna blönduðu, ókunnu stjett.
Með fegurðaraðalsins einkarjett
ber hún einsog drotning sitt glysljetta skrúð.
Hún er blómið villt, sem ei liönd hefur hlúð,
svo hosk og svo brdð, en ástartrygg.
Hún er úrkastsins perla dýr og dygg ;
ög hún dansar inn hátíð í loddarans búð.
Svo hreifist hver limur, hver lokkur, hvert traf,
sem leiki og ólgi hið strandbrotna haf. —
Yfir særökkri búa brúnanna log,
Sem brimslög snögg eru herðanna köst.
Og í hástökksins þyt er sem hafstorms sog,
meðan hrynur silkisins niðandi röst;
en sundtök um hljómanna sikvika vog
eru svanbjörtu armanna dúnmjúku tog. —
Einsog kveðandi fellur og líður Ijóð,
eins er lögbundið sporið í dansins óð;
og hún stígur það hreint, eins og strandbáran slœr
sín sterku tónbit i hafsins lag.
Hún er lýðsins barn, en listinni nœr,
þessi lifandi bylgja af krafti og yl,
sem heggur í sinna hreifinga brag,
einsog hendingar, lófanna gnestandi spil.
Hún er mild og þó svipgöfg sem hálandsins hæð,
með hundrað faðmlaga brennandi þrótt
og bikarsins lif og eitur i æð. —
Nú andar hún djúpt, en ber fótinn hljótt.
Því kveldroðans skraut eins og konungs mund
stráir kvikandi gulli um húmskyggðan lund,
sem á himin vors lifs, eina hverfula nótt,
sem hjartað skátjnuna að dauðans stund.
Rafljósin stilla sitt strengjaspil,
um stjettir skálans, hvelfing og þil,
yfir náttsvörtum hárum og vínrauðri vör
i vorandans fyrsta blævængjáteik.
Af hundruðum brjósta slær ilmsins yl
og augun öll loga stálhvöss og snör
undir brún sem er dul, en þó djörf og ör. —
— Hið dimma blóð felur húðin bleik.
\
Og þrúgunnar dreyri slær eldi i hvert orð,
gefur augans kasti hvassari odd
og vængjar hvern hug við veighöfug borð.
Hér á vínnaðran hvorki tönn eða sporð.
Nei, hér á dauðans bit engan brodd,
aðeins blikandi skálanna dýra flöð
streymir þungt og sterkl i hið þyrsta blóð.
— Þar geymist Rómverjans heilaga glóð.
— Einsog svipir fjálla af sólgeimsins strönd
gægjast silfurský fram af blátjaldsins skör,
yfir jarðar skammæ og litverp lönd,
undir lífblysi heimsins í drottins hönd,
þar sem sáinn akur og seglbúinn knör
biða sumarsins, undir nœstu för,
að senda i norðursins syfjuðu drótt
guðs sólskin — þar sem er vetur og nótt.
— Ó, Spánarborg, með hið blóðdimma vin,
sem þú bergir við jökulfaidanna lin,
þú sjáldan munt fyrnast muna manns
fyrir málminn rauða — nje sjálfa Rín.
En eitt það man jeg þó lengst mitt lif,
liið lokkdökka, föla, unga vif,
sem sleig þinn tryllta og stolta dans
eina stund — einsog dís þíns hafbundna lands.
Q>inap c8ene3i/k'tí>í>0'H.
35. blað.
Kosningarnar.
Nú, er kosningarnar fara í hönd, er
nauðsynlegt að gera sér grein fyrir nm
hvað þær eiga og hljóta að snúait. Um
sambandsmálið er og getur það ekki orð-
ið, og má eigi heldurverða. Sjálfstæð-
itmenn og ísafold vilja af auðskildum
ástæðum bíta sig fasta í það mál. ísa-
fold hefir enn eigi annað" mál nefnt, en
auk þess er hún og þau málgögn er
henni fylgja með árásir og ÓDOt til
ýmsra málsmetandi manna. TilgaDgur-
inn er að reyna, að bægja þeim frá
kosningu, en þessar greinar geta auð-
vitað ekki haft nein áhrif á kosning-
arnar yfir höfuð. Þessi bardagaaðferð
er lúaleg og sízt til þes», að skýra
mál þau, sem kjósendnm er mest árið-
andi að henda reiður á við í höndfarandi
kosningar. Flestar greinarnar erunpp-
spuDÍ og ómerkilegur þvættingur. Þær
eru aðeins viflandi tilrannir til að slá
ryki í augu manna, tilraunir til að leiða
hugimannafráaðalatriðunum, vekja óróa
og glundroða, til þess að geta fiskað í
gruggugu vatni.
Þetta skilur líka þorri manna mjög
vel, skilur að sambandsmálið er nú sem
stendur á því stigi, að eigi er rétt að
eyða tíma til þess frá öðrum nauðsyn-
legri málum.
Ingólfur hefir stuttlega áður bent á
þau mál, sem kosningin á að snúast
um,enda virðait heimastjómarmenn vera
á sama máli; þeir lýsa þvi skýrt og
skorinort yfir í öllum málgögnum sínum,
að sambandsmálið eigi ekki og verði
ekki leitt til lykts, ef þeir ráði, fyr en
búið er að skjóta því undir þjóðarat-
kvæði. Að sjálfsögðu viljum vér Þjóð-
varnarmenn, að þetta mikilsvarðandi
þjóðmál verði eigi útkljáð án þjóðarat-
kvæði«; það er í beinu samræmi við
stefnuskrá vora, og kemur okkur því
að þessu sinni vel saman við Heima-
stjórnarmenn og hina gætnari Sjálf-
stæðismenn. Fyrverandi ráðherra hefir
lýst því yfir, að málið væri semjstend-
ur ekki tímabært, litið á það frá sjón-
armiði sjálfstæðismanna, eða svo verð-
nm vér að skilja orð hans í bréfum
hans í vetur sem leið.
Nei, sambandsmálið getur ekki kom-
ið til greina að þessu sinni. Það mál
sem réði þiugslitum og sem stjórnin nú
leggur undir almenning með því að stofna
til nýrra kosninga, stjórnarskrármálið,
hlýtur að verða fyrsta málið, sem kosn-
ingarnar snúast um; þvi til þess ætlast
ákvæði stjórnarskrárinnar, þar sem hún
fyrirskipar þingslit, þá er eins stendur
á og nú. Þjóðin er með nyjum kosn-
ingum beint beðin að skera úr um þetta
mál og ekkert annað. Þetta er svo
einfalt og auðskilið, að hvert manns-
barn, mér liggur við að segja hver sauð-
kind, skilur það. Euda virðiit þetta
mál i sjálfu sér svo áríðandi og nm-
fangsmikið, að það hlýtur að vera nægi-
legt verkefni fyrir næsta þing, að leiða
það til farsælla lykta. Þvíaðhversvo
sem úrslitin verða um það mál, þá er
það víst, að eins og stjórnarskrárfrum-
varpið nú liggur fyrir, voru og eru mjög