Ingólfur - 29.08.1911, Side 2

138
INGOLFUR
M$M MRMMMMMM MMHH M-H MM H
IKTGÓLFUPl |
kemur út einu sinni í viku að minsta J
kosti; venjulega á þriðjudögum. í
Árgangurinn kostar 3 kr., erlend- *
is 4 kr. Uppsögn skrifleg og bund- ±.
in við áramót, og komin til útgef- ^
anda fyrir 1. október, annars ógild. $
Ritstjóri og ábyrgðarm.: Gunn- ♦
ar Egilsson Vesturgðtu 14 B. *
(Schou’s-hús). — Má finna á af-
greiðslunni frá kl. 11 — 12.
Afgreiðsla og innheimta í Kirkju-
strœti 12 kl. 11—12 og 4—5 hjá
P. E. J. Halldórssyni, lækni.
I iJiJ 4 J fU /l-f' LllililiUULiUllULiU
fáir þingmanna, og liklega fáir lands-
manna ánægðir með það.
Næata málið á dagskrá hlýtur að
verða fjármáiin. Allir, aem unna frelsi
og sjálfstæði þjóðar vorrar, hljóta að játa,
að leggja beli áherslu á það, að hún
hafl sem óbundnaatar hendur inn á við
og ekki bundin þeim böndum út á við,
sem hljóta að verða henni til álitahnekk-
is og fótakefli*. í þessu tiiliti eru fjár-
málin — að þau *éu í góðu lagi — ein-
hver hin mest áríðandi mál, og öll þau
mál aem atanda í nánu sambandi við
þan. Fjárlög síðaata þinga hafa farið
*vo úr lagi, að við það er alla ekki nn-
andi framvegia. Það er anðskiiið, að
með árlegum störum tekjuhalla verðum
við amátt og smátt bundnir þeim skulda
klafa, að við verðum algerlega á valdi
lánardrottna vorra, hvort sem þeir eru
danskir, norskir, franskir eða enskir.
Hversu frjálsleg sem stjórnarskrá og
sambaadslög vor etu, erum vér *amt
bundnir, ef fjármáiin eru í ólagi.
Þjóðin verður því að leggja hina
meitu áherslu á, að þingið búi avo út
fjárlög vor, að tekjur og útgjöld atand-
ist á. Hún verður því að vanda bet-
ur til kosninganna en til síðaata þings.
Raunin hefir sýnt, að menn þeir, er á
síðasta þingi sátu, hafa eigi verið því
starfl vaxnir, enda mun þjóðin alment
kannast við, að síðasta þing hafi verið
eitthvert hið bágbornasta þing sem háð
hefir verið á þessu landi. Kjósendur
verða sð kjósa til þings gætna og stilta
menn, sérstaklega með þessi tvö als-
herjar mál fyrir augnm, menn sem hún
treystir til, að ráða málunum til lykta
samkvæmt sannfæringu sinni, ráðfaata
menn,- sem eigi kasta atkvæði sínu eftir
fylgi við þingflokka, sem, eins og nú á-
stendur, engan rétt eiga á sér, eða fara
í nro8sakaup með það.
Steinþór.
Þrælalögin.
Yflrlit og athugasemdir.
Pramh.
í 2. grein laganna er til tekið hverjir
skuli vera undanþegnir aðflutningsbann-
inu; það eru: stjórnendur eða eigendur
iðnaðarfyrirtækis, efnarannsóknarstofu,
náttúrugripasafna eða annara þvílíkra
stofnana, ennfremur má flytja inn vín-
anda, sem ætlaður er til eldneytis;
sömuleiðis mega Jyfsalar og héraðslækn-
ar flytja til landsins þann vínanda, sem
þeim er skylt að hafa samkvæmt hinni
almennu lyfjaskrá; sama er að segja
um smáskamtalækna, ef pöntuninni fylgjæ
meðmæli hlutaðeigandi lögreglustjóra
eða sóknarprests; og „að lokum sksl
próföstum þjóðkirkjunnar og forstöðu-
mötinum annara kirkjudeilda heimilt að
láta flytja frá útlöndum messuvín, er
nauðsynlegt sé ti! altarisgöngu, þó í því
sé meira af vín&nda en
Ingólfur getur nú skýrt frá því, að auk Halldórs Diníelssonar yfirdóm-
ara, heflr magister Ouðmundur Finnbogason orðið við áskorua andbanninga um að
bjóða sig fram til þingmennsku hér í bænum.
Um þessa tvo hæfu menn munu sameina sig, ekki einungis allir and-
banningar hér í bæ, heldur ‘einnig allir þeir aðrir, sem láta sér ant um heiður
höfuðstaðarins, og vilja senda á þing menn, sem ekki láta stjórnast blint af
flokksfylgi eða öðru, sem málunum er óviðkomandi.
Yið þessa grein höfum vér að sinni
ekkert verulegt að athuga.
En í sambandi við þetta skulum vér
þó benda á, að í 8. gr. segirsvo: „ÖU-
um, sem samkvæmt lögum þessum hafa
heimild til innflutnings á áfengi, er
óheimilt að veita það, gefa, selja eða
Iáta af hendi til annara manna, nema
það sé áðnr gert óhæft til drykkjar.
Þó mega lyfsalar og béraðdæknar selja
mönnum áfenga drykki eftir lyfseðli
löggiltra lækna-----,“ og s. frv. Þessi
undantekning nær ekki til annara enn
lyfsala og héraðslækns. Engir aðrir af
þeim, sem nefndir eru i 2. gr. og leyfi
hafa til innflntnings á áfengi, hafa heim-
ild til að láta það af hendi til annara,
nema áður sé búið að gera það ófært
til drykkjar. ,, SmáslcamtalœJmar mega
því elcki láta af hendi til sjúklinga smá-
skamtalyf þau, sem þeim er heimilt að
fiytja inn, nema þau hafi áður verið
gerð öhcef til drykkjar eða neyslu, og
prestar mega ekki geta þeim, er ganga
til altaris, messuvín, nema það sé áður
gert óhæft til drykkjar!! Það er hætt
við, að þeim veslings guðhræddu sálum,
sem vilja ganga til altaris eftir að þessi
lög eru gergin í gildi, þyki „drottinn
sinn beiskur“, eða er það tilgangur
bannlaganna með þessu ákvæði, að girða
fyrir alla altarisgöngu hérálandi? Vér
hyggjum reyndar að svo sé efcki, en þá
er þetta eitt Ijóst dæmi þess, hversu
kastað hefir verið höndum að þessum
lögum, hversu vanhugsuð þau eru og
illa samin.
í 3. grein er mælt svo fyrir, sð alt
áfengi skuli flutt á laud í Reykjavík,
og skuli þar skipa umajónarmann áfeng-
iskaupa, er hsfi á höndum umsjón og
eftirlit með áfengiskaupum. Umsjónar-
maður þessi á að hafa að launum úr
landssjóði fyrir þennan starfa sinn 600
— sex hundruð — krbnur á ári. Hann
á að annast pantanir á því áfengi, er
til landsins má flytjast, liann á að sjá
um, að ekki sé sent meira áfengi en
um var beðið í pöntuninni, hann á &ð
sjá um að áfengið sé gert óhæft til
drykkjar o. s. frv. Það sjá allir, að
þetta er ærið starf einum manni, svo
að hætt er við, að umsjónarmaðurinn
geti ekki haft á hendi önnur störf jafn-
hliða. Þessi maður, sem á að hafa á
hendi jafn mikið trúnaðarstarf og þetta
er, á þá að hafa í árslaun sex hundruð
krónur, og á því á hann að lifa. Það
hljóta allir menn að sjá hvílík vitfirring
þetta er. Launin eru svo lág, að mað-
urinn getur ekki lifað af þeim einum;
það er því eins og lögin séu að ýta
undir hann að þyggja mútur*— freist-
ingin er altof mikil. Ef vel væri ætti
auðvitað að launa þennan stafa svo vel,
að nokkurnvegin örugg trygging feng-
ist fyrir því, að maðurinn að minsta
kosti þyrfti ekki að þyggja mútur t. d.
með sex þúsund krónum á ári, en ekki
sex hundruð.
Við 4. grein skulum vér að eins gera
þá athugasemd, að þar er gert ráð fyr-
ir svo amfangsmiklu starfi, eins og áð-
ur heflr verið bent á, að borgunin virð-
ist hlægilega lítil. Einnig virðist ósann-
gjarnt, að skylda útlendan skipítjóra
eða útgerðarmenn til þess, að flytja
vörur eudurgjaldslaust, þótt aldrei sé
nema áfengi, og það þótt hann sé al-
saklaus í sendingunni. Vitaskuld getur
hann haldið vörunni þar til sendandi
borgar farmgjaldið, en oft og tíðum
hlýtnr það að valda allmikilli fyrirhöfn
fyrir hann.
í þessari grein og víðar er gert ráð
fyrir, að landssjóður kunni að eignast
áfengi. Hvað á landssjóður að gera við
það? Fara að verzla?
í 5. qrein er hverjum skipstjóra er
frá útlöndum kemur, lögð á herðar sú
skylda, að skýra lögreglustjóra frá því,
hvort hann hafl nokkuð áfengi til flutn-
ings fyrir aðra menn, og þá hvað mikið.
Þessi fyrirmæli eru vitanlega algerlega
gagnslaus; ef skipstjóri hefir meðferðis
áfengi, er hann flytur fyrir aðra menn
hingað til lands, efiir að slíkur inn-
flutningur hefir verið bannaður, þá er
það auðvitað beint lagabrot, og hverj-
um manni dettur í hug, að nokkur
skipstjóri fari til lögreglustjóra til að
shýra frá að hann hafi drýgt slikt laga-
brot? Þetta er auðvitað ekki annað
enn naglaskapur þeirra manna, sem
hafa samið þessi undursamlega vitlausu'
lög, naglaskapur sem í sjálfu sér gerir
hvorki til né frá, en sera þó getur
tæplega orðið til að auka virðingu fyrir
þessum skrælingjalögum.
Enn er mælt svo fyrir í sömu grein,
að skipstjóri skuli einnig skýra frá hve
mikið áfengi hann hafi meðferðis sem
*kip3forða, og að ekki megi hann á
neinn bátt láta af hendi eða leyfa skip-
verjum að láta af hendi áfengi til annara
manna enn lögskráðra skipverja sinna,
meðan hann er í höfnum inni eða í
landhelgi við ísland. Þetta ákvæði er
ekki síður gagnslaust enn hitt. Hvaða
lögreglustjóri, eða jafnvel templaranjósn-
arar, geta gengið úr skugga um, eða
varnað því, að útlond skip, t. d. botn-
vörpungar, láti af hendi áfengi til lands-
manna úti í sjó, hvort heldur sem er
innan landhelgislínunnar eða utan henn-
ar? Hvernig á líka slíkt að sannast
upp á skipstjóra? Það getur ekkiorð-
ið á annan hátt enn þann, að sá segi
til nafns skipsins, er fékk þar áfengið.
En er það sennilegt, að nokkur fari að
segja til og baka þannig skipstjóranum
þunga sekt, eftir að hafa þegið af hon-
um áfengið? Slíkum drengskap(l) gera
þó þrælalögin ráð fyrir hjá íbúum þessa
lands. Það megum vér þó fullyrða að
fylgismenn þessara laga munu ekki sjá
þann ávöxt af lögunum fyr en hinna
göfgandi áhrifa þeirra hefir notið við í
mörg ár.
Nei, öll þessi grein í heild sinni er
alls einkis virði og hlægileg. Engum
dettur í hug að hlýða henni, sem ann-
ars ætlar sér að ná í áfengi, enda er
tæplega við því að búast, vegna þess
að lítil sem engin tok eru á að fram-
fylgja lienni. Eftir að banulögin eru
gengin í gildi, má ganga að því vísu,
að eigi all-Iítil verslun verði rekin með
áfengi einmitt úti á sjó, annað hvort ut-
an cða innan landhclgislínunnar, af út-
utlendum botnvörpungum eða vöruskip-
um, án þes* að Jögreglustjóri geti reist
neinar skorður við því, eða gengið úr
skugga um það.
Prh.
Óvenjulegt svívirðuverk.
Um síðustu helgi var Sopbus nokkur
Hansen settur í gæsluvarðhald, sakaður
um óvenjulega ógeðslegt óþokkabragð,
að því er sagt er í bænum og satt mun
vera, hvorki meira né minna en nauðg-
unartilraun við 2 ára gamalt stúlku-
barn.
Telpan og bróðir hennar, sem var lítið
eitt eldri, höfðu verið að leik þegar
Hansen þessi kom að þeim. Hafði hann
boðið drengnum 10 aura til að koma
með systur sína upp á tún, og þar
reyndi hann svo að framkvæma níðings-
verkið. Þegar börnin komu heim til sín
sögðu þau foreldrum sínum frá hvað
fyrir hafði borið, og komst von bráðar
upp hver maðurÍDn var. Sem betur fer
mun barnið ekki hafa sakað neitt.
Próf mun vera farið að halda yfir
manninum, en ekki eru þau orðin opin-
ber ennþá. Þó hefir það frést af þeim,
að maðurinn bafi þegar i stað játað
uppá sig glæpinn.
Sophus Hansen er 18 ára gamall, og
hefir undanfarið verið við vinnu hjá
Steinolíufélaginu. Honum er þannig lýst
að hann sé stór, feitur og slyttislegur,
sljór og einsog sísofandi, og segja kunn-
ugir, að sennnilega muni hann frekar
eiga heima á Kleppi enn í hegningar-
húsinu. Þess þykir rétt að geta, að
hann kvað aldrei hafa bragðað vín i
óhófi, eftir því sem kunnugir segja.
Um kosnlngarnar.
(Aðsent).
Nú muu vera fastráðið, hverjir bjóði
sig fram til alþingis í hinum ýmsu kjör-
dæmum landsins.
Sjálfaagt má margt hér um segja, en
ég skal að sinui einungis minnast á
tvö þingmannsefni, sem mér þykir furða,
að skuli hafa boðið sig fram og enn
meiri furða, ef þeir skyldu ná kosningu,
en það eru þeir Björn Jónsson, fyrv.
ráðh, og Skúli Thoroddsen, fyrverandi
sýslumaður. Enginn mun neita því, að
þeir menn hafi verið miklum hæfileg-
leikum gæddir og að þeir hafi unnið
landinu gagn á sínum tíma, en jafnvel
þó að þeir hafi slitið sér út á, að „púla
fyrir föðurlandið," þá getur það ekki
verið næg ástæða til að senda þá áþíng
nú, þegar þeir báðir hafa sýnt það op-
inberlega, að sálarkraftar þeirra eru
þrotnir.
Ekki er of mikið til ætlast, þótt vænst
sé, að þjóðin vilji hafa lieilbrigða menn
fyrir löggjafa og með fullum sálarkröft-
um. Þó að ísafold og Þjóðviljinn telji
þessa menn „geniala,“ þá ber þess að
gæta að örskamt er öfganna á milli, og
að stundum hefir það komið fyrir, að
þegar slegið hefir út í fyrir sumum and-
ans mönnum (t. d. Nietsche) hefir heim-
urinn í fyrstu ekki getað áttað sig á,
hvort það væri djúpskygni eða brjálsemi,
Samt sem áður held eg að fáir, er hlýddu
á fyrirlestra B. J. um uppfræðslu og upp-
eldi barna í vetur, hafi verið í vafa um,
að hér væri verulega veiklaður maður
að tala; ekki heldur ætla eg, að mörg-
um þeirra er lesið hafa ávarp Skúla til
frönsku þjóðarinnar og bréf hans til
hins enska ristjúra hafi blandast hugur
um, að andlega frískur stjórnmálamað-
ur mundi naumast hafa ritað slikt. En