Ingólfur - 03.10.1911, Blaðsíða 2
158
INGOLFUR
í Rangárvallasýslu: Eggert Pálsson
prestur (bm.) og Eiiiar Jónsson bóndi á
Geldiogalæk (þm), Tómas Sigurðsson
bóndi á Barkastöðum.
í Vestmannaeyjasýslu: Jón Magnús-
son bæjarfógeti (þm.). Ófrétt um hinn.
í Árnessýslu: Hannes Þorsteinsson
(þm.) og Sigurður Sigurðsaon ráðunaut-
ur (þm.), Kjartan Helgason prestur og
Ágúst Helgason bóndi í Birtingaholti(?)
Ef talið er saman sést að af öllum
þeim, sem studdir eru af „ísafoldar"
liðinu eru 20 embœttismenn eSa bitlinga-
menn, en einir 12 hvorugt (nokkrar
b'eytingar hafa orðið á síðan síðasta
blað kom út: einn prestur hefir verið
tekinn aftur og bóndi settur í staðinu,
og ekki-embætti*mönnum bætt við í
nokkrum kjördæmum). Ef allir hinir
eru taldir aaman verða þar 19 embætt-
ismenn eSa bitlingamenn á móti 17,
aem hvorugt eru. Má á því sjá hvar
„Samábyrgðinu er. Sérstaklega er fróð-
legt að líta á hvoru megin flestir bitl-
ingamennirnir eru.
Viðbætir. Síðan greinin var sett hef-
ir frést um framboð í Vestmannaeyjum:
Karl Einarsson sýalumaður. í Árnes-
sýslu býður Ágúst Helgason sig ekki
fram, en Jón Jónatansson bóndi. í
Austur-Skaftafellssýslu býður sig fram
auk þeirra, sem áður voru nefndir, E.
Sverrisson bóndi.
Yer farið en heima setið.
Bókari Landsbaukans.
Rikkarð Torfason varabókari Landa-
bankans hefir verið settur til þesa fyrst
um sinn að gegna aðalbókarastöðunni,
sem varð laua við fráfall Alberts Þórð-
arsonar. En útúr þessari setningu heflr
ísafoldarliðið reiðat alveg óstjórnlega,
því að það hafði hugsað sér að hr. Árni
Jóhannsson færi frambjá R. T. og yrði
bókari.
Ég bjóst við að „ísafold" ínnndi flnna
til þess hve fáránleg sú hugmynd var,
og hve varasamur undirbúningur henn-
ar, og mundi því þegja um úrslitin.
Nei, „ísafold" kann ekki að þegja.
Hún eys *ér í síðasta blaði eins og vant
er yfir ráðherra með hinum mögnuðustu
skömmum. Kallar setninguna „skýlaust
lagabrot" o. s. frv.
Ingólfur vill því skýra rétt frá mála-
vöxtum, svo að menn geti enn dæmt
um réttaýni „ísafoldar" og meðul þau,
sem hún beitir til þess að geta svalað
hatri sínu á núverandi ráðherra.
Eftir baukalögunum á ráðherra að
skipa bókara og féhirði Landsbankans
eftir tillögum bankasljórnarinnar. í
bankastjórninni eru eftir lögunum tveir
bankastjórar og tveir gæslustjórar. Á-
kvæði þetta er svo að skilja að að jafn-
aði á ráðherra að fara eftir tillögum
bankastjórnarinnar þegar hún er öll
sammála og tillögur hennar eru ekki
fjarri öllum sanni. En ráðherra ber
engin skylda til að fara eftir tillögum
eins úr bankastjórninni frekar en ann-
ars, ef hún verður ekki öll aammála,
og jafnvel ekki þótt hún sé á eitt mál
sátt, ef tillaga hennar er hreint gjör-
rœði.
í þeirri sök, sem hér liggur fyrir er
nú hvorttveggja, að banka*tjórnin varð
ekki sammála um það hver akyldi verða
bókari, og að sá hluti hennar sem „ísa-
fold“ styður, ætlaði sér að beita beinu
gerræði.
Þegar til tala kom hver verða skyldi
aettur bókari, lagði bankastjóri Björn
Kristjánsson á móti R. T. en með Á. J.,
gæslustjóri E. Briem lagði með R. T.
og gæslustjóri Jón Ólafsson fyrst og
fremst með R. T., en ef stjórnarráðið
sæi sér ekki fært, að setja hann í stöð-
una af þeim ástæðum, sem hr. B. Kr.
færði á móti honum, en sem hann (J. Ó.)
sagðiat ekki geta dæmt um persónu-
lega, þá kvaðst hann leggja með Jóni
Pálssyni. Bankastjóri Bj. Sigurðsson,
sem er staddur utanlands, *ímaði að
hann legði með Á. J.
Bankastj. B. Kr. skrifar svo stjórnar-
ráðinu og segir að báðir bankastjórarn-
ir, séu sammála um að legggja með Á.
J. Annar gæslustjórinn, E. Br., leggi
með R. T. Hinn gæslustjórinn, J. Ó. sé
sammála bankastjórunum um R. T. og
leggi með J. P.
Hver maður getnr nú með því að
bera saman, dæmt um hvort hér er rétt
skýrt frá. Stjórnarráðið fékk að vita
að tveir úr bankastjórninni hefðu verið
meðmæltir R. T. og tveir A. J. Og
setti því auðvitað R. T. bókara.
En jsfnvel þótt öll bankastjórnin hefði
verið sammála um að leggja með Á.
J., hefði stjórnarráðinu verið akylt að
nota nú rétt þann sem áður er nefnd-
ur til þess að afstýra gjörrœði. Því að
hér væri nm gjörræði að ræða, ef R.
T. væri settur hjá, en Á. J. látinn
gangá fyrir. Eg vil ekki lasta Á. J.
Mér er sagt að hann sé duglegur, reglu-
samur og samviskusamur maður við
starf sitt. En með réttu verður ekki
annað sagt um hinn manninn, R. T.
Meðal annars hefir R. T. nokkurra ára
gamalt meðmæla vottorð þessa efnis frá
núverandi bankastjóra Birni Kristjáns-
syni. Og þar sem mennirnir eru jafn-
ir að þesau þá getur hver maður lagt
saman: R. T. hefir verið 38/4 ár í
bankanum, Á. J. ls/4. R. T. hefirver-
ið vardbökari samkvæmt samningi við
bankastjórnina og fengið sérstaka þókn-
un fyrir af fé bankans; á þann hátt
hefir hana gagnkynst öllum störfum
bókarans; enda hefir hann verið bókari
frá því Albert sálugi lagðist. Á. J. er
aftur á móti alókunnugur störfum bók-
arans, þsr sem hann hefir gegnt alveg
sérstöku starfi óskyldu bókaraatarfinu.
Hversvegna aækir „ísafoldar“-liðið
nú svo fast að miklu yngri maður verði
tekinn fram yfir miklu eldri mann, að
maður alókunnugur bókara starfinu vorði
tekinn fram yfir hinn sem er því gagn-
kunnugur og þaulvanur?
Fáum mun verða svaravant nema
„ísafold“. Og þá hefði henni verið
skammarnær að þegja og harma það í
hljóði að henn8r liði varð ekki auðið
að koma fram ósómanum, sem til var
stofnað.
Jónatan.
Isafoldarklíku-blöðiu
og
Rtíðuhneykslið.
Það er oft siður þeirrí sem þurfa að
verja vondan málstað, að reyna að Ieiða
athygli manna frá aðalatriði málsins að
einhverju sem minna máli skiftir. Þetta
hafa Ísafoldarklíku-blöðin gert í Rúðu-
hneykslismálinu. Þau stagast enn á
því að kjarni þess máls sé það hvoit
Skúli Thoroddsen hafi komið til Rúðu-
borgar eða ekki. Þau segja að ráð-
herra hafi ráðist á þingforaetann með
óaönnum sakargiftum, hafi borið út að
hann hafi aldrei til Rúðu komið.
Þetta er auðvitað að eins tilraun til
að blekkja kjósendur, villa þeim sýn í
þes*u máli. Eins og „Ingólfur“ hefir
margainnis tekið fram, er það auðsætt
að aðalatriði málains er það, hvoit þing-
forsetinn hefir í för sinni leyst af hendi
það sem alþingi fól honum, nefnil. að
koma fram sem fulltrúi íslands víð há-
tíðshöldin í Normandí. Þetta hefir hann
sjálfur kannast við að hann hafi ekki
gert. Hann hefir játað að hann hafi
setið aðgerðalaus á Hotel de la Poste
allan tímann. En hvaða gagn hefir
landið þá af för hans? Auðvitað ekk-
ert. Þjóðin hefir ekkert fengið fyrir
það fé sem veitt var til jfararinnar.
En þetta hafa® Ísaf.klíku blöðin ekki
minst á einu orði. Auðvitað er það af
því þau geta ekki varið þessa fram-
komu þingforsetans og vilja því sem
minst um hana tala, ætla að reyna að
þegja roálið niður.
Sömuleiðis þegja þessi blöð vandlega
yfir svívirðingar-orðum forsetans í garð
Frakka, að þeir muni aðallega hafa
stofnað til þes*a boðs til að græða fé
á gestunum I Þegja þau af því að þau
álíti þessa getsök réttmæta? Er þögn
þeirra sama sem samþykki? Það er
ótrúlegt. Sennilegra er að þau telji
þessa getsök svo svívirðilega að hún
verði ekki með neinu móti varin, og
vilji því ekki á hana minnast.. Öll
blöð landains voru sammála um að víta
próf. Erslev harðlega fyrir að nota tæki-
færið, er hann átti að koma fram sem
fulltrúi háikóla vors, til *ð avivirða
hsnn með því að kalla hann lýðháskóla.
En eru ekki svívirðu-getsakir þingfor-
setans í garð Frakka ennþá miklu víta-
verðari? Það mun flestum sýnast, sem
ekki sjá síður ástæðu til að mótmæla
nú. Eu Íiafoldarklíku-blöðin þegja.
Að ráðherra hafi borið út að þingfor-
setinn hafi aldrei komið til Rúðu, er
auðvitað hrein ósannindi, eins og allir,
sem fylgst hafa með málinu vita. Ráð-
herra hefir ekki annað gert en að rann-
saka málið, leita upplýsinga um fram-
komu þingforsetans í Frakklandi. Þetta
varð haun að gera vegna þess að sá
orðrómur var æði útbreiddur að þing-
foraetinn hefði ekki gert skyldu sína í
förinni, eða jafnvel hefði aldrei til Rúðu
komið. Það kvisaðist brátt að ráð-
herra hefði símað til Frakklands og
gaf hann því blöðunum aðgang að skeyt-
unum þaðan, svo að þau færu ekki
með rangt. Annaö hefir ráðherra ekki
gert. Áiökun þessi verður enn ein-
kennilegri, þegar þes* er gætt, að eitt
af skeytunum sem ráðherra lét blöðun-
um í té, upplýsir einmitt að forsetinn
hafi verið í Rúðu.
Hefði ráðherra verið reyna „að bera
það út“ að forsetinn hefði ekki komið
þar, þá hefði honum verið í lófa lagið
að stinga þessu ikeyti undir stól.
Þ.
Jankastjóri fer í mál.
Hr. bankaitjóri Björn Kristjánsaon
hefir stefnt ritstjóra Ingólfa fyrir grein-
ina: „Bankarannsóknarnefndin m. m.“
eftir Sjálfstæðismann í næst aíðasta blaði.
„Ríkiu skýrir svo frá þessu, að banka-
atjórinn vilji nú reka af sér áburð, sem
gengið hefir um alt land aíðan á þingi
í vetur, áburð um að hafa gefið ranga,
eða eins og „Ríki“ segir „falska“, skýrslu
um hag bankans honum í óhag.
Ef þetta er rétt hermt hjá „Ríki“,
þá viljum vér spyrja: Hversvegna atefn-
ir bankastjórinn þá ekki réttum hlutað-
eigendum fyrir áburðinn sjálfan? Því
að í greininni, sem atefnt er fyrir, er
ekkert borið á bankastjórana. Þar er
einungi* talað um áburðinn, sem nú
gengur um alt land. Þótt bankastjór-
arnir vinni það mál, sem þeir nú hafa
höfðað, þá er þar með ekkert sagt um
áburðinn sjálfan.
Ákæruna á bankastjórana bar fyrst
fram fyrverandi bankastjóri Tryggvi
Gunnarsson í svörum sínum til rann-
sóknarnefndar neðri deildar alþingis í
vetur. Síðan barst hún um landiS og
kom næst opinberlega fram í grein frá
norðlenakum bónda í „Lögréttu“ fyrir
kringum tveim mánuðum. Sú grein var
að nokkru leyti tekin upp i Iugólfi fyr-
ir meir en mánuði. Líka ákæru
bar yfirdómglögmaður Einar M. Jónas-
son á bankaatjórana í grein í Ingólfi í
vor. Og loks kemur þes*i sama ákæra
fram í grein í blaðinu „Reykjavík“ á
laugardaginn var.
Málið, sem hr. B. Kr. hefir höfðað er
um engar þessar ákœrur.
Það er rétt að þetta sé tekið skýrt
f«rm, úr því að „Ríki“ vill láta líta
út einsog B. Kr. ætli með þessu máli
að hreinsa sig undan hinum almennu á-
mælum.
Ófriður
milli ítala og Tyrkja.
Sá kvittur gaus hér npp fyrir nokk-
rum dögum að ófriður væri hafinn milli
ítala og Tyrkja. Hefðu ítalir ráðist á
Trípolis, bæ á norðurströnd Afríku (Trí-
polisríkis) sem er eigu Tyrkja. Gengu
jafnframt ýmsar sögur um ófriðarhorf-
ur milli Þjóðverja og Frakka. Stjórn-
arráðið símaði til skrifstofunnar í K.höfn
fyrirspurn um hvað hæft væri í fréttun-
um og fékk það svár að ófriðurinn væri
haflnn, en einungis milli Itala og Tyrkja
Nánari fregnir ókomnar.
Sannleiksástin.
í næstsiðasta blaði „Ingólfs“ er 4
dálka grein um Kristján Jónssou og
Borgfirðinga“. Er auðsjáanlega ætlast
til þes* !að grein þessi verði trúarjátn-
iog hins fáliðaða „ísafo’dar" liðs í Borg-
arfjarðarsýilu við næstu kosningar.
Og greinin og „ísafoldar" liðið sóma
sér vel saman. Því að í stuttu máli
sagt er greinin ein ósannindi frá upp-
hafi til enda. Og *vo lúaleg eru ósann-
indin að greinin klykkír út með því
að segja að alt sem þar atandi *é sann-
anlegt með þingtíðindunum o. fl.
Ég skal ekki eyða rúrni lagólfs í
langt/mál nm þessa greÍD. Ég skal ein-
ungis taka eitt dæmi um samræmi grein-
arinnar við þingtíðindin; öll hin atrið-
in eru jafn „sannanleg“.
í greininni segir að Kr. J. hafisjálf-
ur, með aðstoð hins frávikna gæslustjóra
og bróður síns sett aig jnu í gæslu-
atjórastöðuna og greitt sér gæslustjóra-
laun. Um allar bankamálstillögurnar
var haft nafnakall. Fyrata tillagan —
um innsetninguna í bankann — var sam-
þykt með 9 atkv. gegn 3. Sögðu:
Já:
Stgr. Jónason,
Ág. Flygenring,
Eir. Briem,
Gunnar Ólafsson.
Jósef Björnsion.
Kr. Jónsson,
L. H. Bjarnason,
Sig. Stefánsson.
Stefán Stefánsson.
Einn konungkjörinn þingm. (Júl. Hav-
steen) var veikur. Eins og hver mað-
ur getur séð hefði tillagan verið sam-
þykt með a/8 hlutum atkv. þótt hvor-
ugt Stgr. J., E. B eða Kr. J. hefðu
ekki greitt atkv. Frásögn „ísafoldar*
er því fölsk og tilvitnun í þingtíðind-
in óvanalega ósvífin falstilraun.
Næata tillagan — nm gæslustjóra*
launin — var samþ. með 8:3. Sögðu
allir hinir sömu Já, og hinir sömu nei,
nema Kr. J. greiddi ekki atkvœði. Til-
Nei:
Kr. Daníelsson,
Ari Jónsson,
Sig. Hjörleifsson