Ingólfur - 09.10.1911, Blaðsíða 2

162
INGOLFUR
Skrifstoía
óháðra kjósenda í Reykjavík
Kirkjustrœti 10
er opin frá kl. 11—2 f. m. og '4—6 e- m. fyrst um sinn.
orð, ef einhver þylcist hafa ástæðu til
að gruna annan nm óleyfilegan aðflutn-
ing á áfengi; og það mnn ekki verða
fátítt ef dæma má af áfergju og umbyggju
bannofstækismannanna iyrir þeim lög-
um, er vér nú búum undir. Og tæp-
lega má gera ráð fyrir, að aú umhyggju-
semi verði minni þegar þrælalögin eru
gengin í gildi, og Goodtemplarar og
aðrir þrælalagavinir hafa ebki annað við
áhuga sinn að gera og geta ekki öðru-
vísi beitt kröftum sinum en með því,
að snuðra ofan í ílátum náunga sinna
og þefa út úr hverjum kjafti sem þeir
hitta á förnum vegi. Þá byrja nýjir
tímar á gamla Fróni, segi ég. Þá
verður ekki amalegt að lifa hér, þegar
Templarar komast í almætti sitt og
ekki þ^jf annað að segja enn: „Þú
hefir gefið mér brennivín“, til þess að
leyfilegt sé að senda snuðrara og spor-
hunda inn á heimila manni og þeir séu
látnir rannsaka þar hvern krók og
kima eins og maður væri morðiugi eða
landráðamaður. Hversu ámátlega hjá-
róma verða ekki þeir menn, aem í sömu
andránni syngja fagra söngva um „frjálsa
þjóð í frjábu landi“. E'u þeir að gera
gabb að okkur? Er það ekki hlægi
legt að bjóðast til að leysa okkur úr
tjóðrinu, en reyra okkur um leið á hönd-
um og fótum, svo að við geturn hvergi
farið, og leyfa síðan hvaða snuðrara
sem er að fara niður í hvern vasa hjá
okkur hvenær sem honum list, syDgj-
andi „og aldrei, aldrei bindi þig bönd“ !
Það væri hlægilegt ef ekki fylgdi því
svo átskanlega mikið af alvöru. Er
virkilega hægt að blinda þjóðinni svo
sjónir að hún sjái ekki, að tjóðrið getur
líka verið annarsstaðar frá en suunan
frá Eyrasundi, og að það tjóðrið er lítið
betra en hitt. — —
Þetta vil ég biðja menn að athuga
vel, að þegar hinn nýji tími er geng-
inn i garð með þrælalögunum þá eru
hús manna og hcimili ekki lengur
friðheilög, þá er horfið það öryggi,
horfið það athvarf sem menn áttu áður
hjá sínum eigin arni, og sem lögin gerðu
sér jafnan alt far um að vernda. “Heim-
ili mitt er vígi mitt“, segir Englend-
ingurinn. Vicf getum þá ekki lengur
-tekið undir þann tón með honum; okk-
ar er hús ekki lengur vígi, okkar hús er
þá orðinn opinn og varnarlaus hjallur,
opínn fyrir hverjum þeirn gluggagægir,
sem dettur í hug að reka þar inn kruml-
una.
Þetta er það evangelíum, sem poatular
þrælalaganna boða! Þetta er friðar-
boðskapurinn sem á að hringja innn
hinn nýja sið!
Manni liggur við að i*pyrja: Er þá
hver einasti ærlegnr blóðdropi þornaður
úr æðum íslensku þjóðarinnar? Er þá
fallið á hann avo djúft mók og and-
varaleysi, að hún hafi ekki rænu í sér
til þesa að rí«a öndverð upp á móti þess-
ari svívirðilegu árás á alt það, sem^henni
hefir hingað til verið heilagast? Ætl-
ar hún að sita aðgerðarlaus og horfa
á það, að sparkað sé og hrækt á almenn
borgaraleg réttindi cinstaklinga sinna,
og síðan hundsuð og smánuð heimili
þeirra. Sannnarlega, það er ekki Iítill
heiður, öryggi, og hagræði að því hér
eftir að heita íslendingur, »vo er þræla-
lögunum og æðstu prestum þeirra fyrir
að þakka.
Afreksverk
Björns Jónssonar fyrverandi.
Vér höfum oft og mörgum «innum
hér í blaðinu bent á og rakið hinn af-
glöpum og óheillum drifna feril hr.
Björns Jónisonar í ráðherratíð haDS.
Vér höfum talið fjöldamörg og áþreif-
anleg dæmi þeirrar óstjórnar, er þá
gekk yfir land vort og vann því hið
mesta ógagn og skaða, bæði innanlands
og utan. Þeirri óstjórn er nú létt af,
og hvarf úr sögunni um leið og Björn
Jódssou lét íf völdum. En afleiðing-
unum og eftirköstunum búum vér enn
að, »vo sera ljó»Iega má sýna og einna
átakanlegast sést af því, að lánstraust
vort og tiltrú góðra manna til þjóðar
vorrar er áð miklu leyti hoTfið. Ólán»-
skugginn frá valdatíð Björns Jón»»onar
vofir enn yfir þe*»u landi, og dregur
úr þroska þess og framförum, enda mátti
varla við þvi búast, að önnur eins óöld
riði yfir landið án þess að skilja eftir
nein merki sín.
Þrátt fyrir öll þesai afglöp og alla
þessa óstjórn, vildi þó meiri hluti þess
þinefiokks, er hr. B. J. studdist við,
ekki hrinda honum frá völdum. Sá
flokkur gerðist því forystusauðnum með-
sekur. Og nú er ekki annað sýnilegra,
en að flokkurinn rói að þvi öllum ár-
um, að færa þessa óöld á ný yfir land-
ið. Ef flokkurinn kemat í meiri hluta
við kosningarnar, er ekki annað sýni-
legra, en að Birni Jónssyni verði aftur
böglað upp í ráðherrasætið — enda
hefir flokkurinn sennilega fáum öðrum
á að skipa, því flesta af sínum bestu
mönnum hefir hann þegar flæmt frá sér,
og Björn Jónsson gerir sýnilega sitt til,
að flæma burt þá fáu þeirra, sem eftir
eru.
ö*s þykir því rétt að gefa hér nokk-
urskonar yfirlit yfir ýms af afreksverk-
um Björns Jónsionar, á því niðurlæg-
ingartímabili, er hann var ráðherra þeasa
lands. Mega menn og af því ráða að
nokkru leyti, hvers þeir mega vænta ef
Sjálfstæðisflokkurinn, eða með öðrum
orðum liðsmenn og stuðningsmenn Björns
Jómsonar, koma»t í meiri hluta við
kosningarnar, og þarafleiðandi til valda.
Eitthvert hið fyrsta mál er Björn
Jónsson beitti sér fyrir eftir að hann
varð ráðherra var það, er hann vildi
hafa landið til þess, að kaupa skipastól
Thórefélagsins, mestalt gömul og lítt nyt
skip, fyrir geypihátt verð. Á þetta mál
lagði Björn Jónsson hið mesta ofurkapp
og hefði sennilega tekist að fá flesta
flokksmenn sína til að ausa út úr land-
sjóði nálœgt hálfri miljón króna til þes*-
arar óheyrilegu fásinnu, ef hr. Skúli
Thóroddsen hefði þá ekki tekið í taum-
ana, og sameinað »ig við mótstöðumenn
sina og flokksins til að afstýra þessari
óumræðilegu heimsku og stóihættulega
flani. Það tap verður ekki með tölum
talið, sem landið hefði orðið fyrir, bæði
fyr og seinna, ef Birni Jónssyni hefði
tekist að koma þarna vilja sínum fram.
Mörgum getum hefir verið leitt að
því, hvaða hvatir hsfi rekið Björn Jóns-
»on til hins blinda ofurkapps við þetta
mál; sumir hafa mint á hina poraónu-
legu vináttu B. J. við aðalmann Thore-
félagsins, sumir hafa bent á þann ó-
venjulega stóra peningalega hagnað,
sem aagt var að einum nákomnum manni
Birni Jónssyni hafi verið ætlaður, ef
þetta mál næði fram að ganga. Um
þessar getur skulum vér ekkert dæma,
þær geta eina vel verið rangar eins og
réttsr. En þvi viljum vér halda fram,
að þetta eina mál væri nægilegt til að
sýna hveran gersamlega óhæfur maður
Björn Jónsiou var til að hafa á hendi
fjármálastjórn land»in», og að engum
manni ferst síður enn honum að ámæla
öðrum fyrir ógætni eða, bruðlun á fé
land'dns.
En er hr. Birni Jónsayni tókst ekki
að gera Thorefélaginu þann greiða, að
loia þá við dalla aína með þvi að láta
landssjóð kaupa þá ærnu verði, þá
varð að taka annað til bragðs. Hann
fær þá þingið til að fela sér að gera
samning um gufuskipaferðir hér við
land, og gerir siðan samning við Thore-
félagið til tíu ára. Það er hætt við,
og vonandi, að þarfir landsmanna og
kröfur þeirra til flutningstækja og flutn-
inga verði orðnar aðrar og meiri að
þessnm tíu árum liðnum, og ber það
ekki mikinn vott um fyrirhyggju stjó n-
málamannsins Björn Jónssonar, að gera
aamninginn til svona langs tíma, auk
ýmislegra annara stórvægilegra ann-
marka, sem á þeim samningi voru, eins
og oft hefir verið bent á áður bæði i
ræðum og riti.
Mönnum fer nú ef til vill að skiljast,
að það var ékki alveg ófyrirayjnju er
forstöðumaður Thorefélagsin*, hr. Thor.
E. Tuliníus, skrifaði hið mesta lof um
Björn Jónason í dönsk blöð þegar eftir
að hann varð ráðherra. Það er eins
og einhver spásagnarandi hafði trúað
honum fyrir því, að þaðan mundi félag
hans mega vænta sér ekki lítillar hjálp-
ar, enda hefir sá spádómsandi ekki sagt
ósatt.
Vér sknlum i þessu sambandi benda
á, að i blaðagreinum hr. Túlníusar var
mikil áhersla lögð á, að hnekkja
þeim orðrómi, er lék á um Björn Jóds-
son í Danmörku, að hann væri mikill
Danahatari. Þetta kvað hr. Túliníu*
vera hina mestu fjarstæðu, og mun það
líklega vera rétt og satt. Björn Jóns
son lét sér og jafnan sjálfur mjög ant
um að kyrkja þennan orðróm er hann
dvaldi í Danmörku og talaði mikíð um
vináttuþel sitt og vináttubönd við Dani.
En svo kvað við nokkuð annan tón, er
hann kom hÍDgað til íslauds aftur; þá
sneri út það andlitið, sem menn munu
kannast við úr „ísafold", og var það
ekki eins vingjarnlegt í garð Dana, og
Kaupmannahafnar andlitið hans. „ísa-
fold“ hefir oft verið að flagga með því, að
Dönum etæði stuggur af Birni Jóns-
syni, og átti það að vera merki þess
hversu harðfylginn og kröfuharður
hann hafi verið í garð Dana. Þessi
skýring „ísafoldar" er fjærri öllum
sanni; sá»t það best á ummælum danskra
blaða um persónuna Björn Jónsson eft-
ir að hann valt úr sessi. Öll ummæli
blaðanna fóru þá í þá átt, að hann
hefði haft „tungur tvær, og talað sitt
með hvorri“, og af þeirri ástœðu töldu
þau það öll undantekningarlaust vel
farið, að hann skyidi vera látinn af
völdum. Seinna munum vér minn-
ast betur á þessa óumræðilegu tvöfeldni
Björns Jónasonar, annars vegar hið
væmna og viðbjóðslega Danadekur hans
meðan hann var í kóngsins Kaupmanna-
höfn, og hin» vpgar fúkyrðin og háðs-
yrðin 1 garð Dana óðar en hann var
stiginn á land í Reykjavík og sestur á
skrifstofu „ísafoldar".
Enn skulum vér minna hér á eitt
mál, sem oft hefir verið minnst á hér
í blaðinu, en það er silurbergsmálið
Vér skulum endurtaka hér með fám orð-
um það .sem bent var á 32. tbl., að til
voru í vörslum Túliniusar þegar samning-
ur hans við landssjóð var útrunninn, silf-
urbergsbirgðir, aem telja má 750,000
kr. virði, eftir því verði, er Túliníus
hefir fengið síðan fyrir silfurberg.
Helmings virði af þeasu átti samkv.
samningi hr. Túliníusar, að falla til
landsajóðs, en helmingurínn til Túliní-
usar. Björn Jóns‘on ráðstafaði þessu
nú svo, að Túliníus fékk að víau helm-
ing birgðanna, en landssjóður fær ekki
meira enn 55 °/0 af andvirði þess helm -
ings, cr í landsins hiut kom, hitt rann
til hins nýja leigjanda námunuar. Vér
sýndum fram á, að landssjóður hefir
fyrir þessa ráðstöfun hr. Björns
Jónssonar tapað beiniínis h. u. b.
168,750 krónum, auk margvislegs ó-
bein* skaða, sem af þessum ráðstöfun-
um hefir leitt.
Það er nú orðið langtsíðan vér vökt-
um máls hér í blaðinu á þessu ailfur-
bergamáli, og enn hefir engin afaökun
verið færð fram af hendi Björns Jóns-
■onar; í ísafold 1. marz þ. á. kom að
vísu nauðaómorkileg tiiraun til að klóra
yfir þetta, en það var óðar rekið alt
ofan í hana aftur hér í blaðinu, og
hefir hún þagað um það síðan. Væri
Birni Jónssyni nú fult eins þarflegt að
gera einhverja grein fyrir hinni ófor-
svaranlega meðferð ainni á þeasaii lands-
eign, eins og að kveina og kvarta yflr
hinu ímyndaða píalarvætti sínu.
[Frh.]
Málshöfðun gegn ,lngólfi4.
Bankastjóri Björn Kristjánsson hefir
aent tvo lögregluþjóna með eftirfarandi
bréf til Iugólfs:
„Hér með auglýsist að ég hefi gert
ráðstöfun til málshöfðunar gegn rit-
stjóra „Ingólfs“ út af aðdróttunum um
æruleysissakir m. m. af minní hendi,
er ritstjórinn heflr gert sig sekan í, i
grein í „Iugólfi“ 38. tölublaði þessa
árs, er kom út 19. f. m. með fyrir-
sögninni: „Bankarannsóknarnefndin m.
m.“ og undirrituð „Sjálfstæðismaður".
Leaendum „Iugóifs“ mun og á sín-
um tíma gefinn koatur á að fræðast
um málsúrslitin af sjálfu blaðinu.
Tilkynning þesai krefst ég að verði
samkvæmt prentfrelsislögunum tekin
upp í fyrsta eða annað blað, er út
kemur af „Ingólfi".
Reykjavík 2. október 1911.
Björn Kristjánsson".
Vér höfum skýrt frá þesaari máls-
höfðun í aíðaata blaði, og bar því eng-
in skylda til að birta þetta bréf. Samt
sem áður gjörum vér bankastjóranum
það til geða að prenta hér bréfið, en
skulum um leið gera við það þesiar
athugasemdir.
Bankastjórinu segir það ósatt, að hér
í blaðinu hafi verið beint aðdróttunum
um æruleyaissakir að honum. Ingólf•
ur hefir einungis vakið athygli á því,
að œruleysissökum hafi, verið dróttað að
bankastjóranum, og að hann hafi enga
tilraun gert til að hreinsa sig af þeim
opinberlega.
Ennfremur er það rangt, er banka-
stjórinn gefur í skyn, að ritatjóri blaðs-
ins sé höfundur að greininni „Banka-
rannsóknarnefndin m. m.“, aem undir-