Lögrétta - 20.01.1909, Blaðsíða 1

%
Afgreiðslu- og innheimlum.:
ARINBJ. SVEINBJARNARSON,
Laugavejí [41.
Talsími 74.
Ritstjóri:
þorsteinn gislason,
I’ingholtssti'K'ti 17.
Talsimi 178.
M 3.
Reykjavík 30. janúar 1909.
IV. ílr*ír.
Augnlækning ókeypis i. og 3. þrd. í mán.
kl. 2—3 ( spílalanum.
Lækning ók. í læknask. þrd. og fsd. 12—I.
Tannlækning ók. (í Pósthússtr. 14) i.og 3.
md. ( mán. 11 — 1.
Landakotsspítali opinn f. sjúkravitj. io'/a—
12 og 4-5.
Hlutabankinn opinn 10—2r/a og 51/*—7.
Landsbankinn ioVa—2J/3. Bnkstj. við 12—1.
HAfNARSTR' 1718 1920 2122• KOIAS • 1-2- LÆKJART12
* REYKJAVJK •

er lang-fjölbreyttasta verslunin.
í Pakkliúsdeildinni eru seldar
allar matvörur og aðrar þunga-
vörur, alt til sjávarútgerðar, timb-
ur, járn, saumur, farfi o. s. frv.
í Nj'lenduvörudeildinni (Ný-
höfn) allar matvörur (nauðsynja-
og sælgætisvörur) í smærri kaup-
um, nýlenduvörur, tóbak o. s. írv.
í Kjallaradeildinni allar drykkj-
arvörur, áfengar og óáfengar.
í Vefnaðarvörudeildinni allar
mögulegar vefnaðarvörur og alt
sem kveníólk og börn þurfa til
fata, inst sem yst.
í Klæðskerudeildinni alt sem
karlmenn þurfa til fata, hátt og
lágt.
í Basardeildinni allar mögu-
legar járnvörur, ljósáhöld, gler-
vörur, glysvörur o. s. frv.
Thomsens Magasín er lcmgbesta
verslunin, því aðaláherslan er lögð
á það, að vörurnar sjeu sem [
vandaðastar, en um leið svo ó-
dýrar sem unt er.
Thomsens Magasín er lang-
þœgilegasta og hagkvœmasta versl-
unin, því annars fjölgaði ekki
viðskiftamönnum hennar dag frá
degi og ár frá ári.
vai l«ir stla s tr.
Nú um áramótin ílutti Þjóð-
viljinn grein með fyrirsögninni:
»Hvað ætlar ráðherrann sjer?«
Þar um hefur öll hugsunin snú-
ist í haust og í vetur hjá frum-
varpsandstæðinga foringjunum, öll
um ráðherrann og völdin. Þar
er aðaláhugamálið,sem blöð þeirra
hafa skrifað um. í þessari grein
er þó farið lengra. Þar er bent
til þess líka, hvað blaðið ætli
flokksmönnum sínum að gera, og
þess vegna skal greinin athuguð
hjer nokkru nánar.
Þar er gert ráð fyrir, að ráð-
herrann kunni að geta fengið
einhverjar breytingar á sambands-
lagafrumvarpinu, en jafnframt
talið óefað, að þær verði »engar
stórvægilegar«.
En því skýrir ekki blaðið frá
því um leið, hverjar vonir það
hafi um, að t. d. ritstjóri þess,
eða einhver annar, komi fram
»stórvægilegum« breytingum á
frumvarpinu, ef þeir fái málið í
hendur, og á hverju það byggi
þær vonir, ef þær eru til?
Það er spurningin, sem kjós-
endurnir í landinu vilja fá svarað.
Og það er spurningin, sem öllum
þingmönnum er ætlandi að íhuga
rækilega, áður en málinu er ráðið
til lykta af þinginu.
Þingmenn hafa enga heimild
frá kjósendum sínum til að gera
þetta mál að valdaþrætumáli.
Og þeir hafa ekkert umboð frá
þeim til að fella sambandslaga-
frumvarpið, ef það yrði lagt fyrir
þing með þeim breytingum, sem
þingmálafundir í mörgum þeim
kjördæmum, sem frumvarpsand-
stæðinga kusu, töldu sig ánægða
með.
Þjóðviljinn segir, að sjálfsagt
sje, að »alþingi láti nú Dani heyra
sjálfstæðiskröfur íslendinga skýr-
ar og glöggar«.
En er Dönum nokkur nýung
að heyra þær?
Alls ekki. Þeir hafa margsinnis
heyrt þær, bæði frá alþingi og
einstökum mönnum.
Þeir vita, að til eru íslendingar,
sem halda fram skilnaði, aðrir,
sem halda fram persónusambandi
o. s. frv. — En hver um sig telur
þær einar kröfur, sem honum
fullnægja, »skýrar og glöggar«.
Þjóðviljinn veit vel, að hvorugt
af þessu, sem nefnt var, er fáan-
legt, þótt íslendingar æsktu þess.
En hann veit ekkert um óskir
íslenskra kjósenda í þessu efni;
hann veit yfir höfuð ekki, hve
mikinn kostnað þeir vilja á sig
leggja fyrir nýtt stjórnarfyrirkomu-
lag. Það hefur aldrei verið undir
þá borið.
Heppilegu málefnasambandi,eða
»realunion«, við Danmörku hafa
islenskir kjósendur æskt eftir.
Fyrir því eru margar fundarsam-
þyktir. En fyrir hinu engar.
Verði frumvarp sambandslaga-
nefndarinnar lagt fyrir þingið með
þeim breytingum, sem margir
þingmálafundir hafa æskt eftir, og
talið sig ánægða með, þá hefur
þingið ekki leyfi kjósenda til að
fella það. Þá verður þjóðin að
greiða atkvæði um það á ný, ef
þingið eigi samþykkir það. Annars
er tekið fram fyrir hendur kjós-
enda, og þingið fer lengra en það
hefur umboð til.
Menn vita ekkert um, bvort til
þessa kemur, eða ekki. En Þjóð-
viljinn gerir ráð fyrir þvi. Og þó
svo yrði, þá vill hann ekki sam-
þykki á frumvarpinu, og ekki
þingrof, heldur vill hann, að þetta
þing geri nýar kröfur, án þess að
geta bent á nokkrar vonir um
árangur.
Þa rna bendir hann á veginn,
sem forsprakkarnir að mótstöð-
unni gegn frumvarpinu hafa frá
upphafi hugsað sjer. Svona ætla
þeir sjer að leysa hnútinn.
Þeir hugsa sjer að leika eldheita
frelsispostula frammi fyrir þjóð-
inni, meðan þeir myrða frelsis-
mál hennar fyrir hagnaðarvonir
sjálfra sín.
Þetta er leikurinn þeirra í sum-
ar, og þeir hugsa sjer að halda
honum áfram.
Hugsun þeirra er þessi:
Við fáum þingið til að sam-
þykkja kröfur í sambandsmálinu,
sem við vitum vel sjálfir, að ekki

Skiöi,
Ókeypis
fast ekki
*r SKIÐI, -•»
en mjög Ódýr og sjerlega vönduð, úr aski, birki og tjarfuru.
Ællai* stærðir. — Norskt lag.
*3. ét. dónsson, C. tfía/ísfaó,
íslendingur. Norðmaður.
Bergstaíastræti 45.
eru fáanlegar. Upp á það setj-
umst við að völdunum.
Danir neita kröfunum, og með
því veltum við sökinni af okkur.
En alt situr við það sem nú er.
Raddir í þessa átt eru farnar
heyrast víðar að úr herbúðum
þeirra.
Þeir vildu auðvitað heldur taka
frumvarpið óbreytt, hvað þá held-
ur með breytingum til bóta. En
þá yrðu þeir um leið að kyngja
öllum þeim ósannindum, sem þeir
hafa breitt út um það, og til þess
vantar þá kjark og drengskap.
Það, sem þeir ætla sjer, er að
fá völdin.
En til þess að ná völdunum,
ætla þeir að fórna þeim sjálf-
stæðiskröfum, sem íslendingar
liafa barist fyrir meir en tvo
mannsaldra. Þeir ætla, þessir
menn, sem nú þykjast vera for-
sprakkar frumvarpsandstæðinga,
ekki að hika við að svíkja landið,
svíkja af því þann sjálfstæðisauka,
sem sambandslagafrumvarpið býð-
ur, fyrir það, að ná völdunum í
landinu um stundarsakir.
Svona hugsa þeir sumir, leið-
togarnir, og það einmitt þeir, sem
þjóðskvaldurslúðrarnir hafa mest
verið þeyttir fyrir í sumar, þeir,
sem heimskan í landinu hossar
nú hæst og blaðurtungurnar hafa
borið á mest lofið.
Því þelta er alls ekki talað til
allra þeirra þingmanna, sem kosn-
ir eru sem andstæðingar frum-
varpsins; það er ekki talað nema
til fárra manna.
Það er talað til þeirra þing-
manna hjer í Reykjavík, sem nú
hafa helst orð fyrir flokki frum-
varpsandstæðinga, til þeirra, sem
sjálfir telja sig forsprakka hans.
En þingmönnunum yflrleitt er
enn ætlandi, að hafa skarpskygni
til að sjá þessa aðferð og skilja
hana, og líka til þess, að rísa þá
á móti henni, þegar á lierðir.
Frumvarpsmaður.
Sauðfjárkynbótabú tvö voru sett
á stofn siðastl. haust, annað á Hreið-
arsstöðum í Norðurmúlasýslu, hitt á
Grímsstöðum í Mýrasýslu.
Maður varð úti. Ingimar Sig-
ursson búfræðingur á Akureyri, bróð-
ir Sigurðar skólastjóra á Hólum í
Hjaltadal, varð úti 8. f. m. Hann
var á leið frá Akureyri vestur að
Hólum, í kynnisför til bróður síns,
fór frá Þúfnavöllum upp á Hjeðins-
skörð, fjekk þar hríðarveður og hef-
ur eigi sjest síðan. Hann var 28
ára gamall og talinn efnismaður,
lærði búfræði á Hólaskóla, en var
svo erlendis, bæði í Danmörku og
Svíþjóð, til þess að fullkomna nám
sitt; var síðan einn vetur kennari á
Hólum, um tíma í þjónustu Ræktun-
arfjelaps Norðurlands og síðustu haust
forstöðumaður slátrunarhúsS kaupfjel.
Þingeyinga.
Bruni. 28. f. m. kviknaði í bænum
í Fagraskógi í Eyjafirði, hjá Stefáni
alþm. Stefánssyni, en varð slökt áð-
ur en eldurinn magnaðist aijög. Alt
óvátrygt og skaði talsverður, segir
„Norðri".
Jarðskjálftakippur allharður fanst
á Akureyri að morgni dags á annan
í jólum.
Yeikindi. „Norðri" frá 31. f. m.
segir mikil veikindi í Skagafirði,
barnaveiki frammi í firðinum og tauga-
veiki úti á Skaga.
Þórður í Hala hefur sjálfsagt oft
brosað að umræðunum, sem orðið
hafa í blöðunum síðan í haust um
andlátsfregn hans. Nú rjett fyrir
áramótin er „Norðurl." að vekja hann
upp. En ekki getur það neitt um
viðskifti hans við andaloddarana í
Bolungarvík og á ísafirði.
Dáinn er 25 f m. Guðlaugur
Jónsson bóndi í Hvammi f Hrafna-
gilshreppi í Eyjafirði, einn af bestu
bændum þess hjeraðs og hatði búið
í Hvammi 26 ár.
Strandasýsla. Um hana sækja:
Ari Jónsson ritstj., Bjarni Jónsson
bæjarfógetaritari á Seyðisfirði, Ein-
ar Jónasson málaflm , Halldór Júlíus-
son bæjarfógetaritari í Rvík og Lár-
us Fjeldsted settur sýslum. 1 Hafnar-
firði.
Úr strandasýslu segir „Rvfk"
16. þ. m. svohljóðandi fregn: „Mað-
ur nokkur, sem Samson heitir og
heima á á Gjögri, lagði leið sína
yfir Trjekyllisheiði með son sinn II
ara gamlan og hrepti byl. Drengur-
inn dó af kulda, en maðurinn komst
kvöldið eftir skaðkalinn af fjallinu.
Fanst hann skriðandi niður við sjó
nær dauða en lífi og næstum blindur.”
Reykj avík.
Bráðkvaddur varð hjer í bænum
aðfaranótt 14. þ m. Jón Jónasson
rakari, sonur Jónasar heitins Helga-
sonar organista. Hann bjó aleinn f
húsi föður síns og var örendur, er
maður rakst þar inn af tilviljun um
morguninn.
Skautafjelagið. Athygli skal vak-
in á auglýsingu frá þvf á öðrum stað
hjer í blaðinu um kapphlaup, sem
fara á fram 31. þ.m. Ut af smágrein-
inni í síðasta tbl. um kapphlaupið
hefur Lögr. verið beðin að geta þess,
að kapphlaupaskautar verði alls ekki
notaðir þarna. Jafnframt skal það
leiðrjett, sem sagt er í síðasta tbl.
um verð á kapphlaupaskautum. Þa
má fá vandaða fyrir 12—25 kr. og
fer þá verðmunurinn eftir því, hve
skrautlega þeir eru búnir, en óvand-
aðri tegundir má fá fyrir einar 6 kr.
Það eru þá eigi nema sjerstaklega
vandaðir kapphlaupaskautar, sem kosta
eins mikið og sagt var í síðasta blaði.
Yatnsveitan. Verkinu var hætt
við hana um fyrri helgi vegna frosta.
Það sóttist svo seint, að ekkert varð
úr þvf hjá því sem áður var. En
byrjað verður það aftur undir eins
og hlanar.
Maður fanst dauður um fótaferð-
artíma á sunnudagsmorguninn var í
fjörunni rjett vestan við bæjarbryggj-
una. Maðurinn var næturvörður kaup-
manna, Magnús Þorsteinsson, og er
haldið, að hann hafi dottið fram af
bryggjunni og annaðhvort druknað,
eða rotast f fjörunni. Hann var lif-
andi, segja hinir næturverðirnir, kl. 4
um nóttina, en þessa nótt var ákaft
stórveður og hríð fram undir morgun.
Magnús var aldraður maður, lið-
lega sextugur, fluttist hingað fyrir
nokkrum árum af Álftanesi og hafði
búið þar lengi, verið hreppstjóri þar
og gegnt fleiri sveitarstörfum. Hann
var röskleikamaður.
ítrekuð traustsyflrlýsing. Iðn-
aðarmannatjelagið hjelt aðalfund m ð-
vikudagskvöldið 13. þ. m. í stjórn
voru endurkosnir: K. Zimsen verkfr.,
formaður, Sigv. Bjarnason, ritari, og
Magn. Gunnarsson, gjaldk. Vara-
stjórn sömul. endurkosin: Magn.
I Benjamírtsson úrsm., Jón Þorlaksson
| verkfr og Halld. Þórðarson prent-
smiðjustjóri.
Þess má geta, að K. Zimsen var
kosinn formaður með mjog miklum
atkvæðamun og, að þau atkvæði,
j sem hann tjekk ekki, lentu öll á
menn, sem halda með Ingólfsnefnd-
inni. Magn. Benjamínsson var kos-
inn í einu hljóði. Þetta er þvf ítrek-
uð traustsyfirlýsing til Ingólfsnefnd-
arinnar.
í Iðnskólastjórnina var kosinn
Rögnv. Ólafsson húsgerðamei--tari í
stað M. Th. Blöndals framkv.stjóra.
Fjelagsmaður.
Leiðrjetting. í frasögninni um
Templara-hatiðina í síðasta blaði er
sagt að Einar Indriðason hafi sungið
eitt kvæðið í hátiðarljóðum G. M.,
en það söng Pjetur Haildórsson bók-
sali.
Þessar tölur eru og eigi rjettar í
ræðu G. Björnssonar landlæknis: í
4 dlk. 1. bls. I. 1. a. o.: 1857 fyrir
1851: í 4. dlk. 41. 1. a. n.: 1885
fyrir 1886; í 2. dlk 2. bls. 36. 1. a.
o.: 1834 fyrir 1934.
Kvöldskemtun heldur st. Einingin
í kvöld til agóða fyrir sjúkra- (eða
hjálpar-) sjóð sinn. Helgi Helgason
og Guðmundur Magnússon lesa upp
sögur (hinn síðar nefndi nýja skáld-
sögu) Br. Þorlaksson leikur á har-
moníum, Stefanía Guðmundsdótttr
syngur nýjar gamanvísur, og Árni
Eiríksson leikur eintal.
Veðrið hefur verið kaldara en
aður undanfarna tíð og hefur tölu-
vert snjóað. í gær var heiðskírt
veður og dalítið frost, en í nótt kom
hlaka og vindur á sunnan.
Til Ing’ólís.
Ingólfur læst 10. þ. ni. vera að gera
gabb að þv(, að einn merkasti bóndinn
f Vestur-Skaftafellssýslu bauð sig þar
fram til þingmensku síðastl. sumar. Jeg
er Jóni dbrm, í Hemru vel kunnugur
þar eystra, og líka dálftið kunnugur þing-
mönnum Ingólfs hjer í Reykjavlk, Og
það verð jeg að segja, að hann álít jeg
þeim miklu fremri í flestum greinum.
Lfka er verið að kasta til þeirra
rnanna, sem stutt hafa kosningu hans
þar eystra, og einum sjer í lagi fundið
það til foráttu, að hann hafi fengist við
hrossasmölun og fjárhirðingu. En hafa
þingmenn Ingólts altaf haft heiðarlegri
eða merkilegri atvinnu, en þetta er ?
Jeg skal ekki fara frekar út ( þann sam-
anburð að þessu sinni, en tel ósjeð, að
þeir græddu nokkuð á honum. Jeg hef
heyrt þá nefnda ( sambandi við hesthús-
kofa hjer 1 Reykjavlk, en mjer dettur
ekki í hug, að fara með slíkt 1 b!öð, og
liggur þó nærri, að rjett væri að svara
með því hrossasmölunarumtali Ingólfs.
En Gunnar verslunarstjóri Ólafsson vex
ekki í augum sýslunga minna fyrir aðra
eins gleiðgosagrein og þessa, og úr áliti
Jóns dbrm. í Hemru dregur hún ekki
heldur. Það er mjer Ijóst hvorttveggja.
Skaftfellingur i Reykjavik.