Lögrétta

Ataaseq assigiiaat ilaat

Lögrétta - 01.01.1913, Qupperneq 1

Lögrétta - 01.01.1913, Qupperneq 1
^reiíslu- og innheimtuni.: PÓBABINN B. fORLÁKSSON. Veltnsundi 1. Ti-lsimi 359. •H t s t j o rt: PORSTEINN G t SLASON Pingholtsstræti 17. Talsimi 178. Reykjavík 1. Janúar 1913. VIII. árjf. o. O. F. 931379- Þióðmenjiisafriið opið virka daga kl. 12—2. Lækning ók. f læknask. þrd. og fsd. 12—1. Tannlmkning ók. (í Pólthússtr. 14) 1. og 3. ,„£1. f mán. 11— I. Landakotsspítali opinD f. sjúkravitj. 10'/2 —12 og 4 — 5. íslands banki opinn 10—21/. og 5'/»—7. Landsbankinn io'/j—21,/.. Bnkstj. við 12—-1. Landsbókasafnið opið bv. virkan dag kl. (2—3 °S 5—8 ÓkeyP's lagaleiðbeiningar á háskólanum á hverjum laugard. kl. 7—8 sfðd. Heilsuhælið opið til heimsókna 12—1, L.óuruts Fjeídstod, Y flrrjettarmálafaerslumaíSur. Latkjargata 2. Heima kl. 1 1 — 12 og 4—7. Lögrjetta. Afgreiðsla, innheimta og auglýs- íngareikningshald fiutt í Veltusund I. Nú um áramótin verður sú breyting á Lögrjettu, að I’órarinn Þorláksson málari tekur við af- greiðslu, innheimtu, auglýsinga- söfnun og auglýsingareiknings- haldi blaðsins. Menn eru því hjer eftir beðnir að snúa sjer til hang með alt, sem þetta snertir. Afereiðsliistofan er I Veltusundi 1. Samgöngusamnmgarnir. i. Stjórnarráð íslands og hið Sam- einaða gufuskipafjelag hala 2(5. nóv. 1912 gert svofeldan samning um strandferðir við ísland árið 1913. 1. Fjelagið skuldbindur sig til að halda uppi strandferðum við Is- land árið 1913 á þeim grundvelli, sem viðfest ferðaáætlunaruppkast sýnir. Til ferðanna skal nota gufu- skipin »Hólar« og »Skálholt« eða önnur skip jafnstór þeim og með jafngóðum farþegarúmum. 2. Fjelaginu er heimilt að láta skipin koma við á öðrum stöðum en tilteknir eru á ferðaáætluninni; fjelagið leggur fyrir skipstjórana að taka á móti óskum mn, að skipin komi við á stöðum utan áætlunar vegna farþega og flutn- ings, og ákveður skipstjóri síðan, hvort ílutningurinn nemi svo miklu, að tiltækilegt sje að koma við á staðnum eða hvort ástæður að öðru leyti leyh það, og má jafn- aðarlega vænta þess, að strand- bátarnir komi við á öðrum stöð- um en tilteknir eru á ferðaáætlun- inni, þegar trygging er fengin fyrir því, að farþega- og flutningsgjöld nemi að minsta kosti 150 kr., og til er sagt í tíma. Hraðferðirnar kring um landið, sem greindar eru á áætluninni, eru þó sjerstaklega fyrir farþega, og má ekki, án leyfis stjórnarráðsins, tefja þær með við- komum á miUistöövum vegna flutn- ings. Svo framarlega sem gjöld á viðkomustöðum eru hækkuð verulega fram yúr það, ei heimtað var af strandferðaskipunum 1912, liefur fjelagið rjett til að nema þann viðkomustað burt af áætl- uninn*’ ekki getur samist öðru- vísi- 3. Fargjöld og flutningsgjöld greiðast samkvæmt viðfestum gjald- skrána með tillieyrandi athuga- sepidum. jjkki ber að greiða neitt flutn- ingsgjald með strandferðabátunum fyrir vnrur> sem hMa verið um- skjpaðar úr miliilandaskipunum í j þá eða eiga að umskipast úr þeim í millilandaskipin. Aftur á móti getur fjelagið krafist, að borgað sje fyrir umskipunina 5 kr. af hverri smálest, þegar þarf að flytja vörurnar í land á umskipunar- staðnum, en 3 kr. af hverri smá- lest, þegar umskipað er rakleitt frá skipi til skips. 4. Fjelaginu er skylt að flytja á ferðum þeim, sem ræðir um í samningi þessum, póstflutning án sjerstakrar horgunar, samkvæmt ákvæðunum í 3. til 5. grein í hin- um núgildandi samningi milli stjórnarráðs innanrikismálanna og stjórnarráðs íslands annars vegar og fjelagsins liins vegar um milli- landaferðir. 5. Fyrir allar þær skyldur, sem að framan eru taldar, fær fjelagið þóknun úr landsjóði íslands, er nemur 60,000 kr., og greiðast tjeð- ar sextíu þúsund krónur fjelaginu ineð 10,000 kr. í byrjun júnímán- aðar og 10,000 kr. í byrjun næstu 5 mánaða að því tilskildu, að tje- lagið hafi þá í hvert skiftið fullnægt skyldum sínum eftir samningnum. Hamli ís því, að lokið verði ein- hverri strandferð, og tilhlýðilegar sönnur eru á það færðar af fjelags- ins hálfu, skal ekki draga neitt frá umsaminni ársþóknun. En sann- ist það ekki, að ís hafi tálmað ferð, eða láti fjelagið mót von eigi fara umsamdar ferðir, skal það greiða lOOOkr.sektfyrirhverjaófarna ferð, og skal auk þess draga frá ársþóknuninni fyrir hverja ólokna ferð tiltölulega upphæð eftir hlut- fallinu milli þess tíma, sem ferð sú, sem ekki er farin, mundi taka, og þess tíma, sem allar hinar um- sömdu ferðir taka. Framangreind ákvæði gilda þó ekki, er skip- reika ber að höndum eða skipið á annan hátt verður fyrir svo miklu sjótjóni, að hætta verður við ferð álgerlega, en þá greiðist þóknunin hlutfallslega til þess tíma, er strandið bar að höndum eða sjótjónið átti sjer stað, og heldur ekki þótt skip vegna veðráttu sleppi viðkomu eínhvers staðar. Ef kært verður yfir því, að skip hafi ekki komið einhvers staðar, verður fje- lagið ekki látið sæta ábyrgð fyrir það, nema stjórnarráðið fmni á- stæðu til þess að leggja málið undir gerðardóm og hann komist að þeirri niðurstöðu, að eigi hafl verið næg ástæða til að láta fyrir- farast að koma við. Og ákveður gerðardómurinn þá jafnframt bæt- ur þær, sem fjelaginu ber að inna af hendi. í gerðardóminum sitja forstöðuinaður stýrimannaskólans í Reykjavík, einn af elstu skipstjór- um fjelagsins í förum við ísland, er fjelagið tilnefnir, og loks odda- maður, er báðir samningsaðilar velja fyrir fram. Tafir um stundarsakir, sem stata af sjótjóni, hafa ekki áhrif á árs- þóknunina. 6. Samningur þessi er því skilyrði bundinn, að stjórnarráð innanríkis- málanna samþykki breytingar þær á núgildandi samningi um milli- landaferðirnar, sem fjelagið hefur áskilið sjer og stjórnarráð íslands hefur fallist á. Eftir fjárhæðinni, 60,000 kr., er stimpilgjaldið fyrir samninginn 12 kr., og greiði hvor samningsaðili helming þess. Samningur þessi er gerður í t\eimur samritum, og fá samnings- aðilar sitt hvor. II. Viðbætir við samning, dags. 7. ágúst 1909 milli stjóinairaðs innanríkismál- anna og stjórnarráðs íslands ann- ars vegar og hins Sameinaða gufu- skipafjelags liins vegar um póst- gufuskipaferðir milli Danmerkur, Færeyja og íslands. 1. Farþegagjaldið breytist þannig, að aukagjald greiðist í viðbót við liið núverandi farþegagjald fyrir far til Islands norður uin land, ef ferðinni er haldið lengra áfram en til Akureyrar. Hækkunin á far- þegagjaldinu nær þannig til: allra viðkomustaða fgrir veslan Akureyri, að meðtöldum viðkomu- stöðum á Vesturlandi og lteykja- vík, ef skipið kemur austur um land og allra viðkomustaða fyrir austan Akureyri, að meðtöidum viðkomu- stöðum á Austuriandi, ef skipið kemur vestan um land. Á líkan liátt hækkar farþega- gjaldið frá íslandi, ef ferð austur um land hefst vestar en á Akur- eyri, eða ef ferð vestur um land hefst austar en á Akureyri. Hækkunin nemur í fyrgreindum tilfellum jafnmiklu og greiðist samkvæmt fargjaldsskrá þeirri fyrir strandferðirnar, er samþykt hefur verið jafnframt þessu, fyrir ferð frá Akureyri til ákvörðunarstaðarins, eða, ef um ferð frá íslandi er að ræða, fyrir vegalengdina frá þeim stað, þar sem ferðin er hafin, til Akureyrar. Fyrir ferðir milli viðkomustaða á íslandi, án þess farið sje milli landa, greiðist farþegagjald sam- kvæmt áður nefndri gjaldskrá fyrir strandferðirnar, eða þeirri gjald- skrá, sem fjelagið og stjórnarráð íslands síðar kj'nnu að verða á- sátt um. 2. Flutningsgjöldin milli íslands og Leitli breytast samkvæmt með- fylgjandi gjaldskrá þannig, að þau verða hjer um bil 10°/° lægri en flutningsgjöldin milli íslands og Kaupmannahafnar. Að öðru leyti haldast flutningsgjöldin óbreytt; aukaafslátt þann, 10%, sem ákveð- inn er í farmgjaldsskilmálunum, þegar farmgjald fyrir ilutning til sama viðtakanda, annaðhvort til eða frá íslandi, neinur minst 300 kr, (eða 17 £), er fjelaginu því að- eins skylt að veita, að vörurnar sjeu á einu farmbrjefi (connosse- menti). Að öðru leyti lialdast á- kvæðin um afslátt í flutningsgjalda- skránni óbreytt. 3. Póstflutningurinn. Fjelagið flyt- ur án sjerstaks endurgjalds á milli- landaskipunum þann tíma, sem eftir er af samningstímabilinu, póst- sendingar, þar á meðal endursenda tóma póstkassa og -poka, milli viðkomustaða á íslandi. 4. Ef fjelagið tekur nýtt skip eða ný skip, sem jafnast á við »Rotníu«, til ferðanna, getur fjelagið krafist sama farþegagjalds á þeim, sem sainkvæmt samningnum er leyft taka á »Botníu«. 5. Ferð i desember. Þann tíma, sem eftir er af samningstímabilinu, býðst fjelagið til að senda skip til Þórshafnar á Færeyjum og Reykja- víkur og aftur sömu leið, er leggi á stað frá Kaupmannahöfn í fyrsta lagi 12. desember. Fyrir ferð þessa áskilur fjelagið sjer 5000 kr. þókn- un frá dönsku póststjórninni. Þó geymir fjelagið sjer rjett til að sækja um hækkun á póstferða- styrknum frá Danmörku fyrir þessa ferð eftir 1913, ef fjelagið skaðast á ferðinni það ár. Hvort þessu tilboði verði tekið, er undir fjár- veitingavaldinu komið. 6. Íslenski kolatollurinn. Fjelag- ið lætur niður falla kröfu sína um, að samningurinn sje úr gildi feld- ur vegna kolatollsins, gegn því, að stjórnarráð innanríkismálanna end- urgjaldi með fyrirvara íjelaginu tollupphæðina af þeim kolum, sem tollur hefur verið greiddur af, enda sanni fjelagið, að kolin hafi verið tekin á íslandi eftir 1. jan. 1913 til notkunar í þeim millilandaskip- um fjelagsins, sem annast póst- ferðirnar, samkvæmt samningnum 7. ágúst 1909. Endurgjald þetta greiðist með þeim fyrirvara, að hvort þeirra stjórnarráða, sem standa að samningnum, geti til ársloka 1913 með málssókn á liendur fjelaginu krafist úrskurðar dómstólanna um, hvort fjelaginu sje skylt að una við þá hækkun kolaverðinu, sem kolatollurinn hef- ur í för með sjer. Falli dómur á þá leið, endurborgar fjelagið upp- bótina fyrir tollinn. Um skyldu íslands tíl að endurgjalda stjórnar- ráði innanríldsmálanna fje það, sem það kann að greiða í þessu skyni, hefur oi'ðið sjerstakt sam- komulag milli stjórnarráða þeirra, sem standa að samningnum. 7. Öll ákvæði í aðalsamningn- urn frá 7. ágúst 1909, sem koma í bága við framangreindan viðbæti, skoðast úr gildi feld. Frumvarp það, sem danska stjórnin lagði fyrir ríkisþingið í haust um breytingar á grund- vallarlögunum, var samþykt í Fólksþinginu 12. des. við 3. um- ræðu, með 95 atkv. gegn 12, og afgreitt til Landsþingsins. Breytingarnar eru miklar. Fyrst og fremst er stórvægileg rýmkun á kosningarjetlinum. Hann á að verða jafn fyrir kon- ur og karla og aldurstakmarkið 25 ár, en var áður 30. Kosningarnar til Fólksþings- ins að fara fram 4. livert ár, en kjördæmasldftingunni á að breyta, svo að kjördæmin verði sem jöfnust að fólksfjölda, og kýs svo hvert þeirra 1 þingmann. Þingmenn mega ekki verða fleiri en 132. Landsþingsmenn skulu kosnir til 8 ára. Þá eiga kjörmenn að kjósa, sem bæjarstjórnir og sveita- stjórnir velja eftir nánari reglum, sem þar um eru settar. En til þeirra kosninga er landinu skift i stærri kjördæmi og fá þau full- trúatölu eftir fólksmagni. Kaup- mannahöfn er eitt kjördæmi, Eyjarnar annað, Jótland hið þriðja, og kjósa þessi kjördæmi til samans 52 þingmenn. Svo á að kjósa einn i Færeyjum og annan á Borgundarhólmi. Síðan eiga þessir þingmenn, sem þann- ig eru kosnir, að kjósa 12 til við- bótar, og á tala Landsþingsmanna að verða 66. Allar þessar kosn- ingar skulu vera hlutfallskosn- ingar, Konungskosningar eru afnumd- ar. Eitt breytingaratriðiðið er það, að ef Fólksþingi og Landsþingi kemur ekki saman um fjárlaga- atriði, þá skuli bæði þingin koma saman í einni málstofu og útkljá þar deiluna, og er það sama fyr- irkomulagið og hjer hefur verið milli þingdeildanna. En komi þingin sjer ekki saman um önn- ur mál en fjármál, skal nefud kosin úr báðum, sem reyni að jafna þrætuna. Bráðabyrgðalög, sem sett eru milli þinga, skulu falla úr gildi, ef þau ná ekki samþykki næsta þings, er saman kemur. Þetta eru helstu breytingarnar. Friðarsamningarnir og striðið. Símað er frá Khöfn 27. des.: »Tyrkir neita að láta Adríanópel af hendi. Litlar friðarhorfur«. í síðustu útlendum blöðum er fátt nýtt að heyra frá ófriðarsvæðinu. Deilunni milli Serba og Austurríkis- manna er ólokið og engu meira útlit til sátta þar en áður hefur verið, nema síður sje. Útlít var fyrir, að Grikkir mundu ráðast á Valóna, er bráðabyrgða- stjórnin í Albaníu hefur gert að höf- uðborg í hinu nýja ríki. Herskip Grikkja banna Tyrkjum enn sjóleið þar að Adríahafsströndinni og eins hafa Grikkir enn herskip á verði sunnan við Dardanellasundið og banna Tyrkjum þar umferð. Úr misklíð- inni milli Grikkja og Búlgara er nú ekki gert eins mikið og áður. Fri (jallÉJi lil ttiiik Júlíus Júliníusson, sem verið hefur skipstjóri á „Austra", verður skipstjóri á „Mjölni" Thorefjelags- ins nú um áramótin, segir „Gjh.“ frá 4. des. »Fjalla-Eyvindur« er leikinn á Akureyri f vetur. Júl. Havsteen lögfræðingur á Ak- ureyri er orðinn fulltrúi bæjarfóget- ans þar. Dáin er í Lönguhlíð í Öxnadal 15. nóv. síðastl. Rósa Thorarensen, 73 ára, ekkja Stefáns Thorarensens, er lengi bjó þar. Síldatunnuverksmiðja á að koma upp a Oddeyri við Eyjafjörð nú í vetur. Framkvæmdastjóri þess fyrir- tækis verður Anton Jónsson á Odd- eyri. Síldarolíuverksmiðjur þrjár kvað vera í raði að reisa á næsta ári við Eyjafjörð og Siglufjörð. »Heimilisblaðið« heitir mánaðar- blað, sem Jón Helg.ason prentsmiðju- stj á Eyrarbakka hefur gefið þar út síðastl. ár. Aðalefnið er þýddar sög- ur, kvæði og ýmislegt smavegis, og er yfir höfuð vel í það valið. Verð- ið er 75 au. arg, ef fyrirfram er borgað, en annars I kr. Dáin er 29. f. m. frú Karen kona Georgs Georgssonar læknis í há- skrúðsfjarðarhjeraði. Hún hafði alið barn 22. f. m„ en banameinið var þó ekki bein afleiðing af því. Frú Karen var dóttir Fr. Wathnes fram- kvæmdarstjóra á S-'yðisfirði og mun hafa verið liðlega halfþritug að aldri. Húsbruni á Sauðarki'óki. Þar brunnu a Þorlaksmessu, 23.fi m.,hús Granufjelagsins til kaldra kola. Eld- urinn hafði kornið upp í íbúð Jóns Palmasonar verslunarstjóra, að lík- indum út frá ofnpípu, og varð hans vart nál. kl. 2 um daginn. Húsin voru eign erfingja Stefáns heit Jóns- sonar, aður verslunarstjóra þar, og voru að sögn vátrygð fyrir 15,000 kr., en tjónið sagt miklu meira. Inn- anstokksmunir brunnu og tölavert af vörubirgðum, er voru eign »Hinna samein. ísl. verslana«. Þó hafði nokkru af vörum verið bjargað. Fyrirlestur Guðm. Hjörnssonar landlæknis »um jarðarfarir, balfarir og trúna á annað líf«, sem tvihald- inn hefur verið hjer í Rvík, í hvor- tveggja sinni fyrir fullu húsi, var, eftir beiðni Hafnfirðinga, haldinn þar 30. f. m. og gaf landlæknir ágóðann til Heilsuhælisins á Vífilsstöðum. Guanóverksmiðja í Vestmanna- eyjum. Gunnar Egilsen, aður rit- stjóri, fer til Vestmannaeyja nú eftir nýárið og á að verða þar forstjóri gúanóverksmiðju, sem Frakkar ætla að stofna þar. Hefur fyrv. konsúll Brillouin gengist fyrir þessu.

x

Lögrétta

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lögrétta
https://timarit.is/publication/196

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.