Lögrétta - 12.02.1913, Blaðsíða 2

24
L0GRJETTA
SKIÐI,
Skíðabðndy Skíðastafir, Skíðastígvjel,
Skiðabúfup og alls konar útbúnaður til skíðaferða.
Brauns verslun „tiam\)org“, Adalslr. 9.
Lögrjetta kemur út á hverjum míð-
vikudegi og auk þess aukablöð við og við,
minst 60 blöð als á ári. Verð: 4 kr. árg.
i íslandi, erlendis 5 kr. Gjalddagi 1. j&lí.
með hann í gönur, svo sem í efna-
fræðis-„uppgötvunum“ hans. Rækist
hann á einhvern þann punkt, er hon-
um fyndist skeikull, fjell samstundis
öll sú vísindagrein úr gildi hjá honum.
Hann dvelur í París um þessar
mundir. Það er sá tími, er hann
lýsir í bókinni „Inferno" („í bölvun").
Sálarástand hans verður að öflugri
veiki. Hann ímyndar sjer og er
með sjálfum sjer viss um, að fornir
vinir hans, sem alls ekki eru í París,
sitji um líf hans. Hann gerir tvær
atrennur að því að stytta sjer aldur
— sjálfur mátti hann það, en ekki
aðrir — en tilviljunin kemur því svo
fyrir, að hann er truflaður frá því.
Þetta, með svo mörgu öðru í lífi
hans, kemur honum til að trúa á
óþekt stjórnandi öfl, hann fer að
lesa rit Swedenborgs, verður aftur
barn og trúir.
Um fimtugsaldur, eða í kring um
aldamótin, er hann aftur í Svíþjóð
og tekur nú fyrir alvöru til við það,
sem honum hefur best látið áður,
sjónleikaskáldskap. Frá árunum eftir
aldamótin eru öll hans mikilfengu
leikrit um sænska konunga og þjóð-
höfðingja. Þá fann hann aftur sitt
eigið lff með því að blása sínum lif-
andi anda í þau stórmenni sögunnar.
Strindberg var óviðráðanlegur starfs-
maður, þ. e. hann rjeð ekki við sig.
Það standa boðaföll undan honum,
þar sem hann fer fram í mætti sín-
um. Maður heyrir, hvernig heljar-
mennið í honum hlær við því, að
sjá baráttuna, t. d. í greininni „Kvar-
stadsresan" um málaferlin út af
„Giftas“-sögunum. Þegar málið er
afstaðið og hann er dæmdur sýkn
saka, og heldur aftur til Svisslands,
þar sem sögurnar eru skrifaðar, lýkur
hann greininni fyrnefndu svo:
„Og nú, lif heil, Svíþjóðl Hart
má blása úti í Evrópu til þess að
öldugangur verði á Norðurvegum.
En nú er líka stormur. Veðurvitinn
vísar á jarðskjálfta!"
Einu sinni var unglingur. Hann
sat í herbergi sínu köldu, af því
hann hafði ekki peninga fyrir eldi-
við. Hann tók Strindbergsleikrit og
las — og þurfti ekki annan hita.
Alla sína tíð átti hann við örðug-
ar efnalegar ástæður að stríða. Fyrir
sífelda niðurníðslu landa hans margra
seldust rit hans illa. Er hann varð
fimtugur, ætlaði Hjálmar Branting,
foringi jafnaðarmanna, að bera fram
tillögu í ríkisdeginum um, að Strind-
berg fengi lífeyri af opinberu fje,
„skáldlaun". Það afþakkaði hann
óðara, kvaðst ekki vera nje vilja
verða bændarímari, því síður hirð-
skáld! Strindberg var minst sýnt
um Ijóðagerð, þó hann hafi auðvitað
fengist við hana eins og alt annað.
Þó hef jeg ekki orðið meira hrifinn
af öðru ljóðariti en hans, „Trefaldig-
hetsnatten". í því litla riti kemur
hans yfirgnæfandi list fram. Glögga
augað, sem alt sjer í náttúrulýsing-
unum og öðrum ræðum öldunganna,
og skáldið með arnsúginn í draum-
þrungna, ástþrungna hugmyndaflug-
inu.
Elskulegasta sjálfslýsingu Strind-
bergs hef jeg þótst finna í litla kver-
inu „Svarta handsken". Og það,
sem hann segir í síðasta erindi kvæð-
isins: „Vid sista udden", finst mjer
eins og gert sje fyrir mig að segja
til hans:
»Hví situr þú löngum um ljósar nætur
og leikur á flýgel með titrandi hönd,
og húsið skjálfa á hellunum lætur,
þú hvíta frú á tómlegri strönd?
Sem grafmyrk vofa með hljómanna her
þinn harmþrunginn svipur fer.
Þín sorg veitir öðrum yndi þó,
þó!«
Er nokkuð til, sem heillar svo
hina einförulu og dregur þá að lind-
um lífsins og unaðarins sem listin,
skírð og skreytt með táranna glitr-
andi perlum?---------------—
Sólin er að þokast upp fyrir skóg-
inn í Haga. Dagurinn kveður okk-
ur til starfa.
Hann, sem liggur hjer undir lága
leiðinu, finst mjer við aðeins geta
kvatt með því að gera krossmark í
snjóinn yfir leiði hans. Mjer finst
sælt að geta orðið það barn örlitla
stund. En björkin vakir við höfða-
gaflinn.
Morgunloftið fyllir lungu okkar,
brjóstið verður víðara. Mjer finst
vökunóttin hafa gefið mjer líf fyrir
Iangan tíma.
»Það er holt að hafa átt
heiðra drauma vökunætur —«.
Og nógar eru næturnar til að sofa.
Búnaðarnámskeið
i Önundarfirði.
Að tilhlutun Búnaðarsambands
Vestfjarða sendi Búnaðarfjelag Is-
lands Einar Helgason garðyrkju-
mann vestur i Önundafjörð á bún-
aðarnámsskeið, sem þar var haldið
28. jan. til 2. febr. Var Kristinn
Guðlaugsson búfræðingur og bóndi
í Dýrafirði með Einari til fyrirlestra-
haldsins.
Námskeiðið var vel sótt. Aldrei
færri en 45 áheyrendur og oft eins
margir og húsið rúmaði og stund-
um fleiri.
Flestir bændur í sveitinni sóttu
námsskeiðið, nokkrar konur líka
og ógift fólk á ýmsuin aldri.
Fyrri hluta dagsins voru haldnir.
4 fyrirlestrar og seinnipartinn um-
ræðufundir um ýms búnaðarmál.
Á þeim fundum var rætt um: 1.
girðingar, 2. áveitu, 3. heyvinnu-
áhöld, 4. fjárhirðing, 5. baðlyf, 6.
peningshús, 7. geymslu garðávaxta.
8. hænsnarækt, 9.iarðyrkjuverkfæri,
10. nautgriparæktarfjelög, 11. svína-
rækt, 12. túnrækt, 13. heyásetning
og fjárskoðanir, 14. sáðsljettur 15.
landbúnað og sjávarutveg, 16. skóla-
bókasöfn, 17. Ungmennafjelög, 18.
átthagaást.
Önundafjörður er einhver falleg-
asti fjörðurinn á Vestfjörðum og
búsældarlegur. Engjar miklar inn-
an til í firðinum og hagalönd góð.
Gott undir bú, bæði með kýr og
kindur. Fjörðurinn er vel fallinn
aðsetursstaður fyrir fiskiskip, bæði
mótorbáta og botnvörpunga. Höfn-
in ágæt, örugg og stór, og stutt er
þaðan út á fiskimiðin.
Meðal fjarðarbúa er vaknaður
lifandi áhugi á margvíslegum fram-
förum og myndarbragur er þar á
fólkinu og bændurnir munu vera
betur efnurn búnir en gerist venju-
lega.
Samkomur þessar voru fjörugar
og skemtilegar, enda gerðu bændur
sjálfir það, sem þeir gátu til að
stuðla að því að þær gætu verið
til ánægju og uppbyggingar. Ósk-
uðu þeir að ekki liði á löngu þar
til slíkum samkomum yrði jaftur
komið á hjá þeim. x.
Norðlendingamót 1913,
Jeg var þar einn af þeim viðstöddu.
Kom þangað í þeim almenna tilgangi
að heyra fluttar góðar og fjörug-
ar ræður um þann hluta landsins, sem
guð og menn hafa lagt einna mesta
ræktina við — Norðurland. Auðvitað
bjóst jeg líka við gómsætum rjettum og
ánægjulegri kvöldskemtun í heild sinni.
í sama tilgangi 'efast jeg ekki um, að
allir hafi farið á mót þetta. En vonir
mlnar brugðust hraparlega; engar undir-
búnar ræður voru haldnar; en til þess
að ekki ríkti alger þögn meðal gestanna,
talaði skrifstofustjóri Indriði Einarsson
óundirbúinn og óbeðinn(?). Þaufáuorð,
sem sögð voru auk þess, tel jeg ekki,
og mun það einstök þögn á slíkum sam-
komum, sem helgaðar eru vissum lands-
hluta. .
Svo komu veitingarnar, og voru þær
smánarlega úti látnar — þokkalegur hunda-
matur — og hefur maður fulla ástæðu til að
vera undrandi yíir því, að veitingakon-
an skuli leyfa sjer að bjóða gestum sín-
um slíkt ómeti, jafnvel hvernig sem á
stæði, og auk þess fyrir fylstu borgun
(kr. 2,60 fyrir manninn). En hvað var
það, sem hennar örláta hönd framreiddi ?
Það var sjósaltur þorskur — hefur átt
að teljast nýr? — Svo kom sjálfur aðal-
rjetturinn, sem kallaður var hangikjöt, og
við fyrstu munnbitana kom mörgum
saman um, að það væri af hrossi, en af
hvaða skepnu, sem það hefur verið, var
það lítt ætt. Þriðji rjetturinn átti að
vera skyr, og var það gott, svo lengi
sem það entist, en svo voru birgðirnar
litlar, að margir fengu það ekki, og var
þá slett í þá ísrjóma, sem svo var kall-
aður, og var hann að gæðum á við hina
rjettina. Á framreiðsluna ér best að
minnast ekki í þetta sinn.
Annars lítur svo út sem veitingakon-
an á »Hótel Reykjavík«, sem mjer er ann-
ars vel við, skoði sig svo einvalda hjer
í bænum, að hún þess vegna geti fleygt
í þá,'sem sækja hana heim, hvers konar
úrgangi, sem henni þóknast, og væri vel
við eigandi, að menn í framtíðinni sýndu
henni fram á, að þessi skoðun hennar
geti verið varasöm hennar vegna, ef
menn vilja svo vera láta. Henni þarf
að skiljast það, að viðskiftamenn henn-
ar hafa sömu kröfur að gera, þegar pen-
ingar eru í boði, sem til annara, er þeir
skifta við, þar eð hún rekur verslun en
enga velgerðastofnun. Annars er það
leitt, hvað oft heyrast kvartanir um mat
og afgreiðslu á nefndu hóteli, en djörf-
ungina brestur til að hreyfa því opin-
berlega, og ætla jeg nú að víkja frá
þeirri reglu, eftir að hafa setið Norð-
lendingamótið; og þótt jeg vænti þess,
að veitingakonan á »Hótel Reykjavík«
kunni að bjóða gestum sínum betri mat
framvegis en svo oft undanfarið, þá á
húnþó, aðjeg hygg, sameiginlega óþökk
skilið þeirra, er margnefnt mót sóttu.
Jóh. Jóhannesson.
Reykjavík.
Dáin er hjer í bænum aðfaranótt
7. þ. m. frú Vilhelmine Bartels, kona
H. J. Bartels verslunarmanns, fædd
í Keflavík 22. des. 1847. Þau Bar-
tels giftust 1874 og voru þá á ísa-
firði. Síðan var hann allmörg ár
verslunarstjóri í Keflavík, en hingað
til Reykjavíkur fluttust þau 1894.
Börn þeirra 7 eru á lífi og öll hjer
í Reykjavík.
Banamein frú Bartels var hjarta-
slag. Hún var góð kona og vel látin.
Forngripasafnið verður 50 ára
gamalt 24. þ. m. Er ráð fyrir gert,
að afmælisins verði minst með sam-
sæti. Ritgerð um safnið, eftir Matth.
Þórðarson fornmenjavörð, á að koma
út í Árbók Fornleifafjelagsins þ. á.
Fiskiskúturnar eru nú margar al-
búnar til þess að leggja út, en ógæftir
banna.
Skemtanir. „Maðurinn lifir ekki
á einu saman brauði", og Reykvík-
ingar ekki heldur. Afmælishátíðir
einstakra manna og fjelaga, dansleikir
og sjónleikir, fjórðungamót og sýslna-
mót, grímudansleikir og ótal margt
annað fæst til skemtunar um þennan
tíma árs. Kvenrjettindafjelagið, sem
flestir halda að sje alvarlegast allra
bæjarfjelaga, ætlar nú Iíka að fara að
halda opinbera skemtisamkomu á
föstudagskvöldið 14. febr. og hefur
heyrst að það hafi fengið sjer til
aðstoðar ýmsa af helsta skemtifólki
bæjarins. Líklegt er að þessi skemt-
un verði vel sótt, með því flestum
mun forvitni að sjá hvernig kven-
rjettindakonur skemta sjer og öðrum,
Engan undrar
af okkar viðskiftavinum, þótt við segjum þeim, að við scljum
alullar rönðótta karltn.boll fyrir 1«. 2,39,
því það höfum við gert í fleiri ár.
Allur annar Nærfatnaður með sama lága verði, yfir20 teg.
Peysurnar alþektu. Slitföt og Olíufðt
með lægsta verði
i yiusturstrxti 1. fog. 6. 6unnlaugsson 2 Co.

Állir sjémenn,
sem hafa reynt OLÍDFÖTIN frá mjer, eru
sammála um, að betri og ódýrari Olíuföt fást ekki
landshornanna á milli en í
Brauns verslun },tiamborg“, Adalstr. 9.

og hvort þær geri það á sama hátt
og „hitt fólkið". Forvitin.
Rokveður var hjer síðastl. nótt á
útsunnan og asahláka.
Póstskipin. „Botnía" kom til
Vestmanneyja kl. io í gærkvöld.
„Vesta" fór frá Sauðarkróki áleiðis
hingað á mánudag.
Til útlanda fóru með »Sterling«
II. þ. m.: Sighv. Bjarnason og Tofte
bankastjórar, P. Brynjólfsson og C.
Ólafsson ljósmyndarar, Sigurg. Ein-
arsson ullarmatsmaður, H. S. Han-
son, G. Gíslason og Vald. Thaulow
kaupmenn, O. Forberg símastjóri,
Olsen timburm., Nielsen klubbstj. og
i íslendingur til Ameríku.
M játói til flskimiða.
Sakamálsransókn hefur verið fyr-
irskipuð gegn sýslumanninum og bæj-
arfógetanum á ísafirði eftir kröfu
landsyfirdómsins, út at einhverjum
ummælum sýslumanns um yfirdóm-
inn í málsskjali, er lagt hafði verið
þar fram. Setudómari er skipaður
sýslumaður Barðstrendinga, Guðm.
Björnsson.
Járnhrantarmálið. Hingað er
nýlega kominn ísl. maður frá Ame-
ríku, Indriði Reinholt, ættaður úr
Eyjafirði, er mikið hefur starfað vestra
og unnið sjer þar auð og álit. Sið-
ustu árin hefur hann starfað að járn-
brautarlagningu í vesturfylkjum Kan-
ada. Hann er kominn hingað til
lands í kynnisför, og ráðgerir að
verða hjer fram á næsta sumar, en
ætlar nú að fara að líta eftir svæðinu,
sem hugsað er til að járnbraut. verði
lögð um hjeðan og austur yfir fjall.
Leggur líkl. á stað í þá för nú um
næstu helgi
Sogsfossarnir. Það er nú orðið
umtal um að Englendingar fái að
setja upp loftáburðarverksmiðjur við
Sogsfossana, hvað sem úr því verður.
Óskynsamleg lög. í ág. 1911
kallaði Lögr., í grein um þing-
mennskuframboð E. Hjörl. í Borgar-
fjarðars., J. A. Johnson, sem þá var
einn af greinasmiðum ísaf., »ritfífl
og flón«. Svo vitlaus eru prent
frelsislögin, að samkvæmt þeim hef-
ur þetta verið dæmt »dautt og ó-
merkt« og blaðið í 30 kr. sekt.
í mars í vor sagði Lögr. um Lands-
bankann meðal annars: » . .. hefur
nýjum og nýjum starfsmönnum og
aðstoðarmönnum, sem gengið hafa
til handa bankastjórunum, sífelt verið
við bætt, teknir á laun í bankanum
flækingar og vandræðamenn, sem
fengist hafa við ritgutl í ísaf., svo
að bankinn er nú alment nefndur
»Letigarðurinn«. Þrír burgeisar í
bankanum, Á. Jóhannsson, A.J. John-
son og J. Möller, hjeldu að við sig
væri átt, og svo vitlaus eru prent-
frelsislögin, að þetta fæst líka dæmt
»dautt og ómerkt« og sekt 30 kr. í
hverju um sig af þremur málum, sem
út af því eru höfðuð.
Hver heilvita maður hlýtur að sjá,
að jafnfáránlega vitlaus Iagaákvæði
og dæmt er eftir í báðum þessum
tilfellum, eru hreint og beint ósómi,
sem þarf að sópa burtu.
(wiidmuiidur 14 amhati.
Símað er frá Khöfn í gærkvöld,
að leikrit, sem hann hefur sam-
ið á dönsku og »I4addapadda«
heitir, sje tekið til sýningar af
kngl. leikhúsinu í Khöfn.
Næsta blað á laugardag.
Jánmteyufjelag Reyfeja-
v ík 11 v heldur aðalfund í Iðnaðar-
inannahúsinu uppi á lofti, þriðjud.
25. febrúar kl., 5 e. h.
Ársreikningar verða framlagðir.
Kosnir þrír menn í stjórn, og tveir
endurskoðunarmenn.
Tr. (Junnarsson.
Eggert Claessen
yfirrjettarmálaflutnlngsmaður.
Pósthásstræti 17. Venjulega heima kl. 10—II
og 4—5. Talsími 16.
4 herbergi
móti sól, rúmgóð, til leigu í Berg-
staðastræti 3, frá 14. maí næstk.
Brynleifúr Tobíasson.
brúkuð íslensk, alls-
konar borgar enginn
’ betur en
; Helgi Helgason
(hjá Zimsen)
Reykjavík.
Prentsmiðjan Gutenberg.
Undiri*if aöur tekur að sjer mál-
færslu- og innheimtu-störf. Til við-
tals kl. 6—7V2 e. m. á Gtrettisgötu
20 B. Talsími 322.
Marínó Hafsteln.
Odáur Gislason
yfirrjettarmálaflutningsmaður,
Laufásveg 22.
Venjul. heima kl. n—12 og 4—5.
SMð eftir sýnisliorim
af góðum, sterkum, dönskum fataefn-
um. — Drengjafataefnum — Húðsterk-
um drengja-Cheviots Buxnaefnum. —
Svörtum klæðum — Utanyfirfataefnnm
— Heimaofnum kjóladúkum — Fínum,
svörtum og mislitum kjóladúkum —
Tvistljereftum — Bómullardúkum (Dow-
las og Piquet) — Lakaljereftum —
Sængurdúkum — Skyrtu- og treyju-
dúkum — Drengja-ullardúkum og Kjóla-
ljereftum. Ábyrgist að alt sje aðeins
besta tegund með lágu verði.
Utsölumenn, og þeir, er safna vöru-
pöntunum, sem kaupa fyrir minst 100
kr., fá afslátt.
Jgdske Kjoleklœdehus
Köbmagergade 46. Köbenhavn K.