Lögrétta - 23.04.1913, Síða 1
Afgreiöslu- og innheimtum.:
ÞORARINN B. ÞORLÁKSSON.
V ©ltusnndi 1.
Talsimi 359.
JETTA
Rlts tjorl:
f’ORSTEINN GÍSLASON
Pingholtsstræti 17,
Talsimi 178.
18.
Reykjavík 23. ajiríl 1913.
VIII. árg.
I. O. O. F. 944259-
Lárus Fjeldsted,
Y flrrj ettarmilafœrslumaOur.
Lækjargata 2.
Heima kl. 11 — 12 og 4—7.
Bækar,
lnnlendar og erlendar, pappfr og allskyns
ritföng kaupa allir (
Bókaversl. Sigfúsar Eymundssonar.
Fyrsta járnbrautarferð
á íslandi.
Síðastl. fimtudag, 17. þ. m , fór
gufuvagn hafnargerðarfjelagsins fyrstu
ferðina upp til Öskjuhlíðarinnar á
járnbrautinni nýju, sem þangað hefur
verið lögð vestan og sunnan við bæ-
inn frá Efferseyjargrandanum.
Þetta er fyrsta jarnbrautarferðin hjer
á landi Gufuvagninn hefur 25 hesta
afl og vegalengdin, eða brautarlengdin
öll, er nál. 4 kílómetrum Eftir þessari
braut á að aka grjóti fra Öskjuhliðinni
til hafnarinnar, fylla fyrst upp a Grand-
anum og út í Efferseyna, og halda
síðan áfram þaðan með bylgjubrjót-
inn, sem loka á höfninni að norðan.
En svo er önnur braut a leiðinni, frá
Öskjuhlið austan við bæinn og út a
Arnarhól, og eftir henni a að aka
grjóti í bylgjubrjótinn, sem verja á
höfnina að austan. Verkið hefur alt
til þessa gengið fljótt og vel.
Borgarstjóri hafði boðið nokkrum
mönnum að vera með á fimtudaginn,
er gufuvagninn fór fyrstu ferðina á
brautinni. Það var með gleði þegið.
Hr. Kirk, yfirverkfræðingur hafnar-
gerðarinnar, rjeð ferðinni, og var frú
hans með. Á Melunum var numið
staðar og skál hafnargerðarinnar
drukkin í kampavíni. Skemtu menn
sjer vel við ferðina, þótt ekki væri
hún lengri en þetta, og allra trú var
það, að ekki mundu nú mörg ár líða
áður en við fengjum járnbraut lengri
leið.
Kaffltín"
drekka allir peir, er vilja fá góðan, óskaðlegan
og ódýran kaffidrykk. — Jafngildir 1 pundi af
brendu og möluðu kaffi og T/* pundi af export.
. . ^ Fæst á aðeins 80 aura pundið hjá Sveinl
" Jónssyni, Templarasundi 1, er einnig
_______________ hefur til sölu Gibs-Rósettur og lista og mikið
~~~ úrval af Betrekki.
Kaupmenn snúi sjer til Sveins M. Sveinssonar, p. t. Havnegade 47. Köbenhavn.
3ngóljshúsií.
Ingólfsnefndin hugsar sjer nú, að
hægt verði að draga lotteríið um
Ingólfshúsið á næstkomandi nýári
(t. d. 2. jan. 1914).
En til þess að svo verði, þarf hún
áður að geta selt seðla fyrir
rúml. 4000 kr. Og þetta aetti að
vera hægt með þeirri aðferð, sem
nefndin hefur nú tekið upp.
Hún hefur sent út áskoranir til
margra manna um, að þeir taki að
sjer seðlasöluna, minst 25 seðla hver,
og borgi nefndinni aðeins 1 kr. fyrir
hvern seðil, er annars kostar 2 kr.,
og eiga því þeir, sem taka að sjer
25 seðla eða fleiri, að fá helming
verðsins í ómakslaun.
Nefndin biður um svar upp á þetta
eigi síðar en á sumardaginn fyrsta,
þ. e. á morgun, og segir, að verði
undirtektirnar nægilega góðar, muni
hún þegar biðja bæjarfógeta að aug-
lýsa, hvern dag dregið verði, og
hugsar sjer að selja þá seðla, sem
afgangs kunna að verða, úti um land.
Þessi aðferð til þess að koma út
seðlunum og fá inn það fje, sem
þörf er fyrir, áður hægt verði að
draga lotteríið, ætti að fá góðar
undirtektir, og hefur líka fengið þær,
að því er Lögr. hefur heyrt.
Eftirstöðvar af veðdeildarláni því,
sem tekið var til Ingólfshússins (upp-
haflega 5000 kr.) eru nú 4421 kr.,
og er það sú upphæð, sem nú þarf
að fást inn með seðlasölu. — Aður
hafa verið seldir 2442 seðlar á 2 kr.
Að gefnu tilefni auglýsist hjer með,
að jeg undirritaður tek engann þátt í
firmanu Dines Petersen & Co. í Kaup-
mannahöfn.
Kaupmannahöfn 31. mars 1913.
^Mtgerðamenn!
Ætið birgðir fyrirliggjandi af enskum og skotskum
Lrolimi, salti og inatvælinn. Semjið sem fyrst
við oss um kaup á þessum vörum handa botnvörp-
*
img'u.in yðar. Okeypis bryggjur og vatn.
Fljót afgreiðsla. Abyggileg afhending.
H|f framtíðirt, Seyðisfirði.
Simnefni: Framtíðin.
Myndin hjer sýnir Pius þáfa %. á gángi í garðinum hjá páfahöll-
inni (Vatfkaninu) og eru þar með hoiium 2 skrifarar hans. Hvítklæddi
maðurinn er páfinn. Hann er sem stendur mikið veikur. Aftast á mynd-
inni sjest Pjeturskirkjan. Páfinn er kominn af bændafólki í Norður-Ítalíu
og nú kominn undir áttrætt, fæddur 1835 4. ág. 1903 var hann valinn páfi.
hver, en í sölulaun á þeim hafa farið
843 kr.
Bygging Ingólfshússins hefur kost-
að alls kr. 11655,77.
Þeir, sem kynnu að vilja taka
seðla með þeim kjörum, sem nú eru
í boði, ættu að snúa sjer til for-
manns nefndarinnar, K. Zimsens
verkfræðings, Suðurgötu 8 B.
Sporvagnamálið.
Umsókn hr. Indriða Reinholts um
einkaleyfi til flutninga um bæinn á
sporvögnum, sem frá var sagt í síð-
asta tbl., var rædd í bæjarstjórninni
síðastl. fimtudagskvöld. Hafði vega-
nefnd áður haft hana til athugunar
og lýsti framsögumaður nefudarinn-
ar, Jón Þorláksson landsverkfræðingur,
því fyrir bæjarstjórninni, hvað í um-
sókninni lægi, og mælti eindregið
fram með henni.
í umsókninni er farið fram á einka*
leyfi um 25 ára tíma til fólksflutn-
inga með sporvögnum um allar
aðalgötur bæjarins. Meðan það einka-
leyfi stendur mega ekki aðrir flytja
fólk um bæinn fyrir borgun í vögn-
um, er rúmi meira en 8 manns. Fyrir
einkaleyfið greiðist í bæjarsjóð, þeg-
ar starfræksla er byrjuð: 300 kr. á
ári fyrstu 5 árin, og næstu 5 árin
500 kr. á ári, en eftir það 1500 kr.
á ári, og sje þá fyrirtækið undan*
þegið aukaútsvari. Þó hefur bærinn
rjett til að kaupa sporbrautirnar með
öllu tilheyrandi fyrir sannvirði, hve-
nær sem bæjarstjórnin krefst að svo
sje gert.
Svo fær umsa:kjandi til leigu um
sama árabil landssvæði af Melunum
og rjett til að taka jarðefni úr því
og hagnýta sjer.
Málið fjekk, eins og sjálfsagt var,
bestu undirtekir í bæjarstjórninni.
j Var svo kosin 5 manna nefnd til
þess að halda áfram samningum við
umsækjanda. í nefndina voru kosn-
ir: K. Zimsen, Tr Gunnarsson, borg-
arstjóri, Sv. Björnsson og L. H.
Bjarnason.
Niðjatal Þorvalds prests Böð-
varssonar í Holti undir Eyjaföllum
(d. 1836) og Björns prests Jónssonar
í Bólstaðahlíð (d. 1825) hefur Thor-
vald Krabbe verkfræðingur gefið út.
Hann er kominn af prestum þessum
í móðurætt sína, og sýnir það virð-
ingaverða ræktarsemi við frændur
sína, að ráðast í að semja og gefa
út rit þetta. Bókin er 96-j-IV bls.
í Skírnisbroti, og er allur ytri frá-
gangur bókarinnar sæmilegur. —
Prestar þessir — sem voru með nafn-
kendari klerkum á sinni tíð — hafa
orðið mjög kynsælir menn, og mun
enginn samtíðarmaður þeirra eiga
eins marga núlifandi afkomendur sem
þeir. í riti þessu er allra þeirra
manna getið, sem komnir eru af þeim,
nema þeirra sem fæddir hafa verið
utan bjónabands, og er það mjög
leiðinlegt að þeim skuli vera
slept, enda ástæðulaust með öllu.
Óskilgetnir menn eru og hafa margir
verið eigi síður nýtir menn en þeir,
sem fæddir eru í hjónabandi. En útg.
bókarinnar hefur gert þetta að reglu,
svo að engin ósamkvæmni á sjer stað
í þessu efni.
Það liggur afarmikil vinna í riti
þessu, og virðist útg. hafa lagt alla
alúð á það, að hafa það sem full-
komnast og nákvæmnast, þó villur
hafi auðvitað slæðst í það. Enda
mun engum mannlegum krafti vera
auðið að semja slíka bók alveg villu-
lausa, því að oft er mjög erfitt að
skera úr því hvað er rjett, þegar
heimildum ber á milli, sem oft vill
verða. — Þegar tillit er tekið til
þess, hvað miklum erfiðleikum slfkt
verk er bundið sem þetta, þá mun
óhætt vera að fullyrða, að bókin
mun vera mjög vel úr garði gerð
frá útg. hálfu, og allir þeir menn
sem unna ættvísi og fróðleik, hljóta
að vera útg. þakklátir fyrir að hafa
samið hana og komið henni á prent.
Sögutjelagið hefur keypt bókina
handa tjelögum sínum, en bókhlöðu-
verðið er 2 krónur, og ætti enginn
ættingjanna að lata undir höfuð leggj-
ast að kaupa hana. Svo mikla rækt-
arsemi virðist þeim flestum eigi vera
ofætlun að sýna, þegar útlendur
maður hefur lagt afarmikla vinnu og
allmiktð fje til að koma henni út.
Jóhann ættfræðingur Kristjánson hefur
og unnið að útgáfunni, og segir Th.
Krabbe í formála bókarinnar, að án
hans aðstoðar hefði sjer eigi verið unt
að koma henni á prent. Hann hefur
og búið bókina undir prentun og
lesið prófarkir. Hannes skjalavörður
Þorsteinsson hefur og litið yfir eina
próförk.
* *
Nokkur orð um
jJráHapestarbólusetningu.
Eftir
Jón Kr. Jónsson
bónda á Másstöðum.
Það er kunnugra en frá þurfi að segja,
hve mikið tjón fjársýki sú, sem nefnd
er bráðapest, hefur gert bændum á ýms-
um jörðum hjer á landi, að minsta kosti
á slðastliðinni öld.*) Það var því ekki
furða, þótt ýmsir fögnuðu þeim tíðind-
um, sem barust hingað til lands skömmu
fyrir síðustu aldamót, að nú væri fundin
vörn við þessari fjársýki, sem væri bólu-
setning með bakteríunni sjalfri.
Var svo farið að reyna þessa aðferð,
og þá fyrst bólusett með efni, sem búið
var til úr nýrum úr pestardauðum kind-
um. Reyndist það þá rjett, að bólu-
setningin var stór vörn við bráðapest-
inni. Hins vegar kom sá annmarki í
ljós, að það var alt annað en hættu-
laust að bólusetja fje með þessu efni,
því það drapst oft svo tugum skifti ein-
mitt af bólusetningunni. Var þvf eink-
um kent um, að svo erfitt væri fyrir
bólusetjarana að vita, hve sterk (c. pest-
*) Gamall og greindur bóndi, Goðmann
sál. í Krossanesi, sem dáinn er fyrir fáum
árum, sagði mjer, að bráðapest hefði verið
óþekt á stórum svæðum hjer í sýslu í sínu
ungdæmi, þar á meðai á öllu Vantsnesi,
þar sem hann ólst upp. J. K. J.
arsjúk) nýrun væru, sem bóluefnið var
búið til úr. O .
Um þetta leyti var farið að búa til
bráðapestarbóluefni á tilraunastöð dýra-
læknaskólans í Kaupmannahöfn, með
klaki á pestarbakteríunni, og því bólu-
efni svo útbýtt ókeypis hjer um alt
land. Mun þá hafa verið hætt að mestu
að bólusetja úr nýrna-bólúéfni, því
hitt bóluefnið var álitið hættuminna —
enda fjekst það þá ókeypis, þótt- nú sje
farið að selja það, sem vonlegt er.
Langt var þó frá því, að hættulaust
reyndist að bólusetja fje með útlenda
efninu, einkum fyrstu árin; en upp á
síðkastið virðist það hafa verið mjög
hættulítið að bólusetja með því, Aftur
á móti virðist bólusetning með því efni,
sem komið hefur slðustu árin (bláa
bóluefnið) hvergi nærri eins örugg vörn
við pestinni eins og það, sem kom
fyrstu árin (hvíta bóluefnið), Alt um
það er bólusetning með þessu bóluefni,
sem nú er sent, svo mikil vörn við
pestinni, að sjálfsagt virðist að stuðla
að þvf, að hún fari fram á sem allra
flestu fje hjer á landi; enda er alls ekki
vonlaust um, að enn takist að bæta svo
bóluefnið, að það geti orðið hvor-
tveggja í senn, örugg vörn við pestinni
og hættulaust að bólusetja sauðfje með
því.
Til þess að bólusetning verði sem
almennust, þarf að vera sjeð fyrir því,
að nægilegt bóluefni sje fyrir hendi á
þeiro tíma, sem hentugast er að bólu-
setja, og að bóluefnið verði sem allra
ódýrast að kostur er,
Jeg álít að bólusetning ætti að fara
fram seinni hiuta októbermánaðar á öllu
þvi sauðfje á landinu, sem ætla ma að
sje í nokkurri pestarhættu. Á þeim
tlma hefur bólusetnmgin, 1 flestum til-
fellum, enga úeyeyðsiu í för með sjer;
og þá er það mjög svo skaðlítið, þó
einhver kindin farist af bólusetningunni,
á meðan fje er 1 fullum holdum. Enda
er þá oftast hægt að vera búinn að
bólusetja áður en búið er að lóga fje
að fullu til heimilis, og þyrfti það því
enga fjárfækkun að hafa í för með sjer,
þótt einhver kindin færist af bólusetn-
ingunni. Mjer hefur og reynst hættu-
minst að bólusetja fjeð á þeim tfma.
— Að bóluefnið þarf að vera sem ódýr-
ast til þess að það verði sem almenn-
ast notað er auðsætt; víða er pestar-
hættan svo iftil, að menn vilja ekki
leggja í hinn minsta kostnað til að af-
stýra henni; þykjast lítmn hag sjá sjer
í þvf. Auk þess eru til jarðir, sem bet-
ur fer, þar sem pestarhættan er svo lltil,
að það virðist ahættumeira, enn sem
komið er, að bólusetja fje þar, en láta