Lögrétta - 27.08.1913, Side 1

Afgreiöslu- og innheimtum.:
F’ORARINN B. ÞORLÁKSSON.
Vf'll iiNUníli 1.
TaUimi 369.
Rit.tjorl:
PORSTEINN 6ÍSLAS0N
Pingholtsstrætl 1T.
Tal.imi 178.
40.
Reykjavík 37. ágúst 1013.
VIII. árg.
Steingrínuir Thorsteinsson skáld.
I
Steingrímur Thorsteinsson
19. maí 1831 — 21. ágúst 1913.
Andlát Steingríms Thorsteinssonar
bar snögglega að. Hann var frískur
og stöðugt á ferli síðustu dagana,
sem hann lifði, og það virtist svo
sem hann kendi sjer einskis meins.
En fimtudagskvöldið 21. þ. m. flaug
sú fregn um bæinn, að hann væri
látinn. Hann hafði verið á gangi
inni við Rauðará síðari hluta dags-
ins, milli kl. 5 og 6, varð þar snögg-
lega veikur og fjell niður rjett við
veginn. Kom þar þá að Chr. Zim-
sen konsúll í vagni og ók hon-
um heim. Var svo læknir sóttur.
En lítilli stundu eftir að heiin kom,
fjekk Steingrímur heilablóðfall, er
varð honum að bana. Það var kl.
nálægt 6 um kvöldið, eigi meira en
liðugum hálftíma eftir að hann fjekk
veikindakastið inni við Rauðará.
Kvöldið áður en hann dó hafði hann
fylgt Ut á skip Haraldi syni sínum,
er stUdent varð í vor og var nU að
leggja á stað að heiman til háskól-
ans í Kaupmannahöfn.
Steingrímur náði háum aldri og
bar hann vel. Hann var á 83. ári,
fæddur 19. maí 1831. Hann var
heilsuhraustur og fjell varla svo dag-
ur Ur meðan skóli stóð, að hann
kæmi þar eigi og gegndi störfum
sínum. Þó hafði hann nU nýlega
sagt af sjer rektorsembættinu, og
þingið í sumar hafði með sjerstök-
um lögum ákveðið, að hann skyldi
halda óskertum launum. Hafði hann
sótt um þetta síðastl. vor og ætlaði
að verja því, sem eftir væri æfinnar,
til þess að ganga frá ritverkum sín-
um ýmsum, safna saman því, sem
prentað var áður til og frá, og leggja
síðustu hönd á annað, er óprentað
var. Var það ætlun hans, að gefa
bráðlega út safn af þeim ljóðmælum,
er hann hafði þýtt, og átti sú Utgáfa
að vera í sama sniði og síðasta Ut-
gáfan af hinum frumsömdu kvæðum
hans, er Ut kom á áttræðisafmæli
hans, fyrir rúmum tveimur árum.
Bjóst hann við að þýddu ljóðmælin
yrðu í 2 bindum, og mun hann þeg-
ar hafa verið kominn nokkuð áleiðis
með að búa þau undir prentun.
Um langan aldur hefur Steingrím-
ur verið einn af ináttarstólpunum,
sem borið hafa uppi skáldbókmentir
okkar, og þar af leiðandi einn þeirra
manna, sem víðtæk áhrif hafa haft
á andlega lífið hjá þjóðinni. Full 50
ár eru nú síðan kvæði hans fóru að
berast út meðal þjóðarinnar og ýms
íræðandi og skemtandi rit og rit-
gerðir, sem bæði hafa stytt mörgum
stundir og líka haft vekjandi og
mentandi áhrif. Og lengi hafa nú
ýms af kvæðum hans verið með því
fyrsta, sem ísl. unglingar hafa lært
og sungið og fest ást við. Flestir eiga
þeir honum að þakka fleiri eða færri
ánægjustundir, fleiri eða færri fagrar
hugsanir, sem kvæði hans og rit
hafa vakið. Lofsöngvar hans um
frelsi, fegurð og ást, hafa látið eftir
sig góð og göfgandi áhrif. Ádeilu-
lcvæði hans og háðvísur geyma spak-
mæli, sem eru á allra vörum. Hann
vandaði alt, sem hann Ijet frá sjer
fara, vildi ekkert Ijótt nje óvandað
láta eftir sig liggja. Rík fegurðar-
tilfinning og smekkvísi einkenna all-
an skáldskap hans, þótt braglistin
sje honum erflð stundum. Hann
vildi „bera gullinu vitni“, eins og
hann segir í einu af kvæðum sínum
frá efri árum, vildi mála „rósina*
en ekki „þrekkinn", eins og hann
líka segir á öðrum stað. En hvort-
tveggja er hjá honum ádeila gegn
þeirri listastefnu og þeim listasmekk,
er honum þótti fara í öfuga stefnu.
Annars var hann ekki vígamaður
í bókmentunum, heldur var hann þar
friðsemdarmaður og prúðmenni með
afbrigðum, eins og í lífi sínu og
dagfari. Hann var yfirlætislaus, fá-
skiftinn og óáleitinn, að minsta kosti
á efri árum. í ritdeilum mun h'ann
aldrei hafa átt, og hefur hann þó
skrifað töluvert í blöð og tímarit, en
nær altaf án þess að láta nafns síns
getið. í sinn hóp var hann gamansam-
ur og hæðinn. Hann gat fram til hins
síðasta hlegið dátt að því, sem skop-
legt var, einkum ef það kom fram í
monti og yfirlæti. Gangi almennra
mála fylgdi hann altaf með áhuga,
þótt hann tæki ekki verulegan eða
beinan þátt í stríðinu um þau, og
það mun hann aidrei hafa gert. Á
Hafnarárum sínum var hann ein-
dreginn fylgismaður Jóns Sigurðsson-
ar, eins og kvæði hans bera með
sjer, og altaf var hann harður í
dómum um þá íslendinga í Khöfn,
sem veitt höfðu Jóni Sigurðssyni mót-
stöðu. Þótt hann ilengdist í Khöfn
fram yfir fertugt, kvæntist þar
danskri konu, ætti ýmsa góðkunn-
ingja meðal danskra mentamanna og
fengist nokkuð við ritstörf á dönsku,
þá mátti vel heyra það á honum, er
hann mintist þeirra tíma, að hann
hefur altaf verið mjög íslenskur í
hugsunarhætti, og lá honum miklu
ver orð til þeirra landa sinna, sem
honum þótti hafa brugðið út frá því,
heldur en til hinna. Af öllum jafn-
öldrum sínum, er samtíða voru hon-
um í Khöfn, ljet hann mest af Ólafi
Gunnlaugssyni, þeim er kaþólskur
varð og síðar blaðamaður í París.
Höfðu þeir verið miklir mátar.
í báðar ættir var Steingrímur af
ágætu fólki kominn. Faðir hans,
Bjarni amtmaður Thorsteinsson, var
fyrir margra hluta sakir einn hinn
merkasti maður hjer á landi á sinni
tíð, en móðir Steingríms var Þórunn
dóttir Hannesar biskups Finnssonar.
Bæði urðu þau, foreldrar Steingrims,
háöldruð. Bjarni amtmaður andaðist
1876, á 96. ári, en hún andaðist
1886. Steingrímur er fæddur á Stapa
á Snæfelsnesi, er þá var amtmanns-
setur Vestfirðinga. Hefur hann án
efa fengið besta uppeldi. Hann út-
skrifaðist úr latínuskólanum „pereats"-
árið, 1851, og var einn þeirra pilta,
sem Utilokaðir átt.u að verða frá því
að taka próf vegna uppþotsins, en
eigi varð samt Ur því. Hann fór til
háskólans í Khöfn þá um sumarið,
og dvelur síðan í Danmörku sam-
fleitt í rúm 20 ár, án þess að koma
heim til íslands allan þann tíma.
Fjekst hann þar við kenslu og rit-
störf, en 1863 hafði hann tekið próf
í grísku og latínu. Nokkur ár var
hann styrkþegi á Árna-Magnússonar-
safninu. Hingað heim kom hann
1872, og hafði þá verið settur kenn-
ari við latínuskólann, en veitingu
fyrir embættinu fjekk hann 1874.
Yfirkennari varð hann 1895 og
1905 rektor skólans. Þegar hann
sagði af sjer embætti nú í sumar,
hafði hann kent við skólann yfir
40 ár.
Eins og af þessu sjest, hefur æfi-
ferill Steingríms ekki verið marg-
brotinn nje tilbreytingaríkur. Svo
langt kenslustarf, sem hann hafði, er
þreytandi. Helsta hressingin hafa
verið sumarferðir hans upp um sveit-
irnar á fyrri árum. Á síðari árum
ferðaðist hann sjaldan.
Hann var mjög vel mentaður mað-
Ur og víðlesinn, bæði í latneskum og
grískum fornbókmentum og í helstu
skáldbókmentum síðari tíma. Bók-
mentastarfsemi hans er að eigi litlu
leyti fólgin í hinum vönduðu þýð-
ingum hans af mörgum ágætiskvæð-
um eftir ýms hin merkustu skáld
annara þjóða. Stærsta verkið er þýð-
ing hans á „1001-nótt“, sem nú er
að koma Ut í annað sinn.
Nokkuð nákvæm upptalning á rit-
verkum Steingríms er í maíblaði
„Óðins" 1911, og er þar nánar sagt
frá fleiru um hann en hjer er gert.
Þaðan er og mynd sú, sem hjer er
sýnd, en hún er tekin af honum
áttræðum.
Steingrímur var tvíkvæntur. Fyrri
kona hans var dönsk og hjet Lýdía
Ethelinde Wilstrup. Þau giftust í
Khöfn 1858, en hún andaðist hjer í
Rvík 1882. Þeirra sonur var Bjarni
læknir, er andaðist í Khöfn fyrir 2
árum. Síðari kona Steingríms, frú
Guðríður Birgitta Eiríksdóttir, lifir
mann sinn og eiga þau 5 börn á lífi:
Þórð, í Ameríku, Steinunni, Þórunni,
Harald og Axel.
Síra Matthías Jochumsson hefur
þegar kveðið eftir Steingrím, ogbirt-
ist það kvæði í „ísafold" síðastl.
laugardag. Þar segir meðal annars:
„Aldregi hef jeg
andans manni
innlífaðri orðið;
hitti jeg sjaldan,
þótt heiman stykki,
sanngöfugri sálu".
Reykjavík.
Frá Winnlpeg komu hingað fyrra
sunnudag Jón og Ragnheiður Gunn-
arsson og dóttir þeirra Geirfríður,
og setjast þau að hjer heima fyrst
um sinn. Jón er sonur Geirs Gunn-
arssonar frá Harðbak á Sljettu, bróð-
ur Tryggva fyrv. bankastjóra, en
Ragnheiður er Gísladóttir, systir
ritstj. Lögr. Þau hafa lengi verið
vestra, Jón 20 ár og Ragnheiður 22
ár, nokkur ár í Nýja-íslandi, em ann-
ars í Winnipeg. — Jón fór með Hólum
á fimtudaginn snöggva ferð í kring-
um land, en kemur hingað bráðlega
aftur.
(xunnar Gunnarsson skáld og
frú hans fóru hjeðan snöggva ferð
til Stykkishólms, að heimsækja síra
Sigurð föðurbróður Gunnars. Síðan
fóru þau með Hólum á fimtud. áleið-
is til Vopnafjarðar og dvelja þar
um tíma, hjá föður Gunnars, á Ljóts-
stöðum.
Sögur Gunnars, sem Ut hafa kom-
ið á dönsku og frá hefur verið sagt
hjer í blaðinu, hafa þeir bóksalarnir
P. Halldórsson og Sig. Kristjánsson
tekið til Utgáfu á íslensku.
Leiðrjetting. í grein Guðm.
Hjaltasonar í síðasta tbl. varð sú
leiða villa, að nokkrar línur, sem
heima eiga í næsta (III) kafla grein-
arinnar, slæddust þar með af vangá,
og sjá það allir, sem lesa, að þær
eiga ekki þar heima. Þetta eru
menn beðnir að leiðrjetta í blaðinu.
Sig. Stefánsson alþm. hefur um
tíma legið veikur á Landakotsspítala
f garnakvefi, en er nú sagður á bata-
vegi.
Eggert Stefánsson söngmaður.
Næsta sunnudag ætlar að synja hjer
í Bárubúð Eggert Stefánsson, er
stundað hefur söngnám í Khöfn síð-
astl. missiri og hefur orð fyrir að
vera mjög efnilegur söngmaður.
Eggert er yngsti sonur Stefáns múr-
ara Egilssonar og er hjer á skemti-
ferð heima í sumar, nú nýlega kom-
inn hingað til bæjarins frá Vest-
fjörðum, úr heimsókn hjá Sigvalda
lækni bróðir sínum í Ármúla. Á
ísafirði söng Eggert, en Sigvaldi
ljek undir á hljóðfæri, og er látið
mjög vel af þeirri skemtun. Meðal
annars, sem Eggert ætlar að syngja
hjer á sunnudaginn kemur, er nýtt
lag eftir Sigvalda bróður hans við
kvæði Gr. Thomsens „Á sprengi-
sandi".
Kr. H. Jónsson frá ísafirði, áður
ritstj. „Vestra", hefur um tfma legið
sjúkur hjer á Landakotsspftalanum.
Símon Þórðarson stúdent frá
I. O. O. F. 948299.
...... —
.Lárus Fjeldsted,
Y flrrj ettarmilaf*er slumiOur.
Lækjargata 2.
Helma kl. 11 —12 og 4—7.
Bækur,
innlendar og erlendar, pappfr og allskyns
ritföng kaupa allir í
Bókaversl. Sigfúsar Eymundssonar.
Hól, sem er við náin f Khöfn, söng
hjer nýlega f Bárubúð og er látið
vel af því.
P. M. Bjarnason frá ísafirði, sem
rekið hefur þar niðursuðuverksmiðju nú
all-lengi, er nú sestur að hjer f bæn-
um og sagt að hann selji verksmiðju
sína norskum manni.
Jón Stefánsson ritstj. „Norðurl."
kom hingað um síðastl. helgi með
botnvörpung að norðan.
Jóh. Jóliannesson kaupm. kom
heim f gair úr för sinni til útlanda.
Með honum kom frá Ameríku Sig.
Júl. Jóhannesson læknir, bróðir hans.
Hefur Sigurður verið vestra frá því
snemma á árinu 1899 og eigi kom-
ið heim fyr en nú. Hann fer vest-
ur aftur í haust.
Yeðrið er mjög stirt. Aðfaranótt
mánudags og fram eftir deginum var
aftaka veður á norðvestan. Nú f
dag er logn og rigning.
Heyhátur sökk nýlega á flóanum
hjer úti fyrir, með 60 hestum heys,
sem Sigurður í Görðunum átti. Menn-
irnir, sem með voru, björguðust á
vjelarbáti, sem dró hinn.
Jarðarför Steingríms Thor-
steinssonar fer fram næstkomandi
laugardag, og hefst með húskveðju á
heimili hans kl. 12 á hádegi.
Frá Færeyjum. Lögþingið
kom saman f sumar 29. júlf eins og
venja er til, á Ólafsdaginn (Olajdag-
en), sem svo heitir eftir Ótafi konungi
helga og hefur lengi verið mikill há-
tfðardagur f Færeyjum. í þetta sinn
var danskur biskup, Ostenfeld, stadd-
ur f eyjunum og flutti predikun á
undan þingsetningu, og er þess get-
ið, að frá þvf að eyjarnar urðu lút-
herskar hafi ekki biskup dvalið þar
fyr en nú, en það eru 400 ár. Þing-
ið á setu f 5 eða 6 vikur. Þing-
menn eru 22, þar af 2 sjálfkjörnir,
amtmaður og prófastur, en 20 eru
þjóðkjörnir. Flokkaskiftingin er nú
þannig, að 13 eru sambandsmenn,
og er Effersö sýslumaður foringi
þeirra, en 7 sjálfstjórnamenn undir
forustu Patursons bónda í Kirkjubæ.
Grænlandsleiðangur I. P. Kochs.
Skýrsla er nú komin frá Koch um
leiðangurinn, dags. í Pröven á Norð-
ur-Grænlandi 19. júlí 1913. Komu
þeir Koch þangað 15. júlí yfir há-
jöklana, frá Austurströndinni, eftir
allerfiða ferð. Skipið, sem flutti þá
vestur, skildi við þá í Danmerkur-
höfn (76° 46' n. br.) 24. júlí 1912
og hjelt þá hingað til lands. Siðan
hafa ekki fregnir komið af þeim fyr
en nú. Ferðin hefur gengið allvel og
slysalítið. Þó fótbrotnaði Koch við
fall niður í 12 metra djúpa jökul-
sprungu og átti í því 3 mánuði. Af
vetrarsetunni þar nyrðra lætur hann
vel. Einn íslendingur var með í för-
inni, Yigfús Sigurðsson frá Reykja-
vík. 16 íslenska hesta hafði Koch
með sjer. öllum var þeim slátrað
áður en sest var að 1 vetrarsetu
nema 5, og í vor var aftur 4 slátr-
að, svo að aðeins 1 er á lífi, þegar
Koeh gefur skýrsluna, og segir hann
að sá hestur sje i miklu uppáhaldi
hjá þeim fjelögum. — Nánar skal
skýrt frá förinni síðar.
Hvað liggur eftir Lárus H.
Bjarnason l Lögr. hefur fengið þessa
fyrirspurn og hefur um stund verið
að velta henni fyrir sjer, en lætur
hana svo ganga til annara, er ef til
vill kynnu að vilja reyna sig á því,
að leysa úr henni.