Lögrétta - 05.08.1914, Blaðsíða 2

142
LÖGRJETTA
Slitfot og alföt
í góðu úrvali, nýkomin í
Austurstræti 1.
■r
Qnnnlaugssou & Co.
Drekkid
De forenede Bryggeriers
fínustu skattfríu öltegfund.
A bragðið eins og bayerskt öl.
Fæst nú hjá öllum kaupmönnum.
UPPBOB ð SmiKEll
á annaff hundraff tunnurfrá sí
Mýrdal, uerður haldiff hjá
hausti, af dilkum og ueturgömlu ije, frá Vík f
í Reykjauík, laugardaginn þ. 8. águst kl. 11 f. h.
SHfTiriELHG SUÐURLllDS.

OTTOHBNSTEDt
dartsfca smjörliki er best.
um icgunfeirnar
M0m”wTip-Topw„5valc’,<2%a „Löue”
Smjörliktö foe^t frd:
Otfo Mönsted
tCanpmannahöfn 03 /írojum
i öanmörku.
Síminn. Sæsíminn er nú opinn all-
an sólarhringinn og bæjarsiminn hjer
til kl. 12 á kvöldum.
Eglendingar hafa tilkynt, ah sím-
skeyti til útlanda verSi aS vera á
ensku eða frönsku.
Stjórnarráðið hefur bannaS út-
flutning á aSkeyptum vörum, nema
kolum og öSrum nauSsynjavörum
til skipa.
Sterling átti aS koma hingaS frá
útlöndum 16. þ. m. En nú er símaS
frá Khöfn, aS skipiS fari ekki þá
ferð.
Botnía lagSi á staS frá Khöfn
morguninn 3. þ. m. meS svo marga
farþega, aS öll rúm voru full.
Skálholt leggur á staS á morgun
frá Khöfn áleiSis hingaS.
Stríðið og bankarnir.
I símfregnunum hjer í blaSinu er
þess getiS, aS gefin hafi veriS út lög
um þaS í Danmörku, aS bankaseSlar
skuli þar óinnleysanlegir meSan á
stríðinu stendur, og aS bankar þurfi
ekki aS borga innieigendum nema
vissa upphæS á viku.
Þetta er gert af því, aS á svona
timum getur hræSsla gripiS menn al-
ment, svo aS allir vilji koma eigum
sínum í gull og heimti þaS alt í einu
út úr bönkunum fyrir seSla sína. Af
þessu getur hlotist stórtjón, þótt ótti
almennings sje hins vegar alveg á-
stæöulaus.
Hjer á landi stendur nú svo á, aS
landstjórnin þarf að tryggja land-
sjóði gullforSa, ef til þess kæmi, aS
nota þyrfti heimildarlögin, sem al-
þingi hefur samþykt og prentuð voru
í síðasta tbl., til þess aS kaupa fyrir
landsins hönd birgðir af erlendri
nauösynjavöru. ASal-gullforSinn, sem
hjer er um aS gera, er í íslands
banka, tryggingarfje hans fyrir
seölaútgáfunni. Þetta gull varS aS
tryggja landsjóði til umráSa, og hef-
ur alþingi gert þaö meS eftirfarandi
lögum, er samþykt voru kvöldið 2.
ág. og staSfest af konungi næsta dag:
LÖG
um ráðstafanir á gullforða íslands
banka, innstæður f bönkum og spari-
sjóðum, og á póstávfsunum.
1. gr.
íslands banki skal, meS sam-
þykki bankastjórnarinnar, leystur
undan þeirri skyldu, aS greiöa
handhafa seðla bankans meS gull-
mynt, samkvæmt lögum nr. 66,
10. nóv. 1905, 4. gr.’ gegn því,
aS hann afhendi landstjórninni all-
an málmforða sinn, sbr. sömu lög,
5. gr. a og b, til ráðstöfunar, enda
taki landstjórnin fyrir landsjóðs
hönd jafnframt að sjer ábyrgS á
greiöslu jafnmikillar upphæðar af
seölum bankans, sem málmforðan-
um nemur.
Um leiö og lög þessi ganga úr
gildi, eöa ráðstöfuninni um óinn-
leysanleik seSlanna verður af ljett,
afhendir landstjórnin bankanum
aftur gullforðann.
2. gr.
Meöan lög þessi eru í gildi,
heimilast landstjórninni aS banna
póststjórninni að nokkru eða öllu
leyti aö afgreiöa póstávísanir og
póstkröfuávísanir til annara landa.
3• gr.
Meðan lög þessi eru í gildi, er
landstjórninni heimilt aS ákveSa,
hversu mikiS fje megi taka út úr
Íiverri sparisjóSsbók eSa innláns-
bók á degi, viku eSa mánuSi í
bönkunum, útbúum þeirra og öSr-
um sparisjóSum landsins.
4- gr.
Lög þessi öSlast gildi þegar í
staS og gilda til októberlpka 1914.
LagastaSfestingin var ekki ko*i-
in hingaS fyr en kvöldiS 3. ág., eSa
morguninn 4. ág. En morguninn 3.
ág. birti stjórn íslands banka svo-
hljóSandi auglýsingu:
„Vegna laga þeirra um ráSstafanir
á gullforSa íslands banka, innstæSu-
fje í bönkum og sparisjóSum, sem al-
þingi samþykti í gærkvöld og þegar
hefur veriS send til konungsstaðfest-
ingar, verSur Islands banki lokaSur
þangaS til staSfestingin kemur. Þess-
ar ráðstafanir eru gerSar eftir sam-
ráði viS landstjórnina til aS tryggja
landinu gullforSa."
Meðan á þessu stóS, kom upp á
götunum auglýsing frá Landsbank-
anum, sem margir undruðust og þótti
eiga illa viS. Ljet stjórnarráöiS þá
festa upp svohljóöandi auglýsingu:
„StjórnarráSið finnur ástæöu til
þess að lýsa því yfir, aö ráðstafan-
ir þær, sem þing og stjórn hafa gert
viövíkjandi Islands banka, miöa til
þess aS tryggja landsjóSi ráS yfir
gullforða bankans. MeS því aS land-
sjóöur jafnframt hefur tekiS aS sjer
ábyrgS á greiSslu jafnmikillar upp-
hæöar af seSlum bankans sem málm-
forSanum nemur, er innlánsfje það,
er menn eiga í Islands banka, aS
öllu leyti jafntrygt sem áöur.“
Stríðið.
Síðustu frjettir.
Frá Khöfn er símaö í gærkvöld:
„Rússar brjótast yfir landamæri
Þýskalands.“
Frá Lundúnum er símað í nótt:
„Bretar hafa sent ÞjóSverjum siS-
ustu friðarkostatilboS og var frest-
tirinn útrunninn um miönætti. Heimta
Bretar, aS ÞjóSverjar virði hlutleysi
Belgíu."
Alþing'i.
Bjargráðanefnd.
Síðastl. laugardag, 1. þ. m., komu
þingmenn saman á fundi fyrir lukt-
nm dyrum til þess aS ræða um að-
geröir út af ófriSnum. Var á þeim
fundi kosin 5 manna nefnd til þess
aS vera til aSstoðar landstjórninni viS
þau mál. Kosnir voru:
Bj. Kristjánsson, H. Hafstein, J.
Magnússon, Matth. Ólafsson, Sv.
Björnsson.
Þessi nefnd starfaSi svo fram til
mánudags. Þá var fundur i Samein.
þingi og skyldi nefndarkosningin
staöfest þar á opinberum þingfundi.
En þá riölaSist Bændaflokkurinn,
sem áður haföi kosiS Matth. Ólafs-
son, og hafði nú engan lista víS
nefndarkosninguna. Var svo Einar
Arnórsson prófessor kosinn í nefnd-
ina í stað Matth. Ólafssonar.
Ávarp ráðherra.
í samein. þingi kl. 10 á mánudags*
morguninn kom ráðherra fyrst á
þingfund eftir utanförina, og ávarp-
aði þá þingiS meö ræöu. Um viötal
sitt við konung út af stjórnarskrár-
málinu sagöi hann þetta:
„Jeg hef skýrt hans hátign kon-
unginum frá því, aS jeg gæti ímynd-
aS mjer, aS hiS háa alþingi jafnframt
því aS samþykkja stjórnarskrárfrum-
varpiS mundi gera fyrirvara i þá átt,
aS haldiS væri fast viS aö uppburð-
ur sjermála vorra veröi sjermál vort.
Hans hátign konungurinn gaf ekki
fyrirheit um aö samþykkja stjórnar-
skrárfrumvarpiS meö slíkum fyrir-
vara, en sagSist þá fyrst geta tekiS
ákvöröun um þaS, er hann sæi hvern-
ig fyrirvarinn væri orðaSur."
Ljet ráöherra þó í ljósi, aS hann
hjeldi aö hafa mætti fyrirvarann svo,
að ekki strandaði máliö á honum.
Á fánamáliS mintist hann ekkert,
nje heldur önnur einstök mál. Niður-
lag ræðu hans var svohljóðandi:
„Jeg ber þá von í brjósti aö rjett-
lætistilfinning mín megi jafnan veröa
vakandi i embætti þessu 0g jeg vona
þaS, að allir þeir, sem eiga undir mig
mál að sækja, megi finna að þeir
eigi ekki viS ráSherra ákveSins
flokks, heldur viS ráSherra Islands.
Og þó svo færi, sem undanfarin
reynsla hefur bent á, aS stundum
kunni aS anda kalt í kringum ráS-
herrastólinn, þá vona jeg og óska,
aS rjettlætislöngun mín megi ekki
frjósa í þeini kulda. Jeg óska þess
hvorki, aS ráSherratíS mín verSi
stutt nje löng, um þaS hef jeg engar
óskir, en hins vildi jeg óska, aS jeg
mætti leggja þó ekki væri nema lít-
iS laufblaS í þann hamingjusveig,
sem vjer allir viljum fljetta um höf-
uS ættjarSarinnar.“
Fyrirspurn til ráðherra.
Flutnm.: G. Björnsson.
Hefur utanríkisráSaneytiS sam-
iS eSa gert tilraun til samninga
viS Bretaveldi eSa nokkurt annaS
rtki um þaS, aS áreita ekki íslensk
skip, sem rækja öll alþjóSaboSorS
um hlutleysi, enda þótt til óvin-
áttu kæmi eSa ófriSar milli þess
ríkis og Danmerkur, og hvaSa ráS-
stafanir hafa nú verið gerSar um
meSferð á utanríkismálum Islands,
ef svo færi, sem vel getur hugsast
í þessum nýtilkomna geigvæna ó-
friSi, aS brýnasta nauSsyn yrSi á
skjótum málaleitunum fyrir Is-
lands hönd um samkomulag eSa
samninga viS eitthvert annaS ríki,
en stjórnarráSinu ókleyft aS ná til
utanríkisráSaneytisins í Danmörku
eSa þess milliganga ógerleg af ein-
hverjum ófriSarástæSum ?
Lög.
8. Um ráSstafanir til þess aS
tryggja landið gegn liættu, sem staf-
aS geti af ófriði í Norðurálfu (sjá
síðasta blað). Lógin hlutu konungs
staöfestingu 1. þ. m.
9. Um ráðstafanir á gullforða Is-
lands banka, innstæöufje í bönkum
og sparisjóSum, og á póstávísunum
(sjá annarsstaöar í blaöinu). Lögin
voru staSfest af konungi 3. þ. m.
10. Um viöauka við lög 1. ágúst
1914 um ráSstafanir til þess aö
tryggja landiS gegn hættu, sem staf-
aS geti af ófriöi í Noröurálfu. — 1.
gr. Á eftir orðunum „framleiöend-
um“ í 2. málsgrein 4. gr. komi: eða
öðrum. — 2. gr. Lög þessi öölast
gildi þegar í staö. — staöfest af kon-
ungi 3. þ. m.
11. Um heimild fyrir landstjórnina
ti' þess aS ábyrgjast fyrir hönd land-
sjóðs skipaveðlán hf. Eimskipafjelag
Islands. — Landstjórninni veitist
heimild til þess, aS ábyrgjast
greiöslu á lÁ hluta veöláns, aS upp-
hæð 600,000 krónur, sem hf. Eim-
skipafjelag Islands tekur í erlendum
banka, til þess aö kosta smiSi á tveim
millilandaskipum, sem fjelagiS hefur
nú samið um smíöi á. LániS endur-
borgist á 12 árum, meS jöfnum ár-
legum afborgunum og sje trygt meS
1. veSrjetti í umrædduni tveim milli-
landaskipum.
Þingmannafrumvörp.
59. Um ráöstafanir til þess að
tryggja landið gegn hættu, sem staf-
aS geti af ófriSi í NorSurálfu (sjá
síSasta blaS).
60. Um viSauka viS lög 1. ágúst
1914 um ráSstafanir til þess aS
tryggja landiS gegn hættu, sem staf
aS geti af ófriSi í NorSurálfu. Flm.
Björn Kristjánsson, Hannes Hafstein,
Jón Magnússon, Matth. Ólafsson og
Sveinn Björnsson. Þessi síSasttöldu
frv. komu til umræSu á sunnudags-
kvöldiS kl. 9 og voru afgreidd frá
þinginu þá þegar um kveldiS og voru
send konungi meS símskeytum til
staSfestingar um miðnætti.
Samþyktar þingsályktunartill ö gur.
9. NeSri deild alþingis ályktar aS
skora á landstjórnina aS leita vit-
neskju um, hve mikiS fje mæling á
skipaleiS inn á Syöra-Skógarneshöfn
muni kosta, og gera síSan ráöstaf-
anir til aS nauðsynlegt fje verði veitt
i næstu fjárlögum til mælingarinnar
og hún framkvæmd svo fljótt sem
tök eru á.
10. NeSri deild alþingis ályktar, aS
skora á landstjórnina aS afla allra
nauSsynlegra skýrslna nm kostnaS
viS aS koma á líkbrenslustofnun í
Reykjavík, og leggja fyrir næsta al-
þingi frumvarp til laga um lik-
brenslustofnun og líkbrenslu í Rvík,
et tiltækilegt þykir.
Nefndir.
Breyting á sveitarstjórnarlögum:
Sk. Th., G. Egg., Hj. Sn., Þór. Ben.,
Stef. Stef.
GirSingalög: Jós. Bj., Eir. Br.,
GuSm. Ól.
Skipströnd: Júl. Hav., Stgr. J., K.
Ein.
EndurskoSendur: Eir. Br., Bj.
Þorl. Hák. Kr.
Vjelgæsla: GuSm. Bj., K. Ein., Eir.
Br.
Varadómarar í landsyfirrjetti:
Stgr. J., Jós. Bj., Magn. P.
Sjódómar: Karl Ein., Magn. P.,
GuSm. ól.
BifreiSir: Sv. Bj., Sig. Sig., Egg.
P„ Ben. Sv„ G. H.
Tollagabreyting: Sk. Th,. Sig.
Sig., E. Arn., H. Hafst., Jóh. Eyj.
SeSlaaukning ísandsbanka: Ein.
Arn., Þorl. J„ Hj. Sn„ H. Hafst., Bj.
Kr„ Pjet. J„ Sig. Gunn.
FjárbaSanir: Jós. Bj„ GuSm. ól„
Sig. Sig.
Sjóvátrygging: Ein. Arn„ Bj. J„
H. Hafst., Matth. ól., Stef. Stef.
Klæðaverksmiðjan
Álafoss
kembir, spinnur, tvinnar, þæfir, ló-
sker, pressar, litar, gagneimir (af-
dampar) og býr til falleg tau.
Vinnulaun lægri en hjá öðrum klæða-
verksmiðjum hjer á landi.
„Álafoss“-afgreiSslan: Laugaveg 34.
Rvík sími 404.
Booi i ]. DórJaim
Gráhært fólk
er ellilegra útlits e> per* her. Grée
harið gðar fcer aptur sinn eðliltfm
lit ef þjernotið frakkneska héroat-
nið tJouvenline de Junon« sem
heilbrigdisrúð Frakklnnds og mar-
gir lctknar álita óbrigdult og óskað-
legt. Flaskan kostar Kr. 2,5*.
Adalútsala fgrir fsland
Kristín Meinholt,
Þingholtsstrœti 26, Reykjavík. Tedsimi *M.
BotuvörpuveiSar: Bj. J„ G. Egg„
Ben. Sv„ Matth. Ól„ Stef. Stef.
SparisjóSir: Eir. Br„ Stgr. J„ Bj.
Þorl„ Kr. Dan„ K. Finnb.
Ól„ Bj. Kr„ Sig. Sig„ G. Egg.
HÁSTÚKUÞINGIÐ
í KRISTJANÍU.
ÞaS var sett 26. júlí. Hr. Pjetur
Zophoniasson, annar fulltrúinn frá
stórstúkunni hjer, símar LÖgr. 1.
þ. m.:
„Fulltrúar frá 46 stórstúkum sóttu
þingiS. Hástúkustig veitt 672 um-
sækjendum. Embættismenn hástúk-
unnar endurkosnir nema alþjóSa-
varatemplar, Ivar Aarset, en í hans
staS kosinn Lars O. Jensen prófess-
or í Bergen, og alþjóða-gæslumað-
ur kosninga, dr. Jóhann Bergmann í
Stokkhólmi, en í hans staS kosinn
G. Hayler, sem áður gegndi því
starfi.
Vegna ófriSarins fóru fulltrúarnir
frá meginlandinu heim í dag (laugar-
ardag).“
NÆSTA BLAÐ á laugardag.
Oddur G-íslason
yfirrjettarmálaflutningsmaður.
LAUFÁSVEG 22.
Venjul. heima kl. 11—12 og 4—5.
Vátryggið fyrir eldsvoSa í
GENERAL.
Stofnsett 1885.
Varnarþing í Reykjavík.
SIG. THORODDSEN. Sími 227.
UmboSsm. óskast á Akranesi, Kefla-
vík, Vík, Stykkishólmi, Ólafsvík.
Nokkrar huseignir
á góðum stöSum í bænum fást keypt-
ar nú þegar. Mjög góðir borgunar-
skilmálar. Væntanlegir kaupendur
snúi sjert il SVEINS JÓNSSONAR.
Til viðtals í veggfóðursverslun Sv,
Jónssonar & Co„ Kirkjustræti 8, kl.
3—6 síðdegis.
Eggert Claessen
yfirrjettarmálaflutningsmaður.
Pósthússtræti 17. Venjulega heima
kl. 10—11 og 4—5. Talsími 16.
viS barnaskólann í GarSahreppi er
laust til umsóknar fyrir næstkom-
andi skólaár.
Kenslan fer fram á tveim stöSum.
Umsækjendur láti fylgja skilríki
fyrir hæfileikum sínum til starfsins.
Umsóknirnar sjeu komnar til for-
manns skólanefndarinnar fyrir 1.
sept. n. k.
Garðahreppi 20. júní 1914.
AXA
BorSi maður AXA-graut á morgn-
ana er maginn í lagi, sje maginn í
lagi er alt í lagi.
PrentsmiSjurnar Rún og Gutenberg.