Lögrétta - 27.10.1915, Blaðsíða 2

i78
LÖGRJETTA
Fullprentaðar eru, og þegar til sölu hjá öllum bóksölum, bæði í Reykja-
vík og úti um land:
Ágúst H. Bjarnason próf.: Drauma-Jói ................... Verð kr. 2.00
Jón ólafsson: Litla móðurmálsbókin ..................... —..— 1.00
Sigfús Sigfússon: Dulsýnir................................ — — 0.75
Jón Jónsson dócent: íslendingasaga, innb................... — — 3.50
Jón Kristjánsson prófessor: íslenskur sjórjettur .......... — — 3.50
Jón Ófeigsson: Ágrip af danskri málfræði .................. — — 1.25
Sigurður Þórólfsson: Á öðrum hnöttum. Getgátur og vissa — — 1.50
Búkauerslyn Sigfiisar Eymuntjssonar.
LÖGRJETTA ketnur út á hverjum mi8-
vikudegi og auk þess aukablöð við og vtð,
minst 60 blöð alls á ári. Verð: 4 kr. árg. á
Islandi, erlendis 5 kr. Gjalddagi 1. júlí.
ÞJÓÐVINAFJELAGIÐ gefur út
16. hefti Dýravinarins næsta
vor. Væri mjer því kært, ef menn
vildu senda mjer fyrir aprílmánuð
sögur af uppáhaldsskepnum sínum,
sem sýnt hafa meiri trygð eða greind
en alment gerist.
TRYGGVI GUNNARSSON.
hvor, en hinum þriöja haldið eftir, af
því að sekt hans var ekki borguð, og
var þaS 2. stýrimaSur. BlöS hjer hafa
sagt að sekt hans hafi veriS 35 pd.
sterl., en Lögr. er sagt af manni, sem
grenslast hefur nánar eftir þessu, aS
sektin hafi verið 350 pd. sterling, og
verður þá skiljanlegra, aö hún skyldi
ekki þegar vera greidd. Hjer heima
þykja sektir fyrir samskonar brot og
þetta of lágar til þess að þær komi
að verulegu gagni.
Dáinn er nýlega á Akureyri Pjetur
Sæmundsen,sem áSur var verslunar-
stjóri á Blönduósi. Hann var tæplega
hálfáttræöur að aldri, mesti sóma- og
dugnaðarmaður, sem mikið kvað að
á Blönduósi, en þar starfaði hann
mestan hluta æfinnar.
P. S. var giftur Magdalenu Möller,
og lifir hún mann sinn ásamt þremur
börnum þeirra hjóna, þeim Carl
stórkaupmanni í Khöfn, Edvald versl-
unarstjóra Höepfnersversl. á Blöndu-
ósi og Sigríði, sem gift er Hallgrími
Davíðssyni verslunarstjóra á Akur-
eyri.
Barnslát. Hjónin Björg Magnús-
dóttir og Kristján V. Guðmundsson
verkstjóri urðu fyrir þeirri sorg 21.
þ. m. að missa son sinn Sigurjón, 51/
árs að aldri.
Leikhúsið. Þar hefur nú Fjalla-
Eyvindur verið leikinn 6 sinnum í
haust, og alt af hefur verið fult hús.
37 sinnum hefur hann þá verið sýnd-
ur alls hjer í Rvík, og 12 sinnum í
Winnipeg, hjá Vestur-íslendingum.
Frú Guðrún Indriðadóttir, sem leikið
hefur á báðum stöðunum, hefur nú
leikið Höllu 49 sinnum. Kinnarhvols-
systur áttu að leikast næst eftir
Eyvind nú, en af því verður ekki
vegna þess að frú Stefanía Guð-
mundsdóttir, sem þar hefur aðalhlut-
verkið, er veik í augum. Þvi er það
nú „Skipið sekkur“, eftir Indriða
Einarsson, sem næst kemur, og er nú
verið að æfa þann leik. Hann hefur
ekki verið sýndur síðan 1902, en var
þá mjög vel sóttur.
Strand. Aðfaranótt 23. þ. m. strand-
aði seglskipið „Haraldur“, eign
Tangsverslunar í Stykkishólmi, á leið
frá Hvammsfirði til Stykkish. Lenti
það fyrst upp á sker, en losnaði það-
an aftur og rak þá upp í eyna Barka-
naut fyrir Arnarbælislandi. Þar lá
það þangað til „Geir“ bjargaði því,
og var hann kominn með það inn í
Stykkishólm í gærmorgun. Skipið
var að flytja sláturvörur til Stykkis-
hólms frá kaupfjelagi Hvamms-
fjarðar og voru þær sagðar um 80
þús. kr. virði. Nokkuð hafði skipið
verið orðið lekt, en annars ekki nán-
ar frjett um skemdir á því nje vör-
unum.
„Goðafoss“ á Borðeyri. Hann var
þar 23. þ. m. og var þá skipstjóran-
um, Júlíusi Júliníussyni, gefinn af
Borðeyringum og Hvammstanga-
mönnum vandaður silfurbikar í þakk-
lætisskyni fyrri dugnað hans við að
brjótast þar gegn um ísinn síðastl.
vor og færa þeim vörur, er þar búa
í kring, sem þeim lá þá svo mjög á.
Bikarinn er gerður af Jónatan Jóns-
syni gullsmið hjer í bænum, en á hann
grafið af Halldóri Sigurðssyni úr-
smið, og er bikarinn fallegur gripur.
Frá útlöndum er nýkominn Eggert
Briem frá Viðey, með botnvörpuskip-
inu Ingólfi Arnarsyni.
Látinn er 24. þ. m. á Landakots-
spítala Jakob Aþanasiusson í hárri
elli. Hann var áður bóndi vestur í
Barðastrandarsýslu, en fluttist hingað
ti! bæjarins fyrir nokkrum árum. Ja-
kob sál. var greindur vel og fróður
um marga hluti. Hafði ratað í fleira
en alment gerist um menn þó gamiir
verði. Hann varð 88 ára.
(Úr dagbók Johns Watsons.)
Eftir
Conan Doyle.
III.
Frásögn Jóns Rauce.
Klukkan var orðin 1 þegar við fór-
um frá Lauristonsgarðinum. Holmes
fór fyrst til næstu símstöðvar, og
sendi þaðan langt símskeyti. Því
næst fjekk hann sjer vagn og bauð
vagnstjóranum að keyra til Audley
Court 46, þar sem Rauce bjó.
„Það er ætíð best að hafa enga
milliliði,“ sagði hann við mig, þegar
við vorum sestir upp í vagninn. „Auð-
vitað hef jeg nú þegar myndað mjer
ákveðna skoðun á málinu, en það
spillir þó engu að fá frekari upp-
lýsingar.“
„Þjer eruð mjer hreinasti leyndar-
dómur, hr. Holmes,“ sagði jeg. „Þjer
eruð þá ekki eins vissir um alt þetta,
sem þjer sögðuð, eins og þjer virtust
vera ?“
„Jú, jeg er í engum vafa um að það
er alt rjett,“ svaraði hann. „Það
fyrsta, sem jeg veitti athygli, þegar
jeg kom hingað, var það, að það
voru greinileg för eftir vagnhjól á
götunni heim að húsinu, og þar sem
ekki hefur rignt i heila viku fyr en
i nótt, getur ekki verið öðru til að
dreifa. Þá eru það förin eftir hestinn.
Jeg tók eftir því, að eitt sporið var
miklu skýrara en hin þrjú, það gat
ekki komið af öðru en því, að ný
skeifa væri undir fætinum. Gregson
hefur sjálfur sagt okkur að í morg-
un hafi enginn vagn komið þangað og
hjer getur þvi ekki verið um annan
vagn að ræða en þann, sem flutti
mennina tvo þangað í nótt.“
„Jú, þetta sýnist nú nokkurn veg-
inn augljóst," sagði jeg. „En hvað
segið þjer um hæðina á manninum?"
„Að jafnaði getur maður nokkurn
veginn vitað hæð mannsins, þeg-
ar maður þekkir, hve skreflang-
ur hann er. Það þarf jeg víst ekki
að skýra fyrir yður nánar. Jeg sá
spor mannsins bæði úti á ganginum
óg inni í herberginu í rykinu á gólf-
inu. En svo er annað. Þegar maður
skrifar á vegg þá skrifar hann ó-
sjálfrátt á móts við augu sín. En
skriftin á vegnum var tæp 6 fet frá
gólfi. Það er ekki nema leikfang að
draga slíkar ályktanir sem þetta.“
„En aldur hans?“ spurði jeg.
„Þegar maður skrefar fyrirhafnar-
laust yfir þriggja álna breiðan poll,
þá getur hann hvorki verið mjög
gamall eða mjög ungur. En jeg sá,
að þessi maður hafði stigið yfir þetta
breiðan poll úti á veginum. Er það
fieira, sem þjer skiljið ekki?“
„Neglurnar og vindilinn?“
„Já, maðurinn hafði skrifað með
vísifingrinum á vegginn. Með stækk-
unarglerinu sá jeg að kalkið hafði
rispast dálítið við það, en það hefði
það ekki gert ef maðurinn hefði ekki
haft langar neglur. Og vindilinn var
vandalaust að þekkja. Jeg fann ,ösku
hingað og þangað á gólfinu og safn-
aði henni saman. Jeg þekti undir eins
að það var Tricinopoly. Jeg hef lagt
sjerstaka stund á að rannsaka tóbaks-
ösku og jeg get hælt mjer af því, að
jeg get á augabragði þekt öskuna af
hvaða tóbaki sem er, hvort heldur af
píputóbaki eða vindils.“
„Og rauða andlitið?" spurði jeg.
„Það er nú auðvitað ekki nema til-
gáta, þó jeg sje raunar nokkurn veg-
inn sannfærður um að hún reynist
rjett. En að svo stöddu megið þjer
ekki spyrja mig meira um það.“
Jeg strauk hendinni um ennið og
mjer fanst eins og alt hringsnerist i
höfðinu á mjer. „Þess meira sem jeg
hugsa um þetta, þess undarlegra finst
mjer það,“ sagði jeg við Holmes.
„Hvað hefur orðið af vagnstjóran-
um, sem flutti mennina þangað?
Hvernig gat annar maðurinn neytt
hinn til að taka inn eitur? Hvaðan
kom blóðið á gólfinu? Hvers vegna
var maðurinn myrtur,þegar það voru
þó ekki peningar hans, sem morð-
inginn vildi ná? Og loks, hvað gekk
morðingjanum til að fara að skrifa
þýska orðið „Rache“ áður en hann
fór? Jeg verð að játa, að jeg sje
engan veg til að koma þessu öllu
saman.“
„Það er einnig margt, sem ekki
verður fyllilega skýrt enn þá,“ sagði
Holmes. „Um skriftina á vegnum er
það að segja, að hún er án efa gerð
tll þess að villa lögreglunni sjónir.
Það er áreiðanlega ekki Þjóðverji,
sem hefur gert það. Þjer hafið ef til
vill tekið eftir því, að A-ið var skrif-
að líkt og Þjóðverjar gera; en hefði
það verið Þjóðverji, þá hefði hann í
þessu tilfelli skrifað það með venju-
legu latínuletri, svo að það er óhætt
að slá því föstu, að það er enginn
Þjóðverji, heldur einhver, sem hefur
lagt of mikið upp úr eftirlikingunni.
En nú ætla jeg ekki að segja yður
meira, læknir minn, þvi þjer vitið, að
þegar loddari hefur skýrt frá hvern-
ig hann fari að gera listir sínar, þá
dáist enginn að honum lengur. Eins
er um mig. Ef jeg segi yður of
mikið, þá komist þjer að þeirri niður-
stöðu, að jeg sje i rauninni ekki meira
en meðalmaður.“
„Nei, það geri jeg aldrei,“ svaraði
jcg. „Jeg fyrir mitt leyti er sannfærð-
ur um, að skarpskygnin hefur aldfei
komist á hærra stig en hjá yður
og mun aldrei komast á hærra stig.“
Holmes roðnaði af ánægju yfir orð-
um mínum og þeirri alvöru og undr-
un, sem jeg sagði þau með. Jeg hafði
áður tekið eftir því, að honum þótti
vænt um að heyra sjer hælt í þessari
grein. Það er líklegt að þessi hóls-
yrði min hafi orðið til þess, að Hol-
mes tók aftur til máls:
„Nú skal jeg segja yður eitt,“ sagði
hann. „Mennirnir komu báðir í sama
vagni og gengu inn í húsið í mesta
bróðerni, hafa líklega leiðst. Og eftir
að þeir komu inn, gengu þeir fram og
aftur um herbergið — eða þó rjett-
ara sagt morðinginn gerði það, en
hinn myrti stóð að mestu leyti kyr.
Þetta sá jeg alt í rykinu og sá enn
íremur, að morðinginn æstist meir
og meir eftir því sem hann var leng-
ur; það sá jeg af því, að skref hans
urðu lengri og lengri. Líklega hefur
hann stöðugt verið að tala og verið
orðinn hálftryltur seinast. Nú hef jeg
sagt yður alt, sem jeg veit; það, sem
eftir er, er ekki annað en tilgátur.
En það er samt góður grundvöllur,
sem við höfum að byggja á. En við
verðum að flýta okkur, því jeg ætla
mjer í leikhúsið í kvöld.“
Við vorum komnir inn i þrönga og
oþrifalega götu. Vagnstjórinn nam
síaðar og sagði: „Audley Court 46.“
Við stigum jafnskjótt niður úr vagn-
inum, báðum vagnstjórann að bíða
okkar og hjeldum til hússins. Við
hringdum og spurðum eftir Rauce.
Okkur var sagt, að hann væri ekki
kominn á fætur og var vísað inn í
dagstofu hans á meðan hann væri að
klæða sig. Það leið ekki á löngu áður
en Rauce kæmi, en hann var hálf úr-
illur af að vera vakinn. „Jeg hef sent
skýrslu til lögreglustöðvarinnar,“
sagði 'nann.
Holmes tók hálft sterlingspund upp
ur vasa sínum og velti því milli fingr-
anna. „Við vildum helst heyra yður
sjálfan segja frá því,“ sagði hann.
„Mjer er ánægja að því að gefa yð-
ur allar þær upplýsingar, sem jeg
get,“ sagði Rauce, og gaut hornauga
til peningsins.
„Segið þjer okkur þá alla söguna
frá upphafi," sagði Holmes.
„Jeg skal segja yður alt, sem jeg
veit,“ sagði Rauce og settist niður.
„Varðtimi minn er frá 10 á kvöldin
til 6 á morgnana. Um kl. 11 voru
áflog í „Hvíta hjartanu“ en eftir það
var rólegt á allri minni varðstöð. Um
kl. 1 fór að rigna og jeg mætti Harry
Murcher — sem hefur Holland Grove
hlutann — og stóðum við dálitla
stund við horr.ið á Henriettu stræti og
vorum að spjalla saman. Skömmu
seinna — klukkan hefur kannske ver-
ið undir 2 — datt mjer í hug að
ganga niður að Brixton og sjá, hvern-
ig þar gengi til. Það var leiðinlegt
veður. Vegurinn var orðinn blautur,
og það var ekki nokkur maður úti,
jeg mætti að eins fáeinum tómum
vögnum á leíðinni. Svo þegar jeg
geng þarna niður götuna, sje jeg alt
i einu ljós í glugga á þessu marg-
umrædda húsi i Lauristonsgarðinum.
En jeg vissi, að þessi tvö hús í Lau-
ristonsgarðinum stóðu auð, datt því
í hug, að hjer væri ekki alt með feldu
og fór því þangað. Þegar jeg kom að
dyrunum ........“
„Námuð þjer staðar og genguð
aftur út að garðsdyrunum," greip
Holmes fram í. „Hvers vegna gerðuð
þjer það ?“
Rauce kiptist við og rauk upp af
stólnum. Hann leit á Holmes eins og
steini lostinn og horfði á hann dá-
litla stund, en settist svo aftur nið-
ur, og sagði: „Já, það er alveg rjett,
hr. Holmes, en hitt er mjer óskiljan-
legt, hvernig þjer hafið komist að
því, þvi jeg hef engum manni sagt
það fyr en nú Já, þegar jeg kom að
dyrunum, þá fanst mjer vera svo
hræðilega einmanalegt og geigvæn-
legt, að mjer fanst hljóta að vera
ákaflega skemtilegt að hafa mann
með sjer. Það er ekki af því, að jeg
sje huglaus — einungis ef það eru
lifandi menn, sem jeg á við. En mjer
datt í hug að það væri ef til vill
síðasti íbúi húásins, sem dó úr tær-
ingu fyrir 2—3 mánuðum, sem gengi
nú þarna ljósum logum, og kveykti
ijós. Það var þess vegnal, að jeg
gekk aftur út að garðsdyrunum til
að vita hvort jeg sæi ekki einhvern,
cn þar var ekki nokkur maður.“
„Svo að þaö var enginn á veginum
þá,“ spurði Holmes.
„Nei, ekki svo mikið sem hundur.
Jeg herti því upp hugann, gekk upp
að húsinu og opnaði dyrnar. Það var
hljótt inni og jeg gekk rakleitt inn
i herbergið þar sem ljósið var. Á gólf-
inu sá jeg
„Já, jeg veit vel hvað þjer sáuð,“
sagði Holmes. „Þjer genguð fyrst
hringinn í kring í herberginu, krup-
uð því næst niður við líkið, svo geng-
tið þjer út.“
Jón Rauce hljóp upp sem steini
lostinn og hálftortrygnislegur á svip-
inn. „Hvar höfðuð þjer falið yður,
þar sem þjer gátuð sjeð þetta alt,“
sagði hann. „Mjer finst satt að segja
uð þjer vitið meira en þjer ættuð að
gera.“
Holmes fór að hlæja. „Blessaðir
látið þjer ekki fara að taka mig fast-
an fyrir morðið,“ sagði hann. „Jeg
cr einn af hundunum en ekki úlfur-
inn, það geta þeir Gregson og Lest-
rade fært yður heim sanninn um.
Haldið þjer bara áfram.“
Rauce settist aftur og hjelt áfram
frásögn sinni:
„Svo fór jeg,“ sagði hann,“ út að
garðsdyrunum og bljes í hljóðpípu
mina. Að lítilli stundu liðinni kom
Murcher og tveir aðrir næturverðir."
„Var þá enginn annar á veginum?"
spurði Holmes.
„Enginn annar — eða sama sem
ekki.“
„Hvað meinið þjer með „sama
sem“ ?“
Rauce glotti. „Oft hef jeg sjeð full-
an mann,“ sagði hann, „en aldrei held
jeg að jeg hafi sjeð neinn jafnauga-
fullan eins og náunga, sem stóð fyr-
ir utan garðsdyrnar, þegar jeg kom
þangað í seinna skiftið. Hann hallaði
sjer upp að múrnum og söng eða
1 jettara sagt grenjaði af öllum kröft-
um. Hann gat ekki einu sinni staðið
hvað þá heldur gengið hjálparlaust."
„Hvernig maður var þetta?“ spurði
Holmes.
„Rauce varö hálfönugur við þessa
spurningu: „Hann var, eins og jeg
var búinn að segja, blindfullur drasl-
ari og hefði verið farið með hann á
stöðina undir eins, ef við hefðum ekki
cerið uppteknir af öðru.“
„Já, en andlit hans, búningur hans,
tókuð þjer ekki eftir því ?“ sagði Hol-
mes óþolinmóðlega.
„Jú auðvitað tók jeg eftir því, enda
var varla hægt fyrir mig annað, því
að við Murcher urðum að leiða hann
milli okkar. Hann var hár, rjóður í
andliti, með hálsklút hnýtt ....“
„Það er nóg,“ sagði Holmes, „en
hvað varð svo af manninum?"
„Jú, við höfðum nóg að gera þarna
inni og höfðum ekki tima til að standa
og glápa á hann lengi. Jeg held að
hann hafi slangrað heim á leið að
lokum.“
„Hvernig var hann klæddur?“
„í brúnni kápu.“
„Var hann með svipu í hendinni."
„Svipu, nei,“
„Þá hefur hann skilið hana eftir,“
sagði Holmes eins og við sjálfan sig.
„Þjer hvorki sáuð nje heyrðuð til
vagns eftir það?“
„Nei.“
„Hjer hafið þjer hálft pund,“ sagði
Holmes um leið og hann stóð upp
og tók hattinn sinn. „Annars er jeg
hræddur um, Rauce,“ bætti hann
við, „að þjer hækkið aldrei mikið í
tigninni. Höfuð yðar ætti ekki ein-
göngu að vera til prýði heldur einn-
ig til gagns. Þjer megið naga yður í
handarbökin, því að maðurinn, sem
þjer hafið lýst fyrir mjer, er eng-
inn annar en morðinginn Drebbers,
maðurinn, sem við allir erum að leita
að. Komið þjer svo, læknir góður.“
Við flýttum oklcur báðir út í vagn-
ir:n og ljetum Rauce sitja eftir hálf-
tortrygginn en þó sjáanlega graman
iið sjálfan sig.
„Bölvaður asni er þetta,“ sagði
Holmes, þegar við vorum komn,ir
inn í vagninn. „Að hugsa sjer, að
maðurinn skuli ekki grípa annað eins
tækifæri og þetta til að bæta sinn
eiginn hag.“
„Mjer er nú þetta ekki vel ljóst enn
þá,“ sagði jeg. „Lýsingin á drukkna
manninum kemur raunar heim viö
lýsingu þá, er þjer gáfuð á moröingj-
anum. En af hverjum ósköpum átti
hann að fara aftur til hússins eftir að
hann var kominn burt? Þannig eru
þó ekki glæpamenn vanir að fara að.“
„Hringurinn, maður, hringurinn!
Það var til þess að ná i hann, sem
hann kom aftur. Og ef við getum
ekki veitt hann á annan hátt;, þá
höfum við þó alt af hringinn og get-
um brúkað hann eins og agn. Jeg
skal sýna yður það, læknir, að jeg
skal ná honum, og það eruð þjer, sem
jeg má þakka fyrir það. Því ef þjer
hefðuð ekki verið og ýtt undir mig,
þá er óyíst að jeg hefði nokkurn tíma
farið. Jæja, heim nú, og svo í leik-
húsið í kvöld og hlusta á Nonnan-
Neruda. Hún er alveg óviðjafnan-
leg. Hvernig er nú aftur lagið eftir
Chopin, sem hún spilar svo dásam-
lcga. Já, tra, la, la, la, la.“
Og nú hallaði njósnarinn sjer aftur
á bak í vagninum og fór að syngja
eins og næturgali, en jeg sat og hugs-
aði um hversu margbrotin mannssál-
ir er.
Klœðaverksmiðjan
„Álafoss
kembir, spinnur, tvinnar, þæfir, ló-
sker, pressar, Iitar, gagneimir (af-
dampar) og býr til falleg tau.
Vinnulaun lægri en hjá öðrum klæða-
verksmiðjum hjer á landi.
„Alafoss“-afgreiðslan: Laugaveg 34.
Rvík sími 404.
Bogi H.}. Ddrðarson.
ilHlí O.Farimagsgade 42
Köbenhavn ö.
ieoo smukke Monumenter paa Lager.
Firmaet söger gode Agenter for
Island.
Prentsmiðjan Rún.