Lögrétta - 26.01.1916, Side 2

LOCiK J ETT A
Fullprentaðar eru, og þegar til sölu hjá öllum bóksölum, bæði í Reykja-
vík og úti um land:
Ágúst H. Bjarnason próf.: Drauma-Jói ................. Verð kr. 2.00
Jón ólafsson: Litla móðurmálsbókin .................... —..— 1.00
Sigfús Sigfússon: Dulsýnir........................... — — 0.75
Jón Jónsson dócent: íslendingasaga, innb............. — — 3.50
Jón Kristjánsson prófessor: íslenskur sjórjettur ........ — — 3.50
Jón ófeigsson: Ágrip af danskri málfræði ................ — — 1.25
Sigurður Þórólfsson: Á öðrum hnöttum. Getgátur og vissa — — 1.50
Sigurður Guðmundsson: Ágrip af fornísl. bókmentasögu ib. — — 1.00
Sigurður Hvanndal: Litli sögumaðurinn I. ib.......... — — 0.75
Ennfremur fást hjá bóksölum 1 Reykjavík:
Matth. Jochumsson: Ljóðmæli. Úrval............ób. kr. 350, ib. kr. 4.50
íslenskt Söngvasafn. I. Bd., ób............................. — 4.00
1 auerslyn Sigfúsar Eymindssoiar.
LÖGRJETTA kemur út á hverjum mið-
vikudegi og auk þess aukablöð við og við,
minst 60 blöð alls á ári. Verð 5 kr. árg. á
Islandi, erlendis kr. 7.50. Gjalddagi 1. júlí,
lag náðist fyrir þinglok. Þessi skrif
blaðanna, sem okkur Heimastjórnar-
mönnum hefur sem betur fer auðnast
að halda okkur fyrir utan, hafa gert
þaö að verkum, aS það er þegar ris-
in alda í sveitunum til aS ota fram
eingöngu sínum mönnum til þingsetu.
Ef þessu heldur áfram, getur það
orSið til þess aS koma á grundvelli
undir nýja og mjög óholla flokka-
skiftingu.
Jafnframt þessu atviki hafa kom-
ið fram stefnuskrár 3 flokka, sem
hjörSu út síSasta þing, nefnilega
bændaflokksins, sjálfstæSisflokksins
og nú síSast í nýstofnuSu blaSi hjer >
bænum, sem telur sig utan flokka, en
tilheyrir „þversum“-mönnum.
Um þessar stefnuskrár er þaS
sannast sagt, aS þær eiga sammerkt
í því, aS þaS er ákaflega erfitt aS
muna hvaS í þeim stendur, maSur
getur því veriS viss um, aS þær sjeu
ekki veigamiklar. ÞaS er helst eitt
atriSi í stefnuskrá Bændaflokksins,
er festir sig i minni lesandans, þar
sem flokkurinn tekur ákveSna mót-
stöSu gegn einhverju stærsta fram-
faramáli þjóSarinnar, járnbrautar-
lagningunni um SuSurlandsundir-
lendiS.
Svona standa þá sakirnar nú.
Þessi er sá grundvöllur, sem viS
verSum aS byggja á, aS því er snertir
horfurnar í landsmálum framvegis.
Margir menn halda því nú fram, aS
viS eigum enga flokkaskiftingu a'b
hafa lengur, en þeir menn vita ekki
hvaS þeir segja. ViS getum vísaS til
okkar litlu reynslu um þaS, hvort sje
betra aS hafa ákveSna flokkaskift-
ingu eða hafa alt á ringulreiS. Á
þingunum 1903, 1905, og 1907 var til
ákveSinn meirihluti, er var svo sterk-
ur, aS hann gat ráSiS því, hver
stjórnaSi landinu, og hvernig þaS var
gert.
Og þetta tímabil er þaS fram-
kvæmdaríkasta tímabil sem viS enn
þá höfum haft undir okkar innlendu
stjórn. SíSan hafa öSruhvoru veriS
til flokkasambönd innan þingsins,
sem hafa haft nægan meiri hluta til
aS ráSa því, hver væri ráSherra, en
þau hafa ekki haft nein sameiginleg
mál, svo aS alt braskiS hefur snúist
um þaS eitt, hver skyldi sitja í ráS-
herrasessinum; út af þessu hefur
skapast röS af ráSherrum, Björn
Jónssón, Kristján Jónsson, Hannes
Hafstein í annaS sinn, Sig. Eggerz
og Einar Arnórsson, og þaS alt á ör-
fátim árum. Á öllum þessum þingum
hefur veriS mikiS los, og stundum
menn komiS upp í ráSherrasessinn,
sem voru svo aS segja óþektir meSal
landsmanna og ekki hafa haft svo
mikiS þingfylgi, aS þeir gætu gert
neitt eSa komiS nokkru í fram-
kvæmd, jafnvel ekki fengiS aS sitja
svo lengi í stöSunni, aS mögulegt
væri aS ætlast til aS þeir kæmu
neinu i framkvæmd. Svo fer alt af
jregar þingiS er skipaS flokkleysingj-
um, sem meS því aS taka saman geta
ráSiS því, hver fer meS stjórnina, en
geta svo ekki komiS sjer saman um
i hvaSa átt skuli stýrt, af því aS þeir
liafa engin sameiginleg áhugamál. Og
þá er líka þingiS opnara fyrir allri
spillingu. ÞaS kemur vitanlega fyrir
aS þingflokkar breyta misjafnlega, t.
d. meS því aS hugsa of mikiS um þaS,
aS koma sínum mönnum í þær laun-
uSu stöSur, sem þingiS skipar menn
í og mun enginn af þingflokkum okk-
ar geta hermt sig saklausan af þessu.
En enn þá meira kveSur jafnan aS
þessu þegar enginn meiri hluti er til í
þinginu, sem getur boriS ábyrgS á því
sem gerist, því þá er alopin leiS til
hrossakaupa meSal einstakra þing-
manna („ef þú gerir þetta fyrir mig,
skal jeg gera hitt fyrir jrig“). ÞaS
er óhjákvæmilegt til þess aS löggjaf-
arstarfiS sje í lagi, aS mikilsvarSandi
mál sjeu rædd innan flokkanna, áS-
ur en jreim er fleygt eins og þrætu-
cpli inn í þingsalinn. Og þaS má full-
yrSa, aS flokkaskifting er gagnleg, ef
hún er bygS á eSlilegum grundvelli.
Sú eina flokkaskifting, sem er eSli-
leg og rjettmæt, er skiftingin um
þaS, hve hart eSa hægt eigi aS fara
í hvert sinn, framsóknarmenn og i-
haldsmenn. ÞaS er holt aS ihalds-
menn geti tafiS fyrir framkvæmdum
mála, sem þola biS, því þeim tekst
aldrei aS tefja máliS til langframa,
ef þaS er gott. Og þaS er holt hins
vegar aS til sjeu menn, sem þora aS
brjóta upp á ýmsu nýju og bendi á
þaS, sem gera þurfi, til þess aS ekki
standi alt í staS. Hvorirtveggja eiga
jafnan rjett á sjer.
Ef litiS er á, hvort nokkur von sje
til þess, aS slík flokkaskifting komi
upp í þessu landi, þá verS jeg aS
segja, aS vonirnar um þaS eru ekki
sem bestar, þó jeg hins vegar telji
þaS ekki vonlaust. ÞaS eina, sem
hægt er aS segja ákveSiS um gömlu
flokkana, er þaS, aS eigi aS koma
upp skifti milli framsóknar og íhalds
á grundvelli gömlu flokkaskiftingar-
innar, þá er Heimastjórnarflokkur-
inn framsóknarflokkurinn. ÞaS getur
ekki orkaS tvímælis, því þótt í
flokknum hafi hin síSari ár veriS
ýmsir gætnir menn, þá eru þaS engin
mótmæli gegn því, aS þeir jafnframt
geti veriS framfara- og framsóknar-
menn. ÞaS liggur í augum uppi aS
best er kapp meS forsjá, og aS þaS
er best aS alt af sje fariS svo gæti-
lega aS ekki verSi kollsiglt. Því er
þa'S, aS gætnir menn geta vel átt
samleiS með framsóknarflokki, ef
þeir vilja vinna aS framfaramálum
þjóSarinnar. Skal jeg sem dæmi nefna
aS sjera SigurSur Stefánsson, sem er
einn þeirra góSu manna, er horfiS
hafa yfir í Heimastjórnarflokkinn úr
stefnuleysinu og sundrungunni hinu
megin, hefur oft veriS kallaSur í-
haldsmaSur, en jeg skal ekki segja
aS hann eigi þaS skiliS; hann er gæt-
inn í fjármálum, og viS þaS er ekk-
ert athugavert.
í SjálfstæSisflokknum eru líka til
ýmsir menn, sem vel gætu átt samleiS
í framsóknarflokki, og yrSu þar meS,
ef þeir ekki settu fyrir sig gömul
ágreiningsatriSi og leifar af göml-
um flokkaríg.
Þegar jeg segi þetta, aS Heima-
stjórnarflokkurinn sje framsóknar-
flokkur, þá hef jeg þó ekki mikiS
viS aS stySjast úr þingsögu flokks-
ins siSan 1909; hann hefur þá oftast
veriS í minni hluta og ekki getaS
neytt sín, og um stærstu málin, sem
best eru fallin til aS greina framsókn
frá íhaldi, hefur Heimastjórnarflokk-
urinn ekki tekiS afstöSu, og naumast
veriS sammála.
Jeg hef samt þá von, aS þaS muni
vera mögulegt aS mynda og halda
saman flokki, sem verSi hreinn og
reglulegur framsóknarflokkur.
Jeg skal nú gera grein fyrir ein-
stöku málum, sem jeg tel liggi nú
framundan og hver framsóknar-
flokkur getur veriS þektur fyrir aS
vinna aS og koma í framkvæmd.
Er þá fyrst aS nefna aSalframfara-
mál landbúnaSarins, sem er r æ k t u n
1 a n d s i n s.
Um landbúnaSinn okkar nú er þaS
aS segja, aS hann er, aS því er jeg lít
á, í niSurlægingarástandi. Þær stór-
feldu framfarir, sem orSiS hafa hjer
á landi á seinni árum, hafa sama sem
ekkert náS til hans; maSur þarf ekki
aS ferSast mikiS um sveitirnar, eSa
eiga þar langa dvöl, til aS komast aS
raun um, aS þar er öSruvisi litiS á
lífiS en gert er af framleiSendum viS
sjávarsíSuna. Um sjávarútveginn er
þaS kunnugt, aS þar er alt í uppgangi,
þar er ekki hugsaS um annaS en aS
færa út kvíarnar eftir þvi sem efni,
kraftar og lánstraust leyfir. En í
sveitunum er önnur stefna ofan á;
þar er helst hugsað um aS færa sem
mest saman kvíarnar, hafa sem minst
fólkshald og sem minstan kostnaS í
öllum greinum. Þetta er víst og ó-
brigSult niSurlægingarmerki fyrir
hvern atvinnuveg. ÞaS er hægt aS
sanna þetta meS tölum á ýmsa lund.
ÞaS þarf ekki annaS en aS benda á,
aS jarSabæturnar í sveitunum standa
nú á sama stigi og fyrir 10—15 ár-
um. Þetta finna bændur vel, og þess
vegna get jeg vel skiliS, þegar eitt
ár færir þeim happ i skaut, aS þeim
sárni blaSaskrif um aS gróSi þeirra
sje of mikill. Og þeir finna vel til
þess hnekkis, sem stafaS hefur af
hinni sífeldu fólksfækkun í sveitun-
um um síSasta 30—40 ára skeiS. ÞaS
veitir því ekki af, aS þeim sje opn-
uS einhver leiS til aS færa út kví-
arnar. Því þaS, aS opna þeim leiS til
aS rækta landiS meira, hefur sömu
þýSingu fyrir þá, eins og þaS hefur
fyrir sjávarbóndann, aS eignast nýtt
skip, og ráSa menn á þaS. í þessu
efni eru mörg atriSi til aS snúa sjer
aS fyrir framsóknarflokk.
HiS fyrsta er aS koma bönkunum
í það horf að hægt sje fyrir landbún-
aSinn að nota þá, til þess aS rækta
betur landiS, og auka framleiSslu.
En eins og nú hagar til, er ekki hægt
fyrir landbúnaSinn aS nota bankana
til aS færa út kvíarnar hjá sjer. ÞaS
sýnir sig átakanlega í því, aS nú, þeg-
ar á aS fara aS ráSast í stórfeld rækt-
unarfyrirtæki — þaS er nú móðins aS
tala aS eins um áveitur, rjett eins
og menn sjeu búnir aS gleyma því,
aS til sjeu tún á þessu landi — sem
þarf aS á lán til, hvaS haldiS þiS aS
þá sje gert? HaldiS þiS aS þaS sje
reynt að fara í bankana og fá lán
þar? Nei, bændur vita aS þaS er þýS-
ingarlaust meS öllu. Þeir fara beint t
landsjóSinn og fá lánsheimildir hjá
þinginu, sem máske standa svo á fjár-
lögunum ár eftir ár, án þess aS land-
sjóSur hafi til peninga, sem hann geti
lánaS. ÞaS sjá allir, svo framarlega
sem áveitu-fyrirtækin eru eins góS og
gumaS er af, hve öfugt þaS er, aS
bankarnir, sem land og löggjöf hafa
stofnaS til aS greiSa fyrir framfara-
fyrirtækjum í landinu,skuli vera sama
sem lokaðir fyrir þessum fyrirtækj-
um. En fyrirkomulag bankanna er
svo, aS þaS er ekki hægt fyrir þá aS
sinna því. Er þetta talsvert vanda-
mál.
AS því er fólksafla landbúnaðarins
snertir, þá eru nú i sumum sveitum
engir verkfærir menn til aSrir en
bændurnir, en í sumum afskektum
sveitum er það svo, aS til eru fleiri
verkfærir menn en bændurnir, og
bjóSi maður þar vinnu á vorin fram
aS slætti, eSa eftir slátt á haustin, þá
getur maSur fengiS bókstaflega hvern
einasta verkfæran mann í sveitinni.
Þar er hugsunarhátturinn og getan
svo, aS ef þeir g e t a fengiS aSra
vinnu en aS hlynna aS býlum sín-
um, og rækta jörðina, þá taka þeir
hana.
Úr verkafólksskorti bænda hygg
jeg aS ekki verði bætt hjeSan af nema
meS því móti, aS svo mikiS verði
unniS aS jarðrækt vor og haust, aS
landbúnaSurinn þá geti veitt nokkurn
veginn jafnmörgu fólki atvinnu, eins
og hann þarfnast fyrir um sláttinn.
En þaS er auðsjeð, aS svo mikinn
jarSabótakostnaS geta bændur ekki
alment borgaS af árstekjum búa
sinna, meðan ræktaS land býlanna
enn þá er mjög lítið. Þetta getur því
ckki komist í framkvæmd nema
landsmenn þori og vilji leggja láns-
fje í jarðrækt, en þeirri þörf geta
bankarnir ekki sint, eins og þeir eru
nú.
Ef bændur gætu búi'ð svo, aS þeir
hefSu nóg handa vinnufólki sínu aS
gera meginhluta ársins, eins og á
slættinum, þá gætu þeir haldiS því í
sveitunum. En nú streymir fólkiS úr
sveitunum, og þaS er ekki nema eSli-
legt, þar sem þaS hefur ekki atvinnu
þar lengur en í 10 vikur, þá vill þaS
eiga heimili þar sem þaS getur haft
einhverja atvinnu hinar 42 vikurnar.
Þetta er eitt af þeim atriðum, er ligg-
ur fyrir ákveðnum framsóknarflokki
aS ráSa fram úr.
AnnaS atriSiS er það, aS til þess
aS forsvaranlegt sje aS leggja fje í
ræktun landsins, bæSi fyrir bankana
og einstaklingana, þarf aS hafa
tryggingu fyrir því aS hægt sje aS
koma afurSum landsins í peninga, en
til þess aS þaS sje trygt, verSa sam-
göngufærin aS komast í betra horf en
nú er, sjerstaklega á hinum hafnlausu
hlutum landsins, svo sem er alt SuS-
urlandsundirlendiS. Jeg tel þaS tví-
sýnu aS leggja mikiS fje í jarðabæt-
ur á SuSurlandsundirlendinu eins og
nú er háttaS samgöngutækjum þar um
slóðir, en ef þangaS lægu fullkomin
samgöngutæki, þá væri þaS einhver
vissasti vegur til aS ávaxt peninga,
aS leggja þá í jarSabætur þar undir
stjórn eSa framkvæmd hagsýnna
manna.
Þannig eru þá, aS þvi er snertir
landbúnaSinn, verkefnin, hvert ViS
hliSina á öðru, fyrir slíkan fram-
sóknarflokk.
AS því er snertír sjávarsíSuna, þá
liggja verkefnin líka opin fyrir.
Vöxtur sjávarútvegsins er kominn
svo vel á staS, fyrir tilstyrk bank-
anna, sem löggjafarvaldiS hefur
stofnaS, aS ekki þarf mikiS annaS aS
gera, en aS halda í horfinu, og bæta
hafnir og lendingar í nánd viS fiski-
miSin — en þar er líka æriS starf
fyrir höndum.
HvaS snertir afkomu alls almenn-
ings i kaupstöðunum, þá er enn mik-
iS aS gera. Fyrir utan sjósóknina, er
ekki nema um einn atvinnuveg aS
ræða fyrir kaupstaSina, og þaS er
alls konar iSnaSur. Og þaS er full-
komin ástæSa til aS ýta undir nýjan
iSnaS, þvi hier er þörf á mörgum
hlutum, sem eru fluttir hingaS frá út- I
löndum, en sem mætti búa hjer til,
og þaS jafnvel af óvönum mönnum.
En eitt höfuðskilyrði fyrir því, aS
þaS geti orSið nokkuS úr slíkum iSn-
aSi í kaupstöSunum, er þaS, aS þeir
eigi kost á aS fá hentugt rekstursafl.
Kraftur mannsins er of dýr og sú
framleiSsla, sem er bygS á honum
eingöngu, getur ekki kept viS hina,
enda hlýtur þaS aS vera takmarkiS,
aS mennirnir taki náttúrukraftana
sem mest í sína þjónustu, svo hlut-
verk mannanna verSi aS leggja til
vitiS til þess aS stjórna vjelunum i
staS þess aS slíta út kröftum sínum
og vöSvum í erfiSi og stritvinnu.
VÍSa hagar líka svo til, aS hægt er
að setja upp rafmagnsstöSvar, og auk
þess sem þær hafa best rekstursafl
til hvers konar vjela, þá kann jeg
þær ódýrasta ljósmagn sem kostur er
á. Þetta hefur mikla þýSingu fyrir
efnalega afkomu einstaklinganna í
kaupstöSunum, en þar aS auki hefur
þaS þjóShagslega þýSingu, því þá býr
þjóSin meir aS sínu. AS stuðla aS
þessu er verkefni sem ákveSinn fram-
sóknarflokkur getur vel tekiS aS sjer
aS hrinda áfram.
Mjer sýnist því vera til nægileg
verkefni í þessu landi fyrir fram-
sóknarflokk, sem ekki bindur sig viS
neina stjett, heldur dregur til sin alla
þá menn, sem áfram vilja stefna,
hverrar stjettar sem þeir eru. Jeg er
ekki í neinum vafa um þaS, aS þann-
ig lagaður framsóknarflokkur. yrSi
landinu aS miklum mun affarasælli
en flokkaskifting eftir stjettum, ÞaS
eru líka önnur atriði, sem gera það
aS verkum, að mjer er illa viS
flokkaskiftingu eftir stjettum. Hún
þekkist raunar í öSrum löndum og
getur orðiS óhjákvæmileg, þegar lítil-
magnarnir í einhverri stjett þurfa að
taka sig saman til aS bæta kjör sín
eSa vernda rjett sinn, þegar hún kem-
ur fram sem neyðarvörn einstakrar
stjettar, móti því fyrirkomulagi sem
rás tímanna hefur skapað og gerir
þaS aS verkum, aS sú stjett ber ekki
nóg úr býtum. En öðru máli er aS
gegna um þaS sem síSustu blöS
herma, aS fundur hafi veriS haldinn
Jxar sem prjedikaS var fyrir f r a m-
1 e i S e n d u m landsins, aS þeir
skyldu nú taka höndum saman, og
kjósa aS eins sína menn til þings viS
landskosningarnar og standa aS því
sem einn maSur. Jeg skil ekki betur
en aS hjer sje veriS aS reyna aS
nxynda nýjan landsmálaflokk, er
mætti kalla framleiðendaflokk. Nú
hefur þaS veriS svo til þessa, aS fram-
leiðendurnir hafa einir ráSiS lögum
og lofum í landinu, þeir einir hafa
haft kosningarrjett og þannig ráðið
því hvernig þingiS er skipaS. Á síS-
asta þinginu varS nokkur breyting á
þessu, þeir afsöluSu sjer þá þessum
rjetti aS þvi leyti sem kosningarrjett-
urinn var rýmkaSur aS miklum mun,
svo aS mjer er nær aS halda, aS nú
sjeu framleiSendur ekki helmingur
kjósenda i landinu. En var þaS virki-
lega meiningin aS veita þessum nýju
kjósendum rjett sinn aS eins í því
skyni, aS hefja þegar flokksbaráttu
á móti þeim ? Og baráttu um hvaS ?
Stjettahagsmunina vitanlega. Fram-
leiðendur í landinu eru ekki svo
staddir aS þeir eigi í vök aS verjast
fyrir einum eða neinum, þeir þurfa
ekki aS verja sig gegn öSrum, er vilji
þjaka þeim, og ekki aS mynda samtök
til aS bæta kjör sín. Því fer fjarri.
Þeir hafa haft ráðin hingaS til, og
þeir hafa þau máske enn, en þetta er
fyrsta sporiS til aS missa ráSin, aS
ganga í flokk, beinlínis til aS espa
upp mótstöSu gegn sjer. Þetta eru
frjettirnar af fundinum viS Þjórsár-
brú. Sum blöSin hafa sagt aS allir
1-æSumennirnir þar hafi veriS á einu
máli um þetta, en þaS er ekki rjett.
Heimastjórnarmenn geta Jxó hrósaS
sjer af þvi, aS þar kom fram maSur
úr þeirra flokki, sjera Eggert Páls-
son, sem mótmælti þessu.
Flokkaskifting eftir stjettum er ó-
eSlileg, og mundi ekki vera landinu
til neins góSs, og hún er beinlínis ljót
þegar þeir sem meiri máttar eru
byrja. Hitt getur maSur skiliS, þó
leitt sje að þaS þurfi fyrir aS koma,
aS hinir byrji, sem minni máttar eru,
ef þeir þykjast undirokaSir, í þeirn
tilgangi einum, aS bæta kjör sín. Jeg
held nú raunar aS þaS sje ekki á-
stæSa til aS vera neitt smeykur út
af þessum frjettum af framleiðenda-
samtökunum við Þjórsárbrú. Jeg
býst viS aS þessi hugmynd þeirra
fari innan tíSar í sömu gröfina eins
og bændaflokkshugmyndin. Grunur
leikur og á því, aS fyrir forgöngu-
mönnum Þjórsárbrúarfundarins hafi
vakaS nokkuS annaS, en þaS sem haft
var á oddinum, sem sje þaS, aS þeg-
ar Bændaflokkurinn gaf út stefnu-
skrá sína, Jxá setti hann í hana ótví-
ræS orS um aS hann væri járnbraut-
arlagningu andvígur. ViS þetta gátu
bændur í Rangárvalla og Árnes-sýsl-
um ekki felt sig, og þaS mun hafa
orSiS undirrót hreyfingarinnar.
ÞaS hafa bæði jeg og fleiri Heima-
stjórnarmenn veriS óánægSir meS
þaS, aS Heimastjórnarflokkurinn á
þingi skyldi ekki taka sjer fyrir
hendur aS marka afstöðu flokksins
í framtíSinni, um þau mál, er nú
skifta; má raunar virSa flokknum
margt til vorkunnar, því aS afstaSa
hans var mjög erfiS á síðasta þingi,
þar sem hann var hvorki stjórnar-
flokkur nje mótstöðuflokkur stjórn-
arinnar. En jeg held nú, hvaS sem
líSur þingflokki heimastjórnarmanna,
aS þaS sje til svo mikið af mönnum
víSsvegar um land, sem líta meS hlýj-
um huga til starfsemi Heimastjórnar-
flokksins í innanlandsmálum á um-
liðnum árum, og vilji vera meS í
flokki,er vinni aS því aS hrinda áfram
íramförum meðal allra stjetta lands-
ins, aS takast megi aS senda inn á
þingiS, sem nú á aS starfa næstu 6
árin, öflugan framsóknarflokk, sem
hafi þor til aS kannast viS sín fram-
sóknarmál, jafnvel þó þau eigi ekki
vísan byr í upphafi, og jafnframt þrek
til aS bera mál undir kjósendur, ef
þess þarf meS, þrek til aS vera í
minni hluta eitt eSa tvö kjörtímabil
og þol til aS halda út í baráttunni fyr-
ir málum sínum, þar til hann hefur
unniS meiri hluta þjóðarinnar til fylg-
is viS þau. En jafnframt hafi hann
vit til aS koma í framkvæmd sem
flestum stórmálum, á þann hátt aS
hvergi verSi kollsiglt en öllu stefnt
viS hóf og fram á viS og upp á viS.
Þeirrar framtíSar vildi jeg óska
Heimastjórnarflokknum, en allri ann-
ari flokkaskiftingu en þeirri, sem
bygS er á þessum grundvelli, vildi
jeg geta vísaS norSur og niSur.