Lögrétta - 03.05.1916, Blaðsíða 3

LÖGRJETTA
57
i. þ. m. sendu útgeröarmenn Há-
setafjelaginu uppástungu til breytinga
á samningnum frá 16. febr.:
„Hásetar skulu, aö svo miklu leyti,
sem útgeröarmenn krefjast þess, láta
lögskrá sig á botnvörpuskipin til 30.
september þ. á. til fiskveiða eða
síldveiöa meö þeim kjörum: 1) að
hásetum á botnvörpuskipum og öör-
um þeim, sem lifrarhlutur ber, skuli
greitt fyrir hvert lifrarfat, sem fult er
og á land er flutt, hæsta gangverö í
Reykjavík, eöa ef þessu er ekki
tekið nú þegar, þá 35 kr. — þrjátiu
og fimm krónur —: fyrir hvert lifr-
arfat. 2) Að kaup almennra háseta
veröi 75 kr. —• sjötíu og fimm krón-
ur — á mánuði. 3) Að veröi síldveið-
ar stundaöar, þá skuli hásetum auk
mánaöarkaups greidd premía 2 —
tveir aurar — á fiskpakkaða tunnu,
eöa 3 — þrjá aura — á hvert mál
(150 lítra), og ennfermur fái skipverj-
ar fisk þann, er þeir draga meðan
skipiö er á síldveiðum, og frítt salt
í hann.
Jafnframt skal þess krafist um skip
þau, sem nú er lögskráð á til lögá-
kveðins tíma, að á þau verði jafn-
óðum og þau koma inn lögskráð til
30. september þ. á.“
Stjórn Hásetafjelagsins svaraði aft-
ur, eftir fundarhald í gær, og segir
þar: „Fundurinn hafnaði boðinu með
öllum atkvæðum og kvaðst halda fast
við sitt eigið tilboð og annað ekki.
Þar sem þjer farið fam á, að lögskrá
til ákveðins tíma, þá er því til að
svara, að Hásetafjelagið getur ekki
bundið meðlimi sína þannig. En hins
vegar skiftir Hásetafjelagið sjer ekki
af því, þótt þeir menn sjeu lögskráðir
ákveðið, sem það vilja, ef enginn af
skipshöfninni er látinn ganga frá
vegna þess, að hann ekki vill lög-
skrásetjast til ákveðins tíma.
Með því fyrirkomulagi á lögskrá-
setningu, er við sendum yður ritaða
í meðfylgjandi viðskiftabók, hafið
þjer tryggingu fyrir því, að verkfall
verður ekki hafið aftur til 30. sept-
ember þ. á. af Hásetafjalagsins hálfu.
Enda er stjórn Hásetafjelagsins
reiðubúin að gefa persónulega trygg-
ingu fyrir því, ef þess verður óskað.“
Við þetta situr nú sem stendur og
er samkomulag ekki fengið enn.
Hásetaverkfallið hefur, eins og
nærri má geta, vakið mikla hreyfingu
: bænum. Nokkrar róstur hafa orðið
út af því á sumum af skipunum, og á
bæjarbryggjunni á sunnudaginn, og
er sagt að málaferli standi til milli
einhverra af þeim, sem þar áttust við.
En best væri, að sem minst yrði úr
allri þessari misklíð, því hún virðist
vera mjög vanhugsuð frá upphafi,
engin skynsamleg ástæða til verk-
fallsins, að því er sjeð verður af því,
sem enn er fram komið. Málgagn
verkamanna'flokksíns, ,,Dagsbrúrí“,
hefur ekki komið út síðan verkfallið
hófst, svo að ekki er enn vel ljóst,
hverjum ástæðum er haldið fram frá
hálfu hásetanna. En sumir af þeim,
sem þátt taka í verkfallinu, kvað vera
lögskráðir á skipin fram í júlí, og
er augljóst, að þeir menn standa illa
vígi í deilunni.
Botnvörpungaútvegurinn hjer virð-
^st vera svo arðsamur atvinnuvegur
íyrir alla, bæði útgerðarmenn og sjó-
menn, að hann ætti ekki að þurfa að
eyðileggjast eða bíða stórhnekki fyr-
n smávægileg ágreiningsatriði, eða
Jirætugirni og æsingar.
Tveir af botnvörpungunum, sem út
. ru a sunnudaginn, meðan á uppþot-
mu stoð, með aðeins nokkurn hluta
af skipshofnunum, annar með 6 menn
komu ínn aftur í nótt, sem leið, og
höfðu fengið góðan afla. Lögr! er
sagt, að lifrarafli hásetanna, sem þar
voru með, sje rúm tunna á mann, eft-
ir aðems tveggja daga útivist.
Ujelbðturinn „Hröllur" ferst.
9 menn drukna.
Á skirdag fór hjeðan vjelbáturi
„Hrolfur frá ísafirði áleiðis þang
vestur, og á honum 9 menn, 7 ski
verjar og 2 farþegar. Nú er það ta
víst, að báturinn hafi farist á leiðin
Hann sást frá öðrum vjelbáti fn
undan Barðanum á föstudaginn lani
segir Mrg.bl., en eftir það skall
storveður 0g vita menn ekkert
batsins upp frá því Hann yar d
tveggja ísfirðinga, Helga Sveinssc
ar bankastjóra og Jóh. Pjetursson;
En formaður var Bigurgeir Siguri
son ur Reykjavik, kvæntur maður.
Af skipverjunum 6, sem með hon-
um fórust, eru 4 nafngreindir: Guð-
bjartur Guðmundsson og Guðmundur
Sigmundsson, báðir frá ísafirði, Jó-
hann Ólafsson og Jón Pálmason, frá
Skálavík. Farþegarnir voru tveir
bræður, synir Benedikts Jónssonar á
Hesteyri.
Stríðið.
Síðustu fregnir.
Skeytafregnir hingað síðustu vik-
una geta ekki um neina viðburði á
herstöðvunum hjer í álfu. En her
Englendinga, sem inniluktur hefur
verið í Kut el Amara, hefur nú gefist
upp fyrir Tyrkjum, um 9 þús. manna,
að því er fregnir segjai
Á írlandi hafa verið uppreisnar-
róstur, sem hófust í Dublin 24. f. m.
og urðu síðan svo magnaðar, að ír-
land var lýst í hernaðarástandi. Þetta
var nú rjett fyrir mánaðamótin. En í
opinberum tilkynningum hingað frá
ensku stjórninni 1. þ. m. er sagt, að
yfirhershöfðinginn, sem settur hefur
verið fyrir herinn á írlandi, skýri frá
því.að uppreisnarforingjarnir hafi all-
ir gefist upp. Helstu stjórnmálafor-
ingjar íra, svo sem þeir Redmond og
Carson, höfðu lýst yfir, að þeir væru
uppreistninni mjög andvígir, en Car-
son var, svo sem kunnugt er, aðal-
forvígismaður írska uppreisnarliðsins
fyrir átríðið.
Um ágreininginn milli Bandaríja-
stjórnarinnar og Þjóðverja virðist
ckkert útkljáð enn. Síðustu fregnir
eru þær, að ríkiskanslarinn þýski hafi
farið með sendiherra Bandaríkjanna
til aðalherstöðvanna þýsku, og þá að
líkindum til viðtals við keisarann.
Fregnirnar segja, að eitthvað af
rússnesku liði sje komið til vesturher-
stöðvanna, til liðs við Frakka.
DANSKA RÁÐANEYTIÐ.
Á því hefur nýlega orðið sú breyt-
ing, að kirkju- og kenslumálaráða-
neytinu hefur verið skift, og er Poul-
sen prestur orðinn kirkjumálaráð-
herra, en Kejser-Nielsen er kenslu-
málaráðherra. Christofer Haage er
orðinn verslunarmálaáðherra.
Frjettir.
Mislingar. 18. apríl fann hjeraðs-
læknirinn á ísafirði mann þar ný-
lagstan í mislingum. Hafði sá maður
komið frá Noregi með Flóru. En
skipið var búið að koma í Vestmanna-
eyjar, Reykjavík, Patreksfjörð og
Hólmavík og var þennan dag á leið
til Siglufjarðar.
Landlæknir gerði þegar allar ráð-
stafanir til að hefta útbreiðslu veik-
innar. ísfirðingurinn, Eiríkur Guð-
mundsson, hafði sýkst meðan skipið
var hjer (13.—15. f. m.) en verið á
ferli. Var rekinn ferill hans hjer. —
Fimm manneskjur hafa sýkst af Ei-
riki hjer, 15 á ísafirði, áður en læknir
sá hann, og 5 farþegar, sem fóru til
Siglufjarðar og liggja nú þar. Er al-
staðar beitt fullum sóttvörnum. Verð-
ur reynt af fremsta megni að stöðva
veikina.
Landsbankamálin. Það er nú ákveð-
ið að öll skjöl, sem farið hafa milli
landsstjórnar og bankastjórnar út af
gjaldkeramálinu og bankabyggingar-
málinu, komi út í Stjórnartíðindum
innan skams. Um bankabyggingar-
málið hefur mikið verið rætt að und-
anförnu í bæjarblöðunum. Banka-
stjórnin vill nú byggja hann norðan
við Hafnarstræti, en landsstjórnin vill
hafa hann við Austurstræti, þar sem
Hótel Reykjavík var áður. Skynsam-
leg grein um þetta mál var i „Vísi“
nýlega eftir L. L., og mælir hann með
því, að bankinn verði settur við
Lækjartorgið, norður af stjórnarráðs-
húsinu.
Nú hefur stjórnin látið dómkveðja
3 menn til þess að segja álit sitt um
lóðirnar tvær við Austurstræti og
Hafnarstræti og hafa orðið fyrir því:
Ásg. Sigurðsson konsúll, Einar Er-
lendsson smiður og Jón Þorláksson
landsverkfræðingur.
Nathan og Olsen, stórkaupmenn
hjer, hafa keypt Godthaabslóðina með
þeim húsum, sem á henni standa og
kvað ætla að byggja þar upp nú í
sumar. Verður það þá önnur bruna-
lóðin frá í fyrra sem upp er bygð, en
fystur til að byggja upp varð Gunn-
ar Gunnarsson kaupmaður. Hann
bygði þegar í fyrrasumar stórt stein-
steypuhús við Hafnarstræti, og nú er
hann kominn nokkuð áleiðis með ann-
að við Austurstræti.
Skilnaðargjöf. Jón Guðmundsson,
sem verið hefur ráðsmaður Vífilstaða-
hælisins síðan það var stofnað, sagði
þvi starfi af sjer nú fyrir skömmu og
fluttist hingað til bæjarins. Bæði
læknir og sjúklingar á Vífilstöðum
gefa honum besta vitnisburð fyrir
veruna þar. Sjúklingarnir sendu hon-
um ávarp nú á sumardaginn fyrsta,
( með þökk fyrir framkomu hans við
þá, og fylgdi ávarpinu minjagripur,
en það var vandaður göngustafur úr
íbenviði, með handfangi úr silfri.
Nafn Jóns er greypt með gulli i við-
ir.n, neðan við handfangið, en þar
fyrir neðan er silfurhólkur og á hann
grafið: „Þökk fyrir 1910—1916, frá
Vífilsstaðasjúklingum.“
Tíðin. Umskifti eru nú orðin til
hins betra, og þó engin veruleg hlý-
indi komin enn. Um miðja síðastliðna
viku brá til sunnanáttar, en í vikulok-
in var aftur kominn norðan andvari.
En heiðríkt er og sólskin á hverjum
degi. Frjettir úr Dalasýslu, Húna-
vatnssýslu og Skagafjarðarsýslu
segja, að jarðhnjótar sjeu komnir þar
upp til nokkurra bóta, en í Eyjafjarð-
arsýslu og Þingeyjarsýslu er enn sagt
jarðlaust með öllu. Að norðan er sagt,
að heyskorturinn sje ekki eins mikill
alment og af hefur verið látið hjer,
hvergi hafi menn enn mist skepnur
eða fargað þeim hans vegna. Goða-
foss leggur á stað hjeðan í dag með
mikið af kornvöru til Norðurlands,
mest til Blönduóss og Sauðárkrpks.
Þetta er alt tekið af kornmatarbirgð-
vm landssjóðs. Á Akureyri er eitt-
hvað af þeim fyrirliggandi enn, og
cinnig einhver slatti á Húsavík.
Þær ráðstafanir póststjórnarinnar, ,
að fella niður póstferð um Norður-
land vegna heyleysis, þykja mörgum
ástæðulausar með öllu og jafnvel ó-
tækt úrræðaleysi, segja, að landssjóð-
inn hefði litlu munað, að kaupa upp
af fóðrum einn eða tvo gripi á póst-
leiðinni og borga fyrir eins og upp
hefði verið sett, heldur en að láta
póstferðina falla niður.
Mannalát. Síðastl. laugardag andað-
ist merkisbóndinn Þorsteinn Thorar-
ensen á Móeiðarhvoli í Rangárvalla-
sýslu. Hann varð bráðkvaddur.
30. apríl andaðist í Steinnesi i
Húnavatnssýslu frú Ingibjörg Guð-
mundsdóttir, kona Bjarna Pálssonar
prófasts.
Enskt herskip, hjálparbeitiskip,
kom hingað í gær og með því E. G.
Cable, ræðismaður Englendinga, sem
verið hefur í Englandi um tíma að
undanförnu.
„Mjölnir“ í Lerwick. Englendingar
Jiafa nú haldið „Mjölni“ í Lerwick
fcitthvað þriggja vikna tíma. Var hann
á leið með fiskfarm til Noregs og
hafði verið samið um flutning á farmi
þaðan aftur. Það er ekkert smáræð-
istjón, sem útgerðarfjelagið hjer,
„Kveldúlfur", verður fyrir af slíkri
töf.
Efnahagsreikningur Landsbankans
með útbúunnm á Akureyri og ísafirði 31. desember 1915.
E i g n i r: Kr. au. Kr. au. Skuldir: Kr. au.
I. Skuldabréf fyrir lánum: I. Seðlaskuld bankans við landssjóð ... • • • 750000 00
a. Fasteignaveðslán 313218 74 2. Innskotsfé landssjóðs ... 200000 00
b. Sjálfskuldarábyrgðarlán 1485318 36 3- Bankaskuldabréf 1800000 00
c. Handveðslán 48787 97 4- Innstæðufé í hlaupareikningi 670967 98
d. Lán gegn ábyrgð sveita- og 5- Innstæðufé í sparisjóði ... 5714709 50
bæjarfélaga 127774 57 6. Innstæðufé gegn viðtökuskírteinum 902624 43
e. Reikningslán 1154571 88 3I2QÓ7I 52 7- Inneign 1. flokks veðdeildar bankans ... 325401 25
2. Víxlar og ávísanir • • • • • • 2822169 93 8. Inneign 2. flokks veðdeildar bankans ... ... 284461 19
3- Kgl. ríkisskuldabréf kr. 572800 00 492608 00 9- Inneign 3. flokks veðdeildar bankans ... .. 220316 90
4- Önnur erlend verðbréf kr. 218000 00 161632 50 10. Inneign 4. flokks veðdeildar bankans ... 7399 24
5- Bankavaxtabréf 1. flokks ••• ••• ••• 294500 00 11. Innheimt fé ekki útborgað 23930 48
6. Bankavaxtabréf 2. flokks kr. 586500 00 574770 00 12. Akceptkonto ... 303 01
7- Bankavaxtabréf 3. flokks kr. 110100 00 103494 00 13- Ymsir kreditorar ... 60436 86
8. Bankavaxtabréf 4. flokks kr. 145100 00 136394 00 14. Varasjóður fyrv. sparisjóðs Reykjavíkur ... 222 61
9- Hafnarlánsskuldabréf Reykjavíkur kr 183000 00... 175680 00 15. Varasjóður bankans ... 1058639 59
10. Önnur innlend verðbréf , 1200 00 16. Til jafnaðar móti eignalið 16 ... 893 85
11. Fasteignir 107421 00 17. Flutt til næsta árs ... ... 55721 95
12. Bankabyggingin með húsbúnaði ... 92225 71
13- Starfhús útbúsins á ísafírði og áhöld útbúanna ... 2502 10
14. Inneign erlendis ••• ••• ••• 3561747 06
15- Ymsir debitorar ••• «•• ••• 111277 36
16. Óinnkomnir vextir tilh. reikningsárinu 893 85
i7- Peningar í sjóði 31. desbr. 1915 ... • • • • • • • • • 307841 81
Krónur: 12076028 84 Krónur: 12076028 84
Reikningur
yíir tekjixr ogf gjöld Landsbankans á árinu 1915.
Tekjur: Kr. au. G j ö 1 d : Kr. au. Kr. au
I. Flutt frá f. á 29721 40 1. Utborgaðir vextir 302485 11
2. Ágóði af rekstri útbúsins á Akureyri 15603 19 2. Kostnaður við rekstur bankans 75354 78
3- Agóði af rekstri útbúsins á ísafirði 20022 5° 3- Flutt til næsta árs 40712 79 418552 68
4- Nettó-tekjur af fasteignum bankans 6445 26 4-. Tekjuafgangur ••• ••• ••• 234530 90
5- Innborgaðir vextir 334578 36 sem er varið þannig:
6. Forvextir af víxlum og ávísunum 183145 68 a. Innleystir seðlar úr gildi gengnir 390 00
7- Yinsar tekjur 63567 19 b. Gjald til landssjóðs samkv. lög-
um 18. sept. 1885 og lögum 12. jan. 1900 7500 00
c. Gjald til byggingasjóðs samkv.
lögum 21. okt. 1905 7500 00
d. Innlend verðbréf færð niður í
verði um 2927 00
e. Utlend verðbréf færð niður i
verði um 32424 25
f. Tap á lánum og víxlum 35305 95
g. Ágóði landssjóðs af innskotsfé h. Lagt við varasjóð: 10994 45
1. 2% af seðla- skuld bankanskr. 15000 00 2. Ennfremur ... — 122489 25 137489 25
Kr.: 234530 90
Krónur: 653083 58 Krónur: 653083 58