Lögrétta - 15.11.1916, Síða 1

AfgreiCglu- og innheimtum.:
ÞÓR. B. ÞORLÁKSSON,
Bankastræti n.
Talsími 359.
Nr. 54.
Reykjavík, 15. nóvember 1916
Klæðaverslun
H. Andersen & Sön.
Aðalstr. 16.
Stofnsett 1888. Sími 32.
Þar cru fötin saumuð flest.
Þar eru fataefnin best.
innlendar og erlendar, pappír og alls
konar ritföng, kaupa allir í
[vmundssoRar.
Lárus Fjeldsted,
Y firrjettarmálaf ærslumatiur.
LÆKJARGATA 2.
Venjulega heima kl. 4—7 sítSd.
Aukaþing*.
Kvatt saman 11. desember
næstkomandi.
Eins og átiur hefur veriö getíÖ um hjer í biahinu, gekk her Grikkja,
sem var í Kavalla, Búlgurum á hönd í haust sem leiö. Þessi gríski her var
síðan fluttur til þýska bæjarins Görlits og var litiö svo á sem Grikkir væru
þar gestir ríkisins. Svo var fariö aö semja um þaö milli stjórna Grikk-
la.nds og Þýskalands, hvaö ætti aö veröa um þetta lið, og óskaöi Grikkja-
stjórn aö þaö yröi sent heim aftur, en hvað orðið hefur úr þeim samning-
um, hefur Lögr. ekki sjeö um getið. Hjer á myndinni er sýnd koma griska
hersins til Görlits, og sjest foringi hans, Karakollos óberst, hægra megin
á myndinni, merktur með X-
Lögbirtingarblaöið frá io. þ. m.
flytur Opið brjef frá konungi, sem
stefnir Alþingi saman til aukafundar
ii. des. 1916, og er kveðið svo á í
brjefinu, aö Alþingi þetta megi ekki,
nema síöar verði öðruvisi ákveðiö,
eiga setu lengur en 3 vikur.
Nýkosna þingið.
Eftir yfirlýsingum þingmannaefn-
anna viö framboðin er flokkaskift-
ingin í nýkosna þinginu þannig:
Heimastjórnarmenn eru 15: H.
Hafstein, Guðj. Guölaugsson, G.
Björnson, Pjetur Jónsson, Jóh. Jó-
hannesson, Magn. Kristjánsson, Jón
Magnússon, Matth. Ólafsson, Sig.
Sigurðsson, Eggert Pálsson, Einar
Jónsson, Þór. Jónsson, Björn R. Stef-
ánsson, Halld. Steinsen, Stefán Stef-
ánsson.
Þversu-mmenn eru 11 eöa 12: Sig.
Eggerz, Hjörtur Snorrason, Bjarni
Jónsson, Bj. Kristjánsson, Kr. Daní-
elsson, Magnús Torfason, Pjetur
Ottesen, Ben. Sveinsson, Hák. Kristó-
fersson, Sk. Thoroddsen, Þorst. M.
Jónsson. Karl Einarsson sýslumaður
er sá 12., ef hann er þar talinn.
Langsum-menn eru 3 eða 4: Magn-
ús Pjetursson, Einar Arnórsson, Gísli
Sveinsson, Karl Einarsson er sá 4.,
ef hann er þar talinn.
Þingbændaflokksmenn eru 4:
Guöm. Ólafsson, Ól. Briem, Þorl.
Jónsson, Jón á Hvanná.
Óháöir bændur 3: Sig. Jónsson á
Ystafelli, Pjetur Þóöarson, Sv. Ólafs-
son.
Verkmannaflokksmaöur 1: Jör.
Brynjólfsson.
Utan flokka 2: Magnús Guömunds-
son, Einar Árnason.
Þaö er nú ólíklegt, eöa jafnvel ó-
hugsandiað þessi flokkaskifting hald-
ist, þegar á þingið kemur. Fyrst 0g
fremst er það um utanflokkamennina
að segja, að þeir munu báðir hallast
að Heimastjórnarmönnum, en verk-
mannaflokksmaðurinn að þversum-
mönnum.
Þá eru bændaflokkarnir. Ólíklegt
er, að þeir verði tveir í þinginu, ann-
ar meö 3 mönnum, hinn með 4. En
renna þeir þá saman i einn 7 manna
flokk? Það má vera. En Bændaflokk-
urinn yrði, þótt svo færi, sama ó-
myndin áfram eins og hann hefur ver-
ið á síðustu þingum. í honttm yrði
ekki helmingur þeirra þingmanna,
sem teljast veröa til bænda, eða land-
\
búnaöarmanna. Þeir eru 18 alls, þar
af 9 í Heimastjórnarflokki og 2 í
þversum-flokki. Bændaflokkur, sem
ekki getur dregið að sjer nema 7 af 18
landbúnaðarmönnum,virðist ekki eiga
neinn tilverurjett.
T5n gerum pamt ráð fyrir,að bænda-
flokkarnir renni saman og myndi einn
7 manna flckk, svo að flokkaskift-
ingin frá siðnsta þingi haldist. Heima-
stjórnarmenn yrðu þá 17, Þversum-
menn 12 eða i^y Bændaflokksmenn 7
og Langsum-menn^'eða 4 (K.E. vafa-
maöurinn).
Heimastjórnarmenn og Langsum
eru þá saman 20 eða 21, Heimastj.-
menn og Bændaflokkurinn saman 24,
Heimastj.menn og Þversum saman 29
eða 30.
Þversum og Langsum saman 16,
Þversum og Bændaflokkur saman 19
eða 20.
Ef reiknað er með Bændaflokknum
sem heild, þá virðist eðlilegast, að
hann myndaði þingmeirihluta ásamt
Heimastjórnarflokknum, þar sem
flestir bændurnir eru fyrir. Það yrði
24 manna samsteypa. En ekki er þó
líklegt að þetta verði ofan á, því í
Bændaflokknum eru menn, sem göm-
u! flokksbönd draga fremur í aöra
átt. Og þá er aö gera ráð fyrir, að
Bændaflokkurinn sundrist milli hinna
flokkanna.
Afstaða Bændaflokkamannanna til
hinna flokkanna er þá þessi: Sigurð-
ur áYstafelli hefur altaf verið Heima-
stjórnarmaöur og gæti ekki hallast
annarstaöar að en þangað. Pjetur í
Hjörsey hefur áöur verið Heima-
stjórnarmaöur, en er nú talinn fylgj-
andi Þversum-mönnum. Sv. Ólafsson
hefur verið Sjálfstæöismaður, en
Lögr. er ókunnugt um, hvar hann
hefur staðið í deilunni milli Langs-
um og Þversum. Ólafur Briem og
Guðm. Ólafsson hafa veriö Langsum-
manna megin í þeirri deilu, en Þor-
leifur i Hólum og Jón á Hvanná
Þversum-manna megin. Þessir 7 menn
ættu þá að eiga heimili: 1 hjá Heima-
stjórnarmönnum, 2 eöa 3 hjá Langs-
um og 3 eða 4 hjá Þversum.
Eftir þá skiftingu yrðu Heima-
stjórnarmenn 18, Langsummenn 5—7
og Þversum-menn 15—17- Það eru
þeir K. E. og Sv. Ól., sem Lögrjetta
veit ekki, hvar telja skal.
Þversum-menn og Langsum-menn
yrðu þá til samans 22 og gætu mynd-
að meirihluta í þinginu, ef þeir vildu
gleyma umliðna tímanum og fallast
aftur í faðma.
Heimastj.menn og Langsum yrðu
saman 23—25, og Hmeimastj.menn
og Þversum saman 33—35.
Svona er þá flokkaskiftingin í ný-
kosna þinginu, og er fyrst og fremst
sýnt hjer, hvernig hún lítur út sam-
kvæmt yfirlýsingum þingmannaefn-
anna við framboðin, en i öðru lagi
hvernig hún yröi á grundvelli flokka-
skiftingar síðasta þings og svo hinn-
ar eldri flokkaskiftingar. Reyndar
hefur það oft og viða verið tekið
fram, að hin gamla flokkaskifting
ætti ekki rjett á sjer lengur, og Lögr.
hefur talið það rjett vera. Hún hefur
haldið því fram, aö næsta þing ætti
aö mynda heildfastan meirihlutaflokk
án þess að hin eldri deilumál þyrftu
að koma þar til greina. En smáflokk-
arnir ættu að hverfa.
Þegar litið er yfir þingmennina nú
að kosningunum loknum, er útlitiö
ekki gott að þessu leyti. Enginn
flokkurinn hefur meirihluta og mjög
vandsjeð, hvernig smáhóparnir muni
haga sjer, hvernig þeir muni renna
saman eða skiftast milli hinna stærri,
þegar til kemur.
En einhverjir af flokkunum verða
að taka höndum saman og skapa
meirihluta utan um einhverja stjórn.
Eða þá að ráðherrum veröi fjölgað,
eins og gert hefur veriö ráð fyrir, og
aðalflokkar þingsins myndi svo sam-
steypustjórn meðan á ófriðarvandræð-
unum stendur, eins og gert hefur ver-
ið víða annarstaðar.
Ko sning'arnar.
í Barðastrandarsýslu voru atkv.
talin 9. þ. m. og er þar kosinn Hákon
Kristófersson bóndi í Haga með 208
atkv.
Sjera Sigurður Jensson fjekk 162.
í Norður-Múlasýslu voru atkv. loks
talin kvöldið 13. þ. m. og eru þar
kosnir Jón Jónsson á Hvanná með
367 atkv. og Þorsteinn M. Jónsson
barnakennari í Borgarfirði með 342
atkv.
Ingólfur Gíslason læknir fjekk 260
og Guttormur Vigfússon 237.
Þar með er fullsjeð um skipun
þingsins.
XI. &rg.
V. B. K.
Vandaðar vörur. Ódýrar vörur.
Ljereft, bl. og óbl. — Tvisttau. — Lakaljereft. — Rekkjuvoðir,
Kjólatau. — Cheviot. — Alklæði. — Cachemire.
Flauel, Silki, Ull og Bómull.
Gardínutau. — Fatatau. — Prjónavörur allskonar.
Regnkápur. — Gólfteppi.
Pappír og ritföng.
Sólaleður og skósmíðavörur.
Verslunin Björn Kristjánsson, Reykjavík.
Striðid.
Flugvjelarnar í ófriðnum.
Það eru ekki litlar breytingar, sem
orðið hafa á flugvjelunum smátt og
smátt eftir að ófriðurinn byrjaði. Þær
eru notaðar fyrst og fremst til að
njósna um vigstöðvar óvinanna. Of-
an úr loftinu eru gerðir uppdrættir
af þeim, og eftir þeim visbendingum
er svo stórskotunum látið rigna yfir
þær, oft úr mikilli fjarlægð. En flug-
vjelarnar eru líka notaðar til árása
og með þeim hafa víða nú i striðinu
verið unnin spellvirki. Aðalbreyting-
in á flugvjelunum frá því að striðið
byrjaði, segir maður, sem þessu er
kunnugur, er þó sú, að njósnar-flug-
urnar eru nú útbúnar með vjelbyss-
um og, að nú er farið að smíða mjög
stórar og sterkvopnaðar flugur til
þess að kasta niður sprengikúlum, og
hefur hver þeirra fleiri kröftugar
hreyfivjelar.
Frakkar höfðu í byrjun stríðins or-
ustu-flugur, sem þeir kölluðu „avion-
kanónur“, tviþiljur með 200 h. a. vjel-
um og 150 km. hraða á klukkustund.
Framan á þeim var 37 mm hrað-
skotafallbyssa. Fyrstu flugurnar af
þeirri gerð voru notaðar við vörn Pa-
risarborgar haustið 1914, og seinna
hafa þær einnig verið notaðar til á-
rása inn i land óvinanna.
Orustuflugur Þjóðverja í byrjun
stríðsins voru Albatross-vjelarnar,
tvíþiljur, með tveimur hreyfivjelum,
sem hvor um sig hafði 165 h. a. og 165
km. hraða á kl.st. Á þessum vjelum
voru tvær vjelbyssur, önnur að fram-
an, hin að aftan. Endurbætt útgáfa
kom síðar af þeirri flugu og höfðu
hreyfivjelarnar þar hvor um sig 225
h. a. og vjelbyssurnar urðu þrjár.
Þessar flugur voru brynjaðar til
verndar mönnum og skotfærum. Síð-
ar fjekk þessi fluga nafnið Arminius,
og gerði hún loftflotum bandamanna
oft mikið tjón, þar sem þeir höfðu
hvorki jafnhraðskreiðar flugur nje
heldur eins vel vopnaðar.
En brátt kom fram á sjónarsviðið
hjá Frökkum ný orustufluga, sem var
hraðskreiðari en Arminíus, með 185
km. hraða á klukkustund. Þetta var
einþiljuvjel og kölluð Morane-Saul-
nier-einþiljan. Hún hafði aðeins eina
vjelbyssu, en þó reyndist svo, vegna
flýtisins, að Arminíus stóðst ekki við-
ureignina við hana, svo að Þjóðverj-
ar sendu nú þær vjelar til austurvíg-
stöðvanna og gerðu þær þeim mikið
gagn í framsókn þeirra þar sumarið
1915. Höfðu Rússar engar flugvjel-
ar, sem færar voru í viðureign við
Arminíus Þjóðverja. Frá þessum
fiugum gátu Þjóðverjar stöðugt hald-
ið uppi njósnum um það, sem gerð-
ist bakvið herlínu Rússa og undir
vernd þeirra sendu þeir sprengikúlna-
flugur inn yfir hersvæði Rússa og
eyðilögðu þannig á stórum svæðum
vegi þeirra og brautir.
En til viðureignar við Moraneflug-
una á vesturvígstöðvunum kom nú
fram Þjóðverja megin ný fluguteg-
und, sem er nefnd Fritz-flugan, tvi-
þilja, með að eins einni hreyfivjel og
165 km. hraða á kl.stund. En hún
gat verið á flugi alt að 10 kl.stundum
í einu og hafði tvær vjelbyssur, sem
skotið var úr til beggja hliða, sinni
frá hvorri hlið flugunnar. Þótt þessi
fluga væri að sumu leyti ekki eins
fullkomin og frönsku flugurnar, þá
höfðu þær ekki við henni, með þvi
lika að bandamenn höfðu færri flug-
um á að skipa. Það er líka sagt um
báðar frönsku flugnategundirnar,
„avion-kanónuna“ og „Moran-flug-
una“, að á þær þurfi sjerstaklega
duglega stjórnara til þess að þær geti
staðist i viðureigninni við Fritz-
fluguna.
Næst kom fram á sjónarsviðið ný
orustufluga frá Frökkum, hin svo
kallaða Nieuport-fluga, tvíþiljuvjel,
mjög fljót og ljett i hreyfingum og
skjót að stíga upp á við. Hún var
sniðin eftir enskum flugvjelum, Sop-
with- og Bristol-flugvjelunum, en
nýjungin, sem hún hafði að færa, var
sú, að vjelbyssa hennar var á efri
þilju og skotmaðurinn stóð í vjelinni.
Var þvi hægt að skjóta frá henni á
flugur, sem voru fyrir ofan hana, og
þetta kostaði Þjóðverja í fyrstu marg-
ar flugur. Fritz-flugan dugði nú ekki
gegn þessari nýju flugu. Þjóðverjar
bjuggu þá flugur sínar út með byssu,
sem hægt var að skjóta úr beint nið-
ur fyrir sig, og hjálpaði það mikið.
Sá útbúnaður er nú orðinn bæði á
þýskum og frönskum flugvjelum.
Þjóðverjar hafa nú einnig sett skot-
færin á efri þiljur á flugum sínum,
en hafa einnig komið þar fyrir sjálf-
hreyfibyssum, sem skjóta aftur af
flugunni, og leika þær á möndli, sem
snúa má í hálfhring. í byrjun þessa
árs voru nýjustu orustu-flugur Þjóð-
verja á vesturvígstöðvunum þannig
gerðar. Einnig var þá komin á gang
hjá þeim hin svo nefnda „Fokker-
fluga“, en það er „Morane-flugan“
franska endurbætt og þarf, eins og
hún, mjög duglegan stjórnanda. Þessi
fluga getur náð 190 km. hraða á kl,-
stund.
Fokker-flugan svífur hátt í lofti,
þangað til hún sjer óvin þann, sem
hún á að fást við, niður undan sjer.
Þá fer hún í hringsveiflum niður á
við og sendir kúlnahrið á undan sjer.
Þegar hún nálgast óvininn, reynir
hún að komast aftur fyrir hann og
skjóta þaðan, því með því koma i
rjetta skotlinu frá henni allir þeir
punktar mótstöðuflugunnar, sem mest
er um vert að hitta.
„Fokker-flugan“ gerði í fyrstu
enska loftflotanum mikið tjón, en hjá
Frökkum var „avion-kanónan“ best
fær um að mæta henni. Nú hafa þó
Englendingar sent frá sjer nýja flugu,
sem stendur sig i viðureigninni við
„Fokker-fluguna“, en um það sjer-
staka í gerð þeirrar flugu vita menn
ekki alment enn sem komið er.
Það er nú einnig sagt, að hjá Þjóð-
verjum sjeu nú komnar fram gríðar-
stórar orustuflugur, með fjórum