Lögrétta - 29.11.1916, Blaðsíða 3

LOGRJETTA
205
Lj óðabók
eftir
Hannes Hafstein.
Verð:
Obundin á góðan pappír....................
Obundin á skrautpappír ...................
Innbundin í gylt shirtingsband............
Innbundin í gylt skinnband................
Innbundín í gylt chagrinband gylt í sniðum í
hulstri og á skrautpappír................
Fæst hjá bóksölum.
Aðalutsala í Bankastræti 11.
kr. 9.50
10.00
11.00
i2.oo
* i5-oo
Þór. B. Þorláksson.
A5 endingu skal þess þó getiS, að
þaö er satt, aö G. G. studdi M. P. til
þess að verSa sjálfkjörinn i Stranda-
sýslu, og Lögr. er í engum efa um,
að þaS sjeu bein ósannindi hjá M. P.
aS hann viti ekki til þess. Hitt er aS
skoSa sem hvert annaS heimskubull,
er M. P. læst hafa heyrt aS ritstj.
Lögr. hafi viljaS gefa kost á sjer í
Strandasýslu, því slíkt hefur hvorki
honum nje nokkrum manni öSrum,
svo hann viti, til hugar komiS, og
getur M. P. framvegis veriS alveg
óhræddur um kjördæmi sitt fyrir
framboSi frá honum, því þó aldrei
nema svo ólíklega færi, aS M. P.
dytti í hug aS bjóSa honum þaS, þá
er þaS sannast aS segja, aS hann vildi
þaS ekki.
Frjettir.
Frá Winnipeg er skrifaS 25. okt.:
„.... Uppskera varS mjög rýr í
haust. Mönnum telst svo til, aS ekki
fáist helmingur á móts viS þaS, sem
var í fyrra. Haglbyljir gerSu miklar
skemdir, og svo voru of miklar væt-
ur samfara steikjandi hita og er þaS
talin orsök til „rySsins", sem svo víSa
eySilagSi uppskeruna. En afarverS er
nú á öllum korntegundum og hjálpar
þaS bændum mikiS. í bænum hjer eru
kjör almennings meS versta móti. AS
sönnu er ekki mikið af atvinnulausu
fólki, en almenn vinnulaun eru langt
frá aS nægja til sæmilegrar lifsfram-
færslu meS því okurverSi, sem nú er
á öllum lífsnauSsynjum, hækkandi
sköttum og öSrum álögum, sem af
stríSinu leiSa . ...“
Saga Norðurlanda á ensku. London
3 nóv. 1916. Fyrir rúmri viku kom
út hjá Fisher Unwin í Lundúnum
saga Danmerkur, SvíþjóSar, íslands
og Finnlands eftir dr. Jón Stefánsson,
allstórt rit. Bókin hlaut eindregiS lof
þeirra manna, er færastir voru til þess
aS dæma um hana, enda seldist fyrsta
prentun á einum sólarhring. Bryce lá-
varSur hefur ritaS formálann og fer
þar maklegum lofsorSum ekki ein-
ungis um bókina, heldur einnig um
lærdóm höf. og starfsemi. Öll er bók-
in rituS hlutdrægnislaust en einarS-
lega og í innganginum heldur höf.
fast fram sögulegum rjetti íslands til
fullkomins sjálfstæSis, auk þess
sem mentastarfsemi íslands hefSi ein-
sömul veriS næg til þess aS ávinna
því þann rjett. Er þaS nákvæmlega
hiS sama og t. d. A. Hovden heldur
fram, er hann segir: „Þín börn um
heiminn hafa svo helga boriS glóS,
aS sú er sjálfsögS krafa, aS sjálfráS
verSi þjóS.“
ÞaS er vel aS saga vor er sögS á
ensku af skýrleik og þekkingu nú á
þessum óeirSartimum, er enginn veit
hvert bera kann.
Bókin kostar 5 stí. og má þaS mjög
ódýrt heita svo stór sem hún er og
vönduS aS öllum frágangi. Af ísl.
myndum eru í henni Jón SigurSsson
og Árni Magnússon.
Snæbjörnjónsson.
Brjef úr Skagafirði. Hjer ber frem-
ur fátt til tísinda nú. HeilbrigSi al-
menn, og engir nafnkendir dáiS ný-
lega. Veturinn nýgenginn í garS, og
er hann „mjúkur á manninn" enn sem
komiS er. AlauS jörS og veSur hiS
besta daglega. SumariS n. 1. þótti anda
kalt fram til maímánaSarloka og
mesta furSa, hvaS afleiSingar þess
urSu þó vægar. Eftir maílok mátti
sumariS kallast hiS besta. Grasspretta
ágæt, eins og oftast er eftir snjóa-
vetur. JörSin geymist þá svo þiS und-
iv gaddinum aS hún sprettur afar-
fljótt; eru dæmi til þess í Fljótum,
sem eru, snjóþyngslapláss mikiS, aS
jörS þar hefur veriS slegin hálfum
mánuSi eftir aS af henni þiSnaSi
snjór. Nýting varS hjer mjög góS á
heyjum. Mátti svo heita, aS ekkert
hey hrektist, er talist gæti. Heyjaafli
því yfirleitt í besta lagi. Skepnur meS
vænna móti í haust eins og vanalega
þegar hagstæS er tíS og hagar góSir.
-- Verslun hjer þykir hafa veriS
fremur erviS þetta ár. Útlenda varan
fariS síhækkandi, en verS á innlend-
um afurSum aftur á móti lækkaS, t. d.
ull og gærum. En þaS þótti sumum
einkennilegt, aS kaupmenn á SauSár-
króki sáu sjer ekki fært aS borga
innlendu vöruna í haust jafnháu verSi
og kaupmenn á Blönduósi og sömu-
leiSis á Skagaströnd gátu borgaS.
Ætla mætti, eftir þessu aS dæma, aS
SkagfirSingar hefSu þá setiS viS betri
kjör en Húnvetningar meS kaup á út-
lendu vörunni. En þaS mun þó ekki
liafa veriS. KjötiS á SauSárkrók seld-
ist á 92 au. kg. best, rýrara kjöt 88
au. kg. Gærur á 75 au. kg. En á
Blönduósi seldist kjötiS á 1 kr. til 1
kr. og 4 au. kg. og gærur á 92 au. kg.
Sagt var eitthvaS um þaS, aS kaup-
menn á SauSárkróki hefSu borgaS
einstöku mönnum kjötiS meS 96 au.
kg. eSa janvel 1 kr. En lágt hvaS
þaS hafa farið. Kaupmenn eru nú
menn, sem ekki gera góSverk sín í
þeim tilgangi aS sýnast fyrir mönn-
um, aS minsta kosti varSar fjöldann
ekkert um þau. — Þá er aS minnast
þingkosninganna síSustu. Þær fjellu
þannig, sem kunnugt er, aS Magnús
GuSmundsson sýslumaSur varS I.
þingmaður, Ólafur Briem 2. ÞaS er
í fyrsta sinn sem hann verSur 2. þing-
maSur SkagfirSinga, og er þó búinn
^ aS sitja á þingi fyrir sama kjördæmi
| óslitiS síðan 1886. Sá eini af þing-
mönnum landsins, sem þann heiSur
] hefur hlotiS aS hafa óhaggaS traust
kjördæmis sins um svo langan tíma.
j SömuleiSis sá eini bóndi, sem hlotiS
' hefur forsetasæti annar en Tón áGaut-
1 J
j löndum. Samt sem áSur þóknaSist
SkagfirSingum nú aS meta hann nr. 2.
1 Jósef bóndi á Vatnsleysu hafSi all-
1 mikiS fylgi viS kosningarnar, eins og
hann átti fyllilega skiliS, og má því
j um hann segja, aS hann fjell meS
sæmd. Nokkrir kjósendur snerust i
liS meS Arnóri presti í Hvammi. Eng-
inn mun efast um, aS Magnús sýslu-
niaSur verSi mjög nýtur maSur á
þmgi. Hann er starfsmaSur mikill,
hagsýnn og fjárgætinn mjög, og má
óhætt telja hann ábyggilegan á öllum
sviSum. En þrátt fyrir alla kosti hans,
virtist okknr sumum engin ástæSa til
aS skifta um þingmenn. SkagfirSing-
ar gátu verið vel sæmdir af því, aS
eiga á þingi tvo bændur, báSa bú-
setta í kjördæminu ....“
Ú 1 f u r U g g a s o n.
Lögberg hið forna var, er og verS-
ur fyrir austan Brúará.
Undarlegt er þaS, aS nýmælagirn-
in skuli blinda svo slíka ágætismenn
og sagt er aS lir. prófessor Finnur
Jónsson sje, aS þeir hika sjer ekki
nieS rakalausum fullyrSingum aS I
setja þann blett á þjóS sína aS hún
hafi gleymt sínum merkilegasta
sögustaS. (Sjá grein hr próf. F. J.
um Lögberg í 43. nr. Lögrjettu og
grei.n mína i Skírni 1914, bls. 51-72.)
1. oktbr. 1916.
Finnur Jónsson
frá Kjörseyri.
Mynd af Höfn í Hornafirði hefur
sjera Sig. Á. Gislason látiS prenta
meS litum, eftir málverki, sem Ás-
grímur Jónsson hefur gert. Á þessi
mynd aS verSa jólagjöf hjeSan til
danskra skólabarna, og einnig mun
útgefandi hafa hana til sölu. ÁSur
hefur Þór. B. Þorláksson málari lát-
iS litprenta mynd eftir málverki Ás-
gríms af Öræfajökli, og P. Halldórs-
son bóksali sömul. eftir Þingvalla-
rnynd J.Helgasonar prófessors, flagg-
minnisspjaldsins.
Kirkjan og ódauðleikasannanirnar
heitir nýútkomin bók eftir Harald
Níelson prófessor, fyrirlestrar og
prjedikanir, sem hann hefur flutt hjer
• Rvík og víSar. Útg. ólafur Björns-
son. Mun hennar verSa nánar getiS
síSar.
Kafbátar við ísland. Enskur botn-
vörpungur kom til DýrafjarSar fyr-
ir nokkrum dögum beina leiS frá
Grimsby. Er sú fregn höfS eftir skip-
stjóra, aS daginn, sem hann fór frá
Grimsby, hafi komiS þangaS enskur
botnvörpungur hjeSan frá landi meS
skipshafnir af 3 öSrum, sem þýskur
kafbátur hafi sökt út undan Dýra-
firSi.
Flóra var stöSvuS af þýskum kaf-
báti skamt frá Noregi á leiS hingað,
en hún er komin nú fyrir fáum dög-
um. SpurSi kafbátstjóri, hvaS hún
ætti aS flytja út hjeSan aftur og sagSi
skipstjóri þaS vera kjöt til bæjar-
stjórnarinnar í Kristjaníu. Var þaS
látiö gott heita og skipinu slept.
8 nýir bílar höfSu komiS meS Goða-
fossi nú frá Ameríku, þar á meSal
tvær tegundir, sem ekki hafa veriS
hjer áSur, Maxvell og Saxon. 6 af
þessum nýju bílum komu til Jóna-
tans Þorsteinssonar.
Þorsteinn Björnsson cand. theol.
frá Bæ í BorgarfirSi, sem undanfarin
ár hefur verið búsettur i Winnipeg,
er nýlega kvæntur franskri konu auS-
ugri þar í borginni, segir Vísir.
Leikfjelag Reykjavíkur kvað nú
ætla aS fara að taka til starfa og er
Jens B. Waage orðinn formaður þess.
Ættarnafn. Páll Jónsson skáld á
Akureyri hefur tekiS sjer ættarnafn-
iS Árdal.
Úr Þingeyjarsýslu. Kaupfjel. Þing-
eyinga hefur í ár bygt sláturhús á
EinarsstöSum í Reykjadal og var
byrjaS aS nota þaS í haust, þótt ekki
væri þaS fullbúiS, og bíl hefur fje-
lagiS fengiS til flutninga milli slátur-
hússins og Húsavikur. — Er nú byrj-
aS á akvegi frá BreiSumýri upp í
Mývatnssveit og leggur landsjóSur
eitthvert fje til hans, segir NorSurl.,
en að öSru leyti verSur hann kost-
aSur af sýslunni og hreppunum.
Starfsfólkið á landsímastöðinni. Ó-
nafngrendur maSur sendi 23. þ. m.
starfsfólkinu á landsímastöSinni, sem
er 15 manns aS sögn, piltar og stúlk-
ur, hverju fyrir sig brjef meö 100
kr. seöli aS gjöf. Þakkar símastjór-
inn hjer, Gísli J. Ólafsson, þetta fyr-
ir starfsfólksins hönd í Mrg.bl. 24.
þ. m. og segir aS sjer þyki leitt, aö
mega ekki nefna nafn gefandans, en
varla geti veriS um aS villast, hver
hann sje, og eru allir á sama máli
um þaS, að ekki geti verið nema um
einn mann að gera, þann sama, sem
oft áSur hefur sýnt af sjer þessu líka
rausn.
B otnvörpungarnir. Rán, Snorra
goða og Apríl hefur nú veriö lagt
inn í Sund og hætta þeir veiöum um
hríð. Eggert Ólafsson, Earl Iierford
og NjörSur munu eiga aS halda áfram
veiSum, en verða þó að líkindum ekki
sendir til Englands með aflann. Eng-
um enskum botnvörpungi, sem flutt
hefur fisk hjeSan fyrir ísl. botnvörp-
ungana, hefur hlekst neitt á.
„Vísir“.
Ljóðabók H. Hafsteins var send
meS „lslandi“ um daginn til ísafjarð-
ar, Akureyrar, SeyöisfjarSar og Eski-
fjarðar, og nú með „GoSafossi" og
„Flóru“ kemst hún til flestra bók-
sala kring um land, svo aS hún verð-
ur til hjá þeim fyrir jólin, en bókin
er vel valin jólagjöf og nýársgjöf.
Mynd þessi er af Lovísu drotningu,
ekkju Friðriks konungs VIII., tekin
1872, og ber hún son sinn, sem nú er
Kristján konungur X. á bakinu. Lo-
vísa drotning varS 65 ára 31. f. m.
Síðustu frjettir.
Helstu stríösfrjettirnar eru nú frá
Balkanskaganum. Símskeyti frá 27.
þ. m. segir herlínu Rúmena rofna á
nokkrum stööum, hafi miSveldaher-
inn tekiS Crajova 21. þ. m., sem er
langt inni í Rúmeníu vestan til, og
Turn, Severin og Orsova 23. þ. m.,
en þær borgir eru vestast í landinu.
Svo hefur her miöveldanna og Búlg-
ara miklu austar haldið norður yfir
Dóná, vestan við Rustschuk, sem er
suöur frá Búkarest og eigi langt á
milli. Síöari fregnir segja, aS her
Falkenhayns aS vestan og Macken-
sens aS austan hafi náð saman, og
má þá búast viS að miSveldaherinn
umkringi Búkarest bráSlega, og hafi
þá alla Rúmeníu í höndum sjer áöur
langt um liöur.
Frá Grikklandi er það sagt, aS
MakedóniustjórnVenizelosar hafi sagt
Búlgurum og Þjóðverjum stríS á
hendur og bandamenn hafi krafist,
aS Grikkir, þ. e. konungssinnar og
fylgjendur Aþenustjórnarinnar, selji
öll vopn sín af hendi. Er þá svo kom-
iö, aö þau hjeröS Grikklands, sem
Venizelos fylgja, eru fyrir fult og alt
komin í ófriöinn með bandamönnum,
en konungur Grikklands og stjórn
þess halda enn fram hlutleysi lands-
ins og neita bandamönnum um liS-
veislu í ófriSnum. En bandamenn hafa
krafist, aS sendiherrar miSveldanna
í Aþenu væru látnir fara burtu úr
Grikklandi og bendir nú alt til þess,
aö þeir ætli sjer aS taka landiS, þótt
hikandi sjeu þeir í því, og bendir
þaS á, aS konungur og Aþenustjórn-
in hafi mikiS fylgi meðal hersins og
þjóðarinnar.
Jagow, utanríkisráðherra Þj óðverj a,
hefur sagt af sjer vegna heilsuleysis.
KafskipiS „Deutschland" er nú aft-
ur komiö á heimleiS frá Ameríku.
Englendingar eru nú, eins og ÞjóS-
verjar áður, að skipa sjerstakan ráS-
herra til þess aS sjá um útvegun mat-
væla og skiftingu meSal manna. Fær
hann ótakmarkaS vald í hendur á sínu
sviði, eins og í Þýskalandi. Ýmsar
reglur eru þegar settar í bili þessu
viSvíkjandi svo sem þessar:
ÞaS á aö banna aS baka hveiti-
brauS (White Bread), en í þess staö
eiga menn aS lifa á því brauSi, er
nefnt er „Standard Bread“, úr ósáld-
uöu hveiti. BannaS skal aö nota syk-
ur í sætindi og aSra munaðarvöru.
HámarksverS sett á mjólk og kart-
öflur. Kartöflur sparaSar á allan hátt.
Hegnt skal fyrir þaö aö sólunda mat-
vælum eöa fara ósparlega meS. Eft-
irlit skal haft meö sölu og úthlutun
matvæla. Matvælakort útgefin ef
þurfa þykir o. s. frv.
Brjef frá Þýskalandi.
Þýskur liösforingi skrifar manni
hjer í bænum í síSastliSnum mánuSi:
„— Jeg tek nú þátt i stjórn setu-
liðs nokkrar mílur fyrir aftan herlín-
una. Bý í frönsku verkamannshúsi,
uns jeg er alheill oröinn. ViS förum
ekki alveg á mis viö andlega uppörf-
un. ViS höldum á víxl fyrirlestra í
herforingjaskólanum um þau efni, er
ÞAKKARÁVARP.
Innilegt þakklæti viljum viö undirrituÖ
votta þeim heiðurshjónunum frú Stein-
unni Guðmundsdóttur nuddlækni og trje-
smíðameistara Lofti SigurSssyni hjer í
bænum fyrir þá framúrskarandi hjálp, er
frú Steinunn veitti okkur, er hún sótti mig
undirritaSa, sem legiS hafði rúmföst í full
tvö ár, heim á heimili mitt og veitti mjer
heima hjá sjer hina ágætustu læknishjálp í
fulla 3 mánuði og annaðist mig og hjúkr-
aði mjer sem umhyggj usamasta móðir og
veitti auk þessa einnig barni okkar mikils-
vcrða læknishjálp alt án alls endurgjalds.
Biðjum við algóðan Guö að lauria þeim
kærleiksverk þetta, þegar þeim liggur
mest á.
Reykjavík 27. nóv. 1916.
Guðla-ug Lárusdóttir.
Jósafat Jóhannsson.
Nokkrar húseignir
á góSum stöðum í bænum fást keypt-
ar nú þegar. Mjög góðir borgunar-
skilmálar. Væntanlegir kaupendur
snúi sjer til SVEINS JÓNSSONAR.
Til viðtals í veggfóöursverslun Sv.
Jónssonar & Co., Kirkjustræti 8, kl.
3—6 síðdegis.
hver þekkir best. Nýlega hjelt einn
fyrirlestur um „Deutscher Werk-
bund“, er hefur sett sjer það mark
aö skapa nýjan byggingarstíl, er sje
öörum fremri aö hagkvæmni, efni og
útbúnaði. Áhrif fjelagsskapar þess
eru geysimikil og enginn vafi á því,
aS eftir örfáa áratugi eigum viö nýj-
an byggingarstíl, er taki öörum frarp
og"sje hliSstæður fyrri alda bygging-
arstíl, þeim gotneska, rómverska eða
endurreisnartímabils-stílnum. Er þetta
ekki eftirtektarvert, aö prússneskur
herforingi er að ræöa helstu áhuga-
mál listamanna um leiö og þórdunur
orustunnar berast inn í skálann, en úti
fyrir er ógurlegasta blóðbaS, er ver-
aldarsagan veit af. Foringjarnir koma
hingaS inn úr sundurskotnum skot-
gryfjum til þess að hlusta á fyrir-
lestur um list. Ótrúlegt er, aö óvinir
vorir láti sjer detta í hug aS hægt sje
aS tortíma annari eins menningar-
þjóS. Ef þeir þektu andann meöal
hermanna vorra og heima fyrir,
mundu vonir þeirra brátt deyja. En
viS berjumst og munum berjast til
þrautar unz varanlegur friður
fæst-----------“
VESTURHAFSEYJARNAR.
Nefndin, sem setið hefur á ráð-
stefnu í Khöfn til þess að ihuga eyja-
sölumáliS hefur klofnaö, og eru 23
meS því, aS selja eyjarnar, en 7 móti,
segir í símskeyti til Mrg.bl. frá 26.
þ. m. — Mest líkindi til þess, aS sala
fari fram.
Sjötti norræni
stúdentafundurinn
á Rödkilde lýðháskóla.
ÞaS var heldur en ekki uppi fótur
og fit í byggingu Stúdentafjelagsins
danska i byrjun ágústmánaSar i sum-
ar. Norræna stúdentasambandið haföi
ákveöiö aö halda sumarfund sinn á
Rödkilde lýöháskóla á Möen, og fje-
lagiS haföi lofaö aö hjálpa samband-
inu til þess. Fyrst byrjaSi nú alt meö
því aö miöstjórnin kom og hjelt fund.
Þar mættu fyrir Islands hönd höf.
þessarar greinar, og í staS hinna ísl.
miSstjórnarmanna,Steinþ. GuSmunds-
sonar og Sveins SigurSssonar, sem
ekki gátu sótt fundinn, þeir Dr. Sig-
urSur Nordal og stud. polit. SigurSur
Leví. Var á miöstjórnarfundinum rætt
um ýms sambandsmál. MeSal annars
kom hiS nýja flagg íslands til um-
ræða þar, og var samþykt aS fram-
vegis skyldi viSv. flöggun á sumar-
fundunum fara samkvæmt grund-
vallarreglum sambandsins, en þaö vill
segja aS ísl. flaggiS verSur dregiö
þar á stöng jafnhliöa flöggum hinna
þjóöanna framvegis. í ár var ekki
hægt aS flagga með öSru flaggi en
því danska vegna banns þess gegn
notkun útlendra flagga sem Dana-
stjórn haföi gefið út í byrjun stríSs-
ins, og ekki var hægt aö fá undan-
þágu frá.
NorSmennirnir komu fyrstir, um
160, þar af eitthvað 80—90 kvenstú-