Lögrétta - 27.07.1926, Síða 1

Innheimto og afgreiðsla
í Þingholtsstrœti 1
Sími 185.
LOGRJETTA
Útgefandi og ritstjór'
l orsteinn Oíslason
Þingholtsetræti 17.
Sími 178.
XXI. ár.
Reykjarík, þriðjudaginn 27. júlí 1926.
31. tbl.
Bikaitrslui iitsliiis Bislasinar
ÞmgKoltsstræti 1.
í fyrra var lækkað mikið verð á öllum bókum, sem Þorsteinn
Gíslason hefir gefið út, og fylgir hjer verðskrá:

Um víða verttld.
Síðustu fregnir.
Hún varð ekki langlíf stgórn
sú, sem Herriot myndaði í Frakk-
landi í síðastL viku. Voru Jpó
ýmsir kunnir menn í ráðaneytinu:
Monzie fjármálaráðherra, Louche-
ur verslunarmálaráðh. og Poinleve
hermálaráðh., en utanríkismáiin
ætlaði Herriot að fara sjálfur með.
En þetta ráðaneyti fór aðeins
með völd í einn eða tvo daga. —
Fregn írá 22. þ. m. segir það fall-
ið. Herriot skýrði frá áformi þess
um að koma fram mikilli hækk-
un á eignasköttum, og var út af
því feld í þinginu traustsyíirlýs-
ing til hans. Það kom líka fram,
að Frakklandsbanki kvaðst nú
líklega verða að neita ríkinu um
frekari lán, með því að seðlaforð-
inn væri á þrotum.
24. þ. m. kom fregn um, að
Poincaré hefði myndað nýja
stjóm með þátttöku frá frjáls-
lynda flokknum, miðflokkunum og
íhaldsflokknum. 1 stjóminni eiga
sæti Herriot, Painleve, Tardieu,
Barthu. Briand er utanríkismála-
ráðh., en Poincaré sjálfur for-
sætisráðh. Þingfylgið er öflugt, ef
samvinna getur átt sjer stað með-
al þeirra flokka, sem nú standa að
st j órnarmynduninni.
1 Englandi fara enn fram um-
ræður um kolamálið milli biskup-
anna og forsætisráðherrans. Er
sagt, að biskuparnir hugsi til að
útvega kolaiðnaðinum lán í stað
ríkisstyrksins.
Fregn frá Varsjá segir, að þing
ið hafi samþykt stjómarfars-
breytingar, sem heimili víðtækar
stjómarathafnir, án íhlutunar
þingsins. Stjómin hafi því í raun
og veru fengið einræðisvald.
----o-----
Annáll 19. aldar.
----o-----
I.
Jeg hef stundum hugsað um
það, hvort nokkursstaðar í víðri
veröld sje til eins sagnfræðds-
hneigð þjóð sem vjer íslending-
ar. Á öllum öldum hefur fjöldi
lærðra og leikra stundað annála-
ritun og árbókasmíð, í afgangs-
tímum sínum. Bændum hafa hjá-
verk þessi orðið stundum óbrot-
gjamasti minnisvarðinn, og jafn-
framt hafa þau orðið seinni kyn-
slóðum ljós á ferðalagi um völ-
undarhús sögunnar. Ef öllum
annálum og árbókum væri kipt
úr bókmentum fyrri alda, mundi
saga Islands verða undarlega
sundurslitin og þokuleg. En ann-
álariturunum eigum vjer það að
þakka, að brotasilfur sögunnar
má bræða og steypa því í eina
samfelda þeild. Sumum þykja
annálamir þurir og strembnir.
öðrum finnast þeir skemtilegir og
ljettir aflestrar. En allir eru sam-
mála um fræðilega hlið þeirra og
gagnsemi fyrir söguvísindin.
II.
Þegar blöð og tímarit risu á
legg, hnignaði blómaöld annála-
ritunarinnar. 19. öldin er endur-
reisnatímabil á fle&tum sviðum.
Þó má ekkii gleyma því, að ein-
mitt á þeirri öld lögðust ýmsar
venjur og ýmsir aldarfarshættir
niður með öllu, sem mest gildi
hafði haft á liðnum öldum fyrir
þjóðlífið. Á þeirri byltingaöld
Ámi Thorsteinsson:
Tíu sönglög kr. 3,00.
Einsöngslög I.—IV. kr. 6,00.
(Einstök hefti kr. 1,50).
Bjöm austræni:
Andvörp kr. 3,00.
Bjöm Kristjánsson:
Stafrof söngfræðinnar ib. kr. 3,00.
Conan Doyle:
Morðið í Lauristonsgarðinum kr.
1,00.
Baskervillehundurinn kr. 2,50.
Einar H. Kvaran:
Sálin vaknar kr. 3,00; ib. 5,00.
Syndir annara kr. 2,00; ib. 2,50.
Líf og dauði kr. 2,50; ib. 3,50.
Sambýli kr. 7,00; ib. 9,00.
Sögur Rannveigar I. kr. 3,00; ib.
5,00.
Sögur Rannveigar II. kr. 3,00; ib.
5,00.
Sögur Rannveigar I.—II. ib. kr.
10,00.
Trú og sannanir kr. 5,00; ib. 8,00.
Sveitasögur kr. 7,50; ib 10,00
Stuttar sögur kr. 9,00; ib. 11,50.
Funk:
Um þjóðarbúskap þjóðverja kr.
1,00.
Gestur:
Uudir ljúfum lögum kr. 5,00; ib.
7.50.
Grímur Thomsen :
Ljóðmæli kr. 2,00.
Rímur af Búa Andriðssyni kr.
0,50.
Guðmundur Bjömson:
Mannskaðar á Islandi kr. 0,10.
Næstu harðindin kr. 0,25.
Guðmundur Friðjónsson:
Kvæði kr. 10,00; innb. 13,50 og
15.50.
Guðmundur Hannesson:
Skipulag sveitabæja kr. 2,50.
Út úr ógöngunum kr. 2,00.
Guðmundur Kamban:
Ragnar Finnsson kr. 7,50.
Bækurnar eru seldar
skolaði í úthaf tímans síðustu
rímnaskáldunum. Andlegt næring-
arstarf riddarasagna og guðsorða-
rita í ,gamla stíl lagðdst þá að
mestu í gröfina og sömu leið
hefði árbókagerð farið, ef sjera
Pjetur Guðnjundsson í Grímsey*)
hefði ekki risið á fætur, þjóðleg-
ustu bókmentagerðinni til styrkt-
ar. —
III.
Á seinustu prestsárum sínum
mun sjera Pjetur hafa safnað
*) Daníel Jónsson á Fróðastöðum
samdi annál er nær frá 1800—1886
og liggur í handriti á Landsbóka-
safninu, en þá munu annálarit 19.
aldar upptalin vera.
Gunnar Gunnarsson:
Ströndin kr. 4,50; innb. 6,00.
Vargur í vjeum kr.3,50; ib. 5,00.
Drengurinn kr. 2,00.
Sögur kr. 1,50.
Sælir eru einfaldir kr. 7,00; innb.
9,00.
Dýrið kr. 3,00
Halldór frá Laxnesi:
Nokkrar sögur kr. 2,00.
Hannes Hafstein:
Ljóðabók kr. 12,50, ib. 16,00 og
18,00.
Headon Hill:
Æfintýri kr. 0,75.
Hulda:
Segðu mjer að sunnan kr. 2,50;
innb. 5,00.
Indriði Einarsson:
Dansinn í Hruna kr. 7,50.
Jóhann Sigurjónsson:
Fjalla-Eyvindur kr. 3,50.
Galdra-Loftur kr. 2,00; ib. 2,50.
Jón S. Bergmann:
Farmannsljóð kr. 3,00.
Jón Bjömsson:
Ógróin jörð kr. 3,00; innb. 6,00.
Hinn bersyndugi kr. 4,50.
Jafnaðarmaðurinn kr. 4,50.
Jón Jacobson:
Mannasiðir kr. 3,00; innb. 5,00.
Jón Laxdal:
Einsöngslög kr. 3,50.
Jón Ófeigsson:
íslenskt skólakerfi kr. 1,00.
Jón Trausti:
Dóttir Faraós kr. 2,00.
Tvær gamlar sögur kr. 3,00. innb.
5,00.
Bessi gamli kr. 6,00.
Samtíningur kr. 6,00.
Kvæðabók kr. 5,00; ib. 7,50.
Leysing kr. 5,00.
Borgir kr. 3,00.
Matthías Jochumsson:
Sögukaflar kr. 10,00; ib. 13,00; í
skinn 15,00.
Erfiminning kr. 6,00.
drögum til annálsins. En eftir að
hann hætti prestsskap og settist
að á Akureyri átti hann greiðari
gang að heimildum og hreinskrif-
aði þá safnið. Var það mikið að
vöxtum orðið þegar hann fjell
frá, og náði allar götur frá upp-
hafi 19. aldar til aldarloka að
mestu.
Þetta var þrekvirki af öldruð-
um manni. En hitt handtakið var
eftir að koma safninu út, almenn-
ingi til fróðleiks og skemtunar og
ísl. söguvísindum til stuðnings.
Þrátt fyrir fjárhagslegan erfið-
leika, sem ætíð er fylgifiskur
fræðirita útgáfna, er Hallgrímur
sonur sjera Pjeturs langt á veg
kominn með útgáfu annálsins og
Kipling:
Sjómannalíf kr. 2,50.
Maupassant:
Sögur kr. 0,50.
Ritsafn Lögi-jettu 0,75.
Sienkiewicz:
Með báli og brandi I. kr. 4,50.
Með báli og brandi II. kr. 3,50.
Barter Sigurvegari kr. 0,75.
Sigfús Blöndal:
Drotningin í Algeirsborg kr. 4,00.
innb. 6,00.
Sigurður Magnússon:
Um berklaveiki kr. 1,00.
Sigurður Vilhjálmsson:
Sólskinsblettir kr. 0,25.
Sigurður þórólfsson:
Alþýðleg veðurfræði kr. 2,00.
Sigurjón Jónsson:
öræfagróður kr. 4,00 ;ib. 6,50.
Sögusafn Reykjavíkur kr. 0,25.
Tryggvi Sveinbjömsson:
Myrkur kr. 3,00.
Twedale:
Út yfir gröf og dauða kr. 2,60;
ib. 6,00.
Walter Scott:
Ivar hlújám kr. 3,50.
Veme:
Dularfulla eyjan kr. 1,00.
Victor Hugo:
Vesalingamir I. Fantína kr. 5,00.
Vilhj. p. Gíslason:
Islensk endurreisn kr. 9,00; ib.
12,00; í skinn 15,00.
íslensk þjóðfræði kr. 3,50.
þorsteinn Gíslason:
Ljóðmæli kr. 4,50; ib. 9,00; ib. í
skinn 11,00; ib. í alskinn 15,00.
Heimsstyrjöldin kr. 25,00; ib.
32,00.
Nokkur kvæði kr. 0,50; ib. 1,00.
Jónas Hallgrímsson kr 0,30.
Riss kr. 0,50.
þorsteinn p. þorsteinsson:
Heimhugi kr. 4,00.
þrjár sögur (C. Ewald og B. v.
Suttner) kr. 0,75.
hygst hann að ná til ársins 1850.
Seinni hluti annálsins hefur
minna gildi að vísu, vegna þess
hvað úr miklu og margbreyttu
heimildasafni er að moða um
þann tíma, en þó mun í þeim
hluta annálsins vera ýmislegt,
sem ekki er annarsstaðar skráð
og gildi hefur á sínum tíma.
Aðalkostur annálsins, auk hins
fjölbreytta fróðleiks, er glögg og
nákvæm niðurröðun atburða og
frásagna. Er því mjög fljótlegt
að finna hvað eina og minsta full-
yrðing um fræðihlið þessa sögu-
rits er sú, að yfir það árabil sem
honum er ætlað að ná (50 ár),
er hvergi í öðru sögulegu heim-
ildarriti samankominn meiri fróð-
Nýjar bækur.
Vesalingarnir, eftir V. Hugo, I.
Fantina. Þýðing eftir Einar H.
Kvaran og Ragnar E. Kvaran.
Stórfengleg skáldsaga. Verð:
kr. 5,00.
Dægurflugur. Nokkrar gamanvís-
ur, eftir Þorstein Gíslason.
Verð: kr. 3,00, innb. kr. 5,00.
Hugur og tunga, eftir dr. Alex-
ander Jóhannesson. Fróðleg og
skemtileg bók. Verð: kr. 6,00.
Út úr ógöngunum, eftir Guðmund
Hannesson prófessor. Um núv.
stjómarfyrirkomulag og bætur
á því. Verð: kr. 2,00.
— Þessar bækur eru nú sendar
bóksölum og kaupfjelögum úti um
land.
Bókaverslun
ÞORSTEINS GlSLASONAR
Þingholtsstræti 1.
leikur í heild en í Annál 19. aldar.
Nokkurri furðu mætti það
gegna, ef jafn söguelsk þjóð og
íslendingar eru, keypti ekki ritið
og læsi það. Þetta mun hún og
gera að vísu, en ekki vel áhuga-
samlega, því öllu mun vera til
skila haldið, að útgef. fái kostn-
aðinn greiddan. Heimildarrit sem
þetta er gróði fyrir ísl. sögu-
fræði, og með því að kaupa það,
styðja kaupendur vel unnið verk,
eins og ávalt þegar fræðirit eru
keypt og lesin.
Útgef. mun hafa í hyggju að
gefa út athugasemdir og viðbót-
arfróðleik í annálslok, og er því
óþarft nú að benda á smá óná-
kvæmni. Þakka jeg svo útgefanda
áhugann og dugnaðinn við út-
gáfuna. Margeir Jónsson.
----o-----
Dánarfregn. 22. þ. m. andaðist
á Landakotsspítala Gunnlaugur
kaupmaður Jónsson, fyrrum
prests á Dvergasteini í Seyðisfirði.
Gunnlaugur mun hafa verið hátt
á sjötugsaldri, var lengi verslunar-
maður á Seyðisfirði, síðan á
Homafirði, en hafði nú um nokk-
ur ár rekið verslun í bænum. Vel
látinn maður.
Frú D. S. Curry frá San Diego
í Kalifomíu, sem nokkuð er frá
sagt í fyrirlestri Einars H. Kvar-
an hjer í blaðinu síðastl. haust
er nú hjer í kynnisför ásamt
tveimur börnum sínum. Hún er
systir Þórhalls kaupmanns Daní-
elssonar á Homafirði.
Tryggvi Þórhallsison ritstjóri er
nýkominn heim úr sjö vikna land-
vegsferðalagi kring um land. —
Hefur hann víða haldið fundi og
lætur vel af för sinni.
Úr Homafirði. Sjera ólafur
Stephensen í Bjarnamesi í Homa-
firði hefur með allmiklum til-
kostnaði raflýst prestsetrið í
Bjamanesi, auk annara umbóta,
sem hann hefur gert þar. Sýnist
það ekki sanngjarnt, að prestar
kosti slíkar umbætur að öllu úr
eigin vasa á jörðum, sem eru þjóð
areignir. Þau hjónin, sjera ólafur
og frú Steinunn, voru hjer á ferð
í vor, landveg að austan, og fór
hún hjeðan til Færeyja, í kynnis-
för til systur sinnar, frá Paturs-
son í Kirkjubæ, en sjera ólafur
fór landveg aftur heimleiðis.
Dánarfregn. Gunnar Þórðarson
kaupm. hjer í bænum andaðist
á Heilsuhælinu í Sölleröd 21. þ.
m., eftir langvarandi vanheilsu.
----o-----
hjá kaupfjelögum og bóksölum úti um land.
Afgxeidsla Xiög'rjettu og Óðins er í
Bókaverslun Þorsteins Gríslasonar.
Þingholtssræti 1. Reykjavík.