Lögrétta

Tölublað

Lögrétta - 12.01.1927, Blaðsíða 4

Lögrétta - 12.01.1927, Blaðsíða 4
4 LÖGRJETTA Norsk verkfræði. Nýlega er komin út hjá norska Gyldendal allstór bók, eftir Georg Brochmann, um ýmsar fram- kvæmdir norskra verkfræðinga (Store norske ingeniörarbeider, 182 bís. með mörgum myndum og uppdráttum). Er lýst þar tíu merkilegum og margháttuðum norskum verkfræðistörfum, und- irbúningi þeirra, vinnunni við þau og sjálfu því, sem bygt var, brúm, vegum, fossaaflstöð, stífl- um, ræsum o. fl. Er ástæða til þess að benda á þá bók af tveim- ur ástæðum. Fyrst þeirri, að efn- ið er í sjálfu sjer merkilegt, en lítið til þess gert af lesendum, sem ekki eru sjerfræðingar, að fylgjast með því og kynna sjer það. En af því sprettur ýmislegur misskilningur og allskonar hleypi- dómar, sem alkunnir eru úr ræð- um og ritum manna um verkleg mál hjer. Er þá ýmist of eða van, stundum virðist mönnum verk- fræði og „verklegar framkvæmd- ir“ vera hið eina sáluhjálplega, en stundum segja menn að þessir svo sem þeir tiltaka verkfræðing- ar sjeu að fara með alt norður og niður á hvínandi hausinn. Önn- ur ástæðan sem nefnd var er sú, að fá lönd eru til þess lík- legri á ýmsan hátt, en Noregur, að hafa megi til samanburðar við ísland í þessum efnum, vegna líkrar aðstöðu, þó ýmislegt beri á milii. Til þess eru því fyrirfram mörg líkindi að sækja megi ýms- an fróðleik til eftirbreytni eða aðvörunar í lýsingu þess hvemig komist hafa í framkvæmd ýms helstu mannvirki Norðmanna. Fyrirtæki eins og Namsenbrúin og Hjuksabrúin, Mábödalsvegur- inn og sorpræsakerfið í Osló og ekki síst Mörkfoss-Solbergfoss- virkjunin, sem öllum er lýst í jeg til þín og kysti þig, myndir þú hrinda mjer frá þjer. Og það má ekki koma fyrir. Nei, það m á ekki koma fyrir. Ó, hví kemur þú ekki heim til mín — þú veitst þó að það ert þ ú, sem jeg ann af allri sál minni. Jeg get ekki hrundið því frá mjer. Þau standa mjer fyrir hug- skotssjónum allan daginn, þau horfa á mig, hryggu augun hans. Jeg finn, að eitthvað ískyggilegt vofir yfir, já jeg finn það, það er að dynja yfir mig. Ó, guð gefi að jeg gæti sagt þjer það, og spurt þig, þú, sem veitst alt. En jeg finn að jeg má ekki gjöra það. Þú veitst ekki, hve hræðileg kyrðin er hjer í húsinu, á dag- irin. Stundum þykir mjer alt haf- ið ætla að flæða inn um glugg- ana. Jeg sit alein og yfirgefin úti í miðjum geimnum full kvíða og skelfingar. Alt, sem jeg hef gert ber fyrir augu mín. Og þá er mjer sem djúp og draugaleg rödd spyrji mig: Hví gerðirðu þ a ð? Hví gerðirðu þ að ekki. Jeg vissi aldrei, hvað gera skyldi. Mjer kom aldrei til hugar að yfirvega það. Jeg gerði það, bókinni, eru hin merkustu og fróðlegustu, einnig fyrir ísl. les- endur. Aðrir kaflar, sem fróðleg- ir eru í sjálfu sjer, eins og um jám- og og litavinslu eða turbin- ur, mundu máske ekki snerta eins ísl. lesendur, þar sem þeir mundu hinsvegar sakna frásagna um fyrirtæki eins og helstu jám- brautalagningar Norðmanna eða hafnargerðir, sem Brochmann heíur slept, af því að það sje norskum lesendum kunnugt. Um einstök atriði í bók Broch- mann’s geta sjerfróðir menn dæmt og deilt, ef þeir vilja. En í heild sinni er hún bæði fróðleg og fjörleg og aðgengileg öllum þeim, sem ánægju hafa af því, að kynna sjer slík efni. Mættu þeir að vísu vel vera fleiri, en nú virðist vera, svo mikið hefur ver- ið gert hjer á síðustu árum í þessum efnum og þó væntanlega meira framundan. Hafa verk- fræðingar þá hjer sem víðar unnið mikið verk, þó sumt orki tvímælis eins og gengur. Má til sanns vegar færa það, sem segir í formála ritsins, sem hjer ræðir um, að það sje órjettlátt, að verkfræðingar, sem unnið hafi mikilsverð andleg verk, eins og góðar verklegar framkvæmdir sjeu, þurfi að vera öllum ókunn- ir meðan á lofti sje haldið öðr- um, sem t. d. samið hafi mis- jafnlega góðar bækur. Fer svo best, að hvorumtveggja sje rjett gert og vel þeim sem vel vinna. ----o----- Einkennileg málaferli. Nýlega gerði Jónas Sveinsson, læknír á Hvammstanga kviðslitsskurð á þurfamanni einum þar nyrðra og jafnframt, eftir samkomulagi við hann, svonefnda Steinachs-aðgerð til yngingar á fólki. Er sú aðgerð hjer ýmsum kunn af umtali og nokkrum deilum, sem um slík mál sem næst lá að gera. Loksins, þegar þ ú komst, varð mjer það alt í einu ljóst: Þetta áttirðu að gera! Og þá sá jeg, að unt er að fara ótal leiðir aðrar en þær, sem jeg fór. Það er hræðileg hugsun. — Ó, mjer er það þungbært, að eiga að deyja, án þess að þú látir vel að mjer einu sinni enn, látir vel að mjer eins og fyrrum. Hún er óbærileg þessi hugsun, sem nú er farin að ofsækja mig. En jeg megna ekki að hrinda henni frá mjer. Ó, hvað á jeg að gera? Hví ert þú ekki hjá mjer? Er jeg þá glötuð? Já, jeg finn það. Jeg er glötuð. Jeg get aldrei orðið hrein framar. — Augu hans voru sem eilíf sorgin. Augu þ í n eru björt og skær. Þau eru s t u n d u m þung- búin. En, þegar þú brosir, eru þau skær og fögur. Þegar h a n n brosti, ó, það var ekki bros, það var grátur, hann brosti í staðinn fyrir að gráta. — — Nei, jeg þori ekki að hugsa meira í kvöld. Höfuð mitt er þreytt og úrvinda. Nú ætla jeg inn til þín stundarkom og sofa við hvílu þína. Þar líður mjer vel. hafa staðið, en J. S. hefur reynt hana áður að minsta kosti tvisv- ar. Varð hún árangurslaus eða lít- il í annað skiftið, en hitt skiftið fór svo, að gamall maður, sem hún var gerð á, gifti sig skömmu á eftir. Um þennan þurfamann, sem hjer um ræðir, fór þannig, að hann virtist allur yngjast upp, þó kominn væri á áttræðisaldur og allhrumur fyrir uppskurðinn, að sögn, og gerðist allumsvifa- mikill og nokkuð kvensamur. Þóttust þeir, sem höfðu hann á vist, þurfa að fá hækkað meðlag hans af þessum sökum ýmsum, en hreppsnefndin neitaði að borga. Hinsvegar áleit hún, að rjetti maðurinn til þess að bera aukinn kostnað af auknu lífs- fjöri mannsins, væri sá, sem gef- ið hefði honum aftur þetta fjör, óbeðið af „rjettum hlutaðeigend- um“, sem sje læknirinn. Hefur hún því stefnt lækninum til þess að fá hann dæmdan til þess að borga með fyrverandi sjúklingi sínum 800 kr. á ári, þann tíma, sem áhrif læknislistar hans eigi ennþá eftir að verka á hann og halda honum lifandi. Málið er enn óútkljáð. Deilurnar í Búnaðarf jelaginu halda áfram. Nú um nýárið gerði Sig. Sigurðsson kröfu til þess að vera settur inn í starf búnaðar- málastjóra með fógetavaldi. Bygði hann kröfu sína á því, að meirihluti stjórnar þeirrar í Bún- aðarfjelaginu, sem vikið hefði honum frá (þeir Tr. Þórhallsson og Magnús á Blikastöðum), hefði verið ólöglega skipuð af þingi og atvinnumálaráðherra. Fógetarj ett- urinn fjelst ekki á röksemdir Sig. Sig., eða málfærslumanns hans og úrskurðaði stjómina löglega og neitaði því að setja S. S. inn í starfið. Málinu hefir verið áfrýj- að til hæstarjettar. — t Lögr. hef- ur áður verið skýrt frá málum þessum allítarlega frá báðum hlið- Jeg get ekki afborið þetta leng- ur. Jeg finn, að jeg verð að koma til hans. Jeg sje ekkert annað en dimm, þungbúin augu hans, þau sje jeg hvarvetna. Þau seiða mig til sín! Ó, hvað á jeg að gera, hvað á jeg að gera? Mjer er svo þungt, að jeg má varla anda. Hverja nótt dreymir mig hann, mig dreymir að hann er að stytta sjer aldur. Og deyj- andi augunum mænir hann til m í n. — — — Ó, guð minn góður, hvað hef jeg gert! Hvernig mátti það verða? Eftir alt það fagra! Jeg man ekki neitt. Jeg ætlaði bara að fara til að sjá hann. Hann lagði höfuð sitt í kjöltu mína og grjet, hann, hraustmenn- ið, titraði af gráti, hann engdist af harmi, — og þá tók jeg um höfuð hans, — svo, — svo — man jeg ekkert framar — það var sem eilíft myrkur, — alt tóm, þung sorg, tómur, beiskur harmur — því að jeg gat aldrei framar orðið þín á þann hátt, sem jeg ætti að vera, og jeg vildi aldrei framar koma til þín, því alt er orðið ilt og vont, jeg vildi bara deyja, bara deyja. Ó, fyrirgefðu mjer, að jeg Egg-ert Ólafsson eftir Vilhjálm Þ. Gíslason, er nýj- asta fræðibókin. 440 bls. með myndum og rithandarsýnishom- um. Verð kr. 10. um. Síðast í grein Helga Hannes- sonar. Ilefur Lögr. enn fengið giæinar um málið frá báðum aðilj- um, en þykir ekki ástæða til að birta þær að sinni meðan málið er fyrir dómstólunum. Fyrirlestrar. Sig. Sigurðsson er byrjaður að flytja hjer í bænum fróðlegan fyrirlestrarflokk um Grænland, með myndum. Próf. Ág. H. Bjarnason er byrjaður á fjöl- sóttum fyrirlestraflokki um trú og vísindi og vegur á ýmsar síður, að gamalli guðfræði, guðspeki og spiritisma. „Spánska veikin“ svonefnda er sögð komin upp allvíða í Evrópu, og þó ekki skæð nema á stöku stað ennþá að minsta kosti. I Sviss hefur þó verið bannað skólahald og samkomur, og hver- vetna gæta menn allrar varúðar, en vara jafnframt við of miklum ótta og æsingi, sem oft vill verða slíkum faraldarfrjettum samfara. Hjer á landi hefur heilbrigðis- stjórnin gert þær ráðstafanir, að óheimil eru mök við skip, sem frá útlöndum koma, fyr en liðn- ir eru 6 dægur frá því skipið ljet úr erlendri höfn. J. S. Kjarval málari hefur nú opna sýningu í Bankastræti 8. Hann fór í haust til Austfjarða og þaðan eru margar af þeim myndum, sem þarna eru sýndar. Mannahöfuð mörg eru þar, ein- kennileg og mjög vel gerð, með því að sjerkenni hvers um sig koma þar svo ljóst fram. Margar náttúrumyndir eru þar einnig vel gerðar. — -----o---- skyldi koma hingað aftur, hingað í helgidóminn, að jeg geng hjer óhreinum fótum mínum, að jeg lít augum mínum alt það, sem mjer er heilagt hjer. En hvar á jeg heima í þessari veröld, ef það er ekki hjer? Ó, jeg skil ekkert í því. Þegar jeg kom aftur til sjálfrar mín, ætlaði jeg að hlaupa beint til þín og segja þjer frá öllu, en hvernig ættir þú að trúa mjer, þú getur aldrei fram- ar trúað mjer, þú getur aldrei framar lagt trúnað á neitt, sem jeg segi, hvernig ættir þú að geta trúað mjer, en þá get jeg heldur ekki horft 1 augu þín, ekki horft í augu þ í n. Og þá vissi jeg, að jeg hlaut að deyja; jeg vissi líka að þ ú átt mig einn um alla ei- lífð — eins og jeg vissi það ekki fyr! Jeg varð og að fá að kyssa, enn einu sinni, alla staðina, þar sem þú hefur setið eða hvílt, og jeg ætlaði að læðast inn til þín á náttarþeli, því jeg má ekki fram- ar horfa í augu þjer — meðan þú svæfir, þú skyldir ekki sjá það. Og þá varstu ekki heima, ó, hvar ertu, hvar ertu? ----o---- Prentsm. Acta.

x

Lögrétta

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögrétta
https://timarit.is/publication/196

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.