Lögrétta - 22.01.1927, Blaðsíða 2

2
LÖGRJETTA
H.f. Eimskipafjelag íslands.
Aðalfundur.
y g'Aðalfundur Hlutafjelagsins Eimskipafjelag íslands verður haldinn
í Kaupþingssalnum í húsi fjelagsins í Reykjavík laugardaginn 25. júní
1927, og hefst kl. 1 e. h.
Dagskrá:
1. Stjórn fjelagsins skýrir frá hag þess og framkvæmdum á liðnu
starfsári, og frá starfstilhöguninni á yfirstandandi ári, og ástæð-
um fyrir henni, og leggur fram til úrskurðar endurskoðaða
rekstrarreikninga til 31. desember 1926 og efnahagsreikning með
athugasemdum endurskoðenda, svörum stjórnarinnar og tillögum
til úrskurðar frá endurskoðendum.
2. Tekin ákvörðun um tillögur stjórnarinnar um skiftingu ársarðsins.
3. Kosning fjögra manna í stjórn fjelagsins, í stað þeirra, sem úr
ganga samkvæmt fjelagslögunum.
4. Kosning eins endurskoðanda í stað þess er frá fer, og eins vara-
endurskoðanda.
5. Umræður og atkvæðagreiðsla um önnur mál, sem upp kunna að
verða borin.j
Þeir einir geta sótt fundinn, sem hafa aðgöngumiða. Aðgöngu-
miðar að fundinum verða afhentir hluthöfum og umboðsmönnum hlut-
hafa á skrifstofu fjelagsins í Reykjavík, dagana 22. og 23. júní næstk.
Menn geta fengið eyðublöð fyrir umboð til þess að sækja fundinn á
aðalskrifstofu fjelagsins í Reykjavík.
Reykjavík 17. janúar 1927.
Stjórnín.
-------------------------------'l
LÖGRJETTA
Utgefandi og ritstjóri
Þorsteinn (Jíslason
Þingholtsstræti 17. Simi 178.
Innheimta og afgreiðsla
i Þingholtsstrætí 1. Simi 185.
I r----------------------------<■
undan honum verkin, að enn er
það munað í Mosfellssveit. Þetta
var upiphaf sögunnar um „Magn-
ús á BlikastöðumA
Síðan eru nú liðin tæp átján
ár. Sá, sem veit hvernig umhorfs
var á Blikastöðum þá og sjer
hvemig það er nú, hann veit líka,
þó hann hafi ekkert um það
heyrt, að þar hefur meira verið
gert af öðru en því að sitja auð-
um höndum og sofa. Og hann
sjer einnig, svo framarlega sem
hann ekki er steinblindur, hvem-
ig ein kynslóð gæti umskapað
landið, ef hún aðeins væri sam-
hent og ákveðin um það.
Árið 1909 var túnið á Blika-
stöðum á að giska 6 vallardag-
sláttur að stærð. Það var á þrem-
ur hólum og forblaut mýrarsund
milli. Það sumar var ágætt gras-
ár. Fengust þó ekki nema 80
hestar af töðu á Blikastöðum og
40 af há. Nú er túnið með hafra-
ökrum orðið nokkuð yfir 60 dag-
sláttur. Hólamir þrír em fyrir
löngu síðan orðnir samgrónir og
nýjum hólum bætt í hópinn. En
langmest af túnaukanum er þó
gert úr votri mýri. Varð þar
fyrst að ræsa fram og þurka,
með stórskurðum og holræsum,
en síðan að bylta og býtta gróðri.
Munar meira á því en almenn-
ingur veit, að taka til ræktunar
þvílíka mýri, eða þurra grasmóa,
eins og víða er nóg völ á. Þar er
um ekki minna en þrefaldan mun
að ræða. Og eiginlega meira þó.
í sumar fengust kringum þús-
und hestar af töðu og hafragrasi
á Blikastöðum. Var höfram sáð
síðastliðið vor í 11—12 dagslátt-
ur og grasfræi til næsta árs í
nálægt helming af þvi landi.
Magnús hefur nú í seinni tíð
einkum haft þann háttinn á ný-
ræktinni, sem sýnt hefur sig að
vera einhver hinn notadrýgsti.
Hann sáir höfrum einsömlum í
plógflögin á fyrsta ári, en höfram
og grasfræi annað ár. En auð-
vitað þarf að bera ágætlega í
óræktina, til þess að þetta gefi
góða uppskera. Á Blikastöðum
hefur reynslan sýnt, að ekki er
ofaukið að bera á, sem svarar
90 fullkomnum kerruhlössum á
dagsláttuna fyrsta árið, og 50—
60 hlöss annað árið. Annars
skyldu ræk tunarmenn minnast
þess, að aldrei er í rauninni of-
borið í flögin; því eyðist ekki
áburðurinn allur á fyrsta eða
öðru ári, þá kemur hann að góð-
um notum á þriðja og fjórða ári
og gerir miklu meira gagn þannig
niðurplægður eins og hann er, en
þó geymdur hefði verið heima í
haugstæði og borinn síðan á
gróna sljettuna.
Fimm árin síðustu hefur ekki
ein skófla búfjáráburðar verið
borin á gróið land þar á Blika-
stöðum. Hann hefur allur farið í
flögin! Á túnið hefur Magnús
eingöngu notað útlendan áburð,
þau árin, og gefist ágætlega. Til
gamans má geta þess, að tvö
næstu árin fyrir stríðið hafði
hann notað útlendan áburð, trú-
lega fyrstur allra bænda lands-
ins og sannfærst um notagæði
hans. En þá kom stríðið og gerði
áburðinn svo dýran, að ókaupandi
var. Alls hefur Magnús unnið
kringum 8 þús. jarðabótadags-
verk þar á Blikastöðum. Og full-
an helming þess hefur hann lát-
ið gera síðan 1922, er hann fór
fyrir alvöra að nota erlenda á-
burðinn. Áður hafði áburðar-
skorturinn verið honum versti
Þrándur í Götu. — En hann hef-
ur haft fleira en ræktunina eina
á prjónunum þessi síðustu árin.
Síðan haustið 1923 hefur hann
jafnan að öðram þræði staðið í
stórbyggingum. Hefur hann um
það bil lokið við að byggja upp
allan bæinn. Er fyrst að telja:
Ibúðarhús 8X9 m- og tvær hæð-
ir. Efri hæðin með tvöföldum
steinveggjum og mótroði í milli.
2. Hesthús 5,5X10,5 m. með
geymslurúmi jafnstóru uppi yfir.
Hvorttveggja úr steinsteypu í
hólf og gólf. 3. Þurheyshlaða fyr-
ir 900—1000 hesta, með þremur
votheystóftum inni, hverri fyrir
sem svarar hjerambil 200 þurra-
bandshestum. Hlaðan öll steypt,
upp undir þakskegg. 4. Fjós með
básum fyrir 32 gripi, gangstjett-
um, fóðurgöngum og sjálfbrynn-
ingu. Útveggirnir hlaðnir úr
steypusteini tvöfaldir og mótróð
milli veggja, en geymsluloft uppi
yfir. 5. Áburðarhús steinsteypt,
samsvarandi fjósi og gripatölu.
6. Áhaldaskemma og smiðjuhús
undir sama þaki, með þurklofti
uppi yfir. Veggir allir úr steini.
Ennfr. hænsnahús, mjólkur-
geymsluklefi og rúmgóð göng
í milli íbúðarhúss, fjóss og hlöðu,
með ísgeymsluklefa undir. Alt úr
steini. Samanlagt grunnflatarmál
bygginganna allra er um það bil
790 m2. Mun nú óvíða finnast í
íslenskum sveitum, á einum bæ,
jafn mikil og vönduð bygging
sem á Blikastöðum.
Einn af mörgum ósiðum Is-
landsbænda, sem þeir skaða sig
mjög með, beinlínis og óbeinlínis,
er sá, í hverju óðagoti þeir oft-
ast nær byggja bæi sína. Venju-
legast er öllum undirbúningi
slept. En svo einhvem góðan vor-
dag rokið til og rifið niður og
bygt upp aftur á nokkram dög-
um, eða a. m. k. á fáum vikum.
Lítið hugsað um kostnaðinn! Énn
minna um vandvirknina! En lang-
mest um að koma byggingunni
einhvernveginn af!! — Og því
fer sem fer: Húsin endast ekki
einu sinni á borð við þann sem
byggir þau. Og áður en bóndinn
er laus við skuldimar, sem leiddu
af byggingunni, þarf hann að
fara að byggja á ný!! Og svona
gengur það koll af kolli.
Magnús á Blikastöðum fór
öðravísi að. Hann notaði haustið
I
og veturinn til að draga að sjer
sand og möl og steypa sement-
steina. Þannig sparaði hann sjer
mjög mannahald á háum verka-
launum. En efni var alt við
hendina þegar til þurfti að taka.
Hann fullyrðir að fyrir þetta
hafi byggingarkostnaðurinn orð-
ið f jórðungi til þriðjungi lægri en
ella. Ér hjer sannarlega athygl-
isverð fyrirmynd handa bændum
og öðram þeim, sem byggja
þurfa að fara eftir.
Baðstofumar gömlu, undir súð
og torfþekju, eru nú óðum að
týna tölunni í sveitum voram.
Fólkið vill fá eitthvað „fínna“!
Og svo byggja menn sjer timb-
urhrófatildrin. Þau eru falleg og
„fín“ fyrsta sumarið. En á næstu
Aðvörun.
Vegna þess atvinnuleysis, sem
ríkir nú hjer í Reykjavík, varar
bæjarstjórnin alvarlega alla menn
og konur við að fara til Reykja-
víkur í atvinnuleit, hvort heldur
er um skamman eða langan tíma.
Aðkomumenn geta alls ekki bú-
ist við að fá hjer vinnu, hvorki á
landi, nje á bátum eða skipum,
sem gerð eru út hjeðan, þar sem
vinna sú, sem í boði er, nægir
ekki handa bæjarmönnum.
Borgarstjórinn í Reykjavík,
14. janúar 1927.
K. Zimsen.
haustnóttum renna þau út í slaga
og eru svört jafnan síðan. Kuld-
inn í þeim kvelur og drepur
íbúana! Og innan við tvítugsald-
ur era þau svo venjulegast ónýt.
Þau eru að flestu leyti lakari en
góð gömul baðstofa og helmingi
dýrari a. m. k. En þau „tolla í
tískunni“. Og það er þeirra hlíf.
Annars reisti enginn slíkar bygg-
ingar.
En þetta þarf að breytast. Og
þarf að breytast fljótt! Steinhús
eiga að koma í staðinn með tvö-
földum veggjum og tróði í milli.
Þau verða litlu eða engu dýrari en
timburhjallamir. En miklu hlýrri
og geta enst öldum saman, ef vei
er til vandað. Menn þurfa að
taka upp aðferðina hans Magn-
úsar á Blikastöðum: Draga að
sjer efnið þegar annað er ekki að
gera og steypa svo steinana sjálf-
ir. Þetta mætti gera smátt og
smátt á mörgum áram, þangað
til nóg væri komið í heilt hús.
Væri sannarlega óskandi að fleiri
vildu fara svona að en þeir, sem
enn hafa gert það.
Á Blikastöðum fjekst fyrir
átján árum fóður handa þremur
kúm, ef vel ljet í ári. Nú era þar
24 kýr í fjósi auk nauts og kálfa
og alt fóðrað á heimaræktuðu
heyi. Ennfremur eru þar á fóðri
7 hestar, sem líka era að miklu
leyti aldir á töðu. Sauðfje til
heimilisnota, vetranga og ótamin
hross, fóðrar Magnús austur í
Flóa og verður víst nokkra ódýr-
ara heldur ef heima væri, því
hey má að sjálfsögðu reikna með
sama verði í Mosfellssveit og það
selst í Reykjavík.
Þó að víða hafi nú hin síðari
árin verið unnið nokkuð mikið
að jarðabótum, veit jeg þó eng-
an bónda, sem síðustu 3—4 árin
hefur unnið annað eins og Magn-
ús á Blikastöðum. Korpúlfsstaða-
stóryrkjurnar geta alls ekki kom-
ið til samanburðar hjer. Þær era
unnar fyrir stórgróðafje útgerð-
armannsins, og vel fallnar til
fyrirmyndar öðrum stórgróðar
jörlum. En venjulegir bændur
mega aldrei miða sig við þær. Á
Blikastöðum hefur hinsvegar
bóndinn, sem einungis studdist
við bú sitt, verið að verki. Og
hann var ekki hóti betur stæð-
ur en þeir hinir í Mosfellssveit-
inni, þegar hann byrjaði þar.
Jafnvel síður en svo! Hann hefur
a. m. k. sjálfur sagt svo frá, að
hann hefði ekki sjeð aðra leið en