Lögrétta - 30.03.1927, Side 2

2
LÖGRJBTTA
-------------------------------- I
LÖQRJETTA
Utgefandi ng ritstjóri
Þorsteinn Gíslason
Þingholtsstrætí 17. Simi 178.
Innheimta og afpreiðsla
i Þingholtsstræti 1. Simi 185.
I i-....1 ■■■' U
og ritg-erðir um mannfræði, og
vantar þó mikið á, að nauðsyn-
legustu rannsóknum sje lokið.
Jafnvel rannsóknagrundvöllur-
inn (t. d. mælinga- og rannsókna-
aðferðir) er ekki fyllilega traust-
ur. Eru nú horfur á því að úr
þessu verði bætt með stofnun
Norræna mannfræðingafjel. 1924.
Svíar hafa staðið fremstir í
flokki. Þeir hafa nú tvisvar gert
gagngerðar rannsóknir á þjóð-
inni og komið upp heilli stofn-
un til þess að rannsaka öll þessi
efni til hlítar.
Um bók mína um ísl. manna-
mælingar segir próf. Ribbing:
„Um mannfræði íslendinga höf-
um vjer fátt vitað til skamms
tíma, ekki annað en lauslegar
frásagnir bygðar á fáum mæl-
ingum. En nú hefir Guðm. Hann-
esson, í efnisríku og nákvæmu
riti, kastað ljósi vísindanna yfir
land sitt, sem er svo auðugt af
endurminningum um hðna tíma.
Hann hefur mælt rúml. 1000
menn og haft mikið fyrir. Það
hlýtur að gleðja alla mannfræð-
inga að sjá nú að horfinn er
einn hvíti bletturinn á mann-
fræðisuppdráttum Norðurálfunn •
ar“.
2. Stofnun sænsku Mannfræðis-
stofnunarinnar (Statens rasbio-
logiske Institut). Er skemst af
því að segja, þó ekki sje það tek-
ið fram, að hún er að mestu
leyti verk próf. Lundborgs, en
notið hefur hann þar aðstoðar
ýmsra góðra manna, próf. Lenn
malms o. fl. Hún tók til starfa
1922 en áður var Lundborg fræg-
ur fyrir rannsóknir í þessum efn-
um og var hann sjálfkjörinn
forstöðumaður hennar. Verkefn-
ið er að rannsaka sænsku þjóðina
og líf hennar frá öllum hliðum,
ættir, kyngengi o. fl. Var byrj-
að á því að rannsaka nyrstu
hjeruðin, þar sem lappneskt og
finskt kyn hefur blandast mjög
við hið sænska. Jafnframt þótti
nauðsyn, að rannsaka helstu
mannfræðiseinkenni allrar þjóð-
arinnar á ný og um þessa rann-
sókn er stóra bókin skrifuð.
3. Um elstu heimkynni Indo-
Evrópumanna eftir dr. G. Ek-
holm. Málfræðingar hafa sannað
að flest tungumál í Norðurálfu,
Sanskrít o. fl. sjeu runnin af
sömu rótum, og þykir þetta
benda á, að málin hafi uppruna-
lega verið eitt, en deilt er um
það hvar þessi frumþjóð hafi
búið. Dr. E. leiðir rök að því, að
fyrir um 20000 árum hafi svo-
nefndir Auiignacmenn flutt til
Norðurálfunnar austan úr Asíu
og að þeir sjeu forfeður norræna
kynsins. Svíþjóð bygðu norrænir
menn 7000 árum f. Rr., ef ekki
fyr, og umhverfis Eystrasalt,
sem þá var lokað stöðuvatn.
Heimkynni frumþjóðarinnar hef-
Við höfum nú fyrirliggjandi hinar alþoktu
saumavélar, sem að dómi sérfræðinga eru
frábærar að gerð og útliti. Vegna hagkvæmra
innkaupa getum við boðið þessar ágætu vél-
ar með lægra verði, en hér hefir áður þekst.
„JUNO“ handsnúnar kosta frá 85 kr.
„JUNO“ stignar kosta frá 165 kr.
Snúið yður til sambandskaupfélaganna, sem
annast allar pantanir. I heildsölu hjá
SAMBAND ÍSL. SAMVINNUFÉL

ur því að líkindum verið við
Eystrasaltið og að nokkru líka í
Svíþjóð.
4. Fyrsta landnám í Svíþjóð
eftir dr. Folke Hansen. Höf. tel-
ur það óvíst, hvort bygð hafi
verið í Svíþjóð fyrir síðustu ís-
öld, en víst að landnám hafi haf-
ist skömmu eftir hana, nálægt
15000 árum f. Kr. þegar Eystra-
salt var stöðuvatn. Síðar sökk
landið að nokkru í sjó, svo Sví-
þjóð greindist frá Þýskalandi og
Danmörku. Lifðu fyrstu mennim-
ir þar af hreindýraveiðum o.
þvíl. Við lok steinaldar var öll
Svíþjóð bygð.
5. Um kynflokka I Norðurálfu
eftir dr. Rolf Nordenstreng er
stutt yfirlit yfir langt mál. Telur
hann 5 aðalkynþætti auk annara
smærri: norræna, austurbalt-
neska (ljósir stutthöfðar), mið-
jarðarhafs-, Alpa- og dinarska
kynið og lýsir helstu einkennunj
þeirra.
6. Um uppruna og vöx' isiiu
þjóðarinnar eftir sama höi. llann
telur, að Svíþjóð hafi vcr ^ h”gð
frá því að minsta kosti ' > ár-
um f. Kr. Hafi kyn Svia breyst
lítið frá fyrstu og sje Svíþjóð
elsta ríkið í Norðurálfunni.
7. Ljósir stutthöfðar. I Finn-
landi o. v. hafa mannfræðingar
fundið fjölda manna, sem voru
ljósir á hára- og augnalit eins
og norræna kynið en stutthöfð-
ar. Hafa sumir talið þá kyn-
blendinga en höf. færir rök fyrir
því, að svo sje ekki, heldur sje
hjer um sjerstakan kynflokk að
ræða: hið svo nefnda Austur-
baltneska kyn.
8. Yfirlit yfir landafræði Sví-
þjóðar eftir dósent Sten de Geer.
9. Um mannfjölda I Svíþjóð.
10. Cro-Magnonkynið. Það er
eitt af elstu leyfum manna, sem
fundist hafa hjer í álfu: hávaxn-
ir langhöfðar en með breiðu
stuttu andliti. Hafa margir talið
það forfeður norræna kynsins.
Höf. sýnir fram á, að sennilega
sje hjer um kynblendinga eina
að ræða en ekki sjerstakan kyn-
flokk.
11. Um kynflokka í Svíþjóð.
Eftir síðustu mælingunum telur
höf. þessa flokka, sem allir eru
eflaust að nokkru blandaðir:
Norrænt kyn, lítt blandað 30,8%
Austur-baltneskt......... 8,7%
Ljóst blandað..............27,1%
Meðal-dökkt................25,1%
Dökkt blandað.............. 7,8%
Dökkt.................... 0,9 %
12. Yfirlit yfir mannfræðis-
leg einkenni norrænna þjóða.
Nokkrar af tölunum eru tilfærð-
ar hjer á undan.
13. Kjami norræna kynsins og
heimkynni hans eftir dósent Sten
de Geer. Ritgerð þessari fylgja
4 stór landabrjef, sem sýna með-
alhæð, augnalit, höfuðlag og
„The nordic kemel area“ í Norð-
ur-Evrópu. Uppdrættir þessir eru
bæði fróðlegir og glæsilegir. Is-
land er sýnt á þeim öllum og
hefir þann heiður, að teljast með
í aðalkjama nomæna kynsins, en
heimkynni hans ná aðeins yfir
nokkum hluta Svíþjóðar og
Noregs auk Islands.
Jeg hefi þá drepið á hið helsta,
sem almenningi er skiljanlegt í
þessari miklu bók, en leiði hjá
mjer að gera frekari athugasemd-
ir við hana. Að öllu má eitthvað
finna og svo virðist mjer sem að
enn sje langt í land, til þess að
rannsókn nomænu þjóðanna sje
komin í fast og fullkomið horf.
Það er sjálfsögð skylda, að vita
glögg deili á líkamsbyggingu
manna og stærðarhlutföllum, e»
meira skiftir það þó fyrir þjóð-
imar að vita hverjar ættir eða
kynþættir skara fram úr öðr-
um, hverjum fylgja háskalegar
arfgengar kynfylgjur, hversu
ýmsir andlegir og líkamlegir eior-
inlegleikar erfast, hvað veldur
úrættun o. fl. þvíl. Mannfræðin á
ekki að vera vísindagrúsk eitt
heldur raunhæf þekking og leið-
arljós á vegum þjóðanna, sem
sýni þeim í tíma hvar hætta er
á ferðum og hversu megi hjá
henni komast. Og hún á einnig að
vísa á veginn til fullkomnunar
og framfara, hversu auðið sje að
skapa sem mest af fyrirmyndar-
fólki í löndunum bæði í andleg-
um og líkamlegum efnum. Sagan
sýnir, að þjóðir spretta upp,
blómgast og deyja út líkt og
einstaklingamir, en hnignunin
stafar eflaust mestmegnis af
vanþekkingu á því hvað þjóð-
unum var fyrir bestu. Vjer eig-
um að geta komist hjá hffnni og
þar á ofan að geta bætt svo kvn
manna, að þjóðirnar hafi aldrei
slíkar verið fyr. Ef alt þetta á
að takast verður að rannsaka
andlega hæfilegleika engu miður
en líkamlega, því ekki er minna
undir þeim komið.
Alt þetta, sem hjer er talið
heyrir undir verksvið sænsku
mannfræðisstofnunarinnar og
væri óskandi, ,að henni yrði sem
mest ágengt. „Stóra bókin“ er
fyrsta þrekvirkið og er þó að-
eins byrjunin á miklum og marg-
víslegum rannsóknum, sem eru
undirstaða allra þjóðþrifa. Hvar
sem hún fer hlýtur hún að vekja
athygli og bera frægð Svía víðs-
vegar um lönd.
Guðmundur Hannesson.