Lögrétta - 30.03.1927, Qupperneq 3

LuGRJETTA
3
*
Frú Elin Briem.
Sjötíu ára minning.
Sit heil þú heiðursdrotning,
þú horska, göfga sprund,
vjer lútum þjer í lotning,
er lítum fama stund.
Þú konum jafnan kendir,
að kvessa og efla dáð,
í sjötíu ár þeim sendir
með sæmd þín vitm ráð.
1 Snælands snóta skara
þú stóðst með merkið yst,
þjer flýttir ung að fara
í fólkorustu þyrst
gegn vanans voða dvala
og villu í þinni stjett,
til ættlands ást að svala,
þú eygðir markið rjett.
í fræðslustóli stóðstu
með stjóm og list og dug;
gegn vanþekkingu vóðstu,
en veittir mentum flug.
Þig meyjar munu blessa
og meta silkihlín
á meðan viðhelst messa,
og meðan sólin skín.
Hinn fríði fjörður Skaga-
man frænda þinna val,
hann ljóðin þjer vill laga
og letra í minnissal.
Haf þökk, haf þökk, haf sóma,
haf þakkir fyrir alt;
þín rit þig munu róma
og reynast þjóðarsaJt.
Er sól að viði sígur
og signir aftans stund,
vor hugur til þín hnígur
svo hljótt á vina fund.
Þú trygða-tröliið stærsta
í trúrra vina reit
þjer hljómi þökk vor hæsta
og hrós frá æskusveit.
Skagfirskur fornvinur.
o-
Nl.
Jeg get ekki skilið, að rifrildi og
læti komi góðu til leiðar. Og sig-
urinn er viss þjóðkirkjunni og
þjónum hennar, ef þeir ekki gera
hógværðina að sinnuleysi og læra
af ádeilum og aðfinningum vel
hugsandi manna, sem láta sig
ekifta andleg máJ. Trúmáladeilur
vilja oft verða tómt gaspur, þar
sem andstæðingar slá um sig
með Ijómandi fallegum orðum og
hvorirtveggja tjá sig í innilegu
samræmi við höfund trúarinnar
og með sjálfum sjer og í heyr-
anda hljóði eða í prentsvertunni
eru þeir hreyknir af því, að vita
sig í baráttu fyrir góðum mál-
stað. Sökum þessa ódrepandi
gaspurs er lútherska kirkjan
klofin í marga sjertrúarflokka.
Hver eftir annan finnur sig
knúðan til þess, að lýsa yfir
sinni sannfæringu og trúar-
reynslu, sem menn tala svo há-
tíðlega um. Tungan og penninn
fá aldrei að vera í friði. Og svo
fara menn að „pexa“ og rífast
um einhver smáatriði, sem altaf
stækka og verða loks sáluhjálp-
aratriði, þegar metnaður og
kuldi, jafnvel reiði, er komin inn
í deilumar. Já, Spóinn verður
nokkuð stór í þokunni, þar sem
hann stendur á þúfu framundan
ferðamanninum. Þrátt fyrir kat-
| hólskudýrkun sumra ungra
manna nú á dögum, helst
skálda og listamanna, mun þjóð-
kirkjan ísl. halda velli gagnvart
páfakirkjunni. 1 hinni íslensku
kirkju, og kirkjan hjer í landi
hefur löngum verið mjög þjóð-
leg, íslensk, vonum vjer, að jafn-
an verði loftið hreint og oln-
bogarúm, jafnvel fyrir þá, sem
eru nokkuð einrænir og ekki
fjárgötusauðir, í andlegum skiln-
ingi. Jeg hygg, að hvergi sje
andlega frelsið ríkara, en hjer i
þjóðkirkjunni. Eina verulega á-
hyggjuefni þjóðkirkjunnar er
það, hvemig tekst með orðsins
þjóna. Ef atgjörfi prestanna væri
í góðu lagi alment, og þá má |
ekki gleyma gáfum hjartans,
myndi kirkjan, hin ísl. þjóð-
kirkja, eflast og hefja sókn í |
stað þess að sætta sig við steina
og meiðingar þeirra, sem stöð- i
ugt eru að hneyxlast, og
hneyxla. Og mjög mun það vera
mikill fengur fyrir kirkjuna, að !
prestamir sjeu vitsmunamenn, !
sem þá beita gáfum sínum sjer
og starfi sínu til virðingarauka
og fylgjast með tímanum. Andi
tímans er svo reikull og leiðir J
böm tímans upp á nýja sjónar- j
hóla, og margt hið gamla fær á j
sig nýjan blæ, sjeð frá nýju
sjónarmiði. Prestamir þurfa því I
að vera víðsýnir. Fjölmargt af
hinu nýja, sem birtist í guð-
speki, andahyggju og öðrum nýj-
ungum, getur orðið að vopni
góðum kennimanni, er hann yng-
ir upp hinn forna kristindóm í
fátæklegri sveitakirkju. Ekki skil í
jeg hví menn, bæði prestar og 1
aðrir, fjandskapast gegn rann-
sóknum andatrúarmanna, er þeir j
leita að ráðningu lífsgátunnar,
eða dauðagátunnar, sem hingað
til hefur látið menn drejrma
„stóra drauma og hættliga" — j
og hingað til verið sem ólesandi j
helgirúnir. Aðeins trúin og dul- j
gáfur alþýðunnar hafa leyft sjer
að fullyrða, að koma dauðans
væri vökulok æfinnar og að aft-
ur rynni dagur. Mitt álit er, að .
hver prestur eigi að tileinka sjer I
þessi orð í Mt. guðspjalli 13,52: j
„Þess vegna er sjerhver fræði- i
maður, sem er orðinn lærisveinn
himnaríkis, líkur húsráðanda,
sem framber nýtt og gamalt úr
fjársjóði sínum“. Nú væri ilt
ef jeg sjálfur hefði brotið þessa
reglu, sem jeg taldi æskilega í
upphafi, að birta varlega hugs-
anir sínar, meðan maður er ung-
ur og óráðinn og lítt reyndur, þó
vona jeg, að hjer sje ekkert of
mælt, og að jeg þurfi eigi síðar j
að sjá eftir vanhugsuðum stór- ;
yrðum. Ragnar Ófeigsson.
Dáin er 20. þ. m. prófessorsfní |
Annika Jensdóttir, kona dr. Páls
E. ólasonar prófessors, eftir i
langvarandi veikindi, 38 ára ai j
aldri, f. 11. sept. 1888. Hún var j
fríð kona og gerfileg og vi ] ítia. j
Jarðarförin fjölmenn, fór fram
28. þ. m.
Um víða veröld.
Beethoven.
Hvervetna um söngmentaðan
heim er um þessar mundir minst
hundrað ára dán^rafmælis tón-
skáldsins Beethoven. Hann er
alment talinn einhver stórfeldasti
og glæsilegasti tónsnillingur, sem
uppi hefur verið. Hann var fædd-
ur í Bonn í Þýskalandi 16. des.
1770, en dvaldi mestan hluta æfi
sinnar í Vínarborg og dó þar 26.
marts 1827. Hann var af fátæku
fólki kominn og átti sjálfur erfitt
uppdráttar löngum og bjó við
basl framan af æfinni, en rakn-
aði úr fyrir honum á milli á
seinni árum, enda var hann þá
orðinn mikilsmetinn listamaður,
þó lítt auðgaðist hann á tón-
verkum sínum. Hann var geð-
ríkur maður, en þunglyndur og
sóttu á hann margvíslegar sorgir
og andstreymi. Mörg síðustu ár
æfi sinnar var hann heymarlaus,
en samdi tónverk eftir sem áður.
Einhver frægustu verk Beet-
hoven’s og hin stórfenglegustu
eni hljómkviðumar eða sym-
foníurnar. Samdi hann níu slíkar
og þykir tilkomumest hin síðasta
þeirra, hljómkviða með lokakóri
um óðuna til gleðinnar (eftir
Schiller). Einn söngleik samdi
hann, Fidelió, margar sónötur og
kvartetta og nokkur sönglög.
Beethoven er lýst svo, að per-
sónulega hafi hann verið göfug-
menni. Um hann hafa verið skrif-
uð ógrynni öll. Einn af æfisögu-
riturum hans, franska skáldið
Romain Rolland lýkur bók sinni
um hann (í safninu Vie des
Hommes illustres) með þessum
orðum: Alt líf hans er eins og
óveðursdagur. Fyrst er ljós og
lygn dagrenning en óveðrið ligg-
ur í loftinu og alt í einu koma
æðisgengnar hviðurnar í Eroica
og C-moll symfoníunni. En enn-
þá er heiðríkja, gleðin er ennþá
gleði, í sorginni er ávalt von. En
eftir 1810 brestur jafnvægi sálar-
innar . . . jafnvel glaðværðin fær
á sig keim beiskju og ofsa
Eitur og logi læsist í allar tilfinn-
ingar. Óveðrið kemur æðandi eft-
ir því sém kvöldið nálgast. Og
nú, í upphafi níundu hljómkvið-
unnar eru skýin þrumuþrungin,
náttsvört, stormhvöss, Alt í einu,
þegar fárviðrið er verst, dreif-
ist rökkrið og nóttin og með átaki
viljans er glóbjart dagsljósið
knúið fram á ný. Hvaða sigur
er þessum jafn, hvaða Napoleons-
orusta, hvaða Austerlitzsól skín
skærar en þessi afskaplega afl-
raun, þessi glæsilegasti sigur,
sem mannsandinn hefur nokkru
sinni unnið: óhamingjusamur,
fátækur, veikur, einmana maður,
þjáningin í mannsmynd, maður,
sem heimurinn hexur neitað um
gleðina, skapar sjálfur gleðina,
til þess að gefa hana heiminum.
Hann knýr hana fram með kvöl
sioni, eins og hann hefur sjálfur
sagt í þeim stoltu orðum, sem
íýsa öllu lífí hans og eru kjör-
orð allra hetjusálna: gegnum
þjáninguna til gleðinnar, durch
Leiden Freude.
Búnaðarmálin.
Búnaðarfjelagið og jarðræktar-
lögin.
----- Frh.
II. kafli jarðræktarlaganna:
Um túnrækt og garðyrkju.
Það er þessi kafli jarðræktar-
laganna sem bændum kemur að
mestu gagni og síst má hrófla
við í þá átt að rýra notagildi
hans og gagnsemi. Þó er kaflinn
stórgallaður. Það er hin fræga
10. grein, sem allir kannast við.
Þar er hið illræmda frádráttar
og sektarákvæði, sem mælir svo
fyrir að enginn fái styrk fyrir að
auka tún og sljetta og ræsa fram
land til túnræktar, nema fyrir
það, sem hann vinnur framyfir
| 10 dagsv. fyrir hvem verkfæran
! mann sem hann hefir á heimili
; sínu. Fátækir einyrkjar sleppa
þó með 5 dagsverka skylduvinnu.
J En við þennan frádrátt, — sem
j í rauninn er ekki svo ægilegur
ef hann væri aðeins miðaður við
j fleira en hann er, — bætist ann-
að verra. Ef einhver lætur nið-
j ur falla 1 ár eða fleiri „tún-
i ræktariðju þessa“, þá kemst
hann í vinnuskuld, sem haim
verður að standa skil á áður en
hann getur aftur orðið styrks
aðnjótandi.
Þessi vinnuskylda er reist á
þeirri góðu hugsjón að allir eigi
að vinna eitthvað að því að bæta
jarðimar sem þeir búa á, og
slíkt sje ekki verðlauna- nje
styrks vert nema allvemlega sje
að því unnið, það sje unnið
„meira en skyldan býður“. Mis-
tökin á greininni eru fyrst og
fremst þau að frádrátturinn nær
aðeins til túnræktariðju, en eigi
nokkurt vit að vera í frádrættin-
um verður hann að minsta kosti
að ná til allra jarðabóta, sem um
er rætt í II kafla laganna. Það
er enginn iðjuleysisvottur þó ein-
hver „láti niður falla“ túnræktar-
iðjuna 1 ár eða fleiri. Hann get-
ur verið að vinna að jarða- og
húsabótum meira en gengur og
gerist, fyrir því. Hann getur
meðal annars verið að vinna þau
verk sem rjettilega eiga og þurfa
að vinnast áður en hann fer að
snúa sjer fyrir alvöm að hinni
eiginlegu túnræktariðju, en það
er t. d. að girða túnið og byggja
áburðarhús. Er nokkurt vit í því
að sekta manninn fyrir það þó
hann fari skynsamlega að ráði
sínu í þessu? Verst er ákvæðið
um að vinnuskuldir eiga að safn-
ast ár frá ári ef of lítið er unn-
ið, enda getur það undir vissum
kringumstæðum orðið hlægilega
vitlaust. Dæmi: Maður býr á
leigujörð við erfiðan leigumála,
jörðin illa til túnbóta fallin, og
hann ætlar sjer að> flytjast það-
an að útmnnum leigutíma. Hann
vinnur ekkert að túnbótum fleiri
ár áður en hann fer af jörðinni,
og lendir því í vinnuskuld. Á
vinnuskuldin að fylgja mannin-
um, eða jörðinni, þegar hann
flytur?Og ef hún fylgir mannin-
um, sem líklega er meiningin, á
hún þá að vera sem hnyðja á hon-
um þegar hann ætlar að taka til
óspiltra mála á nýju jörðinni