Lögrétta - 25.05.1927, Blaðsíða 4

4
LOGRÍETTA
öllum hug-sandi mönnum var það
vel ljóst, að þama var um frarn-
tíðamotkun rafmagns að ræða.
Rafmagnsstöðvamar ljetu í'tje ó-
keypis rafmagn til tilraunanna.
Tilraunimir byrjuðu 1 Noregi
1917 og hefur þeim verið haldið
áfram síðan. Sjerstaklega hefur
verkfræðingur G. Jacobsen gert
nákvæmar tilraunir á þessi sviði,
og má nú segja að eftir um 10
éra tilraunastarfsemi, hafi hepn-
ast að yfirvinna þá örðugleika
sem komu fram í byrjun. Og nú
þegar það er alment álit þeirra,
sem einu kunnáttumenn á þessu
sviði, að rafmagnshitun gróðrar-
reita taki langt fram eldri að-
ferðum, og að rafmagnið muni í
framtíðinni gjörbreyta allra garð-
rækt.
Þegar Svíum varð kunnug þessi
aðferð, sendu þeir til Noregs 8
manna nefnd, skipaða kunnáttu-
mönnum, til að rannsaka þessa
nýjung. Og eftir heimkomuna
gáfu þeir síðan álit sitt svohljóð-
andi: „Þetta verður alveg til
gjör-breytingar“. Og að nokkmm
dögum liðnum, var þegar byrjað
á framkvæmdum með styrk af
opinberu fje. Þeir skildu hvaða
þýðingu þetta gat haft fyrir Sví-
þjóð.
En ætli þessi nýjung eigi nokk-
urt erindi til vor Islendinga? —
Við tölum um hvitu kolin sem
framtíðaraflið, en oss vantar til-
finnanlega bolmagn til þess að
hagnýta oss það. Til þess að
virkja stórfossana þarf meira fje
en vjer höfum ráð á sem stendur.
Slíkar framkvæmdir bíða því ef
til vill enn um skeið. — En nú
er að vakna almennur áhugi fyr-
ir því, að virkja smáfossa til
heimilisnotkunar, bæði á sveita-
býlum og í kauptúnum.
Þá yrði rafmagnið aðallega
notað til ljósa að vetrinum, að
segja þegar rafmagnsstöðvarnar
fullnægja öllum þessum fyr-
greindu kröfum.-Auk þess yrði ó-
notað rafmagn að nóttunni alla
tíma árs. Það er þetta ónotaða
rafmagn, sem aðallega hefur ver-
ið notað til hitunar í vermireit-
um. Geta rafmagnsstöðvamar
selt það mjög vægu verði, enda
kemur það ekki neitt í bága við
annan rekstur stöðvarinnar. Aðr-
ir notendur geta fengið eins fyrir
því nægilegt rafmagn til heim-
ilisnotkunar. Þeir sem byggja
rafmagnsstöðvar á sveitaheimil-
um, byggja þær venjulegast svo
stórar, að rafmagn nægir til
ljósa, eldunar og upphitunar. Vor
og sumar verður því mikið um
ónotað rafmagn. Og lægi þá
beinast við, að nota það til að
hita upp gróðrarreit. Enn sem
komið er, fullnægja rafmagus-
stöðvar kauptúnanna lítið meira
en þörf þeirra til Ijósa að vetr-
inum, en vor og sumar er það
þá notað til eldunar. Er því ekki
að ræða um rafmagn þar, sem
stendur í þessu augnamiði, nema
þá til tilrauna. En þær finst mjer
afaráríðandi að gerðar sjeu. Ekki
þurfa tilraunareitimir að vera
stórir, má auka við síðar. Þykir
borga sig að leggja leiðslur í 10
m2 reit eða jafnvel minni.
Tilraunir hafa sýnt, að nægi-
Prjónanámsskeið
hefir Prjónastofan Malin frá
15. október til áramóta og lengur ef á-
stæður eru til.
Kent er á venjulegar prjónavélar
og sokkavélar og öll nýustu snið og gerðir
á prjónafatnaði.
Kenslutíminn er áætlaður 100 klst.
fyrir hvern nemanda, sem þó má fram-
Jengja eða stytta, ef þátttakandi álítur sér
það hagkvæmara. Nemandinn leggur sér
til vélar og verkefni
nema um annað sé
samið fyrirfram.
Óskað er eftir að um-
sækjendur gefi sig
fram, sem allra fyrst.
öllum fyrirspurnum
svarað um hæl.
Virðingarfylst
Prjónastofan Malin
Sími 1690. Reykjavík. Pósthólf 565.
legt er að hafa ráð á straum í
10 kl.st. á degi, og má jafnvel
komast af með minna, sje útbún-
aður allur góður, þjettir gluggar
og hús. Jarðvegurinn ,er slæmur
hitaleiðari og heldur hitanum
lengi í sjer. Best mun þó vera að
nota rafmagnsstrauminn allan
daginn. Ekki er það talið borga
sig enn sem komið er, að byggja
rafmagnsstöðvar með þessa not-
kun eingöngu fyrir augum.
Það sem sjerstaklega kemur til
greina og verður að leggja á-
herslu á í þessu sambandi, er:
1. að ónotað afl kemur að not-
um. 2. að gróðrarreitir hitaðir
með eldri aðferðum, auk þess
sparast minna og áburður við
það að hætta að nota gerjandi
hrossatað til hitunar, því að
vermireitimir geta staðið ó-
hreyfðir frá ári til árs.
Að öllu athuguðu er það mitt
eindregið álit, að þessu sje sjer-
staklega gaumur gefandi og gerð-
ar tilraunir það fyrsta.
Vildi jeg að lokum lýsa þessum
aðferðum lítið eitt, og styðst jeg
þá við það sem jetg kyntist því
síðastliðið sumar og eins styðst
jeg við ritgerðir í Norsk gart-
nerforenings tidskrift.
Frh.
Vigfús Helgason.

o-
Furstinn í Lichtenstein (sjálf-
stæðu furstadæmi á landamærum
Austurríkis og Sviss með 10 þús.
íbúum) er væntanlegur hingað í
skemtiferð næstu daga, einkum til
! að stunda laxveiðar.
Sendiherrann frá Júpíter, hið
i nýja leikrit Guðmund^r Karnban
| var leikið í fyrsta sinn í gær-
kvöldi, og hlaut góðar viðtökur.
Jafnframt kom leikritið út í bók-
arformi.
Heilsuhæli Norðurlands í Krist-
nesi mun eiga að taka til starfa
1. okt. í haust. Hælislæknir verð-
ur Jónas Rafnar.
i Otto Benzon, danskur rithöf.,
er nýlega dáinn (f. 1856). Hann
skrifaði ýms leikrit, sem urðu
vinsæl. Eitt þeirra(En Skandale)
hefur verið leikið af Leikfjelaginu
hjer og var vel tekið. O. B., sem
annars var lyfsali, stofnaði 25
þús. kr. sjóð til styrktar skáld-
um og listamönnum.
Norræna fjelagið gengst fyrir
því að í sumar verði haldnir
nokkrir samnorrænir fundir í
Noregi, Danmörku og Svíþjóð,
fyrir verslunarmenn, mentaskóla-
fólk, kennara o. fl. Islendingar
eiga óhægt um þátttöku í slíkum
fundum, og misjafnt á þeim að
græða, þótt ýmsir þeirra sjeu
góðir og gróði að því að geta sótt
þá. Tveir menn fara hjeðan á
verslunarmannamót í Björgvin í
næsta mánuði, Valgarður Stef-
ánsson formaður verslunarm.fjel.
Merkúr og Ól. Þórðarson skrif-
stofumaður. — Upplýsingar um
þessa fundi geta menn fengið hjá
Vilhjálmi Þ. Gíslason, Reykjavík.
Sjósókn í Vestmannaeyjum hef-
ur, eins og kunnugt er verið mikil
um langt skeið og Eyjaskeggjar
annálaðir sjógarpar, þótt við
ramman reip sje að draga, þar
sem óveðrin eru. Jón Eyþórsson
veðurfræðingur hefur skrifað
fróðlega grein um sjósókn í Vest-
mannaeyjum (í Ægi), m. a. eftir
sjósóknarskýrslum Gísla Lárus-
sonar og eins veðurathugunum.
Sjest það á útreikningum hans,
að ekki láta Vestmannaeyingar
sjer alt fyrir brjósti brenna, en
hafa þó kapp með forsjá. Ut-
ræðistími er sagður í Eyjum kl.
5 að morgni í janúar, kl. 4—4i/2
1 febr., kl. 3V2—3 í mars og kl.
2 f. m. í apríl. Athuganimar
sýna það, árin 1925—26, að
meðalveðurhæð þegar allir bátar
fara á sjó er 4i/2 vindstig (7—8
m. vindhraði á sekúndu), þegar
margir fara um 5V2 stig (10—11
m.). Fáir fara úr því vindhrað-
inn er orðinn 6J/2 st. (12—13 m.)
og engir að jafnaði úr því veður-
hæðin er orðin 8V2 st. Samt hef-
ur það komið fyrir að formenn
hafa róið í 8—9 st. veðurhæð. 6
HVt eil t öl
Ba jor slct öl
Pilener
Best. — Odýrast. #
Innlent.
Islensk endurreisn
eftir Vilhjálm Þ. Gíslason.
Fyrsta bók: Tlmamótin í menn-
ingu 18. og 19. aldar.
önnur bók: Eggert ólafsson.
Fást hjá bóksölum um land
alt hvor um sig eða báðar saman.
sinnum hefur það komið fyrir
bæði árin að róið hefur verið
þegar veðurhæðin var 9 st. kl.
6 að morgni (en það hefur aðeins
! verið athugað 17 sinnum) og 16
' sinnum með 8 st. (en það hefur
verið athugað 23 s.).
Hörmulegt slys. Það hörmulega
slys vildi til hjer á Laugavegin-
um á mánudagskvöldið, að bif-
reið ók á 8—10 ára stúlku, svo
að hún beið bana af svo að segja
j samstundis. Hún hjet Valgerður,
! dóttir ólafs Theódórs Guðmunds-
| sonar trjesmiðs. Sagt er að óger-
legt hafi verið að verjast slysinu,
því stúlkan hafi hlaupið snögg-
lega fyrir bifreiðina.
Þingmenn eru nú flestir famir
heimleiðis.
Faust. Eins og kunnugt er lauk
Bjami heitinn frá Vogi við þýð-
inguna á fyrra hluta Fausts 1920
og kom hún þá út. Ætlaði hann
einnig að þýða seinni hlutann,
sem er að ýmsu leyti næstum
sjálfstætt verk, en hafði ekki lok-
ið til fullnustu nema upphafinu
og var það óprentað. Sá kafli
birtist nú í næsta hefti Óðins,
sem kemur út innan skams.
Bretar og Rússar. Símfregn í
dag segir frá því, að Bretar hafi
nú fastákveðið að slíta stjóm-
málasambandi við Rússa. Lýsti
Baldwin því yfir í ræðu, að
bretska stjómin ætlaði að kveðja
heim sendisveit sína í Moskva og
reka burtu sendisveitina og versl-
unarerindrekana í London vegna
þess að við húsrannsóknina, sem
fyr er frá sagt að gerð hafi verið
á skrifstofum Sovjetstjórnarinnar
j í London, hafi fundist skjöl, sem
j sönnuðu það, að þar væri miðstöð
! hermálanjósna fyrir Rússa og
byltingaundirróðurs gegn stjóm-
inni.
Bókaskrá stóra hefur prófessor
Halldór Hermannsson nýlega gef-
ið út. Er það framhald skráarinn-
ar um Fiskesafnið, sem kom út
1914.
Prentsm. Acta.