Lögrétta - 22.06.1927, Blaðsíða 2

a
LÖGRJBTTA
LÖGRJETTA
Útfefandi og riutjóri
t’oritaÍHB eiilnti
Þingholtsatrœtí 17. Simi 178.
iBBhcimt* of Bfffroiðsla
1 Þingholtntrseti 1. Simi 185.
og aukning hans, getur ekki hugs-
að um sál sína. Hann hefur
bundið sig allan þeim hluta efnis-
heimsins, sem hann samkvæmt
samningum og lögum hefur rjett
til að kalla sinn, og gefur sjei’
jafnvel oft og tíðum ekki einu
sinni tíma til nautna. Þessum
hlutum þykist hann þurfa að
bjarga, en ekki sál sinni. Til þess
að drotna yfir mönnum gerir
margur sig að þræli dauðra
muna, og til þess að ná ráðum
yfir lítilsverðum munum tapa þeir
öllu því, sem nokkurs er vert.
í raún og veru geta mennimir
ekkert átt annað en sjálfa sig.
Eina leiðin til þess að eignast
annað er, að afneita því. Þeim,
sem afneitar öllu, er alt gefið. En
sá, sem vill eigna sjer einum eitt-
hvað af gæðum heimsins, missir
samstundis bæði það, sem hann
gerir að eign sinni, og líka alt
annað. Hann þekkir ekki framar
sjálfan sig, á ekki framar sjálf-
an sig og getur ekki framar unn-
ið að andlegum vexti sínum. Hann
á ekki einu sinni þá muni, sem
hann virðist hafa hönd yfir, því
hann er þræll þeirra. Og sál sína
á hann ekki framar,það eina,sem
nokkurs er um vert. Hann á ekk-
ert og getur ekkert gefið. Hvem-
ig á hann þá að vinna kærleiks-
verk, sem brjóti honum leið að
innganginum í ríkið? Hvemig á
hinn ríki maður, sem ekki er
framar sjálfum sjer ráðandi og
ekki á framar nokkra sál, að geta
gert þá einu eign, sem nokkurs er
verð, stærri eða veglegri!
„Hvað gagnar það manninum,
þótt hann ynni allan heiminn, ef
hann liði svo tjón á sálu sinni?“
Þessi spuming, sem er bamslega
einföld, eins og öll hin æðsta
speki, gefur skýringu á þeirri
ógnun, sem við liggur. Sá, sem
' er auðnum ofurseldur, missir ekki
aðeins eilífðina, heldur glatar
hann einnig sál sinni, lífi sínu og
hamingju hjer á jörð. „Menn geta
ekki samtímis þjónað guði og
Mammoni". Andi og auður eru
báðir drotnunargjamir og geta
ekki skift með sjer, eða verið í
fjelagsskap. Þeir vilja hvor um
sig vera einvaldir, ráða öllu. Og
maðurinn getur ekki, þótt hann
vildi, skift sjer á milli þeirra. Alt
hjá honum verður að lúta öðmm
virði. Og andinn er í augum þess,
sem andanum þjónar, einskis
virði. Og andinn er í augum þess,
sem auðnum þjónar, marklaust !
orð. Sá, sem auðinn velur afneit-
ar öllum andans gæðum. Sá fyr-
nefndi er fátækur maður með
ótæmandi sjóð, en sá síðamefndi
ríkur maður, sem aldrei getur
losnað úr örbirgð sinni. Sá fátæki
á, samkvæmt afsalsins undarlegu
lögum,ekki aðeins það, sem talið j
er hans eign, heldur einnig það, j
sem ekki er talið hans eign. Sá
Hjera.dsixiót
verður háð að Þjórsártúni laugardaginn 2. júlí n. k. og hefst
kl. 1. eftir hád.
Kept verður í þessum íþróttum: glímu, (2 flokkar) 100 og
800 metra klaupi, stökki og og sundi.
Til skemtunar verður ennfremur: ræðuhöld, söngur (26
manna flokkur) o. fl.
Hjeraössambandið „Skarphjeðinn“.
ríki á, samkvæmt lögum hinnar
óseðjandi ágimdar, ekki einu
sinni það,sem hann telur sig eiga.
Guð gefur óendanlega miklu
meira en það, sem hann hefur lof-
að að gefa. En Mammon tekur
aftur það, sem hann hefur lofað
að gefa. Sá, sem afsalar sjer öllu,
fær alt. Hinn, sem ætlar að halda
einhverju handa sjer einum,
stendur að lokum tómhentur.
Þegar menn reyna að hugsa
til enda hina hræðilegu auðsöfn-
unargátu, opnast augun fyrir því,
hvers vegna kennarar mannkyns-
ins hafa litið á auðsöfnunina eins
og djöfulsins verk og talið hana
tilheyrandi hans ríki. Hlutir, sem
em í raun og veru einskis virði,
borgast með hærra verði en alt
annað. Líf og sál er selt fyrir
einskis verða muni. Og þessi
djöfullega fjarstæða á, þrátt fyr-
ir alt, rót sína í heimkynnum
andans. Mönnunum er meðfædd
svo sterk þrá eftir auði, að óhjá-
kvæmilegt var, að fullnæging
hennar yrðu einhver takmörk
sett. Verðið varð að setjast hátt.
Og hvað hátt sem það er sett,
era altaf kaupendur að gefa sig
fram. Fátæklingamir era óánægð-
ir af því að þeir vilja vera ríkir.
Sálir þeirra era jafnspiltar af
auragimdinni og sálir hinna ríku.
Þeir era flestallir fátækir á móti
vilja sínum. Þeir hafa líka selt
sál sína, en aðeins ekki fengið
það fyrir hana, sem þeir vildu fá.
Þeir era líka Mammonsþjónar, en
fjelausir.
Andleg auðæfi fylgja aðeins
sjálfskapaðri fátækt, tilheyra að-
eins þeim mönnum, sem með
gleði sækjast eftir fátæktinni og
verða fyrir það frjálsir menn,
hæfir til andlegrar fullkomnunar.
Auðsins gáta er erfið og ber í
sjer mótsögn. Jesús hefir ráðið
hana fyrir þá, sem honum vilja
fylgja.
Allir eiga að gefa það, sem þeir
hafa undir höndum framyfir eigin
þarfir, gefa það þeim, sem líða
skort. En ríku mennimir eiga að
gefa alt. Ungur maður kom til
Jesú og spurði, hvað hann ætti að
gera til þess að verða lærisveinn
hans. Jesús sagði: „Ef þú vilt
verða fullkominn, þá seldu alt,
sem þú átt, og gefðu það fátæk-
um. Þá munt þú eignast fjársjóð
á himnum“. Jesús lítur svo á,
að það sje ekkert mótlæti, að láta
frá sjer eign, og ekkert tap, held-
ur miklu fremur ávinningur.
„Aflið yður fjármuna, sem möl-
ur og lyð fá ekki grandað og
þjófar ekki stolið“, segir hann,
„því þar sem fjármunir yðar eru,
þar munu og hjörtu yðar vera.
— Verið örlátir og krefjist þess
ekki aftur, sem frá yður hefur
verið tekið, því sælla er að gefa
en þiggja“. Menn eiga að gefa
með gleði, en ekki til þess að fá
laun fyrir. „Þegar þú býður til
miðdegisverðar eða kvöldverðar",
segir Jesús, „þá bjóddu ekki vin-
um þínum eða frændum, til þess
að þeir bjóði þjer aftur. En þeg-
ar þú heldur gestaboð, þá bjóddu
íatækum, fötluðum, lömuðum og
blindum, og þú verður sæll, af því
að þeir eiga ekkert til að launa
þjer með. En launin fær þú við
upprisu rjettlátra".
Fyrir daga Jesú hafði mönnun-
um verið ráðlagt, að sækjast ekki
eftir auðæfum, heldur afsala sjer
þeim. Jesú er ekki fyrsti kennar-
inn, sem gerir fátæktina að einni
tröppu í fullkomnunarinnar stiga.
Hinn mikli siðameistari Vard-
hamana j«ik boði um auðsafneitun
við önnur skylduboð Parkva. Og
jafnaldri hans, Búdda, hvatti
lærisveina sína til þess, að lifa í
fátækt. Hundingjamir grísku af-
neituðu jarðneskum auði til þess
að vera frjálsir, þurfa hvorki* að
vinna nje sinna mannlegum þörf-
um sínum, svo að þeir gætu helg-
að sig alla sannleikanum. Krates,
aðalsmaður í Þebu, lærisveinn
Diogeunesar, gaf alllar eigur sínar
og varð betlari. Plató krafðist
þess af hermönnunum í ríki sínu,
að þeir mættu ekkert eiga. Stó-
íkumenn sátu skrautklæddir í
dýram veislum og hjeldu lofræð-
ur um fátæktina. Aristófanes
lætur í einum leik sínum auðguð-
inn Plútos ganga blindan um
leiksviðið og útbýta auðæfum
eins og refsingu til óþokkanna
einna.
I kenningum Jesú um auð og
fátækt er enginn meinlætalífs-
regla og ekki heldur nein öreiga-
drambsemi. Tímon frá Aþenu,
sem jós út auðæfum sínum á
óskynsamlegan hátt, til þess eins,
að verða fátækur, er ekki maður
að skapi Jesú. Þar hefur hje-
gómaskapurinn ráðið. Krates
fleygir frá sjer auðæfunum til
þess að fá frægð sem heimspek-
ingur. Það er ekki heldur í sam-
ræmi við kenningu Jesú. Eigna-
leysi hermannanna hjá Plató er
skynsamleg ráðstöfun stjómmála-
manns. Fyrstu lýðveldin þrifust
vel, bæði í Spörtu og Rómaborg,
meðan borgaramir ljetu sjer
nægja að lifa í fátækt, en aftur-
förin hófst þegar þeir fóru að
meta auðsöfnun og sællífi meira
en heilbrigðt og heiðarlegt líf. En
fomaldarlýðurinn fyrirleit ekki
auðæfin út af fyrir sig, en áleit
þau hættuleg, er þau söfnuðust
fyrir um of hjá einstökum mönn-
um, og ranglát, ef þau ekki voru
látin úti aftur með skynsamlegu
örlæti. Plató vildi að allir lifðu
hófsömu lífi, enginn eyddi í ó-
i hófi og enginn liði skort. Hann
telur auðinn meðal gæða mann-
kynsins, setur hann þar á neðstu
tröppu, en gleymir honum ekki.
Og Aristófanes hefði lotið Plút-
usi, ef hann hefði ekki, að hans
dómi, verið blindur, — ef hann
hefði gefið gjafir sínar sæmileg-
um mönnum, en ekki óþokkum
einum.
I kenningum guðspjallanna er
fátæktin hvorki heimspekileg
yfirhöfn nje leyndardómsfull sið-
venja. Það er ekki nægilegt að
vera fátækur til þess að öðlast
borgararjett í ríkinu. Menn ná
ekki fullkomnun með því einu,
að gefa frá sjer auðæfi sín og
verða fátækir. En sá, sem hefur
hugann bundinn við jarðneska
muni, getur ekki þráð þau gæði,
sem mest er um vert. Þegar fá-
tæktin þjáir manninn ekki, þeg-
ar hann sækist ekki eftir að
^erða ríkarí og er ánægður með
hlutskifti sitt, þá er hann nær
andlegri fullkomnun en sá ríki.
En ríkur maður, sem gefið hefur
fátækum eigur sínar og lifir í
fjelagi við þá og við sömu kjör,
hann er enn nær fullkomnuninni
en sá: sem alist hefur upp í fá-
tækt. Því hann hefur fómað og
orðið fyrir dýrðlegri náð.
Jesús elskaði fátæklingana
fyrst og fremst af þvi að hann
kendi í brjósti um þá; í öðra
lagi af því að þeir voru best við
því búnir, að skilja kenningar
hans; í þriðja lagi af því að
hann naut daglegrar ánægju af
hjálp sinni við þá. Meðal þeirra
fann hann þá, sem samkvæmt
rjettlætisins lögmáli vora hæfast-
ir til þess að fá borgararjett i
hinu nýja ríki.
---o--
Thomas H. Johnson.
Þegar símfregnin barst hing-
að um lát Thomasar H. Johnson
birti Lögrj. mynd hans og dá-
litla grein um hann. Hann dó 20.
maí s. 4. og hafa nú borist hing-
að vestanblöðin frá þeim tíma og
kunna þau eins og eðlilegt er,
betri skil á ýmsu um líf hans
og störf en kunnugt var hjer
heima. En þar sem hjer á í hlut
hinn merkasti og mikilhæfasti.
maður, en starf hans vestra ekki
eins kunnugt hjer heima og mátt
hefði, þykir rjett að bæta nokkra
við það, sem áður er um hann
sagt. — Af löggj af arstörf um
þeim, sem hann beitti sjer fyrir
er getið laga um vemdun og vá-
trygging verkamanna, umbóta á
reglugerð um meðferð fanga o.
fl. Hann kom fram fyrir hönd
fylkisins í mikilsverðum málum
gagnvart sambandsstjóminni í
Kanada og í bretska leyndarráð-
inu. Hann var fulltrúi Kanada á
verkamálaráðstefnu þjóðabanda-
lagsins í Genf 1922. Hann var
! fulltrúi alríkisins á norsku minn-
! ingarhátíðinni í Minneapolis 1925
og flutti þar annálaða ræðu. Hann
: var K. C. (Kings Councillor) en
■ það er hinn virðulegasti lögfræða-
| titill bretska ríkisins. Hann var
stórriddari Fálkaorðunnar og
kommandör af reglu Ólafs helga.