Lögrétta - 17.08.1927, Side 2
8
LÖGRJETTA
LÖGRJETTA
8
■--------------------------
löqrjitta
Útgefmndi eg riUtjóri
Kritilti 8ílUi»*
ÞingholtMtrietl 17. Slmi 178.
IiBhelmta of affroiðda
1 JÞingholUitrœti 1. Slmi 185.
I. -■ I
vestra í flestum stórbæjum um
opinberar byggingar því æsingar
eru ákaflegar víða.
Síðustu fregnir.
Allmikil ólga er nú í írskum
stjómmálum. Cosgravestjómin er
orðin í minnihluta, en flokkur
De Valera færist í aukana og er
farinn að taka þátt í þingstörfum
og hefur svarið Bretakonungi
hollustueið, en það hefur hann
ekki viljað hingað til. í Lissabon
hefur verið gerð mishepnuð til-
raun til þess að steypa af stóli
Carmona alræðismanni. Suðurher-
inn kínverski er nú á undanhaldi.
Fregnir segja að Rússar búi sig
til ófriðar.
----o----
Gunnar Egilson
fiskifulltrúi.
Gunnar Egilson andaðist í
sjúkrahúsinu í Hafnarfirði 14.
þ. m. Var hann fyrir skömmu
kominn heim hingað frá Spáni til
þess að leita sjer lækninga við
hættulegu meini í maga, sem
hann hafði lengi gengið með og
verið allþjáður af á síðkastið.
Kvað uppskurðurinn hafa tekist
sæmilega, en á fjórða degi eftir
uppskurðinn andaðist hann af
afleiðingum hans og af hjartabil-
un. G. E. var kunnur maður fyrir
ýms störf sín í íslensku við-
skiftalífi. Hann hafði á undan-
fömum árum rekið ýms þesshátt-
ar störf, einkum vátryggingastörf,
og síðan erindrekastörf bæði fyr-
ir útgerðarmenn og ríkið, fyrst í
Ameríku á ófriðarárunum og síð-
an á Spáni. Hann var einnig um
skeið forstjóri Brunabótafjelags-
ins og forgöngumaður við stofn-
un Samtryggingar íslenskra botn-
vörpuskipa.
Þótt lífsstarf G. E. yrði mest
á sviði viðskiftamálanna hneigð-
ist hann upphaflega að öðrum
málum meira, eins og hann átti
kyn til. Hann var sonarson Svein-
bjamar Egilssonar, sonur Þorst.
Egilsen í Hafnarfirði og fæddur
9. júlí 1885. Á háskólaárum sín-
um lagði hann stund á bókment-
ir, og alla tíð hafði hann yndi
af þeim og gott vit á þeim. Hann
var sjálfur vel hagmæltur, en
beitti því lítið, svo kunnugt væri,
nema helst við smá gamankvæði.
Af hljómlist hafði hann yndi og
ljek sjálfur á hljóðfæri. Við
blaðamensku fekst hann um
skeið, var ritstjóri Ingólfs, en
átti annars lítið við opinber
mál. Hann var málamaður ágæt-
ur, ljúfmenni og lipurmenni í
framkomu, fjelagslyndur, glaðvær
og gestrisinn. Kona hans, sem
lifir hann, er Guðrún dóttir Ást-
hildar og Pjeturs Thorsteinson
og eiga þau 7 börn.
-----o----
Pjetur Á. Jónsson hefur haldið
hjer kveðjuhljómleika við mikinr.
fögnuð og rigndi yfir hann blóm-
um frá áheyrendum hans.
Þjóðhátíðarræða
sjera Ragnars E. Kvaran.
(1 Winnipeg 1. júlí s. 1.).
Ekki veit jeg, hvernig þessa
inerkisafmælis Kanada er minst í
öðrum fylkjum landsins. Hitt
veit jeg, að Manitoba hefur í dag
flutt oss þann lærdóm, sem ekki
einungis oss, íslenskum mönnum,
er mikil þörf að nema, heldur
öllum þjóðflokkum, er hjer hafa
setst að og ætla sjer að gera
þetta að framtíðarheimili sínu og
sinna ættmenna. Því á hvað höf-
um vjer að horfa í dag? Vjer höf-
um verið þess vottar, að Mani-
toba hefur beðið, eða boðið og
vænst þess af öllum þeim þjóð-
flokkum, er hjer hafa setst að og
hafa skapsmuni og vitsmuni til
þess að finna og vita, að þeir eru
þjóðflokkar, að þeir komi fram í
dag, á þessum heiðursdegi þessa
undursamlega lands, og auglýsi
öllum öðrum, hvað þeir sjeu.
Manitoba vill sameina alla íbúa
fylkisins um þá einu hugsun, að
þeir hafi tekið að erfðum fagurt
og mikið og merkilegt land, og
þeir eigi að sýna því hollustu og
vinsemd og ást; en hverjir sem
þeir menn eru, sem fyrir þessum
hátíðahöldum standa, þá hefur
það orðið bert, að þeir hafa haft
vitsmuni til þess að sjá það, að
beinasti vegurinn til þess að örfa
og glæða vinsemdina til Kanada,
hefur verið sú, að gefa útrás
stoltinu og ástinni á þeirra eigin
ættlandi og þjóðstofni hjer fyrir
handan hafið.
Jeg verð að játa, að þetta hefur
verið mjer svo mikið fagnaðar-
efni, að virðing mín fyrir fylkinu
og íbúum þess hefur aukist að
stórum mun. Mjer hefur verið
prjedikað það, og yður öllum hef-
ur verið prjedikað það leynt og
ljóst, að með því einu gæti mað-
ur sýnt Kanada hollustu, að
leggja kapp á það að gleyma því
hverrar þjóðar maður hver og
einn væri. Manitoba hefur kent
mjer alt annað í dag. Hún hefur
kent mjer, að með því móti geti
jeg gert sæmd Kanada mesta, að
jeg sýndi að jeg eða vjer og þjóð-
flokkur vor væri Kanada ein-
hvers virði. Hverri þjóð hefur í
dag verið boðið að reyna að sýna
það í táknmynd einhverskonar,
sem hún teldi mikils virði í fari
og sögu sinnar þjóðar, og bera
með því vott og vitni, að hún
ætti hjer eitthvað erindi, eða
hefði einhvern skerf að bera fram
til menningar þessa lands og
framtíðarsóma. Oss hefur verið
sýnt ljóslega og greinilega, að
Kanada virðir og metur og er
þakklát fyrir allar alvarlegar til-
raunir til þjóðernisræktunar með
oss og öðrum þjóðum, sem hing-
að hafa komið úr fjarlægum stöð-
um til þess að byggja upp það
land, sem sökum mikilfengleika
síns, auðæfa og yndisþokka, hef-
ur ástæðu og möguleika til þess
að verða eitt dásamlegasta landið
í veröldinni.
Hvað er það, sem íslenska menn
í Kanada langar til að flytja og
gróðursetja hjer í frjósamri kan-
adiskri mold? Um það erU hugs-
anirnar vafalaust nokkuð dreifð-
ar og ómótaðar. En meðal þeirra,
sem best hugsa og af mestri ein-
beitni og festu, hygg eg að það
sje nokkuð algengt, að fyrir þeim
vaki eitthvað í þá átt, sem oss
finst felast undir, í og með tákn-
myndinni íslensku, sem sást á
O
götum Winnipegborgar í morgun.
Alþingi hefir verið sá rauði þráð-
ur, sá ytri vottur aðals og tignar,
sem er sæmd þessa kynflokks. 1
upphefð og niðurlæging hefir
það verið hið ytra merki þeirrar
viðleitni, sem er aðal-ástríða
bestu íslenskra manna frá önd-
verðri bygð lands þeirra — á-
stríðan eftir mannviti. Alþingi
við Öxará — mennimir að teygja
sig í áttina til mannvits og snild-
ar í umgerð hinnar hrjóstrugu
fegurðar — er táknmynd þess
sem er ósk mín og von að verði
hugsjón íslenskra manna, að
flytja til þessa lands um ókomin
ár og aldir. Vjer höfum ekkert
annað fram að færa en hæfileika
vora til þess að hugsa vel og
fagurt. Vit og list á að vera um
aldur og æfi vor draumur og
keppikefli.
Sextíu ár eru lítill tími í lífi
þj óðar og lands. Svo lítill, að það
liggur við að maður eigi erfitt
með að draga upp mynd í huga
sjer, er sje að einhverju leyti
mynd þessa fyrirbrigðis. En eina
mynd fæ jeg þó ekki úr huga
mjer, er jeg hugsa til Kanada á
þessum degi. Þrátt fyrir nærri ó-
mælivídd landsins, þá verður
landið í huga mjer, eins og ef til
vill flestra, fyrst og fremst sem
ung mær, fögur og svipmikil, en
á brá hennar hefur enn ekki ver
ið ritað, hver forlög hennar muni
verða. En jeg get ekki hugsað
til vestrænu sljettunnar, svo að
segja óbygðrar, sljettunnar með
frjómagnið undursamlega í
skauti sínu, án þess að finna
til þess, að þrá mærinnar er sú
að verða móðir. Mærin unga
þráir að ala hjer miljónir af sál-
um, fela í faðmi sjer kynslóð eft-
ir kynslóð af hamingjusömu
fólki. Og hvergi á bygðu bóli eiga
menn slíkan kost á að skapa far-
sæla þjóð sem hjer. Hjer er alt
aflið, öll frjósemin til þess að
upp megi rísa veglegt ríki og
gæfusamt, — e f þeir eiginleikar
eru ræktaðir, sem bestu íslensku
menn langar til að verði þeirra
einkenni. Það er gersamlega
rangt, að böl heimsins — stríð,
fátækt og öll andstygð, sem er
fylginautur þessara vágesta, —
stafi eða hafi nokkuru sinni staf-
að af synd mannanna eða ilsku,
heldur af skorti á vitsmunum
einum. I þeirri von, að Kanada
megi auðnast að sigla fram hjá
þeim hörmungarskerjum, sem
farsæld allra þjóða hefir enn
strandað á, og í þeirri von, að
að vorum fámenna þjóðflokki
auðnist að leggja landinu til þá
syni og dætur, er verði að ein-
hverju leyti hafnsögumenn og
leiðsögumenn á leiðinni til þess
marks, sem Kanada hefur öll
skilyrði til þess að ná, óskum
vjer að hið nýja, unga, glæsilega
land vort megi lifa.
---o----
Kosningaaldur.
Á síðasta þingi komu fram
raddir um það, að kosningaaldur
og kjörgengi til Alþingis væri
rýmkvað. Eins og kunnugt er
hafa nú allir kosningarrjett til
Alþingis, sem náð hafa 25 ára
aldri, karlar og konur, en fram á
það var farið að aldurstakmarkið
yrði framvegis 21 ár. Þar sem
frumv. þetta virtist mæta mikilli
mótspyrnU í þinginu, og skiln-
ingsleysi þingmanna, en hinsveg-
ar má álíta að þjóðinni sje nauð-
synlegt að átta sig á þessu máli
í náinni framtíð, og taka afstöðu
til þess, skulu hjer rakin fram
atriði þessa máls, frá sjónarmiði
þess, er þetta skrifar.
Okkar sjórnskipulag — þing-
ræðið — byggist á því, að sem
flestir einstaklingar þjóðfjelags-
ins hafi tillögurjett og þáttöku-
frelsi um úrslit þeirra mála er
alþjóð varðar; byggist þetta á
því að alþýðumenn og þjóðin yfir
höfuð, sje þannig mentuð og
þroskuð, að hún sje fær um að
stjórna sjer sjálf, og ráða með-
ferð sinna mála. En þar sem mik.
ill hluti þjóðarinnar eru böm og
óþroskaðir unglingar hlýtur ald-
urstakmark að vera nauðsynlegt,
og þar í er vandinn fólginn að
hitta naglann á höfuðið, og að
það aldurstakmark sje með rjett-
dæmi ákveðið. M|jer virðist að
krafan um rýmri kosningaraldur
(21 árs) _sje þreföld sanngirnis-
krafa: 1. Siðferðileg rjettlætis-
krafa. 2. Hagfræðilegt atriði. 3.
Menningarlegt atriði. Skal jeg
færa nokkur rök fyrir því, og at-
huga hvern liðinn út af fyrir
sig.
Að þetta sje siðferðileg rjett-
lætiskrafa byggist á því, að af-
greiðsla og úrslit allra stærri
mála þjóðarinnar, sem á dagskrá
eru, snerta fyrst og fremst hag
og afkomu uppvaxandi kynslóða.
Sem dæmi má taka hinar stóru
lántökur undanfarinna ára. Það
sem þar hefur gjörst er ekkert
annað en að eldri hluti þjóðar-
innar bindur, fyrst og fremst upp-
vaxandi kynslóð, þyngri tbagga
fjárhagslega en áður hefur þekst,
að henni fomspurðri, undir því
yfirskyni að hann einn hafi þekk-
inguna og vitið á þessum málum,
1 flokki þessa unga fólks, sem
þannig er útilokað frá þátttöku í
almennum málum er margt best
vinnandi fólk þjóðarinnar, frá 20
ára aldri til 25 ára, sem með full-
komnu rjettdæmi má álítast and-
lega sjálfstætt, og er hugsjóna-
ríkasti hluti þjóðarinnar.
Að hjer sje um hagfræðilegt
atriði að gera er að nokkru leyti
innifalið í því, sem hjer er tekið
fram. Sú þjóð, sem nýlega er
orðin sjálfstæð, og er að tryggja
og kjölfesta sitt fjárhagslega og
formlega sjálfstæði, en ætlar sjer
að útiloka æsku þjóðarinnar frá
fullkominni þátttöku í þeim mál-
um, hún getur tæplega verið á
rjettri leið. Þjóðin þarf þar öll
að vera samtaka, ungir sem
gamlir.
Þá er jeg kominn að þriðja og
síðasta þættinum í máli mínu, að
þetta sje menningarlegt atriði.
Rúmur kosningarrjettur hjá
hvaða þjóð sem er, og sem virð-
ist ná tilætluðum árangri, er aug-
lýsing um það, að alþýðumentun
og menning þeirrar þjóðar sje í
góðu lagi. Takmark hverrar þjóð-
ar á að vera það, að þroska sem
allra flesta einstaklinga sína
þannig, að þeir sjeu færir um
að ráða meðferð sinna mála. En
fyrst að öll sanngirni mælir með
því að því takmarki sje náð', er
engin ástæða til að setjast á þann
þroska hjá nokkrum hluta þjóð-
arinnar, og lofa honum ekki að
hafa framrás.
Rúmur kosningaaldur tilheyrir
vaxandi menningu, og mun áður
en langt um líður ryðja sjer
braut, og er þegar til þess far-
inn, og skal jeg því til sönnunar
nefna nokkur lönd. Á Englandi og
V. Hugo. VESALINGARNIR.
Hann hafði sagt henni einhverja yfirskynsástæðu og vild:
ekki láta sækja neinn lækni. Eftir því sem hann náði sjer
betur fór Cósetta oftar að ganga um í garðinum. Vorið
hafði aftur gert hana glaða. Jean Valjean fór aftur að
fara einförum í rökkrinu. En mönnum skjátlast ef þeir
halda, að unt sje að eigra svona í útjöðrum Parísar, án
þess að lenda í æfintýrum.
Kvöld eitt hafði Gavroche litli götustrákurinn ekkert
fengið að borða og hann mundi eftir því um leið, að hann
hafði engan miðdegismat fengið daginn áður. Þetta fór
að verða þreytandi. Hann ákvað því að reyna að afla sjer
einhvers kvöldverðar. Hann fór að ráfa um á eyðistöðum
í nánd við Salpétriére í þeirri von að geta rakað ein-/
hverju. Því þar sem enginn er finst altaf eitthvað. Hann
kom að stað þar sem hann hafði tekið eftir gömlum garði
með sæmilega góðu eplatrje. En í garðinum var venjulega
gamall maður og gömul kona. Epli er ekki verri kvöld-
verður en hvað annað. Það sem varð ógæfa Adams gat
orðið gæfa götustráksins. Staðurinn var afskektur og eng-
inn á ferli, svo tíminn var vel valinn. En þegar strákurinn
ætlaði að fara að smjúga inn í garðinn sá hann gamla
manninn sitja rjett við smuguna, sem hann ætlaði inn
um, en gamla konan stóð hjá honum. Hún var ólundarleg
og strákurinn heyrði hana segja — Hr. Mabeuf, húsráð-
andinn er að ganga af göflunum. — Því þá það, Plutark
mín gamla? — Jú, af því við skuldum honum þriggja
ársfjórðunga leigu. — Þá getum við skuldað einn til.
— Þá verður okkur kastað á dyr. — Þá það. — Við erum
eldneytislaus. — Þá verðum við að láta okkur nægja sólar-
hitann. — Slátrarinn vill ekki lána okkur meira ket fyr
en við borgum reikninginn. — Það er gott, því jeg þoli
ekki lengur ketmeti. — Bakarinn vill ekki láta okkur fá
brauð, fyr en við borgum af skuldinni. — Þá verðum við
að borða eplin. — Við getum ekki lifað svona peninga-
laus. — Jeg hef enga. Svo fór konan leiðar sinnar, en Ma-
beuf settist og hugsaði. Það gerði götustrifkurinn líka, og
komst að þeirri niðurstöðu að heppilegast væri að halla
sjer út af og sofna í runnanum, fyrst engar horfur væru
á því að fá mat.
Honum rann rjett í brjóst. Þess vegna gat hann sjeð
tvo menn koma eftir götunni. Sá fyrri, borgari í óbrotn-
um fötum gekk hægt og hugsandi, sá síðari ungur og
spjátrungslegur, með rós í munninum, gekk föstum, lipr-
um skrefum. Hann ætlaði gamla manninum augsýnilega
þegjandi þörfina. Strákurinn þekti hann undir eins. Það
var Montparnasse. Hann var ekki í vafa um það, hvað
náunginn ætlaðist fyrir og kendi næstum því í brjósti um
gamla manninn. Hinsvegar var það þýðingarlaust að ætla
sjer að hjálpa honum. Því hinum alkunna þorpara yrði
það hægðarleikur að sigrast á gamalmenni og dreng.
Meðan strákurinn lá og hugsaði þetta var árásin gerð alt
í einu. Montparnasse kastaði frá sjer rósinni, rjeðst á
manninn og tók um kverkar hans. Andartaki seinna lá
annar þeirra á götunni og hinn ofan á honum með grjót-
hart hnjeð á brjósti hans. Samt hafði þetta ekki farið al-
veg eins og strákurinn hjelt. Því sá sem í götunni lá var
Montpamasse, en borgarinn varð ofan á. Þetta skeði fáum
skrefum frá stráknum. — Sá er nú svei mjer járnkarl
þessi gamli skröggur, hugsaði strákurinn og var að því
kominn að klappa honum lof í lófa. Kyrt var orðið og
Montpamasse lá hreyfingarlaus svo strákurinn spurði
sjálfan sig hvort hann væri kanske dauður. Þá heyrði
hann öldunginn segja, án þess að sleppa honum — Stattu
upp. Hinn stóð upp úfinn en eymdarlegur, eins og úlfur-
inn mundi vera, ef sauðurinn tæki hann í karphúsið.
Strákurinn heyrði að þeir töluðu saman. — Hvað ertu
gamall? — Nítján ára. — Þú ert sterkur og frískur.
Hversvegna starfarðu ekki? — Mjer leiðist það. — Hvað
ertu? — Slæpingur. — Talaðu ekki í bræði. Get jeg gert;
nokkuð fyrir þig. Hvað langar þig til að verða? — Ræn-
ingi. Þögn. Öldungurinn stóð hreyfingarlaus og hugsaði
án þess að sleppa Montparnasse. Hann reyndi á allan hátt
að losna, en árangurslaust. Öldungurinn virtist ekki taka
eftir umbrotum hans, en hjelt honum föstum með annari
hendinni, svo miklu var h^nn þróttmeiri. Svo horfði hann
hvast á unga manninn og ^laði til hans í myrkrinu mildri
röddu og heyrði strákurirt1 hvert orð.
— Hlustaðu á mig. Þúí^itst ekki sjálfur hvað þú seg-
ir, þegar þú segist vera sl^pingi, sem vill ekki vinna. Þú
vilt ekki vera verkamaður verður þræll. Þú munt þurfa
að erfiða meira en þeir, se^ leggja eitthvað nytsamt fyrir
sig. Líf þitt mun verða Þ’æðilegt. Þegar menn vilja út
um dyr þá opna þeir þser, þú verður að rjúfa vegginn.
Hvað gera aðrir, þegar þeir ^Ha ofan á götuna. Þeir ganga
ofan stigann. En þú murú burfa að rífa í sundur lökin
þín og gera úr þeim strengtil þess ag renna þjer á út um
gluggann og þar verðurðu hanga yfir hyldýpinu í nátt-
myrkri, stormi og regni °' ef strengurinn er of stuttur
verðurðu að láta, fallast 1]ður án þess að vita hvar þú
lendir. Ellegar þú verður & smjúga gegnum reykháf og
eiga það á hættu að verð1 brendur lifandi. Jeg minnist
ekki á öll götin, sem þú ve$Ur ag ský]a) steinana, sem þú
verður að taka burtu og aftur á sinn stað mörgum
sinnum á sólahring, kalkið>Sein þú verður að leyna í dýn-
unni þinni. Ef lokað er lási hefurðu engan lykil til
þess að opna hann með og'verður ag beita til þess ógur-
legu erfiði. Þú verður að £cla holan koparskilding til þess
að geyma þjöl í honum- ^aðan ætlarðu að fá verkfæri?
Ja, þú um það. Ef þú getui sVo búið þjer til sög úr úrfjöð-
ur þá þarftu með henni a^ Sa&n sundur lásinn, saga sund-
ur jámstöngina fyrir þínum 0g hlekkinn um
fótinn á þjer. Og þegar þJe' Verður svo náð, hvað hefurðu
þá upp úr öllu erfiðinu?!1111^ fangelsi. Þú vilt ekki vinna?
En þú vilt víst borða, ^1 og sofa vel. Já, þú færð
vatn að drekka, brauðrust* að borða og færð að sofa á
hörðum planka með kal^011 fjötur um þrútinn fótinn.
Þú ætlar að rjúfa fjöturih*1 flýja. Gott og vel! þú verð-
ur að mjaka þjer á maganlín &egnum rjóður og runna og
neyðist til að bíta gras, elIlíl °S villidýr skógarins. Og svo
verður þjer náð, og þa ^úr ag dúsa árum saman í
dimmu greni, hlekkjaðut v’ Vegg, þar sem þú verður að
þreifa fyrir þjer eftir vatnskrukkunni þinni til að svala
þorsta þínum, maula brauð sem hundarnir leggja sjer
ekki til munns og seðja hungur þitt á ertum, sem maðk-
arnir hafa nagað á undan þjer. Hafðu meðaumkun með
sjálfum þjer vesalings barn sem ert svo ungur, að það eru
ekki tuttugu ár síðan þú saugst brjóst móður þinnar.
Hlustaðu á mig. Viltu ganga vel til fara og ganga í augun
á stúlkunum? En þú verður nauðrakaður og gengur á
trjeskóm. Þú vilt gjarnan hafa hring á hendinni, en færð
í staðinn hlekk um hálsinn. Þú verður barinn fyrir það
eitt að líta á konu. Þú færð þetta alt um tvítugsaldur og
losnar úr því þegar þú ert fimtugur. Þú ferð þangað ung-
ur, bústinn, frískur og fjörugur. En þú kemur þaðan bug-
aður og boginn, tannlaus og sköllóttur. Kæri vinur minn,
þú ert á rangri leið. Letin er ljelegur ráðgjafi. Mesta erf-
iðisvinna, sem til er, er vinna þjófsins og ræningjans.
Trúðu mjer, það er ekki makindastaða að vera þorpari.
Það er miklu auðveldara að lifa eins og heiðarlegur mað-
ur. Farðu nú leiðar þinnar og hugsaðu um það, sem jeg
hef sagt þjer. En það er satt annars, hvað vildurðu mjer?
Budduna? Gerðu svo vel, hún er hjerna.
Um leið og öldungurinn slepti Montpamasse fjekk
hann honum sjóð sinn og náunginn stakk honum í vasa
sinn eins varlega og hann hefði stolið honum. Síðan hjelt
öldungurinn, sem lesandinn hefur sjálfsagt kannast við,
áfram göngu sinni, en hinn horfði á eftir honum og uml-
aði í honum — Fíflið a’tarna. En strákurinn skreið nú úr
fylgsni sínu að baki Montparnasse og dró sjóðinn varlega
úr vasa hans og hvarf hljóðlaust í myrkrið, án þess að
þorparinn yrði nokkurs var. Hann hafði nú, ef til vill í
fyrsta skifti á æfinni, fengið umhugsunarefni. Þegar
strákurinn var aftur kominn þangað, sem Mabeuf svaf,
kastaði hann sjóðnum yfir runninn til hans og flýtti sjer
bUrt. Sjóðurinn fjell á fót kirkjuvarðarins og vakti hann.
Hann tók hann upp. Hann skyldi ekkert í þessu. Hann
varð óðamála er hann skýrði ráðskonu sinni frá þessu. —
Þetta hefur fallið af himnum ofan, sagði hún.
Fimta bók, sem endar öðruvísi en hún byrjar.
Cósetta var aftur að ná sjer. Vorið og æskan, ástin
á föður hennar, fuglakvakið og blómailmurinn dreypti
smásaman gleymskunni í unga og hreina sál hennar eða
ljet hema yfir sárið. Þótt eldurinn væri ekki sloknaður, en
lægi falinn í öskunni, þá sveið ekki undan honum lengur.
Einu sinni datt henni Maríus alt í einu í hug og sagði við
sjálfa sig — æ, jeg var nærri búinn að gleyma honum.
1 sömu viku sá hún laglegan og skrautlegan hershöfð-
ingja ganga reykjandi fram hjá. Hún hjelt að hann væri
frá hersveitinni í Babylonsgötu. Daginn eftir gekk hann
aftur fram hjá og hún tók eftir tímanum og sá síðan að
hann gekk þaraa daglega. Fjelagar hans tóku eftir því,
að ung stúlka stæði næstum því alt af bak við grindurn-
ar í óræktargarðinum, þegar herforinginn, sem var eng-
inn annar en Théodule Gillenormand fór fram hjá. Þeir
sögðu við hann — Þaraa er ung stúlka, sem gefur þjer
hýrt auga, líttu á hana. En hann svaraði — Haldið þið að
jeg hafi tíma til þess að horfa á allar stelpur, sem góna
á mig. Á sama tíma hugsaði Maríus — Gæti jeg aðeins
fengið að sjá hana einu sinni ennþá áður en jeg dey. Ef
ósk hans hefði uppfylst um leið, hefði hann sjeð hana
virða fyrir sjer herforingjann og hefði sjálfsagt dáið af
harmi. Maríus var þannig skapi farinn, að hann sökk í
sorgina til botns, en Cósetta sökk og skaut upp aftur. Hún
lifði um þessar mundir hinn hættulega tíma í draumlífi
ungra stúlkna, sem eiga með sig sjálfar, þegar einmana
hjarta þeirra vefst eins og vínviður um hvað sem fyrir
verður, marmarasúlu, eða stoð í gildaskála. I sál Cósettu
blundaði ástríðan, óákveðin ástúð, sem var skýr og ákveð-
in á yfirborðinu, en varð óskýrari og dimmri eftir því sem
dýpra dró í sál hennar. Á yfirborðinu speglaðist mynd
hins unga, fagra herforingja. En leyndist ekki minning
í djúpi sálar hennar? Ef til vill, hún vissi það ekki sjálf.
Einstakt atvik kom fyrir.