Lögrétta - 31.08.1927, Page 2

2
LÖGRJETTA
LÖGRJETTA
8
r-
i ----------------------------- i
LÖORJBTTA
Útgefaadi eg rititjóri
I* o r s t • i h n eiilma
Þin^heltsitrati 17. Slioi 178.
Iaabelmta og- afgrreiðsla
1 Þingholtsitrætl 1. Slmi 183.
If ...............-..-.....— il
barna. Því er náð þar sem börn
eru rjett með farin. Ef beitt væri
þeirri þekkingu sem til er og not-
aðar prófaðar aðferðir þá gætum
við á einni mannsæfi komið upp
kynslóð sem væri að mestu leyti
laus við sjúkdóma, illgirni og
heimsku. Við gerum það ekki,
því við kjósum fremur þrældóm
og styrjaldir.
Óunninn efniviður eðlishneigð-
anna er að flestu leyti jafnvel til
þess fallinn að beinast í áttina til
æskilegra starfa sem óæskilegra.
Áður fyr kunnu menn ekki að
temja tilhneigingarnar og neydd-
ust því til þess að grípa til þess
að bæla þær niður. Hegning og
ótti var hin mikla hvatning til
þess, sem kölluð var dygð. Nú vit-
um við þ^|, að þessi bæling er
slæm aðferð, bæði vegna þess að
hún hepnast í rauninni aldrei og
vegna hins að hún kemur rugl-
ingi á sálarlífið. Tamning til-
hneiginganna er önnur aðferð.
Venjur og kunnátta gera eins og
farveg fyrir tilhneigingamar, láta
þær streyma í þessa áttina eða
hina eftir því hvemig farvegur-
inn liggur. Með því að skapa
rjettar venjur og rjetta kunnáttu
er tilhneigingum bamsins beint
til æskilegra athafna af sjálfu
sjer. Ofreynslu gætir engrar, því
þörfin er engin á því að sporna
við freistingum. Hömlur eru eng-
V. Hugo. VESALINGARNIR.
ar og bamið finnur til ófjötraðs
sjálfræðis. Jeg ætlast ekki til þess
að þetta verði tekið of bókstaf-
lega. Ávalt geta komið ófyrirsjeð
atvik, sem gert geta eldri aðferð-
ir nauðsynlegar. En því fullkomn-
ari sem bamasálarfræðin verður
og því meiri reynsla sem fæst
í barnfóstursskólum (nursery
schools), því fullkomnar er hægt
að beita hinum xiýju aðferðum.
Jeg hef reynt að leiða í ljós
fyrir lesandann þá undursamlegu
möguleika, sem nú eru okkur
opnir. Hugsið um það, hvað þeir
hefðu í för með sjer: heilbrigði,
frelsi, hamingju, ástúð, skynsemi,
alt næstum alment. En ekkert
getur þetta komið lagalaust.
Þekkingin er til, en lagaleysið
hindrar það, að hún verði að
framkvæmd. Stundum fær mjer
næstum örvæntingar skorturinn á
ást á bömunum — til dæmis þeg-
ar jeg heyri að flestir viður-
kendir siðgæðisleiðtogar eru ófús-
ir á það að nokkuð sje aðhafst
til þess að vama fæðingu bama
með kynsjúkdóma. Samt sem áð-
ur kemur smámsaman meira
frelsi í bamaástina, sem efalaust
er ein af eðlishvötum okkar.
Áhrif margra grimdaralda hafa
hlaðist yfir eðlilega ástúð mann-
anna. Það er örstutt síðan kirkj-
an hætti að kenna útskúfun
óskírðra ungbama. Þjóðernisofs-
inn er önnur kreddan sem þurkar
upp lindir mannelskunnar. Á
styrjaldarárunum áttum við sök
á því, að hjer um bil öll þýsk
börn þjáðust af beinkröm. Við
verðum að leyfa framrás þjóðlegri
alúð okkar. Ef einhver kredda
krefst þess að við leggjum eymd
á böm, eigum við að afnema
kredduna, hversu hughaldin sem
hún kann að vera okkur. Óttinn
er sálræn uppspretta hjer um bil
allra grimdarkredda. Það er ein
ástæða þess hversvegna jeg hef
lagt svo ríka áherslu á það að
nema burtu óttann í uppeldinu.
Við skulum uppræta óttann sem
leynist í afkimum okkar eigin
hugar. Þeir möguleikar hamingju-
sams heims sem nýtísku uppeldið
opnar eru vel verðir þess, að per-
sónulega sje nokkuru vogað
vegna þeirra, jafnvel þótt áhætt-
an væri alvarlegri en hún er.
Þegar komið hefur verið upp
ungu fólki, lausu við ótta og bönn
og uppreisnartilhneigingar, getum
við opnað fyrir því heim þekk-
ingarinnar, frjálslega og fullkom-
lega, án skuggalegra skúmaskota.
Og verði leiðbeiningamar vitur-
lega gefnar verður það fagnaðar
' en ekki skylduverk að þiggja
þær. Það er ekki nauðsynlegt að
auka kensluna i því, sem nú þeg-
ar er kent. En nauðsynlegur er
andi æfintýrs og frelsis, tilfinning
þess að verið sje að leggja upp
í rannsóknarför. Ef formlegt upp-
eldi yrði framkvæmt á þessa
lund, mundu hinir skynugustu
nemendur auka það af sjálfsdáð-
um og fyrir því ætti að greiða
é allan hátt. Þekkingin er það,
sem leysir menn undan náttúru-
öflum og eyðandi ástríðum. Án
þekkingar verður heimur vona
okkar ekki reistur. Kynslóð, sem
upp væri alin í óttaleysi og frelsi
ætti víðari vonir og þróttmeiri en
við getum átt, sem enn eigum að
etja við þann hjátrúarlega ótta
sem liggur fyrir okkur í leyni
undir þröskuldi meðvitundarinnar.
Ekki við, en frjálsir menn og
j frjálsar konur sem við sköpum,
j skulu sjá hina nýju veröld, fyrst
í vonum sínum og síðan í veru-
leikans dýrð.
Brautin er bein. Unnum við
nóg börnum okkar til þess að
ganga hana? Eða eigum við að
láta þau þjást, eins og við þjáð-
umst? Eigum við að láta koma í
þau kyrking, öfugstreymi og ótta
í æsku til þess að láta síðan slátra
þeim í tilgangslausum styrjöld-
um, sem vitsmunir þeirra voru of
kúrulegir til að hindra? Ótai
gamlar áhyggjur eru á veginum
til hamingju og frelsis. En ástin
getur sigrast á óttanum, og ef
við elskum börn okkar má ekkert
hefta þær miklu gjafir, sem við
getum veitt.
Síðustu fregnir.
Víða í Evrópu og Ameríku
urðu allmiklar óeirðir þegar
frjettist um aftöku Saccos og
Vanzettis, m. a. í París. Hefur
málið vakið mikla athygli um
víða veröld og telja margir
merkir menn og blöð, sem ann-
ars eru fjarlæg því að styðja
stjórnmálaskoðanir hinna líflátnu,
að hjer hafi verið um hið mesta
rjettarhneyksli að ræða og hlut-
drægni valdhafanna, því flest
bendi á það, að mennimir hafi
verið saklausir. I Japan hafa
gengið miklar rigningar undan-
farið og komið stórflóð og valdið
feiknamiklu tjóni og 62 menn
farist. Cosgravestjórnin í írlandi
hefur ákveðið að segja af sjer
og efna til nýrra kosninga, því
henni þykir meirihluti sinn, eitt
atkvæði, of veikur. Járnbrautar-
slys varð nýlega í Englandi og
biðu 11 menn bana en 20 særð-
ust.
-----o----
f
I
?
Stjórnarskifti.
Flokksfundi Framsóknarþing-
mannanna lauk hjer í bænum 25.
þ. m. Fundinn sóttu allir þing-
menn flokksins og á honum var
mynduð hin nýja stjórn. Eru
þetta tólftu stjórnarskiftin, sem
orðið hafa síðan heimastjóm
komst á 1904. Lögrj. hefur áður
sagt frá því hverjir helst voru
nefndir sem ráðherraefni, áður
en fundurinn kom saman. Á fund-
inum sjálfum vom það fjórir
menn, sem einkum var um talað,
þeir Tryggvi Þórhallsson, Jónas
Jónsson, Magn. Kristjánsson og
Magnús Torfason. Jónas Jóns-
son kvað hafa mælst undan
því í upphafi að taka sæti í
stjórninni. Á fundinum varð
fljótlega alment samkomulag um
það, að fela Tr. Þórh. stjórnar-
forustuna, en nokkur ágreining-
ur kvað hafa verið um tíma um
hina mennina, einkum um Magn-
úr Torfason, en aðrir þeir, sem
nefndir höfðu verið, komu annað-
hvort ekki til tals, eða höfðu svo
lítið fylgi, að þeir hurfu brátt úr
sögunni. Svo fór einnig um M. T.
að hans fylgi varð ekki nægilegt,
og varð samkomulag um það, að
mæla með Jónasi Jónssyni og
Magnúsi Kristjánssyni í stjórn-
ina með Tr. Þ. Sjálfur kvað Tr.
Þ. hafa lagt nokkra áherslu á, að
fá bónda í stjórnixia, en bændur
flokksins ekki verið fáanlegir.
Sagði fundarm. einn, sem Lögrj.
hitti að máli, að þrátt fyrir nokk-
urn ágreining, sem að vísu hefði
verið fremur smávægilegur, hefðu
allir unað þessum úrslitum mjög
sæmilega og stæði flokkurinn ein-
huga að baki stjóminni. Einnig
lagði hann áherslu á það, að
stjórnarmyndunin hefði bæði
gengið óvenjulega greitt og orðið
að því sparnaður, um 90 þúsund
krónur, að einungis var kallaður
saman stuttur flokksfundur, en
ekki stefnt saman tíl setu öllu
Alþingi. Þar sem Framsóknar-
flokkurinn einn hefur ekki meiri-
hluta, sneri fundurinn sjer til Al-
þýðusambandsins og spurðist fyr-
ir um afstöðu Alþýðuflokksins til
stjómarmyndunar og fjekk hlut-
leysisyfirlýsingu hans. Til frjáls-
lynda flokksins (Sig. Eggerz)
mun ekki hafa verið leitað stuðn-
ings eða hlutleysis og utanflokks-
maðurinn Gunnar á Selalæk
stendur heldur ekki að stjórnar-
mynduninni, en hefur lofað
stjórninni hlutleysi á svipaðan
hátt og Alþýðuflokkurinn.
Nýja stjórnin tók við á höfuð-
daginn. Viðtökur blaðanna hafa
verið misjafnar eins og vænta
mátti, en að öðru leyti er það
að sjálfsögðu lítt reynt hver að-
staða hennar verður. Alþýðublað-
ið segir, að varla fari hjá því, að
einhver breyting til batnaðar
verði hjer á næstu árum, að
minsta kosti sje þess vænst, að
umbótakröfur Framsóknar nái
lengra en orðin tóm, þegar til
kastanna kemur, enda sjeu ýmsar
skoðanir flokksins, t. d. á versl-
unarmálum, nýtar mjög. En hins-
vegar standi Framsóknarfl. að
ýmsu leyti hlið við hlið Ihalds-
flokksins og vilji Alþfl. því vara
við því, að búast við stórfeldum
endurbótum af þessum „hægfara
milliflokki“. — „Vísir“ gerir ráð
fyrir því, að stjórnin muni reyna j
að stýfa krónuna, koma á einka-
sölum og hnekkja frjálsri versl-
un, en segir annars, að vel fari
á því, „að orðhákamir fái að
standa við stóru orðin, eða renna
frá þeim í allra augsýn að öðmm
kosti“. — „ísland“ segir: „Vjer
dæmum ekki hina nýju stjóm
eftir fortíð flokks (hennar) en
vjer dæmum hana aðeins á sínum
tíma eftir þeim verkum er hún
vinnur“. Morgunblaðið fer ýmsúm
hrakyrðum um stjórnina, en legg-
ur einkum áherslu á, að það sje
„stærsta stjómmálahneykslið í
sögu íslands“ að J. J. ólöglærður
maður, sje dómsmálaráðherra.
Vörður segist hafa „margsinnis
viðurkent, að einn af ráðherrun-
um, J. J. væri þrátt fyrir mikla
ókosti gæddur góðum hæfileikum
og ríkum framsóknaráhuga“ en
annars sje blaðamenska hans og
forsætisráðherrans „hið ófegursta
og smánarlegasta fyrirbrigði í ís-
lensku þjóðlífi á síðari árum.
Vjer teljum að því fari mjög
fjarri að þeir geti talist að hafa
flekklaust mannorð“.
Þær umræður sem enn hafa
orðið um nýju stjómina eru því
ekki sjerlega mikilsverðar, en
sjálfsagt verður einhvemtíma
stormasamt um hana. Út af því
sem sagt hefur verið um kröfur
þær sem gera eigi til sjerþekk-
ingar ráðherranna, s. s. lögfræða-
þekkingar dómsmálaráðherrans,
má geta þess, að það er að vísu
talið æskilegt að ráðherrar hafi
sjerþekkingu á málum þeim, sem
þeir eru yfir settir og: er þessu
jafnvel haldið fram sem nauðsyn
af sumum stefnum erlendum, sem
berjast fyrir breyttu stjórnskipu-
lagi. En að öllum jafnaði er þessa
ekki krafist af þingræðisstjórn-
um sem tilnefndar eru frá flokks-
sjónarmiði og er óframkvæman-
legt um fámenna stjórn og hefur
heldur ekki verið fylgt fram hjer
á landi. Til þess er t. d. ekki ætl-
ast að ráðherra atvinnumálanna
sje verkfræðingur, eða að ráð-
herra heilbrigðismálanna sje
læknir eða kirkjumálaráðheirann
guðfræðingur, hversu æskilegt
sem það annars kynni að vera.
Lögrj etta hefur undanf arið
ekki sint flokkaþrefinu í landinu
enda hefur lítið og oft ekkert
verið á því að græða og ekki á-
valt auðsjeð hvað flokkum skift-
ir eiginlega. Hinsvegar hefur
Lögrj. flutt margar greinar um
ýms hin merkustu þjóðmál sem
efst hafa verið á baugi, án til-
lits til flokksfylgis. Meðal þeirra
hafa verið ýmsar greinar mætra
manna, rólegar og rökstuddar rit-
smíðar, sem reynst hafa þarfar
hugvekjur og komið hafa af stað
eftirtektarverðum umræðum. Má
nefna til þessa greinar um bún-
aðarmál, verslunarmál og menta-
mál, sem öll eru meðal merk-
ustu stjórnmála, og Lögrj. hefur
mikið látið til sín taka. Jafn-
framt hefur hún viljað leggja
ríka áherslu á það að flytja sem
mestar og áreiðanlegastar frjett-
ir, ekki síst erlendar frjettir og
fróðleik, um stjómarfar, andlegt
líf og verkleg mál. Reynslan hef-
ur sýnt það, að jafnframt flokks-
blöðunum, sem geta verið góð á
sína vísu, hefur verið þörf á ó-
háðu blaði utan við þrasið, sem
gefur hverjum sitt og lætur mál-
in til sín taka vegna málanna
sjálfra fyrst og fremst. Lögrjetta
mun halda því áfram eins og
nndanfarið að flytja um innlend
og erlend þjóðmál og önnur
menningarmál óbundnar rökræð-
ur og upplýsandi fróðleik og
styðja þau mál, sem henni þykja
Gengur hún ennþá í Luxembourggarði ? Nei, herra.
— Er þetta ekki kirkjan þar sem hún hlýðir messu? —
Hún er hætt að koma hingað. — Á hún ennþá heima í
þessu húsi? — Hún er farin. Hvar á hún, nú heima? —
Hún ljet þess ekki getið. Þvílíkur harmur að þekkja ekki
heimkynni sálar sinnar. Ástin gerir menn litla eins og
börn. Aðrar ástríður gera menn aðeins litla. Vei þeim
ástríðum sem smækka manninn, heill þeim sem gera
hann bami líkan.
Eitt er undarlegt, gettu þess. Jeg geng í myrkri, þvi
stúlka bar burt með sjer dagsbirtuna þegar hún fór frá
mjer.
Jeg vildi að við lægjum hlið við hlið í einni gröf og
hjeldumst í hendur, það væri unaðslegt eins og eilífðin.
Þið, sem þjáist af ást, elskið meira. Það að deyja í
ást er að lifa í henni.
í ástinni er angistin unaðarleiðsla.
Glatt kvakar'fuglinn, því hann kemst í hréiður.
Ástin er andblær himnaríkis.
Spakir menn og hjartaprúðir, takið lífinu eins og guð
hefur gert það. Það er löng raun, óskiljanlegur undirbún-
ingur óþektra örlaga. Þessi örlög, hin sönnu örlög manns-
ins, hefjast með fyrstu sporunum hinum megin grafar-
innar. Þá birtist honum eitthvað, hann fer að greina
ákvörðunina. Takið eftir þessu orði, ákvörðun. Lifendur
skynja hið ótakmarkaða, óákvarðaða, hið ákvarðaða
opinberast einungis þeim sem dánir eru. Þangað til skul-
uð þið elska og þjást, vona og íhuga. Vei þeim, sem elsk-
að hefur líkaman einan, form og svipi. Dauðinn mun svifta
hann öllu. Reyndu að elska sálir og þú munt finna þær
aftur.
Á götunni mætti jeg fátækum, ungum, ástföngnum
manni. Hattur hans var gamall og götóttur jakkinn og
snjáður, svo skein í hann. En í sál hans skein stjörnu-
birtan.
Það er dásamlegt að vera elskaður, en miklu dá-
samlegra að elska. Ástin eykur hjartanu ásmegin, það
verður hreint og göfugt og glæsilegt. Lítilmótleg hugsun
getur ekki fest þar rætur fremur en sóley á svelli. Sálin
finnur að hún er hafin yfir hjegóma lífsins, hún svífur
yfir heimsku heimsins, hatur, lygar, hjegóma og vesæld
I bláma himins síns verður hún aðeins var jarðlífshrær-
inganna djúpt niðri eins og fjallstindarnir finna til jarð-
skjálftans.
Ef ekki fyndist einhver elskhugi mundi sólarljósið
slokna.
Meðan Cósetta las þetta; seig á hana höfgi. Þegar
hún leit upp frá síðustu línunni gekk laglegi liðsforing-
inn fram hjá garðshliðinu. Henni fanst hann vera bein-
línis ljótur. Hún fór aftur að virða fyrir sjer kverið og
dást að höndinni á því. Blekið var með mismunandi blæ,
sumstaðar mjög dökt, sumstaðar ljósara, eins og nýju
bleki hefði verið helt í byttuna. En það var ein og sama
hugsunin sem lýsti sjer í öllu kverinu. Cósetta hafði aldrei
lesið neitt þessu líkt. Þetta handrit, sem henni virtist
fremur ljóst en torskilið, hafði á hana sömu áhrif eins og
hún hefði sjeð dyr helgidómsins í hálfa gátt. Hver af
þessum leyndardómsfullu línum ljómaði fyrir augum
hennar og baðaði hjarta hennar í undursamlegu ljósi.
Hún hafði verið alin upp þannig, að sífelt var talað við
hana um sál, aldrei um ást, rjett eins og talað væri um
brennið, án þess að nefna nokkru sinni logann. Þessar
fáu blaðsíður opinberuðu henni alt í einni svipan, en mildi-
lega, alla ástina og þjáninguna, lífið og eilífðina og rök
allrar tilveru. Það var eins og hnefi hefði alt í einu opn-
ast og sáð yfir hana sindri af geislum. Ilún fann i línum
þessum anda ástríðuþrungins og fjörmikils, en göfugs og
rjettláts manns, heilagan vDa> óþrotlega kvöl og óendan-
lega von, kramið hjarta ogsyngjandi fögnuð.
Hún efaðist ekki um hvaðan kverið kæmi. Það
var hann, sem skrifaði, br.„ var kominn, hann hafði
stungið handleggnum inn miUi rimlanna. Meðan hún
gleymdi honum hafði hann fundið hana aftur. En hafði
hún í raun og veru gleymt l'°num? Nei, aldrei. Hún hafði
ávalt elskað hann og tilbeði^ hann. Eldurinn lá falinn um
stund, en gróf um sig og tí°ssaði nú upp í ljósum loga.
Þetta kver var eins og neií^ annarar sálar, sem kveikti
í hennar sál. Hvert orð læsíst í sál hennar og hún sagði
við sjálfa sig: Jeg kannast við það alt, jeg hef lesið það
áður úr augum hans. Þegaí^ún hafði lesið brot Maríusar
í þriðja skifti gekk Théod^ liðsforingi aftur fram hjá
hliðinu og ljet glamra í sp^runum. Henni fanst hann af-
skaplega óíaglegur og hlægi*eSur, væminn og viprulegur.
Liðsforinginn hjelt, að ha# ætti að brosa til hennar, en
hún blygðaðist sín og snerisIer reið undan. Hana langaði
til að henda einhverju í höf^^ið á honum. Hún hljóp inn í
húsið og lokaði sig inni í hfi-t>ergi sinu og las kverið enn
á ný. Síðan kysti hún það stakk því í barm sjer. Nú
var úti um hana. Hún var ^ripin hinni himnesku ást og
paradís hafði opnast henní' Hún gekk um í einskonar
svima allan daginn, í óskýbi von um eitthvað, sem ef
til vill yrði. Fölur roði hljóp * 1 * * * kinnar henni og hrollur fór
um líkama hennar. Stundufl5 fanst henni að þetta mundi
vera heilaspuni einber. En P ^rýsti hún kverinu að hjarta
sjer og úr augum hennar lr^aði ókendur unaður. Henni
þótti sem englarnir hefðu ^kið í taumana, himneskt at-
vik hefði sent hann aftur til ^ennar. En þvílík er umbreyt-
ing ástarinnar. Þessi milli£an&a englanna, þetta himn-
eska atvik var brauðkúla, Sfm einn þjófur kastaði til ann-
ars í fangelsi.
Þegar kvöld var komiÓ ^ór Jean Valjean út. En Có-
setta hafði fataskifti, klse^ist þeim kjól, sem fór henni
best, lagaði hár sitt, án þeSS að gera sjer þess grein, hvers
vegna hún skreytti sig svo. ^’^an fór hún ofan í garðinn og
settist á bekkinn, þar sem kverið hafði legið, lagði hvíta,
mjúka hendina á steininn, eins og hún ætlaði að klappa
honum og þakka honum. Alt í einu fanst henni einhver
standa að baki sjer. Hún leit við. Það var hann. Hann
stóð þarna í skugganum berhöfðaður, fölur og magur.
Cósettu lá við yfirliði, en hún hljóðaði ekki. Hún veik
hægt undan, því hún fann að hún drógst að honum. Hann
hreyfði sig ekki. Svipur hans var dapurlegur. Hún hallað-
ist upp að trje, annars hefði hún hnigið niður. Þá heyrði
hún rödd hans í fyrsta sinn. Hún ljet ekki hærra en lauf-
þyturinn og hvíslaði — Fyrirgefið mjer. Hjer er jeg.
Hjarta mitt var að springa. Jeg gat ekki lifað svona. Þess
vegna er jeg kominn. Hafið þjer lesið það, sem jeg lagði
á bekkinn? Þekkið þjer mig aftur? Verið þjer ekki hrædd-
ar við mig. Þjer eruð verndarengill minn. Leyfið mjer ögn
að koma hingað. Jeg held að jeg deyi. Ef þjer vissuð hvað
mjer þykir vænt um yður. Fyrirgefið þjer að jeg stend
hjer og tala við yður án þess að vita eiginlega hvað jeg
segi. Eruð þjer reiðar við mig þess vegnæ. Hún tók hönd
hans og bar hana að hjarta sjer. Hann stamaði — Þykir
yður vænt um mig. Hún svaraði svo hægt að það heyrðist
varla — Þú veitst það. Hún kafroðnaði og huldi andlit
sitt við barm hans. Þau ljetu fallast niður á bekkinn og
sátu þegjandi langa stund. Stjörnubjart varð. Hvernig at-
vikaðist það, að varir þeirra mættust? Hvernig atvikast
það, að fuglinn syngur, snjórinn bráðnar, rósip springur
út, vorið kemur og morgunroðinn brosir á glóandi gníp-
unum? Smámsaman fóru þau að tala saman. Henni fanst
það eðlilegt og sjálfsagt að hann væri þarna. Þau sögðu
hvort öðru frá dýpstu leyndarmálum sínum. Sálir þeirra
runnu saman, heilluðu og töfruðu hvor aðra. Þegar þau
höfðu lokið máli sínu hallaði hún höfðinu að öxl hans og
sagði — Hvað heitið þjer? — Jeg heiti Maríus. Hvað
heitið þjer? — Jeg heiti Cósetta.
Sjötta bók: Götustrákurinn.
Síðan Montfermeil-kráin fór í hundana árið 1823
höfðu Thénardiers-hjónin eignast tvö börn, hvorutveggja
strákar og áttu því fimm böm alls. En móðirin hafði
verið svo heppin, að geta hespað af sjer tvö þau yngstu
meðan þau voru kornung. Það er einmitt rjetta orðið að
hún hespaði þau af sjer. í henni var sem sje ekki nema
brot af mannlegum tilfinningum, og er að vísu ekkert
einsdæmi. Hún var aðeins móðir dætra sinna, en hatur
hennar á mönnunum hófst á drengjunum. Á þeim hafði
hún megnustu óbeit. Elsta drenginn fyrirleit hún, eins og
fyr hefur sjest og var ekki fjarri því að bölva tveimur
þeim yngri. Hversvegna? Af því. Hræðilegasta ástæða,
sem til er fyrir einhverju, eina svarið, sem ekki verður
gagnrýnt, er: af því. — Jeg hef ekkert að gera við þenn-
an moðvarg af krökkum, hafði kona Thénardiers sagt. En
nú verður skýrt frá því hvemig fjölskyldunni hepnaðist
að losna við ómegðina og jafnvel græða á henni.
Magnon sú, sem nefnd var fyrir skömmu, var sami
kvenmaðurinn, sem tekist hafði að fá Gillenormand til
þess að gefa með tveimum börnum hennar. Hún var til
húsa í bæjarhluta, sem hafði á sjer einskonar fínt óorð.
I hverfunum á Signubökkum gekk um tíma slæmur farald-
ur, kvefpest, og dóu úr henni böm hrönnum saman, og
fengu læknarnir við ekkert ráðið. I þessum faraldri misti
Magnon bæði börn sín sama daginn, annað um morguninn,
hitt um kvöldið. Það var þungt áfall fyrir móðurina, því
á þessum tveimur strákhnokkum græddi hún áttatíu
franka á mánuði, sem fjárráðamaður Gillenormands
greiddi henni skilvíslega. En þegar drengirnir dóu hlaut
meðlagið að falla niður. Magnon varð að finna einhver
úriæði. í þeirra frímúrarareglu mannvonskunnar, sem
hún var fjelagi í, kunna menn skil á öllu, en öllu er hald-
ið leyndu og hver styður annan. Magnon vantaði tvö börn
og kona Thénardiers hafði aflögu önnur tvö á sama reki.
Hagsmunir þeirra fjellu saman og Magnon fjekk Thén-