Lögrétta - 12.10.1927, Blaðsíða 3
4
LOGRJÍSTTA
sem veraldarsagan hefur frá að
segja. Menn hafa sagt, að þrjátíu
denasar hafi verið þrælsgjöld. En
í 2. Mósebók er talað um að 30
sektar hafi verið sú borgun, sem
eigandi var skyldur að gjalda, ef
einn af uxum hans stangaði þræl
eða ambátt, og þar á ofan er
þetta svo óljóst, að vart getur
komið til mála að hinir lærðu
menn ráðsins hafi hugsað sjer
neitt í þá átt.
Starf Júdasar sem fjehirðis
meðal lærisveinanna er nefnt sem
ástæða til svikanna. Meðal þeirra
var gamall tollheimtumaður, sem
sje Matthías, og virðist svo sem
eðlilegast hefði verið, að honum
hefði verið falið, að gæta þeirra
fáu peninga, sem notast áttu til
sameiginlegra útgjalda. En Júdasi
er fengið það verk í hendur. Og
Jóhannes talar um Júdas sem
þjóf. „Þar sem Júdas hafði gætslu
fjárhirslunnar, tók hann það, sem
í hana kom“, segir hann. Og þó
virðist það næsta ólíklegt, að
verulega ágjarn maður hefði hald-
ist jafnlengi við og Júdas gerði i
svo fátækum fjelagsskap. Hann
hefði án efa getað fengið ábata-
meira starf, ef -hann hefði viljað
lifa á þjófnaði. Og ef hann hefði
af nauðsyn þurft á þessum 30
peningum að halda, mundi hann
þá ekki hafa getað útvegað sjer |
þá á annan hátt, t. d. þann, að
hverfa burt með sameiginlega
sjóðinn, heldur en að fara til
prestanna og bjóða þeim að selja
Jesús fram?
Þessar athugasemdir frá sjón-
armiði heilbrigðar skynsemi hafa
frá fyrstu tímum kristninnar
komið mönnum til þess, að leita
að öðrum ástæðum til afbrots
Júdasar. Kainítaflokkurinn kom
með þá skýringu, að Júdas hafi
vitað, að Jesús samkvæmt eigin
vilja og samkvæmt guðs vilja hafi
átt að deyja og átt að verða svik-
inn, til þess að ekkert skyldi
vanta í þjáningar hins mikla
fómardauða, og hafi því Júdas
með hugarkvöl tekið að sjer þetta
hlutverk og á sig þá eilífu smán,
sem því fylgdi, til þess að alt
skyldi fullkomnast. Samkvæmt
þessu hefði þá Júdas verið nauð-
synlegur og sjálfboðinn þátttak-
andi í endurlausnarverkinu og því
hetja og píslarvottur, sem ætti
heiður skilinn en ekki formæl-
ingu.
Aðrir hafa komið með þá skýr-
ingu, að Júdas hafi verið föður-
landsvinur mikill úr flokki Zelóta.
Hann hafi gengið í fylgd Jesú í
þeirri trú, að hann væri sá Mess-
ías, sem Gyðingaþjóðina drejmidi
um, sá konungur, sem ætti að
endurreisa ríki ísraelsmanna. Þeg-
ar hann svo hafi komist að því,
að hjer var um að ræða alt ann-
an Messías, hafi hann reiðst og
í vonbrigðunum framselt hann í
hendur óvinanna. Þessi skýring
styðst ekki við neinar heimildir,
hvorki í hinum kanónisku nje
apókryfisku ritum, og þún afsak-
ar ekki heldur svik Júdasar. Hann
gat þá yfirgefið lærisveinahópinn
og leitað fjelagsskapar meðal
skoðanabræðra sinna, sem voru
margir á þeim tímum.
Enn aðrir hafa komið með þá
skýringu, að hann hafi á hinum
síðustu dögum mist trúna á Jesú.
Ræðan um yfirvofandi eyðilegg-
; ingu höfuðborgarinnar og um
hinn langa tíma, sem bíða yrði
eftir sigrinum, hafi að lokum
svift hann allri trú á Jesú. Ríkið,
sem í vændum átti að vera, nálg-
aðist ekki, en í stað þess var
dauðinn fyrir dyrum. Ef til vill
hafi hann fengið einhverjar
fregnir um fyrirætlanir hinna
ráðandi manna og þá óttast, að
þeir mundu ekki láta sjer nægja,
að taka Jesús einan af lífi, en
mundu dæma til dauða alla þá,
sem lengi höfðu verið í fylgd
með honum. Hafi hann því hugs-
að sjer að frelsa líf sitt með því
að bjóðast til að framselja Jesú.
Hugleysi ætti þá að vera ástæða
til svikanna.
Englendingur einn, sem er al-
þektur fyrir ópíumreykingar, hef-
ur hugsað upp nýja skýringu til
vamar Júdasi. Hann trúði fast á
Jesú. Hann var svo sannfærður
um, að Jesús væri Kristur, að
hann seldi hann ráðinu í hendur
! með þeirri föstu trú, að þá
mundi öllum verða það ljóst, að
Jesús væri Messías. Hann gat
ekki ímyndað sjer, að Jesús yrði
líflátinn. Eða ef svo færi, þá var
hann viss um, að hann mundi
þegar rísa upp frá dauðum og
sýna sig við hægri hlið föðurins
sem konung Israels og alls heims-
ins. Til þess að flýta komu hins
mikla dags, ætlaði Júdas, sem
trúði fast á guðdóm Jesú og að
honum gæti ekki orðið mein gert,
að leika á hann og gefa honum
þá þegar tækifæri til að sýna að
hann væri í sannleika guðs son-
ur. Það voru því ekki svik, sem
Júdas hafði gert sig sekan um,
heldur misgrip, stafandi af því,
að hann hafði ekki skilið Jesú
rjett. Afbrot hans átti ekki ræt-
ur að rekja til ágirndar, hefndar-
þorsta nje hugleysis, heldur til
misskilnings.
Sumir hafa talið hefnigimi
ástæðu til afbrots Júdasar. Menn
svíki ekki nema þeir hati. Og
hvers vegna hataði Júdas Jesús?
Þá er leitað að ástæðunni til
kvöldveitslunnar í húsi Símonar,
er Jesús ávítaði Júdas fyrir það,
að hann sá eftir nardussmyrslum,
sem iðrandi kona helti yfir höfuð
og fætur Jesú. Þessi ávítun á
Júdasi að hafa gramist og hann
svo gripið tækifærið til þess að
hefna sín.
En hugsaði Júdas, að svik sín
hefðu þær afleiðingar, að Jesús
yrði dæmdur til dauða? Hjelt
hann ekki öllu fremur, að ráðs-
mennimir mundu láta sjer nægja
að lemja hann svipum og banna
bonum að tala opinberlega? Til-
tektir hans síðar benda á, að hon-
um hafi komið það á óvart, að
Jesús yrði dæmdur til dauða og
að hann hafi tekið sjer það mjög
nærri. Mattheus lýsir örvinglun
hans á þann hátt, að menn verða
að ætla, að hann hafi verulega
hrylt við yfirsjón sinni. Pening-
amir, sem hann ber á sjer,
brenna hann, og er prestamir
neita að taka við þeim aftur,
kastar hann þeim frá sjer á gólf-
ið fyrir augum þeirra. En það
friðar ekki sál hans, þótt hann
hafi losað sig við peningana.
Hann -hleypur út og hengir sig,
vill ekki lifa, er hann veit, að
Jesús á að deyja. Svo skyndileg
iðrun og örvinglun bendir á, að
afleiðingar afbrotsins hafi komið
honum á óvart.
Þrátt fyrir skýringartilraunir
fjölda rannsóknarmanna, er Júd-
asargátan óráðin. Jesús sjálfur
er sá eini, sem mundi geta skýrt
hana. Hann valdi Júdas til þess
að vera einn af tólf postulum
sínum. Mundi hann hafa valið
hann og umgengist hann allan
þann tíma, sem þeir vora saman,
ef hann hefði álitið hann vera ó-
bætanlegan illræðismann ? Mundi
hann þá hafa falið honum það
hlutverk, að útbreiða guðs ríki á
jörðinni? Alt fram til hins síð-
asta er Jesús við Júdas eins og
hina lærisveinana. Júdas er þátt-
takandi í síðustu kvöldmáltíð-
inni, eins og hinir lærisveinamir,
og Jesús þvær fætur hans eins
og fætur þeirra. Og þegar Júdas
gengur fram f myrkrinu milli
glampa af ljóskerum og sverðum
og kyssir Jesú, hrindir hann hon-
um ekki frá sjer, en segir: „Vin-
ur, hvers vegna ertu hjer kom-
inn?“ Þetta era síðustu viðskifti
þeirra. Júdas virðist enn ekki
vera neinn myrkranna maður í
hans augum, þótt hann komi
þama á næturþeli í flokki njósn-
armanna, sem eiga að handtaka
Jesú. Alt þetta vissi Jesús fyrir.
Hann tekur á móti Júdasi sem
vini og biður hann einnar bónar:
„Það, sem þú ætlar að gera, það
ger þú strax“. Alt þetta gerir
Júdasargátuna enn torskildari, og
hún mun ætíð verða okkur
skammsýnum mönnum hulinn
leyndardómur í sambandi við
endurlausnargátuna.
----o---
Athugasemd.
Þar sem minst er á bók mína
um Vilhjálm Stefánsson í 51.
tbl. Lögrjettu, segir meðal ann-
ars: „Þar að auki era í bókinni
nokkrar villur í meðferð enskra
orða, sem með góðum vilja mætti
láta tákna það, að G. F. væri illa
að sjer í ensku“.
1 tilefni af þessu leyfi jeg mjer
að taka það fram, að jeg fjekk
ekki að lesa prófarkir af bókinni,
sem var prentuð norður á Akur-
eyri, hafði aðeins fengið að sjá
2. örk (bls. 16—32) áður en bók-
in var fullprentuð. Jafnskjótt og
jeg fjekk hreinprentaðar arkirn- i
ar í hendur símaði jeg norður \
leiðrjettingar þær er bókinní
fylgja. Held jeg því, að rjettast
sje að dæma ekki um ensku-
kunnáttu mína eftir þeim prent-
villum, sem í bókinni kunna að
vera.
7. okt. 1927.
Guðm. Finnbogason.
Athugasemd hins heiðraða höf.
er að því leyti óþörf, að það sem
hún helst á að leiðrjetta (um
enskukunnáttu hans) hefur aldrei
staðið í Lögrj. Ummælin áttu ein- ,
ungis við það, að einhverjar vill- i
ur eða óaðgætni mætti finna í
svo að segja hverri bók, sem út
kæmi, og þau bentu á það, hvers-
konar ályktanir mætti draga af
slíku, þegar það kæmi fyrir hjá
hinum eldri og „lærðari“ höfund-
um, ef fylgt væri sömu reglu og
þeir halda oft sjálfir á lofti,
þegar um aðra og „ólærðari“
menn er að ræða. En bók dr. G.
F., eða kunnátta hans, var ekki
dæmd eftir þessum prentvillum,
en þvert á móti sagt, að þær
skiftu ekki máh fyrir dóminn um
bókina í heild, hún væri þakkar-
verð og skemtileg fræðibók.
----o----
Dánarfregn. Sigurður Nordal
prófessor og kona hans hafa ný-
1 ga orðið fyrir þeim harmi að
missa efnilega unga dóttur sína,
sem Bera hjet.
Júlíana Sveinsdóttir hafði nú
um mánaðamótin málverkasýn-
ingu í „Den frie“, sem svo er
nefnd, í Kaupmannahöfn. Birtist
í því tilefni allangt viðtal við hana
í „Dagens Nyheder" og mynd af
henni. Segir hún þar ýmislegt af
æfi sinni og starfi, einkum sumar-
leiðangram sínum á íslandi, en
hjer hefur hún dvalið á sumrum,
og málað, mörg undanfarin ár og
þykja myndir hennar sjerkenni-
legar og margar góðar. Hún seg-
ist ætla að setjast að hjer heima
og fást við vefnað aðallega og
reyna að endurreisa þjóðlega ís-
lenska vefnaðarlist, sem ranglega
sje að falla í gleymsku. Júlíana
er ágætur vefari.
Eggert Stefánsson ætlar að
halda íslenskt söngvakvöld í
þessari viku og syngja aðeins lög
eftir íslensk tónskáld. Hefur
hann sýnt áhuga og skilning á
þjóðlegri hljómlist og margt til
þess unnið, bæði heima og er-
lendis, að efla áhuga og þekk-
ingu á henni.
Gunnlaugur Blöndal málari er
nýkominn hingað og ætlar að
halda hjer sýningu. Hann hefur
verið í París undanfarin ár.
Ritsafn Gests Pálssonar er nú í
prentun og kemur út innan
skamms.
Kosningafölsimin. Halldór Júlí-
usson sýslum. hefur verið skipað-
ur rannsóknardómari í atkvæða-
fölsunarmálinu í Hnífsdal.
Útflutningur íslenskra afurða
nam í september samtals 6 milj.
647 þús. kr. Mestur var útflutn-
ingurinn á verkuðum fiski, 2 milj.
152 þús. kr. Óverkaður fiskur
var fluttur út fyrir 442 þús. kr„
síldarolía fyrir 407 þús. kr„ fisk-
mjel fyrir 333 þús. kr„ ísfiskur
fyrir 329 þús. kr„ lýsi fyrir 192
þús. kr. og ull fyrir 170 þús. kr.
Aðrar hæstu útflutningsafurðim-
ar voru sútuð og hert skinn fyrir
54 þús. kr„ hestar (253) fyrir 26
þús. kr. og saltket (298 tn.) fyrir
27 þús. kr. Allur útflutningur frá
áramótum til s. 1. mánaðamóta
hefur numið 36 milj. 757 þús.
(seðla)krónum, og er það um
5Yfi milj. kr. meira en var á sama
tíma í fyrra, en um 13 milj.
minna en á sama tíma árið 1925.
Prentsmiðj an Acta.