Lögrétta - 02.11.1927, Blaðsíða 3

4
LÖGRJETTA
þar að auki væru frá upphafi
sínu settir hvor öðrum til höfuðs.
Jeg vil að skólar sjeu fyrst og
fremst reistir fyrir þörf þjóðar-
innar, en síður fyrir sjergóða
þráheldni hinna og annara hjer-
aðshróka. Reisum einn skóla
fyrst og vöndum vel til, en þá
fyrst annan, þegar sá fyrri er
fullur orðinn. Og því betra, sem
það verður fyrri. Fyrsta skól-
ann verður að setja þai- einhvers-
staðar, sem rök mæla með að
hann geti orðið bestur og ódýr-
astur í rekstri. Hitt eru smá-
munir, sem varla gera til nje frá,
hvar' í hjeraðinu hann stendur.
Annan skólann geta menn svo
sett, þar sem ástæður þess tíma
leyfa. Við vitum ekki hverjar
þær verða. En gott væri ef þær
yrðu góðar. Þá gæti það ef til
vill orðið jafn ráðlegt að reisa
skóla á Stórólfshvoli, sem það er
óráðlegt nú. Framh.
Helgi Hannesson.
---o----
Júlíaaa Sveínsdóttir
Eins og fyr er frá sagt hjelt
Júlíana Sveinsdóttir málverka-
sýningu í Kaupmannahöfn nýlega
og sýndi 70 myndir og teikningar,
flestar frá Islandi. — Dómar
danskra blaða um sýninguna hafa
verið lofsamlegir. „Politiken“
segir að eftirtektarverðastar sjeu
íslensku myndirnar, og mundu þó
máske hafa orðið ennþá betri,
ef málarinn hefði ekki lært í Dan-
mörku. Eina Vestmannaeyja-
myndina kallar blaðið dýrlega
mynd. Hún hefur ríka listgáfu,
segir „Köbenhavn“. í myndunum
opinberast sjerkennilegar gáfur,
segir „Ekstrabladet“, náttúru Is-
lands er lýst í myndum hennar
sannleikanum samkvæmt, með
þeirri stórfenglegu tign, sem við
tengjum við nafn íslands. Um
blóma og ávaxtamyndir hennar er
sagt, að þær beri vott um ágæt-
an skreytingarsmekk. I bestu
landslagsmyndunum, segir ennfr.
í einu blaði, er innra ljósmagn,
sem brotnar í forminu, eins og
glampi á gimstein. „Kristeligt
Dagblad“ segir að sýningin verki
á mann eins og fast og ærlegt
handtak og allar lýsi myndimar
fagurri og listrænni litagleði og
eigi J. Sv. „stemningu‘“ sem ekki
sje á hverju strái og góða kunn-
áttu. „Dagens Nyheder“ segir að
J. Sv. hafi tilkomumikla listgáfu,
sem lýsi sjer best í íslensku
myndunum, en eftirmyndin eftir
Melozzo da Forli sýni einnig ótví-
ræða hæfileika í meðferð hins
stóra stíls. Það er ánægjulegt
þegar íslenskir listamenn geta
sjer gott orð fyrir starf sitt er-
lendis eins og Júlíana Sveinsdóttir
og einnig Gunnlaugur Blöndal
hafa nú gert.
----o-----
Dáin er 25. f. m. frú Camilla
Bjamarson, gift Magnúsi sýslum.
og alþm. Torfasyni. Hún fór ung
utan og tók stúdentspróf í Dan-
mörku, var mentuð kona og vel
gefin.
Dr. Reinsch, sá sem hjer hefur
starfað undanfarin sumur að ýms-
um rannsóknum veiðivatna, and-
aðist 6. júlí í sumar í Múnchen
af afleiðingum uppskurðar, rúm-
1 lega þrítugur. Hann var efnilegur
og duglegur fræðimaður og hafði
skrifað ýmsar ritgerðir um ís-
! lensk efni, s. s. um refarækt, um
álftir á Lagarfljóti, um óþektan
sauðfjársjúkdóm og um nytjadýr
búnaðarins.
íslendingar erlendis. Frjetta-
! stofa Blaðamannafjelagsins ætlar
i nú að reyna að semjg skrá um þá
i íslendinga, sem erlendis dvelja
i um lengri eða skemri tíma, og
i heimilisfang þeirra. Er oft um
það kvartað, að erfitt sje að fá
upplýsingar um landa, sem er-
! lendis eru og er þessari starfsemi
frjettatofunnar ætlað að bæta úr
í þessu efni, og geta menn þá á
sínum tíma fengið upplýsingar
hjá henni ókeypis, en sendi frí-
merki í svarbrjef. íslendingar
hjer og erlendis (þ. á. m. vestan
hafs) eru beðnir að gefa frjetta-
stofunni upplýsingar um heimilis-
fang sitt og tilkynni breytingar
jafnóðum og þær verða. Utan-
áskriftin er Frjettastofa Blaða-
mannafjelagsins. Pósthólf 956,
Rvík.
Hlín, ársrit norðlenskra kvenna,
11. árg. er nýkominn (Verð 1
kr.).
Vega- og brúagerðir. Síðastl.
ár voru, samkvæmt skýrslu vega-
málastjóra, bygðar hjer 12 nýjar
brýr, allar úr jámbentri stein- ,
steypu, auk nokkurra smábrúa, !
undir 10 m. að lengd. Stærsta
brúin var yfir Miðfjarðará í
Húnavatnssýslu, 78 m. löng og
kostaði 45 þús. kr. Til vegamála
greiddi ríkissjóður nærri 900 þús.
kr. Þar af var eytt 238 þús. kr.
til nýrra akbrauta á þjóðvegun-
um, 345 þús. kr. til viðhalds og
umbóta á þjóðvegunum, 177 þús-
und kr. til brúagerða, 12 þúsund
kr. til fjallvega, 29 þúsund
kr. til áhalda og vjela, 52 þús-
und kr. til stjómar vegamála
og 48 þúsund kr. voru tillög
til akfærra sýsluvega og til sýslu-
vegasjóða. Móti tillagi ríkissjóðs
til sýsluveganna komu um 80 þús.
kr. frá hlutaðeigandi sýslum.
Matthías Þórðarson þjóðmenja-
vörður varð fimtugur 30 f. m.
Auk þjóðmenjastarfs síns hefur
hann látið sig skifta ýms önnur
mál, m. a. fánamálið og var fána-
gerð sú, sem nú er viðurkend orð-
in, tekin upp eftir hans tillögu.
Arnold Nordling docent í Hels-
ingfors, sem ýmsum er hjer góð-
kunnur frá ferðalögum hans, hef-
ur nýlega skrifað grein um Is-
land í Hufvudsstadsbladet í
Helsingsfors. Hún heitir ísland,
lýðmentunarinnar og bókanna
land og fylgja henni fimm mynd-
ir. Greinin er hlýlega rituð, og
einkum lögð áhersla á það, hversu
bókhneigðir Islendingar sjeu,
sjálfsagt bókhneigðasta þjóð
heimsins, og hversu vel mentaðir
íslenskir bændur sjeu. Höf. endar
grein sína á því, að allir vinir
norrænnar einingar ættu að fara
til Islands, því Islendingar sjeu
tákn þessarar einingar.
Kristmann Guðmundsson hefur
nýlega skrifað á norsku langa
skáldsögu, sem heitir Brúðar-
kjóllinn og hefur Aschehoug í
Osló gefið hana út. Fyrstu bók
Kr. G., smásagnasafni, var mjög
vel tekið.
Jón Þorláksson fyrrum for-
sætisráðherra hefir verið kjörinn
| í bankaráð íslandsbanka, í stað
' eins erlenda fulltrúans, sem geng-
! ið hefur úr því. Það væri æski-
| legast að stjóm og umráð bank-
ans kæmust sem fyrst alveg í
j innlendra manna hendur.
Bessastaði hefur Björgúlfur
Ólafsson læknir nýlega keypt af
Jóni H. Þorbergssyni og ætlar að
setjast þar að, en hann hefur
um mörg undanfarin ár verið
læknir austur í Asíu. Verðið er
að sögn 120 þús. kr. J. H. Þ. hef-
ur jafnframt gefið 1000 kr. í sjóð
til viðhalds Bessastaðakirkju,
sem ekki fylgir með í kaupunum,
því J. H. Þ. hafði áður afhent
hana landinu.
Rottukvikmyndin, sem heil-
brigðisstjóm bæjarins hefur haft
til sýningar, hefur nú verið sýnd
aftur við mikla aðsókn. Bæjarfje-
lög og bændur, sem nauð hafa af
rottugangi ættu að kynna sjer
þær aðferðir, sem nú eru helst
notaðar til að reyna að útrýma
rottunum, því /af þeim getur
stafað bæði heilbrigðis og eigna-
tjón.
íslenskir doktorar. Stefán Ein-
arsson málfræðingur er nýlega
orðinn doktor við Oslóarháskóla
fyrir ritgerð skrifaða á þýsku um
íslenska hljóðfræði. Hann er
fyrsti ísl. doktorinn frá Osló. —
Jón Dúason kvað ei'nnig verða
í haust lögfræðisdoktor við
sama háskóla — Helgi Tómasson
læknir ver í þessum mánuði
doktorsritgerð við Hafnarháskóla,
um efni úr geðveikisfræði. Hann
i er fjórði íslenski læknisfræða-
doktorinn, sá fyrsti var Jón
Gíslason frá Mógilsá, um 1800, þá
Jón Hjaltalín í Kiel, 1839, Jón
Finsen 1874 og Jónas Jónassen
’ 1882,
Emile Walters. hinn þekti vest-
ur-íslenski málari, ætlar að koma
til íslands innan skams.
Slys af bílaakstri og hjólreið-
( um eru nú orðin allmörg hjer,
enda umferðin talsverð og alloft
farið kæmleysislega og gapalega,
svo að merkilegt er eiginlega, að
ekki skuli koma fyrir fleiri slys,
en raun er á. Sjerstaklega em
ýmsir hjólreiðamenn allófyrir-
leitnir í ferðum sínum. Það er
algengt að sjá unglinga þeysa
eftir aðalgötunum eða niður
brekkur, með hendur í vösum, en
glæfralegast fara samt ýmsir
með mótorhjól og þverbrjóta öll
lög og reglur. Nýlega ók hjól-
reiðamaður á Sighvat Bjamason
fyrv. bankastjóra neðarlega í
Bakarabrekkunni og fjell hann
við og leið í ómegin og lá alllengi
rúmfastur. Aðkomumaður einn,
Jón Bergsson, frá Dufþekju í
Hvolhreppi, varð nýlega fyrir
bifreið á götu hjer og beið bana
af. Talið er samt, að því slysi hafi
ekki valdið ógætileg keyrsla, held-
ur hitt að maðurinn hafi orðið
svo skelkaður, að hann hafi ekki
vikið rjett undan bílnum.
.
j
I
I
!
í
Akureyrarskóla hefur nú verið
veittur rjettur til þess að út-
skrifa stúdenta og tilkynti dóms-
og kenslumálaráðherrann þetta í
skólanum nú fyrir skömmu, en
hann er nú á ferð nyðra. Ekki er
nánar frá því sagt, hvemig koma
á þessu í kring, en líklega verð-
ur úr þessu enn sem fyr nokkurt
deilumál.
Strand. Þýskur botnvörpungur
„Billwárder“ strandaði nýlega í
Höfnum. Veður var kyrt og hef-
ur tekist að bjarga flestu úr skip-
inu, fiski og áhöldum ýmsum.
Refaræktarfjelag er nýstofnað
hjer og er formaður Ólafur
Gíslason framkvæmdastjóri í
! Viðey. Fjelagið ætlar að ala upp
refi og versla með þá og með
refaskinn.
Ikveikja. S. 1. sunnudag kvikn-
aði í búð Jóhannesar Jónassonar
(Eygló) á Laugavegi, en eldurinn
var slöktur. J. J. var tekinn fast-
ur, gmnaður um íkveikju og ját-
aði, sagðist hafa ætlað að gi-æða
á vátryggingunni, en hafði ekki
gætt þess, að vátryggingartíminn,
sem hann hafði greitt fyrir, var
nýlega útrunninn.
Óðinn er nýkominn úr viðgerð
frá Khöfn. Átti skipasmíðastöðin
að gera ókeypis við galla þá, sem
á skipinu kynnu að reynast, eftir
síðustu viðgerð og enn er skipið
ekki talið fullreynt, en þykir
samt gott skip nú orðið.
Þór tók nýlega enskan botn-
vörpung, Florio, í landhelgi.
Haraldur Bjömsson leikari er
nýkominn hingað frá Danmörku
og fer til Akureyrar til þess að
leika í Galdra-Lofti o. fl.
Kristneshælið í Eyjafirði var
vígt 1 .þ. m. að viðstöddu fjöl-
menni, um 500 manns. Ragnar
Ólafsson konsúll flutti aðalræð-
una og rakti sögu hælisins. Síðan
töluðu Jónas Jónsson ráðherra,
G. Bjömson landlæknir og Guð-
jón Samúelsson húsameistari.
Landlæknir sagði m. a. að ekkert
heilsuhæli í heimi hefði á sjer
meira nýtískusnið en Kristnes-
hælið. Það hefur kostað um hálfa
miljón króna, getur tekið við 50
sjúklingum, eða 10 betur ef nauð-
syn krefur. Jónas Rafnar er
hælislæknir, Sólborg Bogadóttir
yfirhjúkmnarkona, Eiríkur Bryn-
jólfsson frá Stokkahlöðum ráðs-
ir.aður og Ása Jóhannesdóttir frá
Fjalli ráðskona.
Áfengismál ýms eru nú á döf-
inni hjer í bænum. Hefur lög-
reglan tekið ýmsa leynivínsala og
bmggara, Sigurð Bemdsen, Bjöm
Halldórsson, Guðmund Þorkels-
son, Jón Jónsson (Klöpp), Sigur-
gísla Jónsson og Sofus Hansen.
Sullið, sem bruggað er, kvað vera
selt leynisölunum á 20—24 kr.
lít., en þeir kváðu selja það aft-
ur fyrir mun hærra verð í smá-
sölu, í staupum eða flöskum.
Heimir heitir nýstofnað út-
gerðarfjelag, sem keypt hefur
togarann Clementínu og verður
Magnús Kjeraested skipstjóri.
Halldóra Bjarnadóttir í Háteigi
við Reykjavík tekur við framlög-
um til Hallgrímskirkju í Saurbæ.
Prentsmiðjan Acta.