Lögrétta - 07.12.1927, Qupperneq 3

4
LÖGRJETTA
ef unt er að nota það orð um
breyska mannssál.
önnur sagan heitir „Svörtu
göngin“. Mjer finnast frásagnar-
tök höf. enn fastari og hagfeldari
en í fyrstu sögunni, og er þó ekki
viðvaningssnið að finna þar. Jóka,
trúgjarn fáráðlingur, hrekklaus
og hjárænulegur sökum uppeldis-
áhrifa, á ekki marga sína líka,
en þeir munu vera til, og það er
nóg til þess að sagan getur ekki
talist ótrúleg. Sumir telja það
höfuðkost á skáldsögum, að þær
segi frá sem allra ótrúlegustum
fyrirburðum. Mjer finst að slík-
ar sögur hafi minna gildi í sjer
fólgið en þær, sem byggjast á
viðburðarreynslu í lífinu sjálfu,
og stefna að því að bæta mann-
eðlið með lýsíngum á hversdagsleg
um atvikum. En sleppum þessum
útúrdúr. Einar Þorkelsson skrifar
ekki reifara, en jeg les sögumar
hans í einni lotu, og síðast en ekki
síst ljek mjer hugur á að vita
um lyktir síðustu sögunnar:
„Bjargað úr einstigi". Algengustu
erfiðleikar á gömlu tímunum
verða í höndum höf. að æsandi
lýsingum. Solveigu fylgir vakandi
lesandi með vaxandi athygli og
nákvæmni. Og andlegur þykk-
skinni er sá, sem ekki finnur til
4
ótta á 5. kaflanum. Verður Sol-
veig út? Hefur hún sig heim í
bæinn? Því fer ekki Atli að leita?
Spumingar þessu líkar svífa um
hugann við lesturinn og manni
finst jafnvel, að Atli verði rolu-
legur, alveg óþolandi silakeppur.
En höf. missir e^ki marks. ör-
vænting og skelfing þarf að kom-
ast á hátt stig og „æ fer efum
betur“, að lyktum. Sögur Einars
em skýrar myndir og lithreinar;
þær spegla lífssannindi þjóðanna.
Hjálpsemi, næmur skilningur á
sálarlífi þeirra, sem kalla mætti
„glerbrot á mannfjelagsins haug“,
eins og skáldið orðar það, fómar-
fús vilji, kærleiksauðug um-
hyggj a fyrir öllum lífverum.
Þetta er boðskapur skáldsins í
fæstum orðum sagt, klæddur í
smekklegan, hreinan og tildurs-
lausan búning íslenskunnar. Það
er eins og mild en svalandi haf-
gola á sólhitamollu að sumardegi
að lesa stíl Einars. Það er svo
hreinn og göfugur aðalssvipur
yfir efni og orðfæri hans, að góð-
ar hvatir lesandans glæðast og
skilningur á mannlífinu víkkar.
Má í sambandi við það, minna á
kaflann um heimkomu Solveigar.
Jeg þykist ekki taka ofdjúpt í
árinni, þótt jeg staðhæfi að
hreinna mál en á „Minningum“,
finnist ekki á samtímasögum (eða
bókum). Fom og fögur orð og
orðasambönd eru uppvakin frá
dauðum.
Allir muna, hve mikið lof skáld-
ið fjekk fyrir „Ferfætlinga". En
að þjálfaðri frásagnarsnild standa
„Minningar“ framar, en ekki að
orðkyngi, og er þeirra kafla þó
síst skortur sbr. t. d. bls. 13, sem
minnir á smellnustu setningar í
„Pilti og stúlku“.
24. nóv. 1927.
Margeir Jónsson.
----o-----
Óðinn
| er nýkominn, júlí-desemberheftið.
Hefur honum seinkað nokkuð
vegna vjelarbilunar í prentsmiðj-
j unni og nokkuð af efni því, sem
l átti að koma í þessu hefti verð-
í ur að bíða þess næsta. í þessu hefti
j er að vanda margt mynda, æfi-
1 sagna, kvæða og annars fróðleiks.
I Alls eru í heftinu um 30 myndir
manna og mannvirkja. Myndir
eru af Magnúsi Einarssyni dýra-
j lækni, fyrverandi og núverandi
j landsstjóm, Indriða Waage leik-
í hússtjóra, leiðtogum Hjálpræðis-
| hersins, Jóhannesi í Saltvík á
j Tjömnesi, Erlingi í Sólheimum,
! Tómasi á Barkarstöðum, Þor-
björgu Magnúsdóttur á Búðum,
Guðrúnu Jónsdóttur í Viðfirði,
Ara Hálfdánarsyni á Fagurháls-
mýri, Snorra á Læk, Þorvaldi á
Víðimýri, Ásgeiri prófasti í
Hvammi, Bjarna á Uppsölum,
Kristínu Eggertsdóttur á Akur-
eyri, Oddi Bjamasyni, Stóra-Ás-
hjónunum í Borgarfirði, Jóni og
Þorgerði, Bjama Einarssyni
byggingarmeistara, Jóhanni frá
Víðivöllum, Einari Hjaltasyni,
Kerlingadal, Stephani G. Steph-
anssyni og Magnúsi bæjarfógeta
í Hafnarfirði. öllum þessum
myndum fylgja greinir. Kvæði
era í heftinu eftir Sigurjón Frið-
jónsson, T. H. Kvaran, Stein Sig-
urðsson, Einar Sigurðsson, Hall-
dór Helgason, Guttorm J. Gutt-
ormsson, og Guðm. Guðmundsson.
Þá eru í heftinu nokkrar stuttar
bókafregnir og loks alllangur
kafli af æfisögu sr. Friðriks Frið-
rikssonar, sem mikið er lesin og
seinna mun einnig koma í bóka-
formi í einni heild. í óðni er nú,
auk ýmislegs annars fróðleiks og
skemtilegs efnis, komið hið mesta
og besta safn til íslenskrar mann-
fræði, bæði í myndum og grein-
um með æfilýsingum og ættar-
tölum, skrifuðum af fjölda fróð-
leiksmanna víðsvegar um land. Er
þetta í senn merkileg söguheim-
ild og skemtileg minningabók,
enda hefur mikið verið að því
gert, að halda óðni saman og
safna honum í eina heild og fá
hann þannig færri en vilja, því
sumir árgangar era þrotnir og
aðrir að þrotum komnir.
o-
Sýslumaðurinn
í Barðastrandasýslu, Einar M.
Jónasson, hefur verið settur frá
embætti um stundarsakir vegna
embættisafglapa. Neitaði hann að
afhenda bækur og skjöl embætt-
isins í hendur settum eftirmanni
sínum, Bergi Jónssyni og kvað
sjálfur upp í málinu úrskurð, sem
er jafn einkennilegur að efni og
formi. Sagði svo mikilsvirtur lög-
fræðingur um þann úrskurð, að
ef það hefði ekki verið ljóst áð-
ur, að víkja ætti valdsmanninum
frá, hlyti það að vera ljóst eftir
úrskurðinn. Sendi stjómin Her-
mann Jónasson fulltrúa vestur
og setti hann hinn nýja sýslu-
mann inn í embættið með fógeta-
Nýja bókaverslun
hefi jeg undirritaður opnað í Bankastræti í Reykjavík. Jeg
hefi tekist á hendur umboð hjer á landi fyrir nokkra hina
stærstu og góðfrægustu bókaútgefendur á Bretlandi (Oxford
University Press, Heinemann, Methuen, Pitman, Watts, o. fl.),
enda hefi jeg miklu meiri og margbreyttari birgðir góðra enskra
bóka en áður hafa sjest í íslenskri bókaverslun. Auk þess sel
jeg enskar bækur vægara verði en mjer er kunnugt um að nokk-
ur annar hafi selt þær hjerlendis síðan jeg kom aftur heim til
íslands fyrir sjö áram. Jeg hef einnig gott val danskra bóka,
einkum frá Gyldendal og Aschehoug. Mjer er, held jeg, óhætt að
segja, að um flest hugsanleg efni hafi jeg einhverjar bækur, enda
hef jeg alveg heil slík heimsfræg söfn eins og The World’s Clas-
sics, The World’s Manuals, The Forum, o. fl. Ennfremur hef jeg
þau sambönd erlendis, að hvar sem bókin er gefin út get jeg
útvegað hana, svo framarlega sem hún er fáanleg. Skilvísum
mönnum úti um land sendi jeg bækur gegn eftirkröfu, hvort sem
þær era íslenskar eða erlendar.
Everyday English for Foreign Students, sem jeg auglýsti í
Lögrjettu nýlega, kostar 4 kr. 20 aura.
Eftir því sem birgðir endast verða ýmsir enskir bókalistar
sendir ókeypis þeim mönnum, sem þess óska.
Gerið svo vel og látið mig vita hvað yður vanhagar um;
sennilegast er að jeg geti bætt úr því.
Snæbjörn Jónsson
valdi. Að sögn hefur sýslumað-
ur kvartað um framkomu stjórn-
arinnar bæði við konung og for-
seta sameinaðs þings, kveðst
hann ekki vilja beygja sig undir
vald dómsmálaráðherra, sem
liggi undir þeim áburði að vera
ærulaus og ekki undir lands-
stjórn, sem hafi ekki sannað það
að hún væri þingræðisstjóm,
enda sje framkoman gagnvart sjer
móðgun við konungsvaldið o. s.
frv. Stjórnin hefur ekki gert
þess grein, sem rjett hefði samt
verið, hverjar helstu afsetningar-
ástæðumar sjeu, í einstökum at-
riðum. En hitt er efalaust, að
hún hafði rjett til afsetningar-
innar og er ekki nema gott eitt
um það að segja, að embættis-
færsla valdsmanna sje rannsökuð,
ef það er gert hlutdrægnislaust,
og röggsamlega tekið í taumana
þar sem óreiða er.
-----o----
Selfoss á Villemoes að heita
framvegis og hefur Eimskipafje-
lagið keypt hann fyrir 140 þús.
kr. og tekur við honum nú um
áramót. Landsstjómin keypti
skipið 1917 og hafði það mest í
föram fyrir Landsverslun. Það er
upphaflega norskt, bygt 1914 og
er 775 brattólestir. Það á fram-
vegis að ganga milli Hamborgar
og Hull og íslenskra smáhafna
aðallega.
Prestvígður er nýlega cand.
theol. Sigurður Z. Gíslason.
Fullveldisdagurinn var hátíð-
legur haldinn hjer eins og áður
fyrir forgöngu stúdenta og fór
vel úr hendi, en samt eru nokkuð
tilbreytingarlítil hátíðahöldin.
Fombúningur. Mesta athygli
almennings dró það að sjer á
fullveldisdaginn, að Oddur gamli
af Skaganum gekk þennan dag
um götumar í fornbúningi, sem
góðkunningjar hans höfðu gefið
honum, samskonar þeim, sem
sumir hafa verið að skreyta sig
með hjer undanfarið og þótt
þjóðlegt og kurteisi. Kvað Oddur
(Fyrsta og önnur bók).
eftir Vilhjálm Þ. Gíslason segir
frá mönnum og menningu Islend-
inga á einhverju merkasta og
mikilsverðasta skeiði sögu þeirra,
og er fyrsta rækilega raimsókn-
in og frásögnin um þetta tímabil.
Út era komnar tvær bækur,
Tímamótin í menningu 18. og 19.
aldar og Eggert Ólafsson, hvor
um sig skrifuð sem sjálfstætt
rit og fást hjá öllum bóksölum,
hvor um sig eða báðar saman.
Ritsafn
eftir Gest Pálsson
' er besta og ódýrasta
jólagjöfin.
ekki hafa borið skartið síður en
i hinir og bar hann spjót og
skjöld og hafði verið völlur á hon-
um og mannfjöldi mikill í kring-
um hann. Það mun hafa verið
tilgangur þeirra, sem gáfu hon-
um skrúðann, að hnekkja nokk-
uð „fQmbúnings“-hreyfingunni og
hefur Oddur stundum verið
hafður í það, sem verra er.
Dáinn er 29. f. m. Magnús
Blöndal kaupm. hjer í bænum,
fæddur 12. sept. 1852, sonur
Gunnlaugs Blöndal og Sigríðar,
systur Ben. Gröndal skálds. Hann
fjekst lengst af við verslunar-
störf, en ljet einnig stjórnmál
til sín taka um skeið og var rit-
stjóri Reykjavíkur 1908—09.
Hann var vinsæll maður og vel
gefinn.
Stúdentaf jelagið hefur nýlega
kosið formann sinn Gunnar Viðar
hagfræðing.
Sig. Kristinsson, forstjóri Sís,
hefur legið allþungt haldinn und-
anfarið, en er á batavegi.
Prentsmiðjan Acta.