19. júní - 01.12.1919, Side 3

19. J Ú N í
43
Skiftir um hver á heldur.
Þannig varð mér að orði, þegar
eg nýlega las í »19. júní« grein eftir
frú Þórunni Ríkharðsdóttur: »Ný-
næmi úr sveitinni«.
Eg varð svo hrifin af þessari grein,
því eg er sannfærð um, að mörg
sveitastúlkan hefði haft hollari og
farsælli not af svona lagaðri mentun
í sveit, heldur en þurfa að sækja
hana til Reykjavíkur.
Það eru rétt 10 ár síðan eg bar
fram svipaða uppástungu við nokkr-
ar meiri háttar konur í Reykjavík,
en þeim lá við að brosa að mér.
Eg var líka ekki annað en ómentuð
sveitakona og hefi því fráleitt kunn-
að að klæða hugsanir mínar í við-
eigandi búning.
Pað var sumarið 1909. Eg átti þá
heima i Reykjavík, en fór mér til
skemtunar vestur á land að heim-
sækja vini og kunningja, og kom eg
þá á eitt af þessum indælu sveita-
heimilum, sem eg get ekki hugsað
til að falli úr sögunni. Þar bjó þá
frændi minn. Hann átti fjórar dætur,
og tel eg þær meðal þessara ágætu
heimasæta, sem frú Þ. R. farast
þannig orð um: »Sem við eigum,
Guði sé lof, enn þá fjölda af í sveit-
inni«. Frændi minn og kona hans
tóku mér tveim höndum, sögðu nýtt
að sjá gest úr Reykjavík og báðu
mig blessaða að segja sér margt og
mikið úr höfuðstaðnum. »Það get eg
ekki, frændi, svona í fljótu bragði,
en ef þú vilt spyrja, skal eg reyna
að svara«. Hann brosti og sagðist
þá fyrst ætla að spyrja mig, hvers
konar aðdráttarafl það væri, sem nú
á þessum síðustu árum drægi allan
fjölda fólks til Reykjavíkur, svo til
vandræða horfði með vinnukraft í
sveitunum. Eg sagði honum, að þetta
væri mjög eðlilegt, því Reykjavík væri
miðstöð íslenzkrar menningar; þar
væri mesta atvinnu að fá og hærri
vinnulaun heldur en í sveitinni.
»Já«, segir hann, »eg skil nú þetta
vel, þegar litið er á það frá þessari
hlið. Eins og þú veizt, á eg dætur,
sem langar til að mentast meira en
það, sem hægt er að veita þeim hér.
Eg hefi nóg efnin til þess, en það
berast svo misjafnar sögur af Reykja-
víkurlífinu og mér hrýs hugur við
að senda þær þangað«.
Eg sagði honum, að þessar sögur
væru vanalega ýktar og rangfærðar.
En samt gæti eg ekki láð honum
þetta, því vesalings saklausu stúlk-
unum væri oft villugjarnt á ókunn-
um brautum. Eg sagði frænda mín-
um, að eg hefði komið að Ólafsdal
fyrir rúmum 30 árum, þegar alt var
í blóma. Mér varð þá að orði: Hvers
vegna eru ekki svona skólar í sveit-
unum fyrir stúlkur? En mér var
svarað, að þær gætu farið á Kvenna-
skólann í Reykjavik.
»En nú skalt þú, frændi minn,
grípa þessa hugmynd og mynda
lítinn handavinnuskóla hér á heimili
þinu«.
Hann sagðist vel geta mist eina
stofu, sem rúmaði um 8—10 stúlkur,
en kenslukonu væri hvergi að fá.
»Hún kemur auðvitað úr Reykja-
vík«, sagði eg. »Þetta verður bara