Njörður - 23.12.1919, Blaðsíða 2

22
NJÖRÐUR.
Giaös blser.
Stormar hafa farið yfir löndin.
Stormar haturs og hefnda, storm-
ar ásælni og ágirndar hafa, venju
fremur hvassir, geysað nálega um
allan heim.
Mörg hundruð ára gömul ríki
hafa hrokkið af stofni eins og eik-
ur fyrir fellibil, og marggróin völd
þyrlast burt sem fys.
Sum hafa sveigst að jörðu, svo
eigi verður séð hvort þau nokkru
sinni fá rótt sig aftur.
Stormar þessir hafa vakið blóð-
öldur og táraflóð, meiri og hræði-
legri en unt só að lýsa.
Nokkrir þykjast sjá drottinn í
stormum þessum, líkt og guðs-.
maðurinn forðum.
Hvað sem um það er, þá eru
þeir sælir, sem ekki hafa lent í
þessum fárviðrum.
Fáein lönd hafa átt því láni
að fagna.
Island er eitt i þeirra tölu.
Yór höfum á þessu blessaða,
fornfræga, fagra og gæðaríka landi,
notið friðar og hagsælda flestum
eða öllum þjóðum fremur.
Meðan stór, mannmörg ogvold-
ug lönd hafá hnígið þjökuð, rænd
og hungurmorða, hefur ísland risið
i ríkja tölu með svo sæmilegum
kjörum, sem þorri barna þess hafði
dáð og dug til að heimta.
Landið hefur haft nægtir af
helstu nauðsynjum, efni þjóðar-
innar í heild sinni aukist og hækk-
að í verði og færri haft af sárum
skorti að segja, en oftast áður um
margar aldir.
í stuttu máli má svo að orði
komast, að vér íslendingar höfum
undanfarin ógnar-ár lifað í hæg-
um blæ friðar, frelsis og hagsælda,
sannkölluðum guðs blæ.
Vér ætlum að geta sagt með
skáldinu:
„Hór andar guðs blær og hér
verð ég svo frjálsK.
Vissulega andar guðs blær að
oss og um oss alla vega.
Hann andar í fegurð og tign
landsins, hreinleik og hollustu
loftsins, gróðri jarðar og gnótt
sævar.
En hann andar líka, vill að
minnsta kosi fá að anda, í hjört-
um vorum og sálum.
Lítt stoðar þó hann andi um
oss og að oss, ef hann eigi nær
að anda í oss.
Án þess getur oss hvorki hlotn-
ast friður nó frelsi.
Vór getum mettast fæðu en ekki
fagnaðar, notið næðis, en ekki
fengið frið, orðið sjálfráðir, en
ekki frjálsir. — —
Þó svo sé, sem fyr er sagt, að
guðs blær hafi um oss leikið á
undan förnum árum, verður því
ekki neitað, að brugðið hefur fyrir
kilju úr annari átt, og henni ekki
lóttri.
Má það glögt sjá á því, að hér
vex elska og traust á auðnum svo
hratt, að furðu gegnir eg geig-
vænlegt má kalla.
Svo elska menn auðinn og girn-
ast, að margir hlaupa eftir honum
langt af vegi réttlætis og mann-
dygðar; hefta stundum ekki för
sina fyr en tugthúsgáttirnar gína
við þeim, og þó eigi ávalt þar.
Slikt traust setja þeir á hann
fenginn, að bærir þykjast þeir öllu
að ráða, og yfir þeim drottna, sem
fátækir eru, ef ekki með góðu, þá
með afli og táli fjárins.
Af sorglegri reynslu sumra landa
má fullgjörla sjá hvert ber með
þessu horfi.
Þar sem mest er kept eftir auði
og hann meira metinn en þekk-
ing, speki og manndygðir, þróast
brátt munaður, óhóf og als
kyns lestir.
Lögin eru smáð og fótum troð-
in, þegar þau koma í bága við
girndir hinna riku, hversu góð og
gagnleg sem þau kunna að vera.
Þar sem óhlutvandir auðmenn
ekki geta þröngvað mönnuin tii
að gjöra sinn vilja, tæla þeir með
mútum.
Mútur hafa verið plága margra
landa.
Áhrif þeirra alstaðar hin sömu:
saurgun og siðaspilling.
Engin stjórnarskipun, engi lög-
gjöf, engir herir né varnarvirkí fá
staðist múturnar, sé þeim fpyft að
leika lausutn hala.
Mútarinn teygir saurfingur sinn
inn um hvers rnanns dyr, jafnt í
hreysi kotunga og hallir konunga.
Með sömu ósvífninni nálgast
hann unga og gamla, karla og
konur.
Verkamaðurinn er ekki óhultur
við vinnu sína, sjómaðurinn ekki
á skipi sínu, móðirin ekki við
vöggu barns síns.
Mútarinn svífst einskis; fyrir
honum er ekkert friðað, ef hann
fær sér við komið.
Hann er eiturormur, sem leggst
á lifstré, manna, þjóða og kyn-
kvísla. —
„Eldgamla ísafold“ risin á ný
í tölu ríkjanna.
Þú átt ekki mörg börnin og
enga heri né varnarvirki.
En þú átt gnótt gæða, sem ó-
mögulegt er að meta til fjár, og
glæstar vonir, sem geta ræst, ef
þú gætir þín.
En þú mátt gæta þín.
Að sönnu veður naumast vopn-
aður her að þór í bráðina. En
að þér munu þyrpast og upp af
þínu skauti vaxa gráðugir vargar,
ekki gráir fyrir járnurn, lieldur
gulli glæstir, tælandi að sjá, en
torreknir af sór ef yfirhönd ná.
Þeir bera ekki vopn á börnin
þin, en bera á þau ótæpt fó.
Reynt mun verða að kaupa at-
kvæði, æru og trú íslands barna
í ýmsu skyni og af mörgum.
Frá þessari hættu getur ekkert
frelsað nema hreint hjarta og
styrkur af hæðum.
„ísland, ísland, þúsund ljóða
land“.
Guð gæti þín.
ísafjörður!
Stöðugum blæ hagsælda hefur
gjafarinn allrar gæsku sveipað þig.
Engan hluta landsins sæmir
hann ríkulegri launum fyrir rösk-
leik og atorku.
Engum opnar hann nægta-búr
hafsins með meira örlæti en þér.
Þó annars berist hvergi björg
að bæ, mælir hann oft til þin:
Rétt út hönd þína og tak.
Ótalsinnum hefur þú rótt út
hönd þína, og hún varð full.
Aldrei hefur þór hlotnast slíkt
nægtaár sem nú; aldrei hefur þú
haft annað eins gull í mund.
Góðu skyldir þú gjalda.
Vera mættir þú hrós þinnar
móður, prýði þíns lands.
En h\að ertu?
Hvað hefur þú gjört?
Fyrstu þingkosninguna í því
mjja íslenska rílci hefur þú látið
flekka með fómútum.
Slett hefur þú saur í andlit
móður þinni. — — — — — —
ísafjörður, ísafjörður, bligðast
þin; grát þú og bið.
Bið, að þín synd verði frá þér
tekin.
T