Norðri - 18.01.1907, Blaðsíða 3
NR. 3.
norðri.
lt
„Fr amtí ö“.
Sungið í samsæti kvennfélagsins á Akureyri
12. janúar 1907.
Veik er hönd, en viljinn góður,
vandasamur eftirróður —,
sterku, miklu menn!
Vér erum svo valdalágar,
vinum horfnar, kraftasmáar
en oss skipa skyldur háar —
skildi ei stundin komin enn,
enn —
komin enn ?
Mun eí mál að hefjast handa
hafí sama rétt og vanda
bœði víf og ver ?
Veitir af, þú vinur sterkí,
veitir af í tímans verki
þó að fljóðin fyigi merkí
meðan lifsíns hnigur her —?
Hér
hnígur her!
Feður, brœður, herrar háu:
hver skal annast þessa smáu —
þennan voða-val?
Valinn forðum átti Óðínn
og hans dísir, styrjarfljóðin.
Nú eru kveðin kristnu tjóðin:
„Kærleikurinn eiga skal
vaí—
allan vaí“
Það er sárt, hve seint og illa
sigrast lestir, grimd og villa;
hvar er hjálparráð?
Vantar enn, að viljann herðið?
vantar enn þá hvassa sverðið?
vantar enn að eitt þér verðið?
eða kvenna kœrleiks dáð
dáð
kœrleiks dáð
Stöndum saman systur aílar
seljumst hendur, stundin kallar
Krists að vinna verk
Eltum ei þá hraustu, háu
hjálpum okkar veíku, smáu,
breysku, grœttu, gleymdu, lágu,
Guðs er með oss höndin sterk,
sterk
höndin sterk!
Litið okkar íjúfu dóttur,
litlu „F r a mtí ð“ smár er þróttur,
þrekið mœðra þreytt.
Þetta b/essað barn svo dafni,
blómgist, vaxi, kröftum safní
hjálpið til i Herrans nafni
hönd við hönd og allar eitt!
eitt —
allar eitt!
M.J.
Fánamálið,
Það hefir verið gert að aðalatriði fána-
málsins, að þjóðin fengist til að taka
upp sérstakan fána. Á því atriði hefir
Studentafél. í Rvík fest sjónir svo fast,
að það sér ekkert annað og gleymir
því algerlega, að ef vér eigum að hafa
sérstakan fána verður hann að vera glögg-
ur gagnvart annara landafánum. Hann á
að vera tákn þess, að vér séum sérstök
þjóð, sem geti í öilum höfuðatriðum
siglt vorn eigin sjó án aðstoðar annara
Hann þarf að vera glögt auðkenni bæði
í nálægð og fjarlægð; annars náum vér
ekki tilgangi vorum með fánanum; annars
„siglum vér undir fölsku flaggi“
Ýmsir hafa fundið það að fánagerð
Stud. að hún líkist alt of mikið sænska
fánanum og gríska konungsfánanum og
væri ef til vildi nákvæml. eins og fáni
Kríteyinga. Séu það ekki lögmæt mót-
mæli gegn þeirri fánagerð, verður ekki
annað séð að það eitt sé augnanúð þeirra
manna, sem fastast halda með henni að
losna undan danska fánanum, þó um leið
sé gengið undir fána annarar þjóðar, Og
vel mætti benda Nl. á það að Dönum
kynni að þykja það atriði ekki síð-
ur eftirtektarvert en þó fáni vor líktist
að gerð fána Norðmanna; sé oss niður-
læging f að flagga með dönskum fána
er oss enginn metnaður í að taka upp
fána, sem ekki verður greindur frá fána
annarar þjóðar.
Mér er vel kunnugt að »N1.* hefir eytt
til þess löngu máli, að fá lesendur sína
til að trúa því að ljósgulur litur (litur
krossins í sænska fánanum) og hvítur
litur geti aldrei orðið líkur, það séu lit-
blindir menn, er eigi sjái mun á þeim
litum; en reynslan er ólýgnust, hún sýn-
ir oss að þeir litir dragast saman með
aldrinum meir og meir þar til þeir mæt-
ast í sama aflit. Pegar fánamálið var
fyrst á dagskrá hér á Akureyri var eng-
inn maður með St. fánanum, allir sáu
þá galla á þeirri fánagerð, er eg hefi
talið hér að framan; þá datt heldur
ekki neinum í hug að það myndi verða
málinu til tafar eða tortímingar, þó hald-
ið væri fram annari fánagerð. Mér verð-
ur því að spyrja þegar eg heyri þær
raddir víða að, að málinu sé stofnað
í hættu með því að gerðar séu breyt-
ingar á fánagerðinni: Er málinu meiri
hætta búin nú þegar búið er að sam-
þykkja St.fánann í þremur kaupstöðum
landsins en áður, meðan aðeins 1 kaup-
staður hafði samþ. hann ? Svarið hlýtur
að vera nei upp á þá spurningu, hætt-
an er enn minni en áður og frá mínu
sjónarmiði alls engin; allir vilja sérstakan
fána, það sýna þær góðu undirtektir, er
málið hefir fengið alstaðar þar sem því
hefir verið hreyft, það atriði má því falla
burt úr sögunni en hitt koma í staðinn,
sem St. gleymdu; það að gera fánan
glöggann gagnvart annara landa fánum.
Ungmennafélag Akureyrar hefir tal-
ið það sínum fána til ágætis, að hann
væri glöggur gagnvart annaralanda fánum,
að í honum væri ekki brugðið út af þeirri
siðvenju sem norðurlandaþjóðir hafa að
skifta fánafeldinum sundur í fjóra hluti
með krossi; hann líktist að gerð norska
fánanutn og sýndi með því bróðurhug
vorn til Norðmanna, sem vér erum skyld-
astir, og síðast en ekki síst að hann
væri breyting á St, fánanum og hún svo
þægileg að þó búið væri að búa til fána
eftir honum er hægt með litlum tilkostn-
aði að bæta við bláa krossinum innan
í án þess að hlutföllin raskist til muna.
Vænti eg að Studentafél. sjái þar sinn
eigin fána endurbættan,
Eg get ekki skilið svo við þetta mál
að eg ekki segi »NI.« það í fréttum að
eg álít hættulaust með það að málið
verði drepið ef blöðin ræða það með
ró og án þess að kveikja í því með
eldi flokkshaturs: og vilji það málinu
vel, ætti það ekki að klæða þær ástæð-
ur, sem það hefir fram að færa í þann
búning, er særi tiifinning mótstöðumanna
sínna. Þeir hafa gildar og góðar ástæður
fyrir sínu máli eins og það, og óþarfi að
bregða þeim um viljaleysi eða vanhugs-
un.
IJngmennafélagi.
EFTIRMÆLI.
f Ari Jónsson óðalsbóndi frá Rverá
á Staðarbygð andaðist að Jódísarstöðum
9. þ. m. Hann var einn af merkustu
bændum Eyjafjarðar og bjó lengi rausn-
arbúi að Pverá.
Ari var fæddur að Strjúgsá í Eyja-
firði 24. marz 1833 og ólst þar upp
hjá foreldrum sínum fram um tvítugs-
aldurs, hneigðist hann í æsku meira til
bókarinnar en búskapar, og mun það
með fram hafa valdið að hann fór á
Akureyri og nam bókband af Grími
Laxdal, og tók hann þar sveinsbréf en
hvarf aftur hetm til foreldra sinna að
loknu námi. 1861 giftist hann Rósu
Bjarnadóttur frá Kambfelli mestu dugn-
aðar og gáfukonu. Reistu þau bú í
Víðirgerði í Hrafnagilshreppi. Jörðin var
lítil, og stundaði því bóndi bókband
jafnhliða búskapnum. Ari var fjörmaður
mikill, og bar snemma á því að hann
var skáldmæltur. Fór honum sem fleiri
alþýðuskáldum, að hann hneigðist til vín-
drykkju og kunni sér eigi ávait hóf„ var
þá hinn skemtilegasti og lét fjúka í kviðl-
ingum ; en í kringum 1875 gerðist hann
strangur bindindismaður og hélt það
trúlega til dauðadags. 1882 flutti Ari
að Rverá á Staðarbygð og keypti þá
jörð. Sannaðist þá á honum að enginn
veit að hverju barni gagn verður, því
að nú lagði hann fram alla krafta sína
til að bœta jörðina og stunda búskap-
inn, og var þá með öliu hætt við hand-
verkið, kom það þá brátt í ljós, að
Ari var búforkur mesti þegar í það fór
enda jukust nú efni hans árlega og bú
hans blómgaðist. Bjó hann á Werá
rúm 20 ár með ráðdeild mikilli.
Talsvert liggur eftir Ara af Ijóðagjörð
og margt af því er laglegt og 4 eða
5 leikrit hefir hann samið. Peir byrjuðu
álíka snemma á því starfi Tómas heit-
inn á Hróarsstöðum og hann. Nær 40
ár eru síðan að 1. leikrit Ara var leikið
á Grund: Hermóður og Helga, var hann
þar að sýna forskrúfaða kaupstaðar drós,
sem í hvorugan fótinn gat stígið fyrir
tilgerð, þótti hormm takast það vel og
vera hnittinn. Merkasta leikrit hans er
talið «Sigríður Eyjafjarðarsól«, sem oft
hefir verið leikin í Eyjafirði og víða um
land og meðal íslendinga í Ameríku.
Priðja leikrit «Afturhaldsmaðurinn» var
og leikið í Eyjafirði og á Akureyri og
þótti fyndið og vel samið.
Ari fylgdist vel með tímanum í öll-
nm landsmálum, í umræðum um þau
kom tíðast fram hagsýni búhöldurinn.
En þó brá stundum fyrir skáldinu og
hugsjónamanninum og þaðan hafði hann
mælskuna.
Varla gat skemtilegri mann heim að
sækja en Ari, fjör og fyndni var einatt
í viðræðum, en áhuginn brennandi fyr-
ir viðreisn og framförum lands og
héraðs.
Fjögur uppkomin og efnileg börn
Ara eru á lífi. Tveir synir hans eru
einhverjir efnilegustu bændur í Eyjafirði.
og hafa fengið áhugan og kappið í aif
eftir foreldra sína.
B.
Alfreð Dreyfus.
Nú er þjóðin búin að fá síðari hluta
sögunnar af Alfreð Dreyfus, og verri
saga hefir henni ekki verið boðin svo
mig reki minni til.
Reirri sögu duga engin meðmæli sé,
um óspilta og óheimska lesendur að
ræða.
Hún er ekki verð þess, að þýðast á
þá tungu, sem Ari fróði og Snorri Sturlu-
son mæltu á. Ekki verð þess að vera
undir sama þaki og fornsögur vorar.
Sagan er gersneidd snild og fegurð.
Skynsamlegt mannlífsvit eður sálarfræð-
is rök finnast varla.
Atburðum og illum verkum er hrúg-
að af handahófi, að eins til þess að
æsa og trylla lesendurnar.
Alfreð Dreyfus ætti enginn að lesa,
að minsta kosti ekki óreiður.
Það er til bóta. að þeir sem söguna
lesa munu bölva bókinni í hin yztu
myrkur gleymsku og fyrirlitningar.
Hafi öll tröll þann vanskapnað Victors
v. Falks og þau Glámsaugu, sem viltu
þýðendunum svo sjó'nir,, að þeir snör-
uðu sögunni á íslenzka tungu.
Þýðinguna sjálfa lofa eg hvorki né
lasta.
Porgils.
Samsöng héldu Heklungar 13. þ.
m. í leikhúsinu. Sungu þeir þar um
20. lög er þeir hafa æft lengi og vand-
lega og var það góð skemtun. — Á-
heyrendur höfðu þeir marga og er rétt
gert af bæjarbúum að styrkja starfsemi
Heklunga.
Hálft hús
í Brekkugötu 13 til sölu.
Kostakjör í boði.
Ásgrímur Guðmttndsson.
Doktor Nikola.
eftir
Guy Boothby
Þegar maðnrinn var búinn að ná fram-
an úr sér mestu leðjunm, leit hann á
mig og kallaði upp yfir sig:
»Nei! þarna er merkileg tilviljun! Vil-
fred Bruce! Eg var að leitaað yður meir
en tvo klukkutíma í morgun og svo hitt-
umst við hér á þennan hátt.«
Maður þessi hét George Barkston og
hafði eg kynst honum fyrir mörgum ár-
um.
«Mér þykir leitt, — svaraði eg, — að
þér skylduð eyða svo miklum tíma til
einskis. Eg vona, að þér hafið ekki meitt
yður.
«Nei ekki vitund, en nú ætla eg að
senda þetta klárgrey heim og skulum
við keyra í vagni mínum inn til borg-
arinnar. Eg þarf nauðsynlega að tala
nokkur orð við yður.
Þegar við vorum seztir upp í vagn-
inn og lagðir af stað, tók Barkston aftur
til máls:
»Kæri Bruce minn! Við erum að vísu
ekki eins kunnugir nú og þegar þér vor-
uð yfirmaður minn á skrifstofunni heima
á EnfrIandi en eg þykist þó fara nokk-
uð nærri um hagi yðar nú sem stend-
ur og eg vildi feginn hjálpa yður ef yð-
ur finst ekki eg vera of nærgöngult við
yður.«
»Eg er yður mjög þakklátur fyrir vel-
vild yðar — sagði eg — (<g það því
fremur, sem eg er nú að verða alveg
peningalaus. Þér munduð því gera mér
stórgreiða með því að útvega mér ein-
hverja atvinnu, svo eg þurfi ekki að
koma fyrir alþjóðadómstólmn á miðviku-
daginn, út úr skuld.
»Eð!ilegt er það — anzaði Barkston
—. Eg þykist líka þekkja ráð til að
hjálpa yður. Eg komst sem sé nýlega
í kynni við mann, sem eg get ekki ann-
að en hugsað um alt af síðan eg sá
hann. Mér er óhætt að fullyrða, að það
er hreint sá einkennilegasti maður, sem
fyrir mig hefir borið. Þó taka augu
hans út yfir. Augnaráð hans er svo hvast,
að það er eins og manndjöfullinn horfi
í gegnum alt sem hann lítur á. Þekkið
þér Benwell gamlaPHann kom að þeg-
ar eg var að tala við þennan náunga.
Komið þér sælir — sagði Benwell
við mig — það er langt síðan að við
höfum hizt.........Ensvo kom hann
auga á manninn sem sat andspænis mér
Eg hef sjaldan séð manni bregða eins.
Hann þagnaði skyndilega og fölnaði
upp, tautaði svo eitthvað íhálfumhljóð
um og þaut síðan út. Mér þótti þetta
undarlegt, svo eg fór út á eftir
honum og náði honum í fremsta her-
bergi veitingahússins.
Hvað er þetta Benwell — mælti eg —
því þjótið þér svona út áður en þér
hafið heilsað góðum og gömlum kunn-
ingja? Eg er mér þess ekki meðvitandi
að hafa móðgað yður.
Hann dró mig út í horn, svo þjón-
arnir ekki heyrðu til okkar og hvíslaði
þar að mér:
Eg þykist ekki vera nein skræfa. Eg
hefi oft átt í brösum við allskonar trant-
aralýð og fanta úr öllum álfum heims-
ins og staðið mig vel og eg vona, að
og geri eins hér eftir. En þegar eg hitti
Doktor Nikola, þá segi eg yður hrein-
skilnislega, laumast eg burt eins fljótt og
unt er, án nokkurar umhugsunar — og
farið og gerið slíkt hið sama, vinur
minn.
Eg skildi auðvitað ekki hvað hann
átti við og ætlaði því að fara að spyrja
hann nákvæmar en hann beið ekki boð-
anna kvaddi mig í snatri og flýtti sér
út.
Þegar eg kom inn aftur var Nikola
farinn að spila á knattborðinu og hefi
eg aldrei séð spilað af meiri list
Eg þekki lítillega þennan vin yðar,
sem út fór — mælti hann — og eg
sá að hann kannaðist einnig við mig
Við kyntumst í Haiphong. Svo bætti
hann við og lagði áherzlu á hvert orð
Eg er viss um, að vinur yðar kærir sig
ekkert um að koma aftur til Haiphong.
Doktor Nikola kom aftur að borðinu
er eg sat við og settist andspænis mér.
Svo tók hann bréf upp úr vasa sínum
las það nákvæmlega og skoðaði umslag-
ið í krók og kring. Að því búnii sagði