Norðri - 07.01.1909, Blaðsíða 1
Ritstjóri: BJÖRN LÍNDAL BREKKUOATA 19.
IV. 1.
Akureyri, fimtudaginn 7. janúar
1909.
Bæjarfógetaskrifstofan opin kl. 10—2, 4—7
Ritsímastöðin virka daga 8 f. h. til 9 e. h.
helga daga 8—11 og 4—6
Bókasafnið, þriðjud.. fimtud. og laugard.
5—8. Sunnudögum 10—11 og 4—8..
Pósthúsið 9—2 og 4—7.
Utbú Islandsbanka 11—2
Utbú Landsbankans 11—12.
Stúkan Akureyri fundad. þriðjud.kv. kl. 8.
Brynja miðvikudagskvöld kl. 8.
Isafold Fjallkonan sunnudagskv. kl. 4.
Trúföst mánudagskv. kl. 8.
Ritstjóraskifti.
Með byrjuti 4. árg. tekur cand. jur.
Björn Líndal við ritstjórn »Norðra«
Vér vonum að kaupendur og Ies-
endur blaðsins, haldi áfram að veita
því hina sömu, góðu stoð og áður. Hinn
nýja ritstjóra þekkja lesendur ,Norðra‘
þegar nokkuð, og þarf hann engra sér-
stakra meðmæla af vorri hálfu.
Ritstjórans, sem frá blaðinufer, muuum
véraltaf minnast með góðum huga, áhuga
hansfyrir blaðinu meðan það varaðþyrja,
og lipurð í samvinnu allri við ritnefnd-
ina, — Að hann varð að segja lausri
stöðu sinni við blaðið, var ekki sprott-
ið af ágreiningi við útgáfufélagið né
ritnefndina.
Ritstjóraskiptin marka því ekki neina
stefnubreytingu, hvorki í landsmálunum
né í blaðamenskunni.
«Norðri« mun eftirleiðis, eins og hing-
að til, gera sér far um að skýra fyrir
lesendum sínum öll hin helztu |landsmál,
er á dagskrá verða, svo hlullaust og
rétt sem frekast eru föng á. — Eng-
inn má ætlast til þess, að «Norðri«
taki mjúkum höndnm á þeim, sem í
slíkum málum flytja þjóðinni ósannindi
og blekkingar. — Það væri gersam-
lega rangt, og «Norðra» ósamboðið, ef
hann beitti ekki ítrustu kröftum til þess
að svifta grímunni af öllum slíkum póli-
tískum loddurum.
Lað blandast víst engum hugur um,
að hin næstu árin, sem nú fara í hönd,
geyma í skauti sínu mjög þýðingarmikla
viðburði í sögu þessa lands. Pví mið-
ur verður margur framsýnn maður að
bera í brjósti ugg og ótta um það,
að æsingar, frekja og flokksofsi ráði
meira framkomu þeirra manna ýmsra,
er þátt eiga að taka í þessum málum,
en heppilegt er fyrir landið og þjóðina.
Aldrei hefir Jajóðinni riðið meira á
því en nú að gætni, ráðsnild og ósér-
plægni, samfara víðtækri pólitískri þekk-
ingu, ráði mestu um aðgerðir alþingis
og landsstjórnar. — Sambandsmálið
við Danmörku horfir nú svo við, að
því er auðspilt með vanhyggjuráðum,
og þess bíður Jjjóðin aldrei bætur, ef
það fer illa. Rað er lítil bót í því, að
kenna þjóðarinnar eigin vilja um það,
þegar lratTtt hefír verið lcícldttr (íf á villí-
götur með blekkingum, og þótt svo
minning þeirra, er málinu spilla, lifi frain
í aldir, þá bætir það eigi hag landsins.
Eftir framkomu flokka þeirra í blöðun-
um, um undanfarin 3 ár, er nú telja
sér meiri hluta á alþingi, uggir margan
að illa muni farið flestum málum þessa
lands.
Engum getum viljum vér að því leiða,
enhitt te!ur«Norðri» sérsjálfsagða skyldu
að víta það, er aflaga fer og minna á
það, að þessir menn og þeirra flokkar
eru landinu skuldbundir um, að halda
þau loforð, meðal annara í sambands-
málinu, er þeir fortakslaust gáfu þjóð-
inni fyrir síðustu kosningu.
Að óreyndu dettur oss ekki í hug
að efast um, að þessir menn muni gera
sitt ftrasta til þess að reynast landinu
nýtir, enda væri þeir að öðrum kosti
ekki annað en málskúmar, sneiddir allri
siðferðislegri ábyrgðartilfinningu og póli-
tískri þekkingu. Svo mörg hafá Ioforð-
in verið.
Að því er blaðamenskuna snertir, þá
hefir »Norðri» til þessa forðast, svo
sem hægt hefir verið «illan munnsöfn-
uð» gagnvart einstökum mönnum. Og
því verður alls eigi neitað, að þessi
stefna blaðsins liefir haft talsveið áhrif
út frá sér — þótt langt sé frá því, að
það sé eins og það á að vera. Við og
við, þegar ehthvert orð, helzt þá í garð
nágrannaritstjórans, hefir skroppið inn í
blaðið, án þess áður að vera tilhlýði-
lega »strokið og þvegið* hafa heyrst
ofurlitlar háðglósur til Norðra um «fyr-
irmyndar blaðamensku*. Petta sannar
bezt, að í raun og veru hefir blaðið
ekki vikið neitt frá þeim rithætti, er það
í fyrstu setti sér. Annars væri enginn
að taka til þess, þó að «óþvegin orð»
kæmi þar fyrir í eitt einstakt skifti frek-
ar en annarsstaðar. Pað tekur enginn
til þess, þó að ýms önnur blöð fylli
dálka sína að miklu leyti með slíku góð-
gæti. Lað sýnir bezt mismuninn.
Vér þökkum kaupendum blaðsins
og stuðningsmönnum þess fyrir dugandi
aðstoð hin liðnu þrjú ár. Vér lítum
fram á veginn, án alls kvíða um vöxt og
viðgang blaðsins.
Vér óskum öílum þess, að árið ný-
byrjaða megi verða þeim gleðilegt og
gæfuríkt.
Ritnefndin.
Pólitiskan fund ætla Húnvetning-
ar að halda á Blönduós 8. þ. m. með
þingmönnum sínum. — Kvenþjóðin í
austurhluta sýslnnnar er á hlaupum með
undirskriftaskjal, er hefir inni að halda
einhverjar kvennfrelsisáskoranir til þings-
ins. Á það mál einnig að verða til
timræðd á ftíiidinuui, (Bítufrétf.j
Ritstjórn.
Tvær eiu höfuð-þjóðbrautir, er rit-
stjórar blaða eiga úm að velja. Önn-
ur er fremur greiðfær og er þar all
gott tii matar og mannvirðinga, enda
er hún fjölfarin. Hin er allill yfirferð-
ar og því tórsóttari því minna sem af
henni er vikið; Iítilli gestrisni er þar að
fagna, og völt von vinsælda og föru-
neytis, nema brugðið sé út á krókavegi
og fjárgötur við og við; — þar er að
minsta kosti vís von sauða til fylgis og
farargreiða, er rýja má til klæða og
mjólka til matar ef á þarf að halda. En
eigi að fara þá braut krókalaust, er ráð-
legast að vera svo búinn til ferðar, að
einförum verði farið ef eigi er annars
kostur.
Hin fyrri brautin liggur fyrir þeim
ritstjóra, er gerir sér það að höfuðreglu
að rita eins og hver vill heyra, að svo
miklu leyti sem unt er, fylgir þeirri
stefnu í hverju máli, sem meiri hluti
þjóðarinnar aðhyllist í þann og þann
svipinn, hefur upp til skýjanna þær stétt-
ir, er fjölmennastar eru, en hreitir illyrð-
um í garð þeirra, er alþýða Iítur horn-
auga til, hrósar í hverju orði þeim mönn-
um, er af einhverjum ástæðum eru átrún
aðargoð meiri hluta þjóðarinnar, en eys
brigslyrðum og getsökum yfir þá, er
þjóðin hefir snúið baki við, hvort setn
það er að verðleikitm eða ekki, fimb-
ulfambar um frelsi og framfarir, ættjarð-
arást, og útlendan yfirgang, án þess að
gera sjálfum sér eða öðrum nokkra
grein fyrir, hvað það í raun og veru
er, setn hann er að tala um.
Hina leiðina ásáritstjóri fyrirhöndum,
er berst fyrir ákveðnum hugsjónum og mál -
efnum,er hann metur meira en þá velgengni
og vinsældir, er keyptar eru falsi og
smjaðuryrðum. og leitast við að vera
leiðtogi almennings í stað þess að elta
hanneinsogfylgispakurrakki, sem gleypir
í sig þann graut, er hafður er til mat-
ar þann ogþann daginn, hvernig sem
bragðið að honum er, til þess að verða
ekki barinn fyrir gikksháttinn.
Hver sá, er berst fyrir einhverju mál-
efni af heilum hug og er sannfærður.
um, að það sé gott og gagnlegt, reyn-
ir auðvitað að afla sér og því fylgis af
fremsta megni, því að það er vænleg-
ast til sigúrs. En fylgis er hægt að
afla á ýmsan hátt, og þar skilur milli
heiðaríegra og óheiðarlegra blaða, þótt
þau eigi samleið að því leyti, að hvor-
tveggju berjist fyrir ákveðnum málefn-
um.
Sá er fara vill brautina beina leið og
hvorki víkja til hægri né vinstri, kýs
heldur að fara einn saman eða við fá-
mennt, en að afla sér og sínu máli fylg-
is með ósannindum og undirhyggju.
Hann berst aðeins með þeim vopnum,
og beitir að eins þeirri bardagaaðferð,
er hvortveggja sé samboðið heilbrigðri
sannfæringu um ágæti þess máls, er
barist er fyrir. Lví að hann treystir
því, að góðu máli verði sigurs auðið
að lokum, án þess að beitt sé þehn
brögðum, er málinu eru ósamboðin,
Hann kýs heldur að brjótast áfram
beina leið að takmarkinu, eða falla
ella, heldur en að bregða af leiðinni
inn á foruga krókavegi, er bæði saurga
hann sjálfan og það mál, er hann hefir
meðferðar.
Letta er sú eina blaðabraut, er til
lífsins leiðir, en því miður eru þeir harla
fáir, er har.a fara,
Hinir eru fleiri, er bregða inn á króka-
vegina, er þeim þykir of seint sækjast
og of torsótt að fara beina leið. Pessir
vegir liggja alstaðar út af aðalbrautinni
og eru mjög auðfundnir. F*eir liggja alt-
af undan birtunni. Eigi þarf annað en
snúa baki við sólinni og sannleikanum
hvar sem staðið er, þá liggja þessir veg-
ir beint af augum fram. Lar eru skeið-
vegir þeim er hefir ósannindi að farar-
skjóta, ósvífni að taumum, undirhyggju
að áreiði og rógburð að keyri. Og þar
er gott til gistingar þeim, er ör er á
fals og fagurgala. Rau blöð er slíkri
stefnu fylgja, geta verið skaðlegri en
drepsóttir, eldar, hafís og harðindi, því
þau hlúa ekki að eins að öllum órækt-
argróðri, er altaf grær þar, sem lítt nýt-
ur sólar og enginn yrkir jarðveginn,
heldur leitast þau við að rífa upp með
rótum þann gagnsgróður, er sáð hefir
verið til og erjað fyrir af mannfélags-
ins beztu og vitrustu mönnum, og sá í
þess stað illgresi ófriðar og undirhyggju,
heimsku og hleypidóma.
Pau blöð sem fylgja þeirri braut, er
hér er fyrst talin, eru að því leyti
óskaðlegri, að þau að eins taka undir
bæði ilt og gott, eru bergmál af þjóð-
arandanum, eins og hann erf þann og
þann svipinn, og 'láta sér nægja að
hlúa fremur að óræktargróðrinum en
uppræta hann, án þess að gera sér far
að sá illgresi; þau gera þannig meii a ógagn
en gagn.
En þau blöð, sem fara hina síðartöldu
braut beiria leið, eru einir þeir mestu
þarfagestir, er í nokkurt heimili koma.
F*au brjóta braut nýjum skoðunum og
kenningum, leitast við að uppræta allan
misindis hngsunarhátt, opnaaugu manna
fyrir öllum hliðum hvers þess máls, er
á dagskrá er og menn eiga kost á að
aðhytlast eða hafna og hvetja menn til
þessa að láta gjörðir sínar stjórnast af
skynsamlegu viti, f stað þess að greiða
atkvæði um vandasöm og þýðingarmik-
il mál í hugsur.arleysi og vitleysu.
Lað er full þörf þolinmæði og þraut-
seigju til þess að halda blaði í þessu
horfi beinu og um megn, er til lengd-
ar lætur öllum öðrum en þeim, er hef-
ir sterka trú á nytsemi starfs síns, og
er það fyllilega ljóst, að það er á
einskis dauðlegs manns færi að reka
djöfla út með einu orði eðatveimur, og
að engin vegleg borg hefir verið eða
getur orðið bygð á einum degi. Starf
hans er eins og tímgunarstarf fiskjarins,
sem verður að geta af sér ótölulegan
fjölda lífsneista til þess að geta við-
haldið framþróun kyns síns, sakir þess
að mestur hluti afkvæmanna verður
vargakjöftum að bráð eða glatast á ann-
an hátt i ólgu og ógangi hafslns. —
v.