Norðri - 28.01.1909, Qupperneq 2

14
NORÐRI
NR. 4
milli Hrafnagilshrepps og Akureyr-
arkaupstaðar. — Óskar að bæjarstjórn-
in beini umsókn um þetta til al-
bingis.» —
Tillagan samþykt með öllum þorra
atkvæða gegn 3.
b. Um kaup á þjóðjörðinni Kjarna.
Eftirfarandi tillaga kom fram frá kaup-
manni Davíð Ketilssyni:
«Fundurinn óskar þess að Akureyr-
arkaupstað verði gefinn kostur á að
kaupa landsjóðsjörðina Kjarna í
Hrafnagilshreppi með sanngjörnu
verði, og skorar á bæjarstjórn kaup-
staðarins að senda beiðni um það
til þingsins, er sé undirbúin svo sem
bezt eru föng á.» —
Tillagan samþykt með öllum þorra
atkvæða gegn 4.
c. Styrkur til bókasafns Norðuramts-
ins á Akureyri:
Kom fram tillaga frá bókbindara Sig-
urði Sigurðssyni og kaupmanni Egg-
ert Laxdal, svohljóðandi:
»Par sem bókasafnið á Akureyri er
orðið all-stórt og umfangsmikið, og
notkun þess fer árlega mjög vaxandi
og því mjög kostnaðarsamt að halda
þvf við, er það ósk fundarins, að
síjórn safnsins sé falið að sækja um
aukinn styrk til Alþingis er ekki sé
minni en 2000 kr. í eitt skifti, og
hækkaður um 600 kr. árlega, til þess
að bókasafnið ásamt lestrarsal geti
staðist nauðsynlegustu útgjöld.
Samþykt í einu hljóði.»
d)Styrkur til sjúkrahússins á Akureyri.
Tillaga kom fram frá héraðslækni
Steingr. Matthíassyni, er svo hljóðar:
«Fundurinn skorar á alþingi, að
það hækki árlegan styrk til spítalans
á Akureyri upp í 1200 kr (úr 400)
og að það veiti spítalanum 2000 kr.
í eitt skifti fyrir öll til nauðsynlegra
umbóta á spítalabyggingunni.«
Tillagan var samþykt í einu hljóði.
2. Útvegsmál:
a) Síldarmatsmenn.
Eftirfarandi tillaga kom fram frá kon-
súl Otto Tulinius:
»Af því að fundurinn verður að
telja það afarþýðingarmikið fyrir þetta
bæjarfélag, landsfjórðunginn og alt
landið, að trygging fáist fyrir því,
að ekki sé flutt út illa verkuð síld,
sem spilli fyrir sölu og komi óorði
á íslenzku síldina, þá telur fundur-
inn það nauðsynlegt, að samin verði
lög um síldarmatsmenn og að þing-
ið taki það mál til rækilegrar með-
ferðar og úrslita þegar á þessu þingi,
og veiti minst 10,000 kr. á ári til
þess að koma því í framkvæmd.«
Tillögu þessa samþykti fundurinn í
einu hljóði.
b) Vátrygging mótorbáta.
Svohljóðandi tillaga um það mál kom
fram frá kaupmanni Asgeiri Péturssyni:
»Fundurinn skorar á alþingi að
veita ríflegan styrk til bátaábyrgðar-
félags Norðlendinga.*
Samþykt í einu hljóði. —
3. Samgöngumál.
d)Styrkur til gufubátsferða fyrir Norð-
urlandi.
Um það mál kom fram og var sam-
þykt í einu hljóði svo feldtillaga:
«Fundurinn skorar á alþingi að
veita að minsta kosti 8000 kr. styrk á
ári til gufubátsferða fyrir Norðurlandi
með sömu skilyrðum, og hingað til.»
b) Brú á Eyjafjarðará.
Tillaga kom fram frá verzlunarstjóra
Kristjáni Sigurðssyni, svo hljóðandi:
«Fundurinn skorará alþingi, að það
á næstu fjárlögum veiti fé íil brúar
á Eyjafjarðará á »Hó!mavöðum«
Tillagan samþykt með öllum þorra at-
kvæoa gegn 1.
4. Aðflutningsbann á áfengi.
Eftirfarandi tillaga kom fram frá verzl-
unarstjóra Lárusi Thorarensen:
«Verði frumvarp um aðflutnings-
bann á áfengi lagt fyrir næsta þing,
þá telur fundurinn sjálfsagt, að þingið
samþykki það, þar sem meiri hluti
kjósenda hefir greitt atkvæði með að-
flutningsbanni.«
Tillagan samþykt með 126 atkvæðum
gegn 70.
5. Mentamál.
Gagnfrœðaskólinn á Akureyri:
Um það mál kom fram svohljóðandi
tillaga frá kennara Karli Finnbogasyni.
«Fundurinn skorar á alþingi, að
auka svo fjárveitingar til gagnfræða-
skólans á Akureyri, að hann þurfi ekki
vegna fjárskorts að standa að baki
gagnfræðadeildar hins almenna menta
skóla, hvorki að kenslukröftum, hús-
næði né áhöldum. Sérstaklega telur
• fundurinn nauósynlegt, að hækkaður
verði námsstyrkurinn til skólans að
minsta kosti um helming.«
Tillagan var samþykt í einu hljóði.
6. Brunabótamál.
Eftirfarandi tillaga kom fram frá dbrm.
Friðb. Steinssyni:
a) Fundurinn skorar á þing og stjórn,
að sjá um að lög um stofnun bruna-
bótafélags íslands 22. nóvbr. 1907
komist sem allra fyrst í framkvæmd
Purfi að breyta lögunum til þess
að það sé unt, þá er skorað á
þingið að gera það nú þegar.
b) Pað er álit fundarins að stjórn
landsins eigi ekki að hika við, að
landið hafi ábyrgð á sínum eigin
eignum.*
Fyrri hluti tillögunnar samþyktur með
öllutn atkvæðum gegn 1, og síðari hlut-
inn með öllum þorra atkvæða gegu 3.
7. Peningaeklan.
Um það mál kom fram svohljóðandi
tillaga frá kennara Ingimar Eydal:
«Fundurinn óskar þess að alþingi
geri þáð, sem það sér sér fært til
þess að bæta úr peningaeklunni í
landinu.«
Samþykt í einu hljóði.
8. Sambandsmálið
Um málið komu fram tvær sjálfstæðar
tillögur.
a) Frá póstafgreiðslumanni Fr. Möller:
»Fundurinn vill að frumvarp alþingis
tilsambandslagavið Danmörku verði
orðað svo,aðekki geti orkaðtvímæl-
is um, að ísland sé fullvalda ríki.
b. Frá cand. jur. Birni Líndal, ritstjóra.
»Fundurinn skorar á alþingi að
gera eigi neinar þær breytingar á
frumvarpi sambandslaganefndarinn-
ar, er spilli réttindum þeim land-
inu til handa, er í frumvarpinu
felast, né stefni að því að tefla
fjárhag landsins í voða, og að sam-
þykkja frumvarpið óbreytt, svo
framarlega að eigi fáist breytingar,
sem landinu mætti verða hagsbót í.«
Við tillöguna undir staflið b. kom
fram svohljóðandi breytingartillaga frá
Friðriki bankastjóra Kristjánssyni, erskeyt-
ist framan við tillöguna:
«Með því að fundurinn lítur svo á,
að ákvæðin í frumvarpi sambandslaga-
nefndarinnar þurfi ekki að orka tví-
mælis um, að landið skuli vera fu!l-
valda ríki« skorar fundurinn o. s. frv.
Eftir allítarlegar umræður var geng-
ið til atkvæða um tillögurnar og féll
atkvæðagreiðslan þannig:
Tillagan undir staflið a. var feld með
123 atkv. gegn 87.
Breytingartillagan var samþykt ineð
128 atkv. gegn 71, og tillagan undir
staflið b. þannig breytt, samþykt með
114 atkv. gegn 87.
9. Stjórnarskrármál:
a. Kvennréttindamál.
Um það mál kom fram svohljóðandi
tillaga frá Guðfinnu Antonsdóttur:
»Fundurinn skorar á þingmann kjör-
dæmisins að veita jafnréttismáli kvenna
fylgi sitt á alþingi.»
Tillagan samþykt í einu hljóði.
b. Afnám konungkjörinna þingmanna.
Um það kom fram svohljóðandi til-
laga frá kennara lngimar Eydal.
»Komi frumvarp um breytingu á
stjórnarskránni til umræðu og úrslita
á næsta þingi, krefst fundurinn þess,
að tekið verði upp í hana afnám
konungkjörinna þingmanna.»
Tillagan var samþykt með öllum þorra
atkvæða gegn 5.
Fleiri mál voru ekki rædd.
Á fundinum mættu nokkuð á þriðja
hundrað alþingiskjósenda, og fjöldi af
öðrum bæjarbúum.
Fundi slitið.
Guðl. Guðmundsson
fón Guðmundsson
V. Knudsen.
Pingmálafundargerð.
Ár 1908 þ. 4. des. var settur og
haldinn þingmálafundur í Svarfaðardal,
í þinghúsi hreppsins, af alþm. Stefáni
Stefánssyni í Fagraskógi. Fundarstjóri var
kjörinn Sigurjón Jónsson læknirí Árgerði
og skrifari Stefán prestur Kristinsson á
Völlum.
Var þar tekið til umræðu:
1 Sanibandsmálið. Eftir nokkrar
umræður var svolátandi tillaga samþykt:
Með því að kjósendur úr þessum
hreppi hafa tvívegis áður á ótvíræðan
hátt, látið í Ijósi skoðun sínaáfrum-
varpi millilandanefndarinnar, og fund-
inum er ekki kunnugt um, að afstaða
þess hafi í neinu breyzt síðan, þyk-
ir fundinum ekki ástæða til að gera
nú ályktun um það, og tekur því
fyrir næsta mál á dagskrá.
2. Skattamálið: Svolátandi tillaga
samþykt:
Fundurinn skorar á alþingi, að taka
skattamálið til meðferðar á næsta þingi,
en leiða það ekki til lykta, fyr en á
næsta reglulegu Alþingi þar á eftir.
Jafnframt vill fundurinn skora á stjórn-
inaað senda tillögur skattanefndarinnar
miklu víðar en enn þá hefir verið
gert, að minsta kosti hér í sveit.
2. Samgöngumál: Fundurinn skor-
ar á alþing:
a) Að annast um, að skipaferðir séu beina
leið milli Akureytar og Leith, að
minsta kosti einu sinni í mánuði hverj-
um, júlí, ágúst og september.
b) Að veita á næsta fjárhagstímabili, að
minsta kosti jafnmikinn styrk til gufu-
bátsferða á Eyjafirði og nú er veitt.
c. Að viðhaldið á þjóðvegum og ak-
brautum, er landsjóður kostar, sé lagt
á sveitarféiög þau, er vegirnir liggja
um, en léttaf sýslufélögunum.
Til vara: Verði ekki viðhaldsskyldunni
létt af sýslufélögunum, þá sé sýslufé-
lögunum veitt vald til að ákveða, hve
mikið hver hreppur í sýslufélaginu
leggi til viðhaldsins.
d) Loks var rætt um vegagerð inn Svarf-
aðardal frá Dalvík og er það álit þeirra
er tóku til máls, að nauðsynlegt væri
að vinda sem bráðastan bug að vega-
gerð þessari, og töldu menn sjálfsagt
að þingíð mundi á sínum tíma,
styrkja hana gegn tillagi frá sveita-
mönnum. Var hreppsnefndinni falið
að undirbúa málið á þann hátt, að
leita til verkfærra sveitarmanna, eftir
loforðum um vinnu eða fjártillög til
vegagerðarinnar, og látagera ábyggi-
iega áætlun um kostnaðinn o. s. frv.
Skyldi þessu llraðað, cf unt væri, að
málið yrði undirbúið svo að sótt yrði
um styrk til næsta þings.
4. Atvinnumál: Fundurinn skorar
á alþingi:
a) Að hækka styrk til búnaðarfélagannaað
góðum mun.
b) að auka styrk til ábyrgðarfelaga fyr-
ir mótorbáta.
5. Aðf 1 utningsbann áfengis:
Fundurinn álítur, að af atkvæða-
greiðslu þeirri, sem fór fram á þessu
hausti um aðflutningsbann áfengis
leiði það, að alþingi eigi samkvæmt
vilja þjóðarinnar, að iögleiða sem
allra fyrst aðflutningsbannið.
Tími vanst ekki til að taka fleira til
umræðu. Fundi slitið.
Sigurjón /ónsson. Stefán Krisiinsson.
Herra ritstjóri.
Eg væri yður þakklátur, ef að þér í yð-
ar heiðraða blaði, vilduð veita mér rúm fyr-
ir efrirfylgjandi.
Mínum aldri er svo farið, að eg ekki
get talist að vera, sem kallað er «upp á mitt
bezta«, en þó svo sé ekki, hefi eg enn ekki
náð þeim aldri, sem veitir erfitt að gera
greinarmun á æskubrekunum og elliglöp-
unum.
Allmörg ár hefi eg verið búsettur á
Akureyri, án þess þó að taka beinan þátt í
starfi bæjarfélagsins sem heildar, en eg hefi
af alhug fylgst með í því, sem fratr hefir
farið. — Eg hefi séð vöxt og við-
gang bæjarins endurbætur vega o. s. frv. að
eg ekki gleymi því, sem gert hefir verið til
þess að bætaog greiða fyrir samgöngum frá sjó;
alt þetta hefir glatt mig stórmikið. Torfunefs-
bryggjan, sem nýlega er lokið við, og lítur
út fyrir að vera vel úr garði gerð, var hið
mesta nauðsyujaverk; áður var hér engin
hafnarbryggja önnur en inn á Akureyri á
öðrurn enda bæjarins. Torfunefsbryggjan
hefir það fram yfir Akureyrarbryggjuna, auk
þess sem hún er staðlega betur sett, að of-
anvert við hana er ágætt vöruflutningasvæði,
sem almenningyr þráði og Akureyrarbrygg-
jan fór algerlega á mis við. Petta svæði
fyrir ofan Torfunefsbryggjuna var heldur
einskis sérstaks manns eign, heldur bæjarins.
Þetta varalt samm blessað og gott, en -fár
veit hverju fagna skal», því nú um daginn
rak eg mig á það í Norðra, að bæjarstjórn-
in hefði á fundi samþykt að selja nokkuð
af þessu sama svæði fyrir 4.200 kr. og um
leið ákveðið, að þeir peningar skyldu renna
í hafnarsjóð. Þess er og getið í blaðinu,
að hafnarnefndinni virðist, að bæði Akur-
eyringar og Oddeyringar megi vel við una
þessa ráðstöfun, því það sé bryggjunnar
vegna, að hús og lóðir þar um kring hafi
hækkað svo mjög í verði. Mér er ekki hægt
að neita þvt, að það datt alveg ofan yfir
mig, þegar eg las þetta, þó mér sjálfum
liggi í léttu rúmi alt það sem heitir hafnar-
bryggja og húslóðir, af bryggjunni á Torfu-
nefinu hefi eg ekki annað að segja en það,
að þegar gott er veður, þá geng eg oft
þangað mér til skemtunar. Mér hefir ávalt
þótt ánægja að líta á ntannvirki, sem mér
hefir fundist ntiða því bæjarfélagi til heilla,
sem eg hefi talist meðlimur af. Stund-
um hefir það og borið við, að eg hefi orð-
ið að bregða mér út í skipin, sem hafa leg-
ið við bryggjuna.
Það er svo sem hverjum manni auð-
sætt, að þær lóðir, sem eru í námunda
við hafnarbryggjur hækka talsvert í verði
við aukna umferð o. s. frv., en því torveld-
ara verður það fyrir mig að skilja, að bæ-
arstjórnin skuli finna upp á því að selja
spildu af flutningssvæðinu til einstakra
manna, sem þó ekki var stærra en svo, að
full þörf virtist á því öllu óskertu til hægð-
arauka við alla afgreiðslu þeirra skipa, sem
við bryggjuna liggja. En þegar þessi verð-
hækkun grunnanna þar í grend er svo auð-
sæ, ntyndi þá ekki vera tækifæri fyrir niður-
jöfnunarnefndina hér í bænum að taka til-
lit til þessa, þegar hún jafnar útsvörum á þá
kaupmenn sem búa þar í námunda við?
Allir þeir sem verzla þar í kring fá vörur
sínar fluttar úr og í skip á langtum kostn-
aðarminni hátt, en hinir sem fjær búa, auk
þess sem þeir hafa engan kostnað né um-
stang með bryggjur, sem þeir sjálfir eiga,
því má heldur ekki gleyma, að flestir ferða-
menn, sem koma og fara með skipunum
munu venjulegast leita í næstu búð, til þess
að kaupa nauðsynjar sínar, en við það eykst
vöru umsetning'. þeirra kaupmanna, er að
þvf sitja.