Norðri - 28.01.1909, Blaðsíða 3

15
NORÐRI.
NR. 4
Eg vil því í fyrsta lagi leyfa mér að
spyrja:
Hvernig stendur á því, að bæjarsijórn-
in selur lóð, sem bænum heyrir til, til ein-
hvers prívat manns, án þess að almenningi
sé gefinn kostur á að vita, að hún sé til
söiu.
Hvernig leyfir bæjarstjórnin sér svo (sé
þessi lóðarblettur á annað borð eign bæ-
jarins) án nokkurs samþykkis bæjarbúa, að
andvirði lóðarinnar skuli renna í hafnar-
sjóð? Skattaálög bæjarbúa hafa verið full-
komlega mikil undanfarið og eru enn, og
það svo, ef þessu árferði helduráfram, sem
verið hefir er útlitið alt annað en glæsi-
legt.
Að eg gat þess hér að framan, að hafn-
arnefndin hafi selt grunninu, er sérstaklega
vegna þess, að mér er svo skýrt frá, að bær-
inn hafi gefið hann, og alt það svæði,
hafnarnefndinni, með því augnamiði að hún
gæti notað það til vörustöðva, og í öðru
lagi gæti þar reist nægilega stórt vöru
geymsluhús (Oplagshus) eftir því sem nauð-
syn krefði. Sé það nú rétt, að hafnarnefnd-
in hafi þáð lóðina að gjöf án þess að koma
þar upp vörugeymsluhúsi, sem bæinn hefir
lengi vanhagað urn, þá virðist mér það
miður »fair play« af hafnarnefndinni að
selja af henni, það myndi naumast verða
henni til mikils sóma, og sýndi að hana
vantar algerlega skilning á . ExempletsMagt*.
Oskandi væri, að uppvaxandi kynslóð tæki
ekki þessa breytni til fyrirmyndar sem al-
gjörlega myndi koma í veg fyrir gjafir og
erfðaákvarðauir í þarfir hins opinbera. Því
það liggur í augum uppi að séu gjafir
og erfðaákvæði misbrúkuð eða varið á ann-
an hátt en gefendur hafa ætlað, þá verða
eðlilegar afleiðingar, að allar þesskonar
gjafir og ánefnur hverfa smátt og smátt úr
sögunni.
I þriðja lagi vildi eg spyrja:
Hvers vegna á Akureyrarbryggjan að
lengjast (og það ef til vill fyrir andvirði
Torfuneslóðarinnar) Áður en hafnarkvíin og
og bryggjan á Oddeyri er að öllu orðin
eirts og til var ætlast í fyrstu, og er nokkur
skynsamleg ástæða til að lengja þessa Ak-
ureyrarbryggju? Þessi bryggja er fyrst smíð-
uð 1887—88 til þess að Akureyringar þar
hefðu völ á bryggju, seni þeir gætu lagt að
bátum, og um leið létta fyrir að menrvgætu
fengið vörur sínar úr skipum, sem greið-
ast í land [sérstaklega kol), því ekki var
hægt að vænta þess, að þeirkaupmenn, sem
þá voru þar, myndi geta staðið straum af
þörfum síðari tíma og vaxandi mannfjölg-
unar, Eins og bryggjan varí fyrstu reynd-
ist hún alveg nóg til þess, seni ákvarðað
var, en þó var hún nokkru síðar lengd að
ialsverðum mun, og loks í þriðja skifti var
hún enn lengd svo, að nú geta skip hins
sameinaða gufuskipafélags lagst við hana.
Þetta er nú alt gott og blessað, og engum
hefir dottið í hug að hafa nokkuð á móti
þessu, en þegar bryggjan á að lengjastenn
þá einu sinni, þá verður annað uppi á ten-
ingnum og þá verður mér á að spyrja: Er
það rétt af hafnarnefndinni að stuðla að
keppinaut við þá bryggju, sem nú í raun
og veru er orðin hafnar og bæjarbryggja,
sem hver og einn bæjarbúi ætti að kosta
kapps um að yrði aðalstöð allra inn og út-
flutnings bæjarins. Torfunefsbryggjan er
bygð á þeim stað, í bænum, sem útlit var
fyrir að bæði út- og innbæjarmenn gerðu
sig ánægða með,'og því væri það sorglegt,
ef enn þyrfti að byrja rígur og missætti út
af þessu máli, þegar því var hrundið í svo
gott horf.
Eins og eg áður hefi tekið fram, eðofan-
vert við hafnarbryggjuna nægilegt svæði sem
bærinn á til þess að leggja upp vörur á, en
við Akureyrarbryggjuna erafturá móti engu
þesskonar á að skipa, þær lóðir sem að
bryggjunni liggja er eign einstakra rnanna,
einkuin Höefnersverzlunar, sem ekki ein-
ungis á lóðinna að bryggjunni sjálfri, held“
ur líka alla beztu húsgrunnana á »gömlu
Akureyri* Annars kemur mér þessi hugsun
um framlenging Akureyrarbryggjunnar nokk*
uð kynlega fyrir sjónír. Er hún bygð á því’
ð Höepfner og Tulinius njóti ineíri arðs af
ayrirtækinu? Höepfner er búþegn Kaup-
mannahafnar og það með hug og sál; hér
á hann stóra húsgrunni með ljótum oghrör-
legum húsum, sem engan veginn er hægt
að segja að skreyti þann bæjarhluta, sem
þau eru í. Það er auðvitað að húsgrunnar
Höepfners munu stíga allinikið í verði og
hafnarnefndin sjálf myndi máske spyrna fæti
fyrir sig, ef hún yrði síðar að sætta sig við
kaup af lóðum til sinna þarfa þaðan. Það
er ekki nema eðlilegt að Tulinius gufu-
skipaafgreiðsla sé þessu fylgjandi, þar ferma
crg afferma þau skip, og þaðan eru þau af-
g.eidd. Myndi það ekki vera heppilegt að
við Akureyrarbúar reyndum að gera eitthvað
í þá áttina, sem léki fyrir afgreiðslu hinna
sameinuðu gufuskipafélagsskipa, því hvern-
ig sem á er litið, eru þessi skip stærst,
þægilegust og bezt farþegjum, af þeim skip-
um sem hér koma, auk þess geta menn
vanalegast reitt sig á, að komu- og fardag-
ar þeirra eru í samræmi við ferðaáætlun
þeirra skipa. Farþegagjaldið er jafnt og hjá
Thoresfélaginu, fæðið er að vísu nokkru
dýrara, en vanalega vinnur það sig upp,
með greiðari miiliferðnm.
Margt fleira mætti um mál þelta skrifa
t. d. um það hvor bindingurinn, eins og
hafuarnefndin hefír hugsað sér hanníþessa
framlengingu, muni verða nægilega tryggur
til þess að geta haldið viðbótinni við eldri
hluta bryggjunnar. Þeir voru ekki fáir pen-
ingarnir þeir, sem fóru forgörðum við hrun
Torfunefsbryggjunnar forðum. Sé mér rétt
sagt frá, mun enn vera málavafs um það
milli hafnarnefndarinnar og byggingarmeist-
arans; hv’r þát rennir feitum hesti í hlað
er alsendis óséð enn þá, og ekki væri það
neitt gleðiefni fyrir bæjarbúa, ef svipaðri
fjárupphæð yrði kastað í sjóinn, með þess-
ari framlengingu bryggjunnar á Akureyri.
Sem sagt: Akureyrarbryggjan er nógu
löng eins og hún nú er. >.Qamla^ Akur-
eyri hefir átt sína góðu daga og ætti því
eins og svo margir eldri og stærri bæir hafa
orðið að sætta sig við, að lifa í fornri
frægð.
Hver sem kunnugur er, hlýtur að vera
mér samdóma í því, að frá Akureýrarhlið
hefir flest verið gert til þess að kæfa niður
framfaraviðleitni Oddeyringa, en þrátt fyrir
það hefir útbærinn tekið miklum stakkaskift-
um, og víst er það, að svo framarlega sem
bærinn í heild sinni á nokkra framtíð í
vændum, þá er það Oddeyrin og víkin inn-
anvert við hana, er reynast mun heilladrýgst.
Akureyrarbúi.
V.
Mikill heyafli.
I sumar er leið heyjaðist hér alment
vel og víða með langmesta móti, en
einna mestur mun þó heyaflinn hafa
orðið hjá Halldóri Vilhjálmssyni skóla
stjóra á Hvanneyri. Hann mun hafa
fengið full 700 hesta af töðu; en allur
heyskapuiinn varð rúmir 3000 hestar
af vænu bandi.
Næstur honum að heyafla mun vera
Sigurður Ólafsson sýslumaður í Kald-
aðarnesi. Hann heyjaði nálægt 2800
hesta.
S.
[Freyrj
Símskeyti til Norðra
Reykjavík, 27. jan. kl. 2 e. h.
Svend Hedin er kominn heim
Miklar fagnaðarviðtökur.
(Svíinn Svend Hedin er, eins og
kunnugt er, heimsfrægur orðinn fyrir
löngu fyrir ransóknarferðir sínar í Asíu.
Hefir harin í þessari síðustu ferð eink-
um ransakað Thibet í Mið-Asíu og gert
margar stórmerkilegar uppgötvanir.
Roshdestwensky dáinn.
(Hann var, eins og flestum mun
kunnugt, flotaforingi Rússa í síðasta ó-
friði þeirra við Japani. Hafði hann yf-
irstjórn Rússa í hinni hrikalegu og blóð
ugu sjóorustu í Tsusima-sundinu, 27. maí
1905,þarsem Japanir eyðilögðu herskipa-
flota Rússa. Eftir ófriðinn var margsinnis
hafin ransókn gegn honum fyrir ódugn-
að í þessari orustu, en flestir eru sam-
dóma um, að ófarir Rússa hafi miklu
fremur verið að kenna illum útbúnaði
og illa æfðu liði en ódugnaði.)
Pýzkur botnvörpungur, »Grun-
lund« er strandaður við Reykja-
nes.
íslandsbanki lækkar vexti um
1/2% í dag.
200 kjósendur
í Akureyrarkaupstað hafa undirritað á-
skorun til alþingis um að samþykkja
sambandslagafrumvarpið, og jafnframt
lýst yfir trausti sínu á ráðherranum til
þess að ráða því máli til lykta, betur
en nokkrum öðrum núlifandi íslending.
Sakir rúmleysis í þessu blaði, verður
það að bíða næsta blaðs að birta orð-
rétta áskorun þessa.
»Norurland« nefnir þessa áskorun
«kátlegt tiltæki» og talar um að verið
sé að «fleka kjósendur.» Af hvaða á-
stæðu segir ritstjórinn og alþingismað-
urinn það? Hefir hann og hans fylgi-
fiskar alt af verið að reyna að fleka
kjósendur, þegar þeir hafa verið að safna
undirskriftum undir áskoranir til alþing-
is og einstakra manna? Sé svo þá er
eigi undarlegt, þótt hann haldi að hér
sé einnig um «flekun» að ræða.
Triílofuð
eru Sigurður Magnússon Iæknir í
Reykjavík og ungfrú Björg Egilsdóttir.
Úr Skaftafellssýslu.
(eystri), ar Norðra skrifað nú um ára-
mótin, að óvíst sé með öllu, að þing-
maður þeirra (Porleifur í Hólum) snú-
ist fyrir alvöru gegn frumvarpi sambands-
laganefndarinnar þegar á þing komi.
Hann er gætinn drengur og sAynsamur
— segir bréfritari — og mun finna bæði
til ábyrgðarinnar og samvizkunnar áður
en hann greiðir atkvæði móti því, þó
að löngunin til þess að komast á þing-
ið hleypti of mikilli æsing f hann
haust.
Brúðkaup
sitt héldu nýlega Carl C. Bender verzl-
unarstjóri á Borgarfirði eystra og ung-
frú Sessilja Ingvarsdóttir.
*
Agœtur grasvöxtur.
Vilhjálmur Bjarnarson, bóndi á Rauð-
aráfékkí sumar er leið, af 1000 faðma
stóruin bletti í túninu sínu 23 hesta í
fyrra slætti og 10 hesta af sama bletti
í síðara slætti. t*að er sama sem rúmir
3 hestar af dagsláttunnr; og er það ó-
vanalega góð spretta.
S.
[Freyr]
Tillögur
um
skattamál íslands
VII.
Uni gjöld til prest og kirkju.
Gjöld þau, er söfnuðir greiða til
prests og kirkju eftir núgildandi lögum
eru 12 talsins, og þar að auki 5 niður
jafnanin á sérstökum kostnaði. Nokk-
ur af þessum gjöldum eru ákveðin í
skileyri eða landaurum, en sum eru ekki
gjöld í eiginlegum skilningi, heldur kvað-
ir.
Yfirleitt^ eru þau óþarflega margbrot-
in, um sum er töluverð réttaróvissa og
mörg þeirra koma miður réttlátlega nið
ur. Það er því ekki að undra, þótt
gjöld þess hafi lengi verið óvinsæl, hitt
gegnir meiri furðu að þau skuli hafa
haldist óbreytt til þessa.
Fyrir nokkrum árum var gerð tilraun
til þess, að koma kirkjugjöldum í betra
horf (á þingi 1893 og 1894), en fyrir
sérstök atvik náði málið þá ekki fram
4
skært á hinni mjóu hafsrönd yzt út við sjóndeildar-
hringinn; gullbjarminn skein alveg inn í hann, og
gegnum hin hálfluktu Ijósbláu augu.
Og í innra manni hans var líka gull, hann hugs-
aði ekki um annað og sá ekki annað; hann hélt stöð-
ugt áfram eins og hann væri að vaða gegnum gull
— ofan eftir inn að bænum, bænum sem alveg var
troðfullur af gullpeningum, gullpeningum og kven-
fólki.
Og þó hafði Törres Snörtevold ekki séð mikið
af hreinu gulli um dagana; honum lá grunur á að
ekki væri sérlega mikið varið í nokkrar gyltar mynda
umgerðir í stofu prestsins. En í gær hafði hann eign-
ast tvo ekta gullpeninga hjá fjárkaupmönnunum, sem
keyptu kindur fyrir Englendinginn.
Törres tók gullpeningana með sér í laumi upp á
loftið og kreisti þá í hendi sér, sló þeim gætilega
við nagla, til þess að heyra hljóðið í þeim, og beit
varlega í brúnina á þeim; og alla nóttina hafði hann
þá hjá sér í rúminu, lagði þá undir vanga sinn, eða
nuddaði þeim saman í svefnrofunum, til þess að
heyra hvort þeir væru þar báðir.
Næsta dag var hann orðinn allur annar maður;
hann vill fara til bæjarins undir eins og einn síns
liðs. Hann sem alt af hafði talað um bæinn, en al«
Sögusafn »Norðra«
Jakob
eftir
Alexander L. Kjelland
A k u r e y r i
Prentsmiðja Björns Jónssonar
1909.