Norðri - 01.04.1909, Page 3

51
NORÐRI.
NR. 13
stúlku eða sem sagt 5 nianns við út-
haldið. Af þeim bátum sé skipt í 9-10
staði eftir kostnaði, sem er mjög mis-
munandi, sérstaklega þegar útgerðarmað-
ur þarf að flytja úthaldið, því húspláss
vil eg láta hann leggja til: sem sagt,
helmingsskipti af þessum bátum og
leggi hásetar sér til fæði en úthalds-
eigandi annan kostnað og borgi for-
manni formannskaup ef með þarf.
Bátar með 5 — 6 hesta vélum gjöri
eg ráð fyrir að 5 manns við. Þar álít
eg 11 hluta skipti sanngjörn, þvf tals-
vert dýrara er að gjöra út 6 hestaflabát
en 4, og sömu skilyrði og áður eru
sett, með fæði og tillegg.
Bátar með 8 hesta vél. ef um sömu
hluta skipti væri að ræða, þó að há-
setar borguðu einhvern hluta af olíu.
Hvorki var eða er meining mín að
spilla samkomulagi milli útgerðarmanna
og háseta (þótt þú segir það, Gestur
minn. Rað er nú eins og flest annað f
grein þinni sem hefir við lítil rök að
styðjast. Skaði, að þú skulir halda nafni
þínu leyndu, hver veit nema þér hefði
skynið gott af því, að útgerðarmenn
vissu hver þú ert). Því það álít eg illa
farið, að hver sem leggur peninga í
atvinnurekstur, sem þeim minnimáttar
geti orðið að liði, að hann þurfti að
hætta sökum þess, að hann bar sig ekki
hvort heldur fyrir óviðráðanleg óhöpp,
eða ofdýra vinnukrafta. Það er og hef-
ir einatt verið mín skoðun og sannfær-
ing, að sá, sem legði peninga sína í
sjávarúthald, í veiðiskap, hvort heldur
stórt eða lítið, ætti að hafa alla vinnu-
þiggjendur á part af aflanum, því þá
taka þeir sinn hlut bæði í gróða og tapi,
eftir því sem félli.
Þá er eg reit grein mína í vetur um
samþyktina, þá tók eg 2. grein henn-
ar eins og hún stóð og stendur þar
enn, því þá varst þú ekki búinn að
teygja hana og toga eins og hrátt skinn
og »rúma» alt mögulegt og ómögulegt
í henni, sé leyfilegt að breyta henni eft-
ir geðþótta hvers eins, þá eru sjálfsagt
hinar gr. samþyktarinnar sömu lögun-
um háðar. Þá fer ekki að verða mikill
vandi að ráða menn eftir henni, eins
og fljótlega muni hafa komið í Ijós.
Því segi eg: Betur enga mótorbáta-
samþykt!
Ritað á Þorraþræl 1909
G. B.
Alþingi
Talsímafréttir til Norðra.
Reykjavík, 31. marz.
Fjárlögin.
Eins og kunnugt er, var tekjuhallinn
í frumvarpi stjórnarinnar 348.000 kr.
Við aðra umræðu í n. d., voru tek-
jurnar hækkaðar um 78.000 kr., en þó
var tekjuhallinn jafn eftir sem áður, þrátt
fyrir það, þótt feldar væru stórar fjár-
veitingar til ýmsra þarfafyrirtækja t. d.
Rangárbrúin, Vestnianneyjasíminn, bygg-,
ingarstyrkur til Hóiaskóla. 1 stað þess
veitti meiri hlutinn þeim kjördæmutn,
sem reyndust honum hollust við kosn-
ingaruar, ýmsar endurbætur, svo sem
vegi, brýr o. fl. Auk þess var Eiða-
skóla veittur 20.000 kr. styrkur, til þess
að standast kostnað við skólabygging-
una.
Gjaldþrot.
Magnús kaupmaður Þórðarson, er
rekið hefir hér verzlunina «Diönu» í
nokkur ár, hefir gefið bú sitt upp til
gjaldþrota skifta.
Talsímafregnir
frá Rvík
30. marz kl. 7 e. m.
Bækur.
Árbók hins íslenzka forngripafélags
1908.
Fregnmiði
Reykjavíkur og Lögréttu
30. marz. Síms'ceyti frá Khöfn í dag.
Björn Jónsson talar við
Dani.
Björn Jónsson segir í Poli-
tiken:
Danahatur er ekki til á Islandi.
Greinar ísafoldar (sem hafa ver-
ið þess kyns), eru eftir ungan
fauta. Mér þykir vænt um Dan-
mörku og er tengdur þar ætt-
ernisböndum. Danskur læknir
hefir bjargað lífi mínu. Eg er
álitinn (á íslandi?) rnjög vinveitt-
ur því, sem danskt er, (særlig
danskvenlig.); eg hefi bari^t á
móti ýmagusti gegn Dönum.
Innan flokks míns eru tveir skiln-
aðarmenn, en skilnaðartal þeirra
✓
álítur flokkurinn loftkastala.
Árbókin hefir margan fróðleik að geyma
að vanda. Fyrst er mjög fróðleg ritgerð
um kaupstaðinn «at Oásum» eftir Finn próf.
Jónsson og fylgja henni 8 uppdrættir af riíst-
um þessa gamla kaupstaðar. ‘ Er hvorttveggja
bygt á ransóknum próf. og D. Bruuns sum-
arið 1907. Þá um sumarið gerði prófess-
orinn Norðra þann greiða að birta í honum
næstum samhljóða grein um þetta efni og
þylcir því eigi ástæða til þess að skýra
frá efni hennar að þessu sinni.
Þá koma »Ransóknir fornleifa suni-
árið 1907« eftir Brynjólf Jónsson fráMinna-
Núpi. Er þar margskonar fróðleikur, sem
hér veríur eigi upptalinn.
Aðsíðustu eru allmargar fróðlegar smá-
greinar og skrá yfir muni þá, er forngripa-
safnið hefir eiguast árið 1907. Langmerk-
ast er hið svonefnda »Vidalinssafn«, sem
safnið eignaðist það ár, eftir Jón heitinn
Vidalin consul. í því safni eru fjöldamarg-
ir mjög merkilegir muni, t. d. kaleikur og
patina, frá 1489, úr Orundarkirkjn í Eyjafirði
og prédikunarstóll úr Fagranesskirkju frá
1594.
Listinn yfir meðlimi félagsins er sorg-
lega fámennur, enda næstum helmingurinn
útlendingar. Ættu allir þeir, sem unna forn-
um fróðleik, að gerast meðlimir félagsins eða
kaupa ritið, sérstaklega allir þeir, hinir
mörgu, er unna fornsögum vorum, því að
ártókin flyiur árlega árangur ransókna, er
sanna og skýra efni þeirra.
Bókmentir.
31. marz kl. 7 e. m.l
íslenzkum blöðum er nú ekki ó- ---------------
1
vingjarnlegt orð um Danmörku.
(Ummælin eru orðrétt). | -—
Krónprins Serbiu segir af sérl Ein skáldsagan enn. »Systurnar frá
rettl til rikiserfða. Utlit fr.ðvæn-, er „afnið en jafn rtneilan]ega er
legt. I bókin öll furðu vitlaus, hvað meðferð
Aðflutningsbannið rætt í n. d.feefnisins snertir-
, | Því er nú stúlka þessi að burðast
1 aaS* l'j við verk, sem henni er alveg urn ntegn?
Sæmra væri nú stúlku þessari að
una hlutskifti sínu sem vinnukona uppi
í sveit, heldur en annaðhvort telja sér
sjálfri trú um, eða gjörast svo auðtrúa
að láta aðra telja sér trú um, að hún
sé «hrópandi rödd« þjóðar sinnar.
Þetta er ofmetnaður.
Efni bókarinnar er alt sundurlaust,
persónurnar verða höfundinum allar »of-
urefli», og því er eina ráðið að láta þær
sem fyrst deyja, svo ekki þurfi meira
við þær að fást, verður því í síðari
hluta bókarinnar eðlilega engin heil brú.
Aðalerindi sögunnar út til almennings
Björn jónsson
skipaður
ráðherra!
Símað er frá Kaupmannahöfn
til Reykjavíkur í dag, að Björn
Jónsson, ritstjóri »Isafoldar« sé
af konungi skipaður ráðherra ís-
lands.

á víst að vera það, að sína hvernig hið
alþekta háleita boðorð kristindómsins
«að elska og fyrirgefa og fyrirgefa og
elska» eigi að gagntaka svo hugi og
hjörtu mannanna, að upprísi ’íslenzkar
konur og menn eins og Sigríður frá
Grænadal (höfundurinn?), »sem alt af
sjái æðra Ijós í hverjum þungum harmi.
Konur og menn er hafa þrótt og hreysti
í armi, sterka framfaraþrá, göfugar til-
finningar, hreinan mannkærleika og sanna
ást í barmi, og fegurð og tign á hvarmi.»
Jafnframt á bókin að sýna hvernig
þeir, er hafa þetta sérstaka ætlunarverk
á hendi hjá þjóðinni séu til þessa verks
óhæfir. — Sbr. lýsingunni á séra Jóni.
En að bjóða nokkrum heilvita manni
slíka lýsingu, eigi það að vera lýsing af
prestastétt landsins í heild sinni, sem
verður að álítast — þá er það blátt á-
fram ósvífni.
Og þótt mörg séu smámennin þau,
er hyggja sig vaxa við það að niðra
öðrum — og prestastéttin hafi ekki farið
varhluta af því hvorki fyr né síðar —,
þá er sem betur fer dómgreind alls
fjöldans svo varið, að henni verður
ekki boðið alt.
Annars er ekki 'ætlun mfn að fara
út í þessa sálma. Þeir er bókina lesa
munu bezt komast að raun um,’að hún
er enginn grænn dalur fyrir bókmentir
vorar, fremur en sumt annað sögu-
ruslið, er út hefir verið gefið, frekar til
þess að hafa fé af fólki en efla eða
glæða sanna menning,—
B.
ísl. botnvörpuskfpin
hafa aflað ágætlega í vetur. Hafa þau
fengið 70 — 80 þús. af stórum þorski í
þremur túrum.
I síðasta túrnum aflaði Jón forseti
,39 þús., en Marz 31 þús.
Rilskipin
sunnlensku eru nú flest lögð út, en
hafa ekki komið inn enn þá.
Fiskiskipin
»Hjalteyrin« og »OIe« eign Otto Tulini-
usar, lögðu út til fiskiveiða 28. þ. m.
«01e< kom til ísafjarðar í gær. Sagt er
að afli sé nær enginu á mótorbáta við
ísafjarðardjúp. «Lottie» eign M. J. Kristjáns-
sonar lagði út um sama leyti.
Aðflutningsbannið
var samþykt við aðra umræðu í neðri
deild í gær, á að komast á 1912.
32
Astina? — svaraði faðir hennar, þú meinar víst
hjónabandið — barn.
Já, en það er það — —. Hún ætlaði að segja,
að það væri alveg það sama, en hætti við það og
kom ennþá meira fát á hana.
En frú Steiner kom henni strax til hjálpar. Hver
niðurlægir ástina meira en mennirnir?
Konurnar, svaraði Gustav Kröger, og allir fóru
að hlæja, enda þótt hann fullvissaði þá um, að sér
væri blá alvara. Svo var farið að borða og samræð-
,an fór öll í mola, og varð að samtali milli tveggja
og tveggja, meðan verið var að borða.
Nú, svo það eru konurnar! sagði frú Steiner
og fór að skellihlæja, bara að það væri einhvern-
tíma hægt að tala við yður í fullri alvöru, herra
Kröger!
Þetta er alvara, frú!
Þér viljið þó ekki fullyrða líklega að átrygð kvenn-
anna — —
Við töluðum um að niðurlægja ástina, og það
gera margar eiginkonur, sem nenna þó ekki einu
sinni að vera ótrúar.
S-o—o? sagði yfirkennarinn.
Það er eins með kvenfólkið, sagði Kröger, eins
og börnin fyrir utan gluggann á sætabrattðsbúð,
29
og munaðarvöru. Og eftir margra ára starfsemi hafði
hvor verzlunin fyrir sig að mestu leyti sína föstu
viðskiptavini; Brandts verzlun var eins og fyr «fína«
búðin, en Cornelíus Knudsen hafði alt á boðstólum,
sem smælingjarnir þurftu með.
Þess vegna var það Kröger, sem kom öllu í röð
og reglu fyrir ungu ekkjuna, þegar Knudsen dó;
hann hélt áfram að skrifa upp á víxla hennar og
verzlunarskjöl, og hjálpaði henni árlega með árs-
reikningana. Þeir bæjarbúar, sem ekki trúðu því, að
frú Knudsen mundi taka litla herra Jessen, voru sann-
færðir um það, að hún mundi seinast verða frú Krög-
er. Því aliir voru á sama máli um það, að ei.ns lag-
leg og efnuð ekkja eins og hún var, mundi vilja
og hlyti að giftast aftur.
Og þegar Gustav Kröger kom inn í stofu sína, og
sá hana sitja í Ijósbirtunni, við hans eigið borð, eins og
hún væri heima hjá sér, sagði hann, án þess að
hugsa sig um, — eins og hann var vanur.
Það endar seinast með því, frú, að þetta verð-
ur sætið yðar æfilangt. Þér vitið ekki hvað þér sóm-
ið yður vel hérna.
Hún vissi ekki hvað hún ætti að gera af sér á
meðan hún skýrði hún frá því, að Soffía frænka
væri alvcg nýlega geugin frá sér —, og honum fór