Norðri - 20.05.1909, Blaðsíða 1

IV. 20,
1909.
Rjitstjóri: Björn Líndal Brekkugata 19.
Akureyri, Fimtudaginn 20. maí.
Til minnis.
Bæjarfógetaskrifstofan opin kl. 10—2, 4—7
Bæjarsjóður, Lækjargötu 2, mánud. mið-
vikud. og laugardaga kl. 4. 7
Ritsímastöðin virka daga 8 f. h. til 9 e. h.
helgá daga 8—11 og 4—6
Bókasafnið, þriðjud.. fimtud. og laugard.
5—8. Sunnudögum 10—li og 4—8.
l’ósthúsið 9—2 og 4—7.
IJtbú Islandsbanka 11--2
Utbú Landsbankans 1—12
Stúkan Akureyri fundard.þirðjud.kv. kl. 8.
Brynja miðvikudagskvöld kl. 8.
Isafold Fjallkonan sunnudagskv. kl. 4.
Trúföst mánudagskv. kl. 8.
Ábyrgð.1
Mesta dyggð þjónsins er það að vera
trúr og dyggur húsbændum sínum í
öllu því, er hann hyggur gott og gagn-
legt og hlýða öllum boðum og fyrirskip-
unum húsbóndans, nema þeim einum,
er glæpsamlegar eru eða siðspillandi.
En það er þrælsmerki að hlýða í blindi
öllu undantekningarlausf, sem húsbónd-
anum þóknast að skipa, án þess að gera
sér grein fyiir, hvort það sé gott eða
ilt, og jafnvel sjáandi það og sannfærð-
ir um það, að verið sé að hafa sig til
ósiðlegra, skaðlegra og jafnvel glæpsam-
legra verka.
Þingmenn eiga ekki og mega ekki
vera þjónar stjórnarinnar. Pað er fyrsta
ög síðasta skylda þeirra, er þeir sitja
á þingbekkjunum að gera það eitt, er
þeir hyggja sannast og réttast, án þess
að taka tillit til þess, hvort stjórninni
líki betur eða ver. Að vísu er það
ekki nema mannlegt og stundum fyrir-
gefanlegt,þótt þeir hliðri stöku sinnum lít-
ið eitttil, til þess að verða eigi þröskuldur
í vegi fyrir þeim nianni eða jteim flokk,
er þeir eru sammála í öllum stærstu og
mestu velferðarmálum þjóðarinnar og
eru sannfærðir um, að allra manna eða
flokka mest berjist fyrir hinni sönnu
heill föðurlandsins. En meira en lítils-
háttar tilhliðrunarsemi má þetta aldrei
vera. En þegar framkoma þingmarins-
ins er slík, að hann í hverju einasta
máli er leiksoppur og verkfæri annara
manna eða þess flokks, er hann telur
sig til, lætur hafa sig til hvers er vera
skal, hvort sem honum virðist það gott
eða ilt, jafn vel til þess að löðrunga
sjálfan sig og kyssa á hinn ókyssileg-
asta líkamshluta annars manns á sjálf-
um þingbekkjunum, frammi fyrir aug-
liti allrar þjóðarinnar, þá er hann ekki
aðeins til skammar og háðungar kjör-
dæmi sinu, heidur allri þjóðinni og
sjálfu löggjafarþinginu, veglegustu stofn-
un landsins.
Hvert kjördæmi ber ábyrgð á því,
gagnvart þjóðinni í heild sinni, ef það
sendir slíka menn á þ:ng. Ekkert kjör-
dæmi, sem bygt er siðuðum og heilvita
mönnum, getur unnið sér meira til
blygðunar og vansæinis. Pessvegna er
það fyrsta og síðasta skylda allra kjör-
dæma að reyna til þess að gera sér
sem allra Ijósasta grein fyrir því, hví-
lík framkoma þingmannsins þeirra eða
þingmanna hafi verið, að hverju þingi
loknu.
Kjósendur Akureyrarkaupstaðar!
Látum oss nú athuga lítið eitt, Hvern-
ig framkoma þingmannsins okkar, Sig-
urðar Hjörleifssonar, læknis og ritstjóra,
hefir verið á þessu síðasta þingi,
fyrsta þinginu, sem hann hefir setið á.
Hér er aðeins hægt að athuga lítið
eitt af því, sem opinberlega hefir kom-
ið fram. Alt sem gerst hefir bak við
tjöldin og myrkrunum er hulið, verður
að liggja f þagnargildi, enda er það
ekki til opinberrar skammar fyrir Akur-
eyrarbæ, á meðan það er ekki opin-
bert orðið, hvað seni skaðanum líður.
Hvað hefir þingm, afrekað, sem
lengst mun halda nafni Jians á lofti?
Það ’er traustsyf irlýsingin, er
hann bar upp í efri deild og fékk sam-
þykta með eins atkvæðis mun og
enginn þorði eða gat verið þektur fyr-
ir að bera upp í neðri deild eða sam-
einuðu þingi. í þessari traustsyfirlýs-
ingu er hann látinn telja athæfi ráðherr-
ans gagnvart Landsbankanum »sjálfsagt.«
Með þessari traustsyfirlýsingu tekst hann
ekki aðeins á hendur hina siðferðislegu
ábyrð á þessu athæfi ráðherra, eins og
flokksbróðir hans, Skúli Thoroddsen, hef-
ir réttilega tekið fram, he'dur siðferðis-
lega ábyrgð á öllu, sem ráðherrann hef-
ir gert, síðan hann kom til valda.sTrausts-
yfirlýsing fyrir það, sem hann áður hef-
ir gert innifelst j tilnefning hans til ráð-
herra. Annað hvort er þvfþessi trausts-
yfirlýsing hin hlægilegasta og herfHeg-
asta vitleysa, eða hún er bygð á aðdá-
un og samhygð með öllu því, sem
Björn Jónsson hefir gert eftir að flokk-
ur hans tilnefndi hann til ráðherratign-
ar.
Sigurður Hjörleifsson, sem næst á eft-
ir sjálfum ráðherranum hefir gengið
bezt fram í því að svívirða og hæða
Dani á alla lund, og ekki hefir getað
valið mótstöðumönnum sfnum verra
smánarorð *en «Dana%leikja«, hann er
fyllilega samþykkur öllu smjaðri og flat-
magi ráðherrans frammi fyrir Dönum,
og allri afneitun hans á öllu því, erþeir
félagar hafa barist fyrir í na'ni föður-
landsástar og frelsis, og lýsir yfir trausti
sínu á honum fyrir þetta.
Sigurður Hjörleifsson, sem brigslaði
fyrverandi ráðherra um það, að hann
hefði sóað fé landsins og hleypt því í
stórskuld við Dani til þess að hægra
yrði að ofurselja þeim frelsi landsins,
hann er fyllilega samþykkur tilraun ráð-
herrans til þess að koma landinu til
þess að kaupa hlutabréf fyrir hálfa milj.
kr., í mjög glæfralegu fyrirtæki og hleypa
þannig landinu í margfalt meiri skuldir
og fjárhagslegan voða, en nokkrum
manni hefir nokkurn tíma til hugar kom-
ið,— Iýsir og yfir trausti sínu á honum
fyrir þetta.
Sigurður Hjörleifsson, sem lét póli-
tískan þjón sinn, Ingimar nokkurn Ey-
dal, bera upp á þingmálafundinum hér
í vetur áskorun til alþingis um það, að
leitast af alefli við, að bæta úr peninga-
eklu landsins og þóttist sjálfur vilja
stuðla til þessa af fremsta megni, hann
er því fyllilega samþykkur, að ráðherr-
ann geri það sem unt er að gera,
til þéss að rýra láuitraiíst Landbankans og
bæti úr peningaeklunni með því einu að
stofna nýtt bankastjóraembætti með 6000
kr. árslaunuml!
Sigurður Hjörleifsson, sem talið hef-
ir hina konungkjörnu þingmenn stór-
skaðlega fyrir landið og lét Ingimar Ey-
dal koma fram með tillögu á þingmála-
fundinum hér í vetur, er samþykt var
með öllum atkvæðum gegn 5, um það,
að skora á alþingi að afnema þá, ef
frumvarp ti) stjórnarskrárbreytingar lægi
fyrir þinginu, hann er því fyllilega sam-
þykkur, að stjórnarskrárbreytingarfrum-
varpi hinnarfyrverandi stjórnar séstungið
undir stól, þótt í því væri ákvæði um
afnám konungkjörna þingmanna, — og lýs-
iryfirtrausti sínu áráðherranumfyrirþetta.
Harn þóttist berjast fyrir kosningar-
rétti kvenna ti! alþingis, en er því þó
fyllilega samþykkur, að ekkert sé við
það mál átt, þótt ákvæði um það
væri rstjörnarskrárbreytingarfrumvarpinu
er lá fyrir þinginu.
í stuttu máli: Sig. Hjörleifsson hefir
á þessu þingi, eins og í blaði sínu und-
anfarin ár, elt Björn Jónsson ráðherra
með þeirri fádæma fylgispeki, að slíks
eru nauinast dæmi um menn, gleypt í
sig hvert það orð, er út hefir gengið
af hans munni og spúð því upp aftur
ómeltu og sleikt sig því ánægjulegar um
munninn, því væmnara sem honum hefir
tekist að sntjaðra fyrir ráðherranum.
Væri nú ekki eins viturlegt að spara
sér að senda þenna mann á þing fram-
ar,^en láta ráðherrann mæta þar fyrir þá
báða, meðan að Sigurður er þingmað-
ur kaupstaðarins?
Finnur nú enginn af þeim kjósend-
um kaupstaðarins, er greiddu þingmann-
inum atkvæði seinast, til þeirrarábyrgð-
ar, er kosningarréttinum fylgir?
Engan skyldi undra, þótt Sigurður
Hjörleifsson sé ósár á því að takastá hend-
úr s i ð f erði s lega ábyrgð á hverju
sem vera vill, en mikið má það vera,
ef meiri hluti kjósenda Akureyrarkaup-
staðar ber með glöðu geði og góðri
samvizku siðferðislega ábyrgð á þing-
tnensku hans framvegis. B. L.
„Þjóðviljinn“ og stjórnin.
Sakir þess að »Þjóðviljinn« er í fárra
manna höndum hér norðanlands leyfir
Norðri sér að birta mestan hluta tveggja
smágreina, er Pjóðviljinn flytur 5. þ.
m. Purfa greinar þessar í raun og veru
engrar skýringar við, en ekki skal því
leyna að það gleður Norðra stórlega að
Ljóðviljinn skuli vera eindregið á móti
tveim mestu skaðræðis og glæfra-
fyrirtækjum nýja ráðherrans og minni-
hluta blöðunum sammála um
það, að framkoma hans í utanförinni
hafi verið þjóðinni til stórhneisu. Rit-
stjóra Rjóðviljans til maklegs heiðurs
skal þess getið, að honum mun það
mest að þakka, næst minnihlutanum, að
Thoretilboðinu var hafnað.
»Rökstudda dagskráin»
Að því er kemur til ofangreindrar »rök
studdrardagskrár* sem melri hluti efri deild-
„JORUNDUR“
fer, samkvæmt áætlun, 24. þ. m. til Sauð-
árkróks. í staðinn fyrir fyrstu ferð á
áætlun, sem féll úr, verður farið 2. júní
til Sauðárkróks og komið við á sömu
stöðum og áætlun fyrstu ferðar sýnir.
ar [sjálfstæðisflokksmenn þar) hefir samþykt
hefðum vér fellt oss betur við, og lalið rétt-
ara, enda ráðherra alveg fullnœgjandi, að
eigi hefði verið farið lengra en svo, að dag-
skrártillaga fyrirspyrjandans (L. H. Bj.) hefði
verið felld, eða þá, að meiri hlutinn hefði
orðað hina »röksiuddu dagskrá» sína á þá
leið að eins, að honum þætti svar ráðherra
hafa verið í alla staði fullnægjandi.
Að vísu erum vér þeim lið dagskrártillög-
unnar, er telur ráðstöfun ráðherra »lögmæta»,
fyllilega samþykkur, en að fara að telja
hana »sjálfságða», fellum vér oss ver við,
ekki sist þar sem hún var eigi framkvœmd
leynilega, sem átt hefði að vera. og banka-
stofnuninni var hollastS
En í orðinu »sjálfsagður» virðist oss fel-
ast sá dómur af hálfu múri hluta deildar-
innar, sem upplýsingar þær, er fram komu
frá ráðherra, naumast geta réttlætt.
Hér var og um ráðstöfun að rœða'j&kip-
un rannsóknarnefndarinnar), sem ráðherxa
hafði eigi látið svo litið, að ráðgast um við
þingflokkinn, þótt málið vœri mjögþýðingar-
mikið* og hefði því farið vel á því, að hún
væri, úr því sem komið var, framkvæmd á
hans ábyrgð eingöngu, fyrst eigi þurfti hann
ráða, eða atkvæða þingflokksins í byrjuninni
Hann hafði nóg tök á því, að fá rannsók-
inni framgengt, þótt meiri hluti efri deild-
ar fœri eigi að ýta undir, og taka þannig
sinn hluta af siðferðislegu ábyrgðinni.
Svar til ráðherra.
Þeim vansæmandi, og algjörlega ósönnu
ummælum leyfði ráðherra sér að beina að
blaði voru, í þingræðu í efr/ deild 3. maí,
að það hefði, síðan á öndverðu þingi, tal-
að niáli minnihluta flokksins, sem nú er.
Með ummælum þessum getur ráðherra
tæpast hafa átt við annað, en afskipti blaðs
vors af tveim stórmálum, sem honum er
orðið sárt um, af því að vér fundum oss
knúðan til þess, að fara öðrum orðum um
framkomu sjálfs hans, en hann mundi kosið
hafa.
Annað þessara mála er sambandsmálið,
og er framkoma ráðherrans í því máli í »for-
seta-utanförinnT, skjallega sönnuð að hafa
verið, eins og >Þjóðv.« lýsti henni, svo að
engar fyrixþráttanir af hans hálfu hafa
minstu þýðingu, hvorki fyr né siðar.*
Að átelja þá framkomu ráðherra, með
setn hóflegustum orðum, var skylda vor,
eigi aðeins sjálfs vor vegna, heldur og vegna
sjálfstæðisílokksins á þingi og þjóðarinnar
í heild sinni. •
Hvað hitt málið, Thoremálið, snertir,
sýnir gerðabók sjálfstæðisflokksins, að blað
vort hefir í því máli fylgt fram þvi einu,
scm allur þorri ftokksins taldi heppilegast
meðan ráðherra var erlendis, og því áður
en nokkur undirróður ummálið var hafinn.
Með ummælum sínum á þingfundi efri
deildar 3. maí hefir því ráðherra gert blaði
voru freklega rangt til, og tökum vér því
alls eigi með þökkum af honum né öðrum,
og þá sízt, er ósannindunum er varpað þar
fram — í efri deild —, svo vér eigum þess
engau kostinn, að bera hönd fyrir höfuð
oss.
Sem gamall blaðamaður ætti ráðherrann
að bera það betur, en hann virðist gert hafa,
að satt sé sagt frá hlutunum, og umfram
alt, að blanda ekki persónu sinni, þótt ráð-
herra sé, saman við málefnin, eða ætlast
til þess, að þjóðin sé þess eigi megnug að
greiða jafn óiíkt hvað frá öðru.
*) Auðkent af oss.
Munið eftir fermingarkortunum hjá Kr. Guðmundssyni.