Norðri - 15.07.1909, Blaðsíða 2

110
NORÐRI.
NR. 28
Adalfundur
Ræktunarfél, Norðurlands
var haldinn á Sauðárkrók 2. og 3. þ. m.
Auk formanns og ritara félagsins sóttu
11 fulltrúar fundinn og allmargir félags-
menn, einkum úr Skagafjarðar- og Húna-
vatnssýslu.
Fundarstjóri var kosinn form. félags-
ins Stefán skólameistari Stefánsson, vara-
fundarstjóri sýslumaður Páll V. Bjarna-
son og skrifararSigurður Sigurðsson kenn-
ari á Hólum, og Sigurður Pálmason
garðyrkjumaður á Æsustöðum
í byrjun fundarins mintist formaður
hins sviplega og hörmulega fráfalls Ingi-
mars Sigurðssonar, er var einn af nýt-
ustu starfsmönnum félagsins.
Reikningar félagsins báru það með
sér, að skuldlaus eign félagsins var við
síðustu áramót rúmar 37 þús. kr., þ. e.
tilraunastöðvarnar í Naustalandi, trjá-
ræktarstöðin, hús, sjóðir og útistandandi
skuldir.
Form. gat þess, að útistandandi skuld-
ir færi að vísu minkandi, en væru þó
altof miklar, er stafaði af óskilvísi manna,
og brýndi stranglega fyrir fulltrúunum
að gera alt, sem í þeirra valdi stæði,
til þess að hjálpa stjórninni til þess að
heimta inn skuldirnar og hvetja menn
til skilsemi við félagið. Pær skuldir, sem
ekki fengjust með góðu- móti, ákvað
fundurinn að afhenda skuldheimtumönn-
um til innheimtu og jafnframt var ákveð-
ið, að panta ekkert, nema borgun fylgdi
pðntuninni.
Sigurður skólastjóri Sigurðsson skýrði
frá tilraunastarfsemi félagsins og hvern
árangur hún hefði borið jarðræktinni
til eflingar hér norðanlands. Færði hann
skýr rök að því, að félaginu hefði orðið
meira ágengt í þessu efni; en nokkur
hefði getað búist við á svo stuttum
tíma.
Samþyktar voru tiílögur um, að koma
upp litlum sýnisblettum hér og hvar, þar
sem ræktað væri hið helzta, sem vissa
væri fyrir að gæti þrifist, sömuleiðis, að
æskilegt væri að gera tilraunir með
gömlu túnræktaraðferðina til saman-
burðar við hinar nýju ræktunaraðferðir;
loks taldi fundurinn æskilegt að fél.
legði meiri stund á frærækt en hingað
til og hefði tæki til að ransaka frjómagn
fræs.
StórkaupmaðurMoritz Fránckel í Gauta-
borg, heiðursfélagi Ræktunarfélagsins,
hafði enn sem fyr heitið félaginu 300
kr. gjöf og var stjórninni falið að leggja
það til hliðar og stofna af því sérstak-
an sjóð, er kendur væri við þenna vel-
gerðamann félagsins.
Nefnd var kosin til að athuga lög
félagsins, en ekki þótti henni tiltækilegt
að leggja til breytinga á þeim að sinni,
en stjórninni var falið að leggja vænt-
anlegar breytingartillögur fyrir deildirn-
ar. í sambandi við þetta var samþykt
svolátandi fundarályktun:
»Fundurinn felur stjórninni að leit-
ast fyrir um það hjá búnaðarfélög-
um og sýslunefndum á félags-
svæðinu, hvort þeim sýndist ekki til-
tækilegt, að ráðnir væru búfróðir ráðu-
nautar, helzt í hverja sýslu, til þess
að hafa umsjón með gróðrarstöðvun-
um, mæla jarðabætur búnaðarfélag-
anna og leiðbeina bændum íbúnaði.
Útgjöld fél. næsta ár voru áætluð
11 þús. 300 kr. —
Deildarstjórum var ákveðin sem þókn-
un 10% af innheimtum tillögum og aðal-
fundarfulltrúum 2 kr. á dag heimanað
og heim að fundardögum meðtöldum,
eins og síðastliðið ár.
í stjórnina var kosinn ritstjóri Sigurð-
tír Hjörleifssíon f stað vérzlunarstjóra
Kr. Sigurðssonar, er skorast hafði undan
endurkosningu.
Prír fyrirlestrar voru haldnir á fund-
inum.
Sigurður garðyrkjumaður Pálmason
talaði um garðyrkju og blómrækt og
var þar margt fróðlegt og vekjandi.
Páll búftœðiskandidat Jónsson flutti
fróðlegt erindi um ræktun landsins og
áburð, og sýndi fram á það með rök-
um, að við við ættum gnægð áburðar^
til þess að rækta miklu meira land en
nú, ef öllu væri haldið til haga og vel
hirt.
Jakob búfrœðingur Lindal talaði um
vatnsveitingar og sagðist vel. Hefir
hann lagt stund á þær í Danmörkn.
Mátti margt af honum læra.
Að loknum fundi skemtu menn sér
um stund með söng og ræðuhöldum.
Hnigu allar ræðurnar að starfsemi fé-
lagsins og lýstu miklum áhuga á því,
að það tæki sem beztum þroska.
Fundarmaður.
Tekjur landsímans
1. ársf jórðung 1909.
Símsk. innanl.:
alm. skeyti kr. 3409,70
Veðurskeyti — 1200,00 kr; 4609,70
Símsk. til útl:
alm. skeyti kr. 1730,42
veðurskeyti — 312,47 _ 2042,89
Símskeýti frá útlöndum — 10g8.76
Fyrir símskeyti samtals — 7751,35
Símasamtöl — 7990.40
Talsímanotendagjald — 1727.95
Viðtengiitgar- og einka-
leyfisgjald — 500.00
Aðrar tekjur — 647.80
Alls kr: 18617.50
Til samanburðar tekjur Iandssím-
ans um sama tímabil í fyrra:
Símskeyti samtals kr; 3598.04
Símasamtöl — 3946.85
Talsíma- og einkaleyfis-
gjöld — 2370.66
Aðrar tekjur — 396.46
Alls kr: 10312.01
Gísli J. Ólafsson.
Bókmentafélagið.
Aðalfundur Reykjavíkurdeildarinnar var
haldinn 8. þ. m.
í stjórn þess voru þessir menn kosnir:
Forseti: Björn M. Olsen, prófessor.
Féhirðir: Halldór Jónsson bankagjaldk.
Skrifari: Björn Bjarnason, doktor.
Bókavörður: Sigurður Kristjánsson,
bóksali.
Varaforseti: Steingrímur Thorsteinsson
rektor, endurkosinn.
Varaféhirðir: Sighvatur Bjarnason
bankastjóri.
Varaskrifari: JónJónsson, sagnfræðingur.
Varabókavörður: Matthías Pórðarson,
Endurskoðendur reikninganna:
Björn Ólafsson augnlæknir, endurkosinn,
Klemens Jónsson landritari.
Allir þessir menn eru minnihlutamenn,
enda er ísafold mjög gröm yfir úrslit-
unum, auðvitaðaf pólitískum ástæðum og
persónulegum, því að því verður ekki
með rökum neitað, að hæfari mönnum
var eigi kostur á í þessi sæti. Er það
hið mesta gleðiefni, að stjórn félagsins
skuli nú vera komin í hendur jafn nýtra
manna.
Síldarmatsmenn
eru skipaðir:
Á Akureyri: Jón Bergvinsson, skip-
stjóri frá Hafnarfirði og
á Siglufirði: Jakob Björnsson kaupm.
á Svalbarðseyri.
Grein
Steingríms læknis
í 26. tbl. »Norðra% á annað skilið, en
eins lúalega aðdróttun og óþakklæti, eins
og ritstjóri «Norðurlands» mældi henni
út. Greinin er meira en girnileg til fróð-
leiks» (eða »til að fá skilning af»); hún
er nýmæli á þessum dögum,jafn heilsu-
samleg öllum flokkum þjóðarinnar.
Sjálfhælnis- og sjálfs-gullhamra-sláttur-
inn þarf að fara að skammast sín, og
réttari þekking á afstöðu vorri til ann-
ara þjóða þarf stórum að vaxa; einnig
réttari skilningur á sögu vors eigin lands
og þjóðar. Ástand það, sem nú stend-
ur yfir, hvað stjórnarfar og samlyndi
snertir á landi voru, sýnir beinlínis há-
markið — 'námark þess, hvað langt
gorgeir og ofinetnaður gat komist hér
á landi eftir nál. heilt aldarstrið, frá því
er vor sligaða þjóð tók fyrst að rumska
með stýrur í augum! Að benda áheyr-
endum sínum á þetta, einkum hinum
ungu, hefir vakað fyrir lækninum ífyrri
kafla ræðu hans. Hafi hann þökk fyrir
þann kafla! Enn síðari kaflinn var
líka lærdómsríkur:
Lífsteinn var í sáru sverði
sem að græddi mig.»
segir skáldið.
Pað er óhjákvæmileg skylda góðra
og viturra manna, sem kenna eiga ungu
þjóðinni, að sýna henni »beiskan sann-
leikann,» kenna henni að skilja spak-
mæli Forngrikkja: »Pektu sjálfan þig!«
— kenna henni að láta víti annara sér
að varnaði verða, og að öllu að fram-
ganga eins og á degi, en hvorki í rökk-
urmóðu umliðinna alda, né heldur hlaupa
eftir hillingum framtíðarinnar falsvona.
En — hver trúir vorri prédikun? spurði
hinn forni spámaður. Flokkarnir og
þeir, sem eru að verja völd sín, trúa
sjaldan fyr en þeir taka á.
Bóndi i sveit.
Fröken Hulda Hansen
kenslukona við latínuskólann í Rönne
í Danmörku kom hingað á laugardags-
kvöldið er var með «Vestu« frá Reykja-
vík. Ætlar hún að halda hér fyrirlestra,
í kvöld um «kvenfrelsið í Danmörku«,
og á föstudaginn og laugardaginn um
Bertel Thorvaldssen og listaverk lians;
sýnir hún jafnframt Ijósmyndir af fræg-
ústu verkum hans. Hefir hún átt tal
við oss, og er hún full áhuga á því,
að koma hennar hingað til landsins,
mætti verða til uppbyggingar, enda er
hún lærð kona og skörugleg, og virð-
ist hafa góðan hug til vor íslendinga.
Hún hefir haldið fyrirlestra um sams-
konar efni í Reykjavík og láta blöðin
þar vel yfir. Ættu bæjarbúar og nær-
sveitamenn að nota tækifærið til þess
að fræðast um þessa hluti. Hér birtist
þeim nýr heimur, sem þeim hefir flest-
um verið óþektur áður, heimur mynd-
höggvaralistarinnar, en þar býr margt
af því fegursta, sem andi mannsins og
hönd hefir búið til.
«Sterlíng»
kom til Reykjavíkur í gærkvöld með
rúma 100 danska skemtiferðamenn. Leið-
angur þessi er gjörður að forgöngu
bhðsins «Politiken», og ætla ferðamenn
þessir að fara til Geysis, Gullfoss og
Pingvalla.
Heyblndlngsvél
hefir Eggert kaupmaður Laxdal nýlega
keypt, Er hún einkum hentug til þess
að binda hey, er flytja á langan veg;
einníg má geyma baggana bundna vetr-
arlangt eða lengur og er það rúmsparn-
aður allmikill, því að heyið þrýstist mjög
saman í böggunuin.
Héraðssamkomu
hélt ungmennafélagið »Tindastóll» á Sauð-
árkrók 4. júlí s. 1. Fór hún fram á eyrun-
um utan við kauptúnið. Samkomunefndina
skipuðu þeir: Jón, Sigurður, Stefán og Þor-
björn Björnssynir frá Veðramóti; ásamt
Steindóri Jóhannessyni Sauðárkrók og verzl-
unarm. Eggert Jónssyni s. st. Klukkan 12 á
hádegi hófst guðsþjónustugerð í Sauðárkróks
kirkju. Prófastur Arni Björnsson hélt þar
ágæta og snjalla ræðu. Þá var sungið O,
guð vors lands o. s. frv. Guð hæðst í hæð,
o. s. frv. og fleiri valin lög.
Að guðþjónustunni lokinni var gengið í
skrúðgöngu út á eyrafnar, og hófust þá
ræðuhöld. Sigurður Björnsson setti samkom-
unna með ræðu. Þessi voru minni.
Minni Islands: ræðum. ÁrniBjörnsson próf.
— Skagafjarðar —Jón kennari Björnsson.
— Æskulýðsins— Brynl. búfr.Tobiasson.
— Bænda; ræðuni. Sigui ður skólastjóri.
Sigurðsson.
Fyrir og eftir hvert minni voru sungin við-
eigandi lög.
Að ræðhöldum loknum hófiist veðreiðar.
Prjár gangtegundir voru verðlaunaðar, stökk,
skeið og tölt — 10 kr. hver.
Fyrir stökkhlaut verðlaun brúnn hestur7
vetra, eign Jóhannesar Guðmundssonar Vall-
holti í Skagafirði. Verðlaun fyrir skeið hlaut
leirljós hestur 15 vetra, eign Steingríms á
Njálsstöðum í Húnavatnssýslu. Verðl. fyrir
tölt hlutu 2: Grjáskóttur hestur 7 v., eign Sig-
mars Jóhannessonar Saurbæ í Skagafirði og
jarpblesóttur hestur 8 v., eign Jóns Jónsson-
ar, Nautabúi í Skagafirði.
Þessu næstþreyttu kapphlaup nokkrir ung-
ir menn og hlutu verðl. — blómvendi —
Steindór Jóhannesson 1. verðlaun. Gísli verzl-
unarm. Jónsson. 2. verðlaun. Drengir
þreyttu kapphlaup og hlutu verðlaun
— blómvendi: — Kristján Jóhannesson Her-
jólfsstöðum 1. verðlaun, Helgi Guðmundsson
Sauðárkrók 2. verðlaun, Lúðvíg Magnússon
s. st. 3. verðlaun. Leikfimi sýndu nokkrir, og
voru bestir þeir : Eiríkur Albertsson, Flugu-
mýrarhvammi og Stefán Vagnsson frá Mið-
húsum ?
Stökk reyndu ýmsir. Hæðst stukku þeir
Sigurður Björnsson Veðramóti og Páll Sig-
urðsson frá Brenniborg, en fimlegast þeir
Eiríkur Albert'son og Stefán Vagnsson.
Fyrir glímur hlaut 1. verðlaun (10 kr.) Sig-
urður Björnsson Veðramóti, Pétur Jónsson
Nautabúi 2. verðlaun (5 kr.), Sigmar Jó-
hannesson Saurbæ 3. verðlaun (3 kr.)
Glímunum var hætt áður en Ijósúrslit voru
fengin, hverjir ættu verðl. Úrskurður glímu-
dómnefndarinnar var ekkisamhljóða og vildu
sumir af nefndinni telja PáM Sígurðssyni frá
Brenniborg ein verðlaunin, ef glímt hefði
verið til hlítar. Mesta fegurðarglímu glímdu
þeir bræður Sigmar og Eggert Jóhannessyn-
ir frá Saurbæ. En auðséð var, að Pétur Jóns-
son frá Nautabúi lagði bezl brögð ; er hann
innan við tvxtugt, en mikið glímumannsefni,
Allan mjúkleik vantaði í glímurnar og er
þess von, þegar menn glíma saman lítt
æfðir.
Sund þreyttu þessir: Eggert og Pétur Jóns-
synir frá Nautabúi, Árni Hafstað i Vík, Páll
kandídat Jónsson Reykhúsum og Frank Mic-
helssen úrsm. Sauðárkrók. Leikfimi, stökk og
sund var ekki verðlaunað.
Að þessu loknu hófst dans í Goodtempl-
arahúsinu á Sauðárkrók, og stóð fram á
nótt.
Samkoman fór vel fram og var það auð-
sær framfaravottur, hvað margt var þar
haft til skemtunar. Messugerðin sló einkum
hátíðablæ yfir alt sem fram fór.
Eg teldi heppilegt, ef ungmennafélögin í
Skagafirði stæðu í sameiningu fyrir einni
slíkri héraðssamkomu á hverju ári. Færu
þær vel fram, er þýðing þeirra mikil fyrir
sýslufélagið. Pær geta vakið félagsanda
sýslunnar, sem vordögg blómin. Það er mik-
ið nær, að ungmennafélögin gengjust fyrir
þessu, heldur en það gerðu einstakir bænd-
ur; því það er eitt í verkahring félaganna.
Æskilegt væri að slikar samkomur Skag-
firðinga færu fram á Hólum — á hinum
góðfræga sögustað sýslunnar, þar sem minn-
ingarnar frá því liðna lifa, og minna áþað
sem var. Þá myndu Skagfirðingar betur orð-
takið: »Heim að Hólum» og alt sem ligg-
ur á bak við það.
Kr. H. Sigurðsson.
Bí, bí og blaka —
Mikið hefur Landvörn lcert:
Lœst er hljóða stofa.
Ari, Bjarni og Bensi vœrt
i Bjdrnar hýði sofa.